Ντουλάπα από το Διάστημα

Ασχέτως με το αν τους κατατάσσεις ανάμεσα στους καλλιτέχνες ή όχι –το αν η μόδα είναι τέχνη είναι ένα πανάρχαιο debate που καλύτερα να μην το πιάσουμε τώρα- οφείλεις να παραδεχθείς πως οι σχεδιαστές μόδας είναι ανήσυχα πνεύματα που τους αρέσει να δοκιμάζουν τα όριά τους. Και τι καλύτερο για ένα ανήσυχο πνεύμα από το Άγνωστο; Τι πιο ιντριγκαδόρικο από έναν γαλαξία έτη φωτός μακριά, από έναν φανταστικό πλανήτη, από το ανεξερεύνητο μέλλον;

Ο φουτουρισμός ως καλλιτεχνικό κίνημα έχει τις ρίζες του στις απαρχές του 20ου αιώνα, γρήγορα όμως πέρασε από τους πίνακες και τα αγάλματα στα ατελιέ των σχεδιαστών. Οτιδήποτε νέο και βιομηχανικό παρουσιαζόταν στη μόδα γινόταν αποδεκτό στους κόλπους της με ενθουσιασμό, ως οράματα του Αύριο, ως φευγαλέες εικόνες του ανεξερεύνητου, ως fast forward βήματα προς τα μπροστά. Η πίεση βάρυνε τους σχεδιαστές να ανακαλύψουν νέα υλικά πέρα από τα παραδοσιακά υφάσματα, που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στη δημιουργία ρούχων, νέες γραμμές και χρώματα που δείχνουν λιγότερο γήινα – το μυστηριώδες μαύρο, το βιομηχανικό γκρι και το απόκοσμο λευκό, καθώς και όλες οι μεταλλικές αποχρώσεις είχαν τώρα την τιμητική τους.

Ο ιταλός φουτουριστής ζωγράφος Giacomo Balla έβαλε το 1914 τα θεμέλια μιας φουτουριστικής γκαρνταρόμπας, δίνοντας έμφαση στις ουδέτερες αποχρώσεις, τις συμμετρίες στην γραμμή και την καθιέρωση “στολών”. Ήταν ο πρώτος που φαντάστηκε το Διαστημικό ντύσιμο ως κάτι απόλυτα αρρενωπό, ομοιόμορφο και με κοφτερό design – και από αυτές του τις πρώτες κατευθυντήριες γραμμές λίγοι έχουν παρεκκλίνει μέχρι και σήμερα.

Λίγα χρόνια μετά, στην αυγή των 20s, ο επίσης ιταλός καλλιτέχνης Thayaht οραματίστηκε το “TuTa”, ένα ρούχο που ο ίδιος χαρακτήριζε “το πιο πρωτοποριακό, φουτουριστικό ρούχο που έχει ποτέ παραχθεί στην ιστορία της ιταλικής μόδας”. Δεν ήταν παρά μια ολόσωμη φόρμα, όμως τότε ήταν κάτι πραγματικά νέο, μια αναπάντεχη δημιουργία που εδώ που τα λέμε, κοιτώντας τις στολές της NASA αρκετά χρόνια αργότερα, μοιάζει να έβλεπε πραγματικά στο μέλλον.

Το μεγάλο boom στην εξέλιξη της διαστημικής μόδας, πάντως, δεν ήρθε μέχρι τα 60s. Είναι γνωστό πως οι τάσεις της μόδας είναι άρρηκτα δεμένες με την επικαιρότητα και στα 60s, εχμ, οι άνθρωποι εξερευνούσαν στο διάστημα, οπότε πως είναι δυνατόν κάτι τόσο υπέροχο, καινούργιο και άγνωστο να αφήσει τους σχεδιαστές αδιάφρους;

Τρία ονόματα έβαλαν την σφαγίδα τους στη δεκαετία και έγιναν οι πρωτοπόροι της space-age μόδας: ο Pierre Cardin, ο Andre Courrèges και ο Paco Rabanne – ο τελευταίος, μάλιστα, ήταν και ο costume designer της διαγαλαξιακής ταινίας Barbarella. Οι μίνιμαλ γραμμές, τα γεωμετρικά σχέδια και τα νέα υλικά έγιναν αποδεκτά με ενθουσιασμό και προκάλεσαν μαζική υστερία.

Ο Courrèges δεν έβγαλε αντρική συλλογή μέχρι το 1973, όμως ήδη από το 1964 είχε ανακαλύψει ένα νέο σχέδιο μπότας, τις “μπότες του φεγγαριού” που οι γυναίκες τις αγόραζαν με μεγαλύτερη μανία απ’ ότι φορούν τις Ugg σήμερα. Το 1968 παρουσίασε μια συλλογή την οποία ονόμασε Space Age collection – βάζοντας την βούλα στον εαυτό του ως σχεδιαστή του διαστήματος. Ήταν ένας πραγματικός οραματιστής και τα σχέδιά του έχουν επηρεάσει σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό απ’ όσο φαντάζεσαι τα ρούχα που φοράς σήμερα. Από το στρογγυλό μεταλλικό φερμουάρ, που ήταν ο πρώτος που το λάνσαρε και μάλιστα το τοποθέτησε σε περίοπτη θέση (μέχρι τότε οι σχεδιαστές έκρυβαν τα φερμουάρ) μέχρι τη χρήση υλικών όπως βινύλ και την κατάργηση των γιακάδων, είναι πολλά εκείνα που η μόδα όπως την ξέρεις τώρα του χρωστάει.

