Όταν πήγα τον παππού μου να μάθει ίντερνετ

Ψηφιακοί άνθρωποι, τρίτης ηλικίας. Όχι δεν πρόκειται για ταινία επιστημονικής φαντασίας αλλά για μία ενέργεια που μετράει τέσσερα χρόνια ζωής και αξίζει να βρεθεί στην υψηλότερη θέση των box office κάθε κατηγορίας.

(Φωτογραφίες: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου-Watkinson)

Στο εκπαιδευτικό κέντρο του Αγίου Δημητρίου οι μαθητές κατέφθασαν πολλά λεπτά νωρίτερα από την προτεινόμενη ώρα προσέλευσης. Πιστοί στη λαϊκή παράδοση που τους θέλει όσο μεγαλώνουν να κοιμούνται λιγότερο και να αργούν σπάνια στα ραντεβού τους, οι ενδιαφερόμενοι του σεμιναρίου ‘Πρόσβαση στον Ψηφιακό Κόσμο’ που στηρίζει η COSMOTE και υλοποιεί ο φορέας ’50 και Ελλάς’, βρίσκονταν στην αίθουσα αναμονής πολύ πριν φτάσουμε εκεί εγώ και ο παππούς μου.

Μία μικρή παρένθεση: Ο παππούς μου είναι ο πιο Εγγλέζος στα ραντεβού άνθρωπος που έχω συναντήσει ποτέ μου. Το γεγονός ότι φτάσαμε στο μάθημα των 12.00, μόνο πέντε λεπτά νωρίτερα, του έδωσε κάθε δικαίωμα να μου γκρινιάζει σε όλη τη διαδρομή ότι ‘έχουμε αργήσει’ και ‘θα περιμένουν οι άνθρωποι’. Προφανώς, δεν ρώτησα πώς γίνεται να περιμένουν αφού θα είμαστε εκεί νωρίτερα. Δεν θα έβρισκα το δίκιο μου.

Στην είσοδο του κτιρίου μας περίμενε η επιστημονική υπεύθυνη της ΜΚΟ 50 και δασκάλα του προγράμματος, Μυρτώ Ράγγα. Δώσαμε τα χέρια και συμφωνήσαμε αμφότερες να μιλήσουμε για την ‘Πρόσβαση στον Ψηφιακό Κόσμο’ και την επιτυχία του να μετράει μέχρι τώρα 2500 ‘ψηφιακούς’ ανθρώπους τρίτης ηλικίας, αμέσως μόλις οι μαθητές μπουν στην τάξη με τους υπολογιστές.

Κάθισα σε μία από τις ελάχιστες ελεύθερες καρέκλες και βάλθηκα να κοιτάω τους συμμαθητές του παππού μου. Ήταν όλοι πάνω κάτω στην ίδια ηλικία (από 60-75) και ήταν μοιρασμένοι στον αριθμό. Περίπου όσοι άντρες τόσες και γυναίκες. Μερικοί από αυτούς, ήταν ζευγάρια. Αυτό το τελευταίο το κατάλαβα πολύ αργότερα, όταν στην αίθουσα, καθισμένοι δίπλα δίπλα ρωτούσαν ο ένας τον άλλον με αγωνία ‘πού το βρίσκουμε αυτό;‘ την ώρα που η δασκάλα Κορίνα τους ανέθεσε να κάνουν την πρώτη άσκηση του μαθήματος.

(Αλήθεια, δεν ξέρω τι ψάχνει με τέτοια προσήλωση πριν καν ξεκινήσει το μάθημα)

Όλοι τους, κρατούσαν ένα μεγάλο βιβλίο (που φαινόταν αρκετά βαρύ) στα χέρια και περίμεναν υπομονετικά. Ήταν το τρίτο τους μάθημα από τα δέκα που συνολικά θα παρακολουθήσουν μέχρι να κρατήσουν στα χέρια το πτυχίο που βεβαιώνει ότι μπορούν πλέον να μιλήσουν στα παιδιά και τα εγγόνια τους και ψηφιακά. “Στο τέλος, θα σας κάνουμε και πάρτι αποφοίτησης” άκουσα την δασκάλα Κορίνα να λέει στον παππού μου ενώ τον ενημερώνει για το τι χρειάζεται η εγγραφή του στο πρόγραμμα. Και μιας και το ανέφερα:

