Αναζητώντας τον σωσία του Καντονά: Μιλήσαμε με τους σκηνοθέτες του ντοκιμαντέρ ‘Έρικ’

Από την πρώτη στιγμή που είχε πάρει το αυτί μου το “Έρικ” είχα ενθουσιαστεί. Μια ιστορία για… τι; Για έναν τύπο που ζει στη Θάσο, είναι σωσίας του Καντονά και απολαμβάνει ένα στάτους τοπικού θρύλου λόγω αυτού του γεγονότος; Για αυτού του είδους τα παλαβά πορτρέτα ζούμε.

Οι συν-σκηνοθέτες Φαίδων Γκρέτσικος και Πάνος Τράγος (για τους οποίους αυτή είναι μόλις η δεύτερη και πρώτη, αντίστοιχα, μικρού μήκους ταινία τους) εντόπισαν τον Στράτο Παπαφιλίππου σε μια πασχαλιάτικη εξόρμηση στο νησί και αποφάσισαν να πουν την ιστορία του και να μας μιλήσουν για αυτή την αξιοπερίεργη περσόνα μέσα από 25λεπτο ντοκιμαντέρ.

Ο Ηλίας έγραψε για την ταινία πριν λίγες μέρες με το που βγήκε το τρέιλερ, επειδή όλοι εδώ είχαμε ενθουσιαστεί στην ιδέα και μόνο του ντοκιμαντέρ και τώρα βρήκαμε τους δύο σκηνοθέτες, λίγες μέρες πριν την πρεμιέρα της ταινίας τους, για να μας πουν δυο πράγματα παραπάνω. Ο Φαίδωνας κι ο Πάνος μας εξήγησαν πώς ακριβώς έπεσε στην αντίληψή τους η φιγούρα του Στράτου, μας αφηγήθηκαν επεισόδια που δεν χώρεσαν στην ταινία, και μας προτείνουν μερικά ακόμα ντοκιμαντέρ που αξίζει να δεις.

Το “Έρικ” κάνει πρεμιέρα την Κυριακή 13 Μαρτίου στις 18.00 στο Ολύμπιον.

Πώς ακούσατε για αυτό τον απίθανο τύπο; Πότε και πώς αποφασίσατε να τον κάνετε ταινία και πώς ξεκινήσατε να προσεγγίζετε το θέμα;

Φαίδων: Η καταγωγή μου είναι από την Ποταμιά Θάσου, εκεί βρίσκεται και το σπίτι του παππού μου. Επομένως γνώριζα για το Στράτο και το μαγαζί του από πολύ μικρός, χωρίς ωστόσο να τύχει ποτέ να τον γνωρίσω προσωπικά.

Πέρυσι πήγαμε με τον Πάνο δυο εβδομάδες στο χωριό για να περάσουμε το Πάσχα. Ειχαμε πάρει και την κάμερα μαζί μπας και γυρίσουμε κάτι, η αλήθεια είναι χωρίς να έχουμε κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό μας, πιο πολύ στα πλαίσια του χαβαλέ. Θέλαμε σίγουρα να αποφύγουμε κάτι που να έχει λαογραφικό χαρακτήρα, όσο αυτό είναι δυνατόν αν αναλογιστεί κανείς την τοποθεσία. Κατεβαίνοντας στο λιμάνι, είδαμε μια απ τις (άπειρες) αφίσες που έχει κολλήσει ο Στράτος στο νησί και νομίζω πως ήταν ζήτημα δευτερολέπτων να συμφωνήσουμε πως αυτό θα είναι το θέμα μας.

Πάνος: Όταν ο Φαίδωνας μου έδειξε τις αφίσες θυμήθηκα οτι σε προηγούμενη επίσκεψή μας στο νησί μου είχε αναφέρει τον “Έρικ”, ως κάποιου είδους ατραξιόν του νησιού, οπότε σαν ιστορία είχε μείνει στο πίσω μέρος του μυαλού. Αρκετά πίσω ώστε να μην την ανακαλέσουμε στο φερι-μποτ όταν πετάγαμε ιδέες, όσο χρειάζεται όμως ώστε η συμφωνία για το θέμα να είναι ακαριαία.

