Το Big Short εξηγεί γιατί δεν έχεις ευρώ στην τσέπη

Δεν έχω διαβάσει ποτέ πριν οικονομικό βιβλίο στην ζωή μου. Και μάλλον δεν πρόκειται να διαβάσω ποτέ ξανά. Δεν υπάρχει λόγος. Το Μεγάλο Σορτάρισμα (όπως είναι ο τίτλος του στα ελληνικά) μου έδωσε να καταλάβω για πρώτη φορά πλήρως τι στο διάολο συμβαίνει. Σε εμένα, σε σένα και τον άστεγο της διπλανής πυλωτής.

Περίπου τέσσερις μήνες το είχα και καθόταν στο ράφι, περιμένοντας να βρω την κατάλληλη ευκαιρία να το επιστρέψω στον φίλο και γείτονα υψηλόβαθμο τραπεζικό στέλεχος που σχεδόν με είχε υποχρεώσει να του δώσω μια ευκαιρία. Κάποια στιγμή που είχα ξεμείνει από περιοδικά το άνοιξα.

Δυο μερόνυχτα μετά -και αρκετές ώρες γκρίνια από την γυναίκα μου για το γεγονός ότι δεν έδινα σημασία σε τίποτα άλλο γύρω μου – το τελείωσα.

Τα μάτια μου με πόναγαν φρικτά. Ίσως επειδή τα κούρασα διαβάζοντας μανιωδώς. Ίσως επειδή για πρώτη φορά ήταν εντελώς ανοιχτά.

Σε πρώτο επίπεδο το The Big Short εξηγεί γιατί έσκασε η φούσκα της αμερικάνικης κτηματαγοράς το 2008. Και πως αυτό το μεμονωμένο γεγονός οδήγησε στην παγκόσμια κρίση που λουζόμαστε όλοι αυτή την στιγμή.

Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα καθαρόαιμο αστυνομικό θρίλερ που χρησιμοποιεί ως άξονες τις ιστορίες ενός αθυρόστομου αναλυτή, ενός αντικοινωνικού γιατρού με ταλέντο στα οικονομικά και δυο άφραγκων πιτσιρικάδων που διέγνωσαν πρώτοι -ήδη από το 2005- την παράνοια αυτού που πρόκειται να μας συμβεί.

Όλοι οι παραπάνω κατάφεραν, ο καθένας με τον τρόπο του, να φτιάξουν τα εργαλεία και μετά να ποντάρουν τα ρέστα τους (περιουσία, φήμη, πνευματική υγεία) στο σπάσιμο της μεγαλύτερης φούσκας που έχει δει ποτέ ο πλανήτης.

Η οποία και στηρίχτηκε σε ένα όργιο παραφροσύνης και απληστίας που δεν θα πιστεύεις ποτέ ότι είναι δυνατόν να συνέβη στα αλήθεια.

Όπως χαρακτηριστικά δηλώνει ο Ριχάρδος Λαμπίρης (σ.σ. το τραπεζικό στέλεχος που σχεδόν με ‘τάισε’ το βιβλίο και μανιώδης αναγνώστης οικονομικής ιστορίας)

 ‘Πρόκειται για μια πολύ εμπεριστατωμένη ματιά των κομβικών γεγονότων και του κυρίαρχου τρόπου σκέψης που επικρατούσε πριν και κατά την διάρκεια της οικονομικής κρίσης, γραμμένα με ένα τρόπο που επιτρέπει και στον πιο οικονομικά αδαή να κατανοήσει περίπλοκες καταστάσεις και ειδικευμένους όρους’.

Εγώ αυτό που σου υπόσχομαι είναι ότι δεν πρόκειται να βαρεθείς λεπτό, αφού ο συγγραφέας (Michael Lewis, πρώην εργαζόμενος στην Wall Street) είναι κάτι παραπάνω από ταλαντούχος.

Άλλωστε τον ξέρεις ήδη. Είναι αυτός που μας ‘ξεφτίλισε’ ως έθνος γράφοντας το περιβόητο άρθρο για την μονή Βατοπεδίου στο Vanity Fair.

Ενώ πάνω σε δικά του βιβλία στηρίχτηκαν το περσινό The Blind Side με την Sandra Bullock και το φετινό Moneyball με τον Brad Pitt.

Μάλιστα ο τελευταίος δήλωσε τόσο εντυπωσιασμένος από το The Big Short, που έχει ήδη τσιμπήσει τα δικαιώματα για να το μεταφέρει προσεχώς στο κινηματογράφο.

Όσον αφορά τι θα σου μείνει διαβάζοντας το, αυτό είναι καθαρά θέμα οπτικής. Εγώ π.χ. κόλησσα με το γεγονός ότι ένας Μεξικανός εργάτης με εισόδημα $14.000 ευρώ (μαζεύοντας πορτοκάλια) βρέθηκε το 2006 να του ανήκουν πέντε σπίτια στην Καλιφόρνια. Όλα με δάνεια στα οποία δεν χρειάστηκε να πληρώσει ούτε καν προκαταβολή.

Επειδή ακριβώς το μόνο που ένοιαζε τις τράπεζες και την Wall Street είναι να πάρουν στα χαρτιά το δάνειο, να το μοντάρουν πάνω σε ένα περίπλοκο χρηματιστηριακό προϊόν, να το δώσουν στους παρακατιανούς της Moody’s και των υπόλοιπων οίκων αξιολόγησης (σ.σ τους οποίους οι υπόλοιποι αντιμετωπίζουν ως παρκαδόρους) και μετά να το πουλήσουν στους πελάτες τους (σ.σ. τους οποίους επίσης αντιμετώπιζαν ως πρόβατα).

Η το γεγονός ότι δεν υπήρχαν πάνω από πέντε άνθρωποι στον πλανήτη που μπορούσαν να σου πουν τι ακριβώς περιείχε ένα συγκεκριμένο χρηματιστηριακό προϊόν.

Την ίδια ώρα που έκαναν συναλλαγές δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων πάνω σε αυτό.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι διαβάζοντας το The Big Short θα θυμώσεις, σε σημείο του να σου έρθουν δάκρυα στα μάτια. Γιατί σου δίνει την δυνατότητα να ανοίξεις με αντικλείδι και να δεις την μαύρη καρδιά της Wall Street και των ανθρωποειδών που τριγυρνούν εκεί.

Μπροστά τους, ο κινηματογραφικός Gordon Gekko είναι καλόγρια.

Και ο Βελζεβούλ παπαδοπαίδι.