Θες να κάνεις ένα δώρο στους γονείς ή τους παππούδες σου;

Ουσιαστικά, τα μόνα που χρειάζονται για την εγγραφή τους είναι το όνομά τους και μία ηλικία στην ταυτότητα που να ξεπερνά τα 50 χρόνια. Κατά τα άλλα, το πρόγραμμα με την στήριξη της COSMOTE είναι δωρεάν προς όλους τους δημότες. Στα μαθήματα του Πειραιά, μπορούν να πάρουν μέρος και οι κάτοικοι από τον Δήμο του Περάματος. Επίσης, το κέντρο του Αμαρουσίου, θα φιλοξενήσει και τους κατοίκους των όμορων Δήμων Λυκόβρυσης/Πεύκης και Ηρακλείου. Ταυτόχρονα, τα μαθήματα συνεχίζονται στα εκπαιδευτικά κέντρα του Αγ. Δημητρίου -με τη συμμετοχή κατοίκων από τους όμορους Δήμους Αλίμου, Αργυρούπολης/Ελληνικού, Δάφνης- και των Αγ. Αναργύρων -με συμμετοχές από τους Δήμους Ν. Φιλαδέλφειας/Ν. Χαλκηδόνας.

Ιδού και τα τηλέφωνα του φορέα ’50 και Ελλάς’ ώστε να πάρεις περισσότερες πληροφορίες: 211-7100203 και 6987-221156.

(‘Πάμε λίγο, πάαααμε’)

Ας επιστρέψουμε όμως στην αίθουσα που πλέον, έχει γεμίσει από τους πιο ανυπόμονους μαθητές που έχουν καθίσει στα θρανία της. Είναι όλοι ήσυχοι και κάπως μαγκωμένοι. Είχε έρθει η ώρα να μιλήσω με την Μυρτώ. Ο παππούς μου, κάθισε στη μία γωνία της αίθουσας και ήταν πιο σοβαρός από ποτέ. ‘Μα γιατί είναι όλοι τόσο σοβαροί’, απόρησα. Η Μυρτώ, πρώτα με την ιδιότητα της γεροντολόγου και έπειτα με αυτήν της επιστημονικής υπεύθυνης του προγράμματος ‘Πρόσβαση στον Ψηφιακό Κόσμο’ μου εξήγησε ότι οι περισσότεροι υπερήλικες φοβούνται την τεχνολογία. Και γι αυτό, φταίμε εμείς.

Όταν τους φωνάζουμε ‘πρόσεξε μην μου χάσεις τα αρχεία’ ή ‘μην το χαλάσεις’ κάθε φορά που πλησιάζουν το tablet ή το smartphone μας είναι λογικό να φοβούνται

“Η τεχνολογία για έναν άνθρωπο τρίτης ηλικίας είναι ένα μονοπάτι που ακόμα και άθελά μας, τον αποτρέπουμε από το να το περπατήσει κάθε φορά που του λέμε πόσο ακριβή είναι και πόσο χρήσιμη στην καθημερινότητά μας” συνεχίζει η Μυρτώ. Έλα όμως που και στην καθημερινότητα ενός ανθρώπου τρίτης ηλικίας μπορεί να είναι χρήσιμη η τεχνολογία. Μην πας μακριά, ας δούμε τον παππού μου. Όταν είχα γράψει το κείμενο με τα 10000 τάπερ που μου φτιάχνει, η μαμά μου συγκινημένη λες και παίζει σε κάποιο ριάλιτι, σκέφτηκε να του το τυπώσει και να του το δώσει να το διαβάσει στο χαρτί. Τον θυμάμαι να με παίρνει τηλέφωνο συγκινημένος και να μου ζητά οδηγίες ‘πώς μπορεί να μπει να με διαβάζει’. Δεν του τις έδωσα ποτέ. Η Μυρτώ σε έναν βαθμό είχε δίκιο αν και δεν ήταν ότι φοβόμουν. Ήταν ότι δεν ήξερα από πού πρέπει να ξεκινήσω για να τον εισάγω στον θαυμαστό κόσμο του ίντερνετ.