Φαίδων: Τους περισσότερους που συμμετέχουν στο ντοκιμαντέρ τους γνωρίζω από μικρός, οπότε δε δυσκολευτήκαμε ιδιαίτερα σ’ αυτή τη διαδικασία. Τον ίδιο το Στράτο βέβαια όπως είπα δεν τον γνώριζα προσωπικά, οπότε ενα άγχος το χαμε για το αν θα δεχτεί. Εντέλει δέχτηκε με χαρά, οπότε όλα τα υπόλοιπα ήρθαν μόνα τους – το ίδιο και ο τρόπος προσέγγισης του θέματός μας.

Πάνος: Ναι, ξεκινήσαμε να γυρνάμε απλώς την ιστορία του Στράτου ως σωσία του Καντονά, όμως γνωρίζοντας περισσότερο τους κατοίκους του χωριού και μαθαίνοντας περισσότερα για το Στράτο, είδαμε οτι υπάρχουν κι άλλα θέματα για τα οποία μπορούμε να μιλήσουμε, με την ιστορία του να λειτουργεί πλέον κάπως σαν αλληγορία.

Ποιο είναι ένα τρελό trivia ή μια ιστορία που μπορείτε να μοιραστείτε για τον σωσία του Έρικ;

Πάνος: Υπάρχουν διάφορες ιστορίες που έμειναν εκτός ταινίας, κάποιες με βαριά καρδιά – και δεν περιορίζονται στο Στράτο. Ο γιος του, ο Γιώργος, ας πούμε έχει υλικό που σκοτώνει. Ένα άλλο trivia είναι πως ο αγώνας που έχουμε κινηματογραφήσει δεν είναι κάποιο γεγονός που στήσαμε αλλά ο σημαντικότατος (με την έννοια της παράδοσης) ετήσιος αγώνας μεταξύ νέων και παλαίμαχων παιχτών της Ποταμιάς.

Φαίδων: Αστεία κι ενδιαφέρουσα επίσης ήταν η αντιμετώπιση που είχε ο Στράτος απέναντί μας κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Ήταν γλυκύτατος και φοβερά πρόθυμος, απλώς επέμενε – όσες φορές κι αν του είχαμε εξηγήσει ακριβώς τι φτιάχνουμε – να μας λέει “δημοσιογράφους”. Μέχρι και σήμερα, όποτε έχω επικοινωνήσει μαζί του τον ακούω να λέει οτι στο τηλέφωνο είναι “ο δημοσιογράφος απ’ την Αθήνα”. Ίσως του ‘χει μείνει απ’ τα χρόνια που έδινε συνεντεύξεις σε εφημερίδες και τηλεοράσεις.

Και μιας και αναφερθήκαμε στη σχέση του με τις εφημερίδες, ένα άλλο καταπληκτικό ήταν το περιβόητο πρωτοσέλιδο που του είχε αφιερώσει η αγγλική Guardian. Το οποίο αληθεύει μεν, απλώς όταν πήραμε στα χέρια μας το αρχείο συνειδητοποιήσαμε οτι πρόκειται για την Spenborough Guardian, δηλαδή την τοπική έκδοση της Guardian που βγαίνει σε κάποια αγγλική κωμόπολη ονόματι Spen Valley.

Η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίσατε στη δημιουργία του έργου ποια ήταν;

Φαίδων: Σίγουρα το τεχνικό κομμάτι, αφού το μόνο που είχαμε ήταν μια βιντεοκάμερα – κι αυτή περιορισμένων δυνατοτήτων. Ακόμα και ήχο σ’ αυτήν γράψαμε, οπότε τελικά αναγκαστήκαμε να κάνουμε σημαντικές εκπτώσεις είτε λόγω ήχου είτε λόγω συνθηκών φωτισμού, ακόμα και ν’ αφήσουμε υλικό εκτός ταινίας .

