Με συντηρητικούς υπολογισμούς, ο Alan Turing έσωσε 20 εκατομμύρια ζωές

Τα τραγικά τέλη και οι ιδιοφυΐες που κατάφεραν να πάνε τον κόσμο μια σπρωξιά πιο πέρα είναι έννοιες προαιώνια συνυφασμένες σε μια τελεσίδικη βεβαιότητα ότι δεν γίνεται να μάθεις για έναν σπουδαίο επιστήμονα του μέσου του 20ου αιώνα, χωρίς έναν θλιμμένο αστερίσκο δίπλα στο όνομά του.

Ο Alan Turing γεννήθηκε στις 23 Ιουνίου του 1912 στο Πάντιγκτον του Λονδίνου και βρέθηκε νεκρός 42 χρόνια μετά, δηλητηριασμένος από κυάνιο. Στο μεσοδιάστημα, κατάφερε να σώσει σύμφωνα με μακροσκοπικούς υπολογισμούς 14 με 21 εκατομμύρια ζωές κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου. Δεν χρειάστηκε να πυροβολήσει ούτε μια φορά για να το καταφέρει.

Στο ‘Παιχνίδι της Μίμησης’, ο Benedict Cumberbatch υποδύεται τον Alan Turing, σε μια μεγάλη ερμηνεία που παραλίγο να του χαρίσει το Όσκαρ Α’ Ανδρικού. Το ΄Παιχνίδι της Μίμησης’ έρχεται σε πρώτη προβολή από τα κανάλια Novacinema την Κυριακή 1 Νοεμβρίου στις 22.00. Υπάρχει πάντα και η δυνατότητα εγγραφής με τον αποκωδικοποιητή NovaBox+.

Ο τρόπος που από παιδάκι κιόλας ο Turing βάλθηκε να ξεχωρίσει δεν εξαντλείται στο γεγονός ότι χρειάστηκε μόλις τρεις εβδομάδες για να μάθει να διαβάζει, αλλά σε έναν άθλο του που έγινε πρωτοσέλιδο στις τοπικές φυλλάδες της εποχής.

Στο εν λόγω σχολείο, ο Turing δεν πέρασε και τις καλύτερες στιγμές, καθώς η κατεύθυνση στην οποία τον έσπρωχναν οι καθηγητές του ήταν σαφώς αυτή των κλασικών σπουδών και όχι αυτή των θετικών που τον τραβούσε σαν μαγνήτης. Η απάντηση του Turing στου καθηγητές ήταν να επεκτείνει τα ερωτήματα του Αϊνστάιν για τους νόμους του Νεύτων περί κίνησης, σε ένα κείμενο που δεν δημοσιεύτηκε ποτέ.

Η κλίση του Βρετανού βρήκε το δρόμο της στο King’s College όπου αρίστευσε στα μαθηματικά ως προπτυχιακός φοιτητής. Οι μηχανές υπολογισμού Turing δεν άργησαν να έρθουν στο προσκήνιο ως οι μηχανές που μπορούν να υπολογίσουν οποιοδήποτε μαθηματικό πρόβλημα μπορεί να αναπαρασταθεί από έναν αλγόριθμο. Στη διατριβή του στο πανεπιστήμιο Princeton το 1938, ο Turing εισήγαγε την έννοια του υπερ-υπολογισμού όπου οι μηχανές Turing καταπιάνονται πλέον και με προβλήματα που δεν γίνεται να αναπαρασταθούν με αλγόριθμο.

Βέβαια, καμία ανακάλυψη, σκέψη ή πρόταση του Alan Turing δεν θα συγκριθεί ποτέ με το έργο του στο Bletchley Park από τις αρχές του Σεπτέμβρη του ’39, δηλαδή από τις αρχές του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Η έπαυλη στο Bletchley Park ήταν το σπίτι των κορυφαίων Βρετανών κρυπτογράφων καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου.