Το διάσημα και το μέλλον δεν είναι ανάμεσα στα βασικά θέματα που απασχολούν τους σχεδιαστές τα τελευταία χρόνια (περισσότερο θα λέγαμε ότι διανύουμε μια ρετρολαγνική εποχή), όμως η περιέργεια για το άγνωστο είναι πάντα επίκαιρη. Στο μεταξύ, υπάρχει μια ολόκληρη γενιά σχεδιαστών, κυρίως στην Ανατολή αλλά και στις πιο εναλλακτικές σχολές μόδας, όπως του Λονδίνου, που ασχολούνται εντατικά με την ανεύρεση νέων υλικών που θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν στις κολεξιόν τους.

Κάποιοι προσπαθούν να ανακαλύψουν πιο ανθεκτικές, σχεδόν άφθαρτες πρώτες ύλες, άλλοι πειραματίζονται με βιομηχανοποιημένο σχέδιο και ευέλικτες γραμμές, με ρούχα που δανείζονται κάτι από την κουλτούρα των gadgets, που μπορούν με μια κίνηση να αλλάζουν σχήμα.

Μέσα στις δεκαετίες, οι σχεδιαστές έχουν φανταστεί τον space-age άντρα άλλοτε με ολόσωμες πανοπλίες, άλλοτε με στενά, κολλητά ρούχα βγαλμένα από ιστορίες των superheroes, άλλοτε με κομμάτια ένδυσης σχεδόν συναρμολογούμενα, που ταιριάζουν το ένα με το άλλο, σαν lego ενηλίκων. Αυστηρά δομημένα σακάκια, επωμίδες και επιγονατίδες, ρομποτικές γραμμές δημιουργούν σύνολα που μοιάζουν να ανήκουν κάπου άλλου – όχι στο παρελθόν, όχι στο παρόν, όποτε που; Στο μέλλον.

Ο Nicola Formichetti στον οίκο Thierry Mugler – που επίσης έχει γράψει τη δική του ιστορία στα 90s και αργότερα με τις φουτουριστικές συλλογές του – είναι υπεύθυνος για τις πολλές από τις εξωγήινες εμφανίσεις της Lady Gaga, αλλά και για μια αντρική κολεξιόν για τον χειμώνα που έρχεται που μοιάζει με στρατιά από πολεμιστές του μέλλοντος, με δομημένα jackets, γεωμετρικά πλεκτά, φλούο λεπτομέρειες, ανάποδα τρίγωνα και άλλα διαστημικά μοτίβα.

Ο συνήθως πολύ παραδοσιακός οίκος Burberry, που τιμά τη διαχρονικότητα και τον κλασικό gentleman, για φέτος το καλοκαίρι έστειλε τα μοντέλα του στο catwalk φορώντας μεταλλικές καμπαρντίνες και bomber jackets, σαν πολύχρωμα ρούχα για κομψά cyborgs.   

Ένα χρόνο πριν, ο πολύ ταλαντούχος Christopher Kane δήλωνε πως “έπαθα εμμονή με τις εκρήξεις και τοπία από εικόνες του διαστήματος” και τύπωσε επάνω σε t-shirts και φούτερ γαλαξίες, αστερισμούς και ηλιακά συστήματα, ενώ το 2010 ο Thom Browne είχε παρουσιάσει τη συλλογή “Οδύσσεια του Διαστήματος”, μια πασαρέλα που θύμιζε περισσότερο μια διαστημική περφόρμανς, με τα μοντέλα να φορούν πανομοιότυπες στολές αστροναυτών και κράνη.

Η τελευταία συλλογή του οίκου Calvin Klein για τον χειμώνα του 2013 είναι απολύτως φουτουριστική. Αποτελείται από γεωμετρικά παλτό, πουλόβερ με μεταλλικά στοιχεία, γιλέκα που μοιάζουν με αλεξίσφαιρα –  πανοπλίες για ένα κοσμοναύτη των πόλεων.

Αλλά και ο Pierre Cardin, σε ένα συγκινητικό comeback στις πασαρέλες, παρουσίασε μια αντρική συλλογή που αποτίνει φόρο τιμής στο ένδοξο sci-fi παρελθόν του και μοιάζει επηρεασμένη από το Tron. Ο σχεδιαστής πρόσφατα έκλεισε τα 90.

Ο φουτουρισμός από μόνος του είναι ένα παράδοξο, γιατί το μέλλον δεν μπορεί να προβλεφθεί. Κανείς, όμως, δεν μπορεί να εμποδίσει τους designers από το να υφαίνουν με την φαντασία τους ταξίδια σε άλλους πλανήτες και άλλες εποχές, δημιουργώντας ρούχα για τους πολύ γήινους, πολύ σύγχρονους άντρες του σήμερα.

Σε περίπτωση που δεν το έχεις πάρει χαμπάρι, μπορείς να βρεθείς κι εσύ στο διάστημα.