Ποιο είναι το αγαπημένο σας στιγμιότυπο από την ποδοσφαιρική καριέρα του αληθινού Έρικ;

Πάνος: Είναι κλισέ, αλλά για μένα το highlight της καριέρας του, κυρίως ως προσωπικότητα κι όχι ως ποδοσφαιριστή, είναι εκείνη η συνέντευξη τύπου που έδωσε μετά τον αποκλεισμό του από το πρωτάθλημα το ’95, λόγω του γνωστού περιστατικού με την κλωτσιά στον οπαδό.

Φαίδων: Μάλλον το γκολ που έχουμε συμπεριλάβει και στην ταινία – αν και το πέτυχε σε φιλικό αγώνα, είναι ασύλληπτο.

Το φανταστικό της υπόθεσης είναι ότι ο Καντονά έχει και κινηματογραφική καριέρα, πώς σας φαίνεται ως ηθοποιός;

Φαίδων: Μόνο στο “Looking for Eric” του Ken Loach τον έχω δει, όπου παίζει βέβαια τον εαυτό του, αλλά μου φάνηκε υπέροχος.

Πάνος: Σκεφτόμασταν μάλιστα να χρησιμοποιήσουμε κι ένα απόσπασμα από την ταινία, ως λάτρεις άλλωστε του Loach.

Ποιο πρόσφατο ντοκιμαντέρ θα λέγατε στον κόσμο να δει οπωσδήποτε;

Φαίδων: Μπορώ να σου πω ποια είναι τα αγαπημένα μου. Αν πρόσφατο εννοούμε των τελευταίων 4-5 ετών, τα δύο αριστουργήματα του Asif Kapadia “Amy” και “Senna”, το “The Act of killing” του Joshua Oppenheimer, το “Undefeated” των Lindsay & Martin, ενώ από ελληνικά “Ο Μανάβης” του Δημήτρη Κουτσιαμπασάκου είναι ένα σπουδαίο και παραγνωρισμένο ντοκιμαντέρ. Κατά τ’ άλλα τα καλύτερα ντοκιμαντέρ που έχω δει ποτέ είναι τα “When we were kings” του Leon Gast και “Anvil : The story of Anvil” του Sacha Gervasi.

Πάνος: Θα θεωρήσω ως πρόσφατο ένα λίγο μεγαλύτερο διάστημα και θα πω το “Zidane : a 21st century portrait”, που είναι και μια απ’ τις αγαπημένες μου ταινίες. Κατά τ’ άλλα συμφωνώ σε όλα όσα είπε ο Φαίδων, ενώ ακόμα γυρνάνε στο κεφάλι μου τα “The Bridge” και “The Pearl Button” που είδα τελευταία. Επίσης, αιώνια λατρεία για “Hoop Dreams”.

Αν σας έδινα τώρα λεφτά για το επόμενό σας φιλμ, τι θα (τα) κάνατε;

Φαίδων: Την επόμενη μικρού μήκους μου ή την πρώτη μεγάλου, αναλόγως τα λεφτά. Για τη θεματολογία δε μπορώ να σε διαφωτίσω γιατί είμαι μονίμως αναποφάσιστος, οπότε ο,τι κι αν σου πω θα ναι μάλλον αναξιόπιστο.

Πάνος: Έχω πιάσει τον εαυτό μου να ιντριγκάρεται απο αντίστοιχους χαρακτήρες κι έχουμε συζητήσει και με το Φαίδωνα κάποιες ιδέες μεταξύ σοβαρού κι αστείου. Τώρα αν τα λεφτά ήταν αρκετά, μάλλον θα κάναμε αυτές που είναι “μεταξύ σοβαρού”.

*Το “Έρικ” προβάλλεται Κυριακή 13 Μαρτίου (Ολύμπιον, 18.00) και Τρίτη 15 Μαρτίου (Τζον Κασσαβέτης, 15.00) στα πλαίσια του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.