(Το tablet του παππού μου)

“Φτιάχνουν το δικό τους email, μαθαίνουν να ανοίγουν σελίδες όπως το Youtube για να βλέπουν συνταγές μαγειρικής. Μερικοί, κάνουν και Facebook και μας στέλνουν αιτήματα φιλίας” λέει η Μυρτώ γεμάτη ενθουσιασμό για την πρόοδο των μαθητών της. Έπειτα, μου μιλά με αριθμούς και περήφανη με ενημερώνει ότι φέτος περιμένουν να διπλασιάσουν τον αριθμό των ‘πτυχιούχων’ τους. Μέχρι το τέλος του έτος, χάρη στο πρόγραμμα ‘Πρόσβαση στον Ψηφιακό Κόσμο’ που στηρίζει η COSMOTE και υλοποιεί η ΜΚΟ 50, θα φτάσουν τους 5000.

Μία μελέτη για διάβασμα

Η ΜΚΟ ’50 και Ελλάς’ ζήτησε από τους συμμετέχοντες να αξιολογήσουν το πρόγραμμά της. Οι απαντήσεις που έλαβε ήταν οι εξής:

– Το 88% πιστεύει ότι το Διαδίκτυο ανοίγει ένα παράθυρο στον κόσμο της γνώσης και ότι η πρόσβαση σε αυτό εξασφαλίζει ισότητα και ελευθερία.

– Το 86% υποστηρίζει πως ακόμα περισσότεροι άνθρωποι θα χρησιμοποιούσαν το Διαδίκτυο εάν η πλοήγηση γινόταν πιο εύκολη.

– Το 73% θεωρεί ότι με τα μαθήματα απέκτησε πρόσβαση σε πληροφόρηση και ειδήσεις

– Το 67% ότι μπορεί πλέον να επικοινωνήσει καλύτερα με συγγενείς και φίλους.

– Το 54% ότι έχει τη δυνατότητα να συμμετέχει πιο ενεργά στα κοινά.

Άφησα τη Μυρτώ αφού της είπα περίπου 300 φορές συγχαρητήρια γι αυτήν την ενέργεια. Όχι μόνο γιατί σκέφτονται τους μεγάλους ανθρώπους που μεταξύ μας, είναι και η πλειοψηφία αλλά κυρίως γιατί τους δίνουν τη δυνατότητα να αισθανθούν χρήσιμοι. Να μην νιώθουν ότι τρέχουν να φτάσουν μία εποχή επί ματαίω. Σαν το κογιότ πίσω απ’ τον Roadrunner.

Μπήκα μέσα στο μάθημα. Η σημερινή θεματολογία ήταν το ξυπνητήρι και τα ημερολόγια της Google. Μου έκανε τρομερή εντύπωση η προσήλωση όλων στον πίνακα της δασκάλας Κορίνας. Δεν ξέρω πώς μπορεί να είναι το συναίσθημα του να κάθεσαι μετά από τόσα χρόνια ξανά στα θρανία. Ρώτησα τον παππού μου και κλασικά, με αποστόμωσε: ‘Δεν είναι και τόσο μεγάλος πια ο παππούς σου‘. Εντάξει, δίκιο είχε.

(Δασκάλα Κορίνα εν δράσει)

Ο Βαγγέλης, ο βοηθός της δασκάλας Κορίνας είχε μοιράσει σε όλους από ένα tablet. Όπως μου εξήγησε η Μυρτώ, προτίμησαν να τους εξοικειώσουν με την τεχνολογία αφής μιας και, το πληκτρολόγιο αργά ή γρήγορα θα μας αφήσει και θα μπει και αυτό στην ιστορία του ‘κάποτε, είχαμε κασέτες, cds, πληκτρολόγια’.