Μέσω του Enigma, οι γερμανικές δυνάμεις αντάλλασσαν χιλιάδες κρυπτογραφημένα μηνύματα καθημερινά και γρήγορα κατέστη σαφές από τις συμμαχικές δυνάμεις ότι μια αισιόδοξη εξέλιξη του ‘σπασίματος’ του Enigma θα αλλάξει τις ισορροπίες στον πόλεμο. Όπερ και εγένετο. Το θέμα είναι ότι κανείς πλην του Turing δεν θα μπορούσε να ‘σπάσει’ τον Enigma.

Ανάμεσα στα χιλιάδες μηνύματα που καμουφλάρονταν απ’ την Ανίκητη Μηχανή, υπήρχαν από πλάκες μεταξύ Γερμανών στρατιωτών μέχρι εντολές απευθείας από τον Χίτλερ. Τα πιο κρίσιμα όμως δεν ήταν άλλα από αυτά με τις συντεταγμένες του γερμανικού στόλου των U-boats που τορπίλιζε τα cargos με τις προμήθειες που έστελναν οι Αμερικάνοι για να μην λιμοκτονήσει ο βρετανικός λαός.

Έχει υπολογιστεί ότι χάρη στα κατορθώματα του Turing, ο πόλεμος διήρκεσε δύο με τέσσερα χρόνια λιγότερο απ’ ό,τι θα διαρκούσε χωρίς αυτά. Με μια συντηρητική προσέγγιση, κάθε εμπόλεμη χρονιά στην Ευρώπη κόστιζε τη ζωή σε επτά εκατομμύρια ανθρώπους. Αν δεν είχε ‘σπάσει’ η μηχανή Enigma των γερμανικών U-boats, και συνεχιζόταν ο πόλεμος κατά τα χρόνια που μόλις αναφέραμε, θα είχαμε στην καλύτερη των περιπτώσεων, δεκατέσσερα εκατομμύρια θύματα παραπάνω. (Στη χειρότερη, θα είχαμε 28).

Με αυτά τα δεδομένα, το ότι η πρώτη πρόταση του google search στο όνομα Alan είναι το ονοματεπώνυμο του Βρετανού μαθηματικού μοιάζει με το πιο φυσιολογικό πράγμα στον κόσμο.

Αυτό που δεν θα μοιάσει ποτέ φυσιολογικό είναι ο βρετανικός μεσαίωνας -ποιος 20ός αιώνας, αφελείς;- που οδήγησε στην αρχή του τέλους του Alan Turing. Ο Turing ήταν ομοφυλόφιλος και το να είσαι ομοφυλόφιλος στη Μ. Βρετανία του 1952 ήταν ποινικό αδίκημα. Αφού δικάστηκε, έπρεπε να επιλέξει μεταξύ της φυλάκισης και της θεραπείας με οιστρογόνα για να μειωθεί η λίμπιντο. Με πιο απλά λόγια, ο ήρωας που έσωσε εκατομμύρια ζωές είχε να επιλέξει μεταξύ εξευτελισμού και εξευτελισμού. Φοβούμενος τη ζωή σε ένα κελί, ο Turing επέλεξε την ορμονική θεραπεία.

Ο Alan Turing πέθανε 16 μέρες πριν τα 42α γενέθλιά του και θεωρείται ο πατέρας της επιστήμης των υπολογιστών, αλλά και της τεχνητής νοημοσύνης. Για πολλούς, το δαγκωμένο μήλο της Apple είναι ένας φόρος τιμής προς το πρόσωπό του. Το 2009, ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, Gordon Brown, προέβη σε μια δημόσια συγγνώμη εκ μέρους της βρετανικής κυβέρνησης για τον ‘αποτρόπαιο τρόπο που του φέρθηκε’.

Το ΄Παιχνίδι της Μίμησης’ έρχεται σε πρώτη προβολή από τα κανάλια Novacinema την Κυριακή 1 Νοεμβρίου στις 22.00, ενώ πάντα υπάρχει η δυνατότητα εγγραφής με τον αποκωδικοποιητή NovaBox+.