Ο δρόμος, ο χρόνος και ο πόθος χαραγμένα σε ένα ρολόι

Αν βγεις για τρέξιμο στο Schaffhausen, κάτι που έκανα κατά τις 7:30 ένα πρωινό Δευτέρας, θα καταλάβεις μετά το δεύτερο-τρίτο χιλιόμετρο ότι αυτό ήταν, τελείωσε, και αν θες να κάνεις ένα αξιοπρεπές run των δέκα χιλιομέτρων, θα πρέπει να κάνεις μερικούς γύρους την πόλη. Μιλάμε για μια κουκλίστικη πόλη (αδυνατώ να το πω χωριό με την όψη που έχει), βγαλμένη από το παραμύθι κάποιου Ελβετού παραμυθά. Μια πόλη απελπιστικά κοντά στη Ζυρίχη. Μία πόλη απελπιστικά κοντά στους μεγαλύτερους φυσικούς καταρράκτες της Ευρώπης. Μία πόλη που έδωσε το όνομα – και όχι μόνο όπως θα καταλάβεις παρακάτω – σε μία από τις σημαντικότερες ωρολογοποιίες παγκοσμίως. Την IWC Schaffhausen.

Παραποιώντας τον στίχο του Αλκίνοου Ιωαννίδη στον τίτλο του κειμένου, ήθελα να εκφράσω το πώς αυτή η ολιγόωρη επίσκεψη στο Schaffhausen ήταν ένα ταξίδι τόσο στον χρόνο και την ιστορία της ωρολογοποιίας, στο δρόμο που χάραξαν εκείνοι μέσα από τα ρολόγια τους αλλά και στον πόθο και το πάθος του άνδρα με τα συγκεκριμένα ρολόγια. Οι ιστορίες των ωρολογοποιών συνηθίζουν άλλωστε να είναι συγκινητικές και ενδιαφέρουσες. Αλλά το να βλέπεις ένα τέτοιο τεράστιο brand να γεννάται σε έναν τόσο μικρό αλλά συνάμα τόσο όμορφο τόπο, σε κάνει απλοϊκά να σκεφτείς, ότι για να γεννηθεί ένας τιτάνας χρειάζεται ένα Schaffhausen και ανθρώπους με όραμα.

Δεν θα σε κουράσω με πολλά ιστορικά στοιχεία. Εξάλλου είναι τόσο διαφορετικό το να περιγράφεις μια ιστορία από το να βλέπεις τις στιγμές της στο μουσείου της IWC στο Schaffhausen. Εκεί που κάθε ρολόι αποτελούσε σταθμό στην ιστορία. Από τα ρολόγια χειρός του προπερασμένου αιώνα, στο πρώτο ρολόι χειρός μέχρι τα ρολόγια σήματα κατατεθέν της εταιρείας. Γιατί όπως και να το κάνεις, αν είσαι λάτρης των IWC, το να βλέπεις το πρώτο Portugieser που δημιουργήθηκε το 1939 και να ανακαλύπτεις τις ομοιότητες με την σημερινή σειρά, έχει ανεκτίμητη αξία. Την ίδια αξία με το να αντικρίζεις το συλλεκτικό Portugieser F.A. Jones που δημιουργήθηκε το 2005 προς τιμήν του ιδρυτή της εταιρείας.

Στα άδυτα του μουσείου ανακαλύπτεις την εξέλιξη στο τομέα της ωρολογοποιίας και πώς κάποιοι άνθρωποι αφιερώνουν τη ζωή τους σε κάτι που σε εμάς μπορεί να μοιάζει απλό. Και μπορείς μόνο να εικάζεις τι σημαίνει για αυτούς τους ανθρώπους που δουλεύουν μέρα νύχτα για να ανακαλύψουν κάτι καινούριο, κάτι καινοτόμο, τι μπορεί να σημαίνει να φτάνουν μετά από δεκαετίες δουλειάς σε κάτι τόσο σημαντικό. Όταν ας πούμε η IWC έφερνε το perpetual calendar στον κόσμο της ωρολογοποιίας, όχι απλά καινοτομούσε παγκοσμίως αλλά έδινε και στους δικούς της ανθρώπους πίσω στο Schaffhausen, το κίνητρο να προσπαθήσουν ακόμα περισσότερο, να πάνε το brand ένα βήμα παραπέρα, μετά από μια μεγάλη νίκη.

Αυτές τις σκέψεις έκανα περπατώντας με το υπόλοιπο team της αποστολής στο Schaffhausen. Η βόλτα ήταν από τη μία μονάδα παραγωγής στο Schaffhausen μέχρι το γειτονικό Neuhausen όπου στεγάζεται η δεύτερη μονάδα. Εκεί, στο Neuhausen, ο δρόμος μας έβγαλε στο Rheinfall, τον μεγαλύτερο φυσικό καταρράκτη της Ευρώπης.