Κάθε λίγο και λιγάκι τους ρωτούσε τι μπορεί να κάνει το τάδε κουμπί ή το δείνα ενώ τους υπενθύμιζε ‘τι είπαμε ότι σημαίνουν οι τελίτσες πάνω δεξιά;‘. Οι γυναίκες ήταν αυτές που απαντούσαν συνήθως. Οι άντρες κρατούσαν πιο χαμηλό προφίλ.

Μία ιστορία

Ο μεγαλύτερος μέχρι τώρα συμμετέχων του προγράμματος είναι 93 ετών και έχει Facebook. Στέλνει mails γράφοντας στην καθαρεύουσα και ενημερώνεται μόνο από το tablet του.

Είχε έρθει η ώρα της άσκησης. Η δασκάλα Κορίνα ανέθεσε στους μαθητές να ρυθμίσουν στο tablet τους ένα ξυπνητήρι στις 14.00 για κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή. Πλησίασα τον παππού μου που μέχρι εκείνη την ώρα, δεν ήθελα να ενοχλήσω. Να μην πούνε και οι συμμαθητές του ότι χρήζει ειδικού χειρισμού και έχει την εγγονή να του τα δείχνει. Τον πλησίασα δήθεν αδιάφορη. Μου έδειξε με χαρά ότι το είχε φτιάξει.

Μάλιστα, είχε γράψει και στη σημείωση το όνομά του. Πριν ενθουσιαστώ όπως την πρώτη φορά που είδα τον αδερφό μου να λέει το ποίημα του σε κοινό στην πρώτη Δημοτικού, με σκούντηξε και με ρώτησε συνωμοτικά: “Πώς μπορώ να συμπληρώσω κάτι στο κείμενο της σημείωσης“. Του έδειξα, στο ίδιο πνεύμα δολοπλοκίας. Συμπλήρωσε το επίθετό του. Και πάτησε το κουμπί της ‘Αποθήκευσης’.

Ένα βίντεο- τροφή για σκέψη

Γύρω στις 14.00, το μάθημα τελείωσε. Δεν χτύπησε κουδούνι, ωστόσο η δασκάλα Κορίνα έβαλε στους μαθητές της αρκετό διάβασμα για το σπίτι. Έπρεπε να μάθουν για τα ημερολόγια της Google γιατί στην επόμενη συνάντηση θα κληθούν να φτιάξουν ένα reminder. Είπα στον παππού μου να φτιάξει τα γενέθλιά μου. Εκείνος γέλασε: “Σιγά μη με αφήσεις εσύ να τα ξεχάσω“.

Το έχω γράψει αρκετές φορές για διαφορετικές ενέργειες όμως πιστεύω ότι ποτέ δεν είναι αρκετό: Δεν υπάρχει σημαντικότερο πράγμα από το να δείχνεις σε κάποιον με τον όποιον δικό σου τρόπο ότι τον υπολογίζεις και τον σέβεσαι. Το πρόγραμμα ‘Πρόσβαση στον Ψηφιακό Κόσμο’ με την στήριξη της COSMOTE και την υλοποίηση της ΜΚΟ ’50 και Ελλάς’ είναι ένα καλό παράδειγμα τέτοιων πράξεων. Και αλήθεια, αν ο μπαμπάς ή μαμά σου, ο παππούς ή η γιαγιά σου θέλουν να τα λέτε στο Skype, όσο αστείο και αν σου ακούγεται αυτό (και μένα το ίδιο) εφόσον το επιθυμούν πρέπει τουλάχιστον να έχουν την ευκαιρία να το μάθουν. Και αν τους βγει, τους βγήκε.

Υπενθύμιση: Όσοι ενδιαφέρονται να δηλώσουν συμμετοχή στο πρόγραμμα, μπορούν να επικοινωνήσουν με τον φορέα ’50 και Ελλάς’ στα τηλέφωνα: 211-7100203 και 6987-221156.