Να τρώμε το μεσημεριανό μας παρέα με τον creativer director της IWC, Christian Knoop, να συνειδητοποιούμε πόση σημασία έχει ο συγκεκριμένος τόπος για την IWC και πώς όλες οι εικόνες που είχαμε στα μάτια μας αποτελούσαν έμπνευση για αυτό το οποίο βλέπει στον αριστερό του καρπό ο ιδιοκτήτης ενός IWC. Δες σε αυτό το βίντεο πώς τα διάφορα στοιχεία του Schaffhausen μπλέκονται στα Portugieser και θα καταλάβεις λίγο τι εννοώ.

Το Schaffhausen είναι παρών σε κάθε ρολόι, σε κάθε σχέδιο. Και πώς θα μπορούσε άλλωστε να μην είναι; Μιλάμε για μία μικρή πόλη, με την συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων της IWC όχι απλά να κατοικούν σε αυτή αλλά και να έχουν μεγαλώσει σε αυτή. Σκέψου εσύ ποιο άλλο brand παγκοσμίως έχει την τύχη ο πυρήνας του να είναι τόσο συμπαγής, να είναι τόσο σημαντικά τοποθετημένος γεωγραφικά στο χάρτη. Δεν ξέρω για εσένα αλλά για εμένα όλα ξεκινούν από αυτό. Γιατί η εταιρεία πέρασε από πολλά χέρια από το 1868 μέχρι σήμερα. Ήταν άλλωστε το δημιούργημα ενός Αμερικανού, του Florentine Ariosto Jones, ο οποίος αναζητούσε τον ιδανικό τόπο για να πειραματιστεί στην ωρολογοποιία. Και εκεί, στο γερμανόφωνο κομμάτι της Ελβετίας, μακριά από τους περισσότερους ωρολογοποιούς που στοιβάζονται στο γαλλόφωνο κομμάτι, έχτισε τη δική του μικρή αυτοκρατορία. Και όσες φορές κι αν η IWC πέρασε από ιδιοκτήτη σε ιδιοκτήτη, μέχρι να φτάσει τώρα να αποτελεί το στολίδι της Richemont, όλοι σεβάστηκαν το γεγονός ότι η καρδιά της IWC χτυπά αποκλειστικά και μόνο στο Schaffhausen.

Διαχρονικά, τα IWC απευθύνονταν σε άνδρες. Με έξυπνα σλόγκαν, με στοχευμένες διαφημίσεις, με μαρκετινίστικα τρικ για να προσελκύσουν πρώτα το ανδρικό ενδιαφέρον και μετά το γυναικείο. Τα τελευταία χρόνια το ύφος έχει αλλάξει. Όχι απαραίτητα για να είναι πιο politically correct με τους καταναλωτές. Αλλά γιατί είναι ένα brand το οποίο έχει και τα ρολόγια αλλά και την φιλοσοφία να αγκαλιάσει ένα γυναικείο χέρι εξίσου με ένα ανδρικό. Όπως και να ‘χει, ήταν τουλάχιστον απολαυστικό να βλέπεις στους τοίχους της εταιρείας, παλιά διαφημιστικά που έχτιζαν τον μύθο της εταιρείας.

Συναντήσαμε αρκετούς ανθρώπους της εταιρείας κατά την περιήγησή μας στη γραμμή παραγωγής. Όλοι με ένα IWC στο χέρι, όλοι απόλυτα προσηλωμένοι σε αυτό που έκαναν αλλά ταυτόχρονα και ορεξάτοι να μας εξηγήσουν γιατί είναι σημαντική η κάθε μικρή δουλειά. Βλέπεις, ένα τόσο ιδιαίτερο ρολόι περνά από αμέτρητα χέρια και δοκιμές μέχρι να κριθεί ικανό να εκπροσωπήσει την εταιρεία στο χέρι κάποιου.

Η κάθε δουλειά πιο σημαντική από την προηγούμενη αλλά όλες τόσο εμφατικά απαραίτητες για κάθε ρολόι. Στο σεμινάριο ωρολογοποιίας που κάναμε αργότερα την ίδια ημέρα και θα αναλύσω σε άλλλο κείμενο, συνειδητοποίησα ό,τι φανταζόμουν όσο τριγύριζα τους διαδρόμους παρακολουθώντας όλο αυτό τον κόσμο επί τω έργω. Ότι κάθε μία από αυτές τις δουλειές έχει τεράστια λεπτομέρεια. Ότι κάθε ένας από αυτούς τους ανθρώπους δημιουργεί ένα μικρό έργο τέχνης το οποίο κολλάει σε ένα επόμενο και συνθέτουν ρολόγια με μέχρι και 750 εξαρτήματα το καθένα.

Στην περιήγηση έμαθα για την σχολή ωρολογοποιίας. Η οποία δέχεται ελάχιστους μαθητές το χρόνο και τους δίνει όλα εκείνα τα εφόδια για να μάθουν τη δουλειά και να εξελιχθούν και εκείνοι σε “wtachmakers” της IWC Schaffhausen. Το θεώρησα πάρα πολύ συναρπαστικό το να αφιερώνεσαι τόσο πολύ σε κάτι. Να σε νοιάζει τόσο πολύ κάτι. Να επικεντρώνεις όλη σου τη ζωή σε κάτι που θα δώσει τόση χαρά σε ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο. Γιατί κάθε ρολόι που φεύγει από το Schaffhausen και ταξιδεύει στις διάφορες μεριές του πλανήτη μέχρι να βρει τον τελικό του παραλήπτη, κουβαλά μαζί του και ένα κομμάτι ιστορίας. Ένα κομμάτι αυτού του τόπου.

Αλλά δεν είχαμε πάει εκεί μόνο για την ιστορία. Είχαμε πάει μέχρι το Schaffhausen και για τα ρολόγια. Εκείνα που φτάνουν στη χώρα μας για εκείνους που θέλουν (και μπορούν) να τα κάνουν δικά τους σε κάποιο από τα αρκετά σημεία που θα τα βρουν στην Ελλάδα. Κι εκεί είναι που ανακαλύπτεις πόσο μπορεί να διαφέρει αυτό που θέλει ένας άνδρας σε σχέση με έναν άλλον. Από εκείνον που ζητά ένα Big Pilot Watch στο χέρι του σε εκείνον που προτιμάς τις λεπτές γραμμές ενός Portofino.

Τα διαχρονικά Portugieser, τα elegant Portofino, τα muscular Pilot’s, τα ευρηματικά Ingenieur, τα εξειδικευμένα Aquatimer. Μικρά κομμάτια ιστορίας αφημένα στο τραπέζι μπροστά σου για να δοκιμάσεις εσύ εκείνο που ταιριάζει καλύτερα στο στιλ και τον καρπό σου.

Να επιλέξεις αν προτιμάς εκείνα τα ρολόγια που φτιάχτηκαν ειδικά για τους πιλότους είτε της RAF είτε ακόμα και των γερμανικών δυνάμεων. Ρολόγια που σε εκείνους συντόνιζαν επιχειρήσεις και αποστολές, χαρίζοντάς τους ακόμα και τη ζωή. Ή εκείνους τους χρονογράφους που αποτέλεσαν οδηγό για κάθε ιστιοπλόο στην κάθε γωνιά του πλανήτη. Είναι ανάγκες που δημιούργησαν κάθε ρολόι. Ανθρώπινες ανάγκες που οδήγησαν σε κάθε μία από αυτές τις σειρές αλλά και τις όποιες ειδικές εκδόσεις.

Δεν θα μπω βαθύτερα στην ανάλυση, δεν θα μιλήσω για τα Tourbillon και τα Perpetual Calendar. Ούτε για τις επετειακές εκδόσεις, ορόσημα για την εταιρεία. Γιατί κάθε ξεχωριστό ρολόι έχει τις δικές του μνήμες χαραγμένες στην κάσα και το καντράν του. Έχεις τη δική του παράδοση να υπηρετήσει αλλά και τη δική του ξεχωριστή λειτουργία να αναδείξει.

Η έμφαση στη λεπτομέρεια, η εμμονή στην τελειότητα, το πείσμα για την ευρεσιτεχνία, η υπεροχή στον σχεδιασμό, είναι όλα στοιχεία που κάνουν τα IWC Schaffhausen να ξεχωρίζουν. Και νιώθω πραγματικά τυχερός που γνώρισα από κοντά το μέρος στο οποίο γεννιέται κάτι το οποίο συνδέεται τόσο απαράμιλλα με εκείνον που το φορά.

Έφυγα από το Schaffhausen πριν από μερικές εβδομάδες με έναν κουμπαρά που γράφει πάνω “για να αποκτήσω κάποτε το δικό μου IWC”. Αν κουνήσεις αυτόν τον κουμπαρά σήμερα, θα ακούσεις μερικά κέρματα να κουδουνίζουν. Για να βάλω κάποια στιγμή το δικό μου Portugieser σαν αυτό της κεντρικής φωτογραφίας στον καρπό.