Το μεγαλύτερο γλέντι του 2016 το έκανε το animation
Ο χώρος του animation είναι από τους πιο δημιουργικούς στη βιομηχανία entertainment αυτή τη στιγμή.
- 25 ΔΕΚ 2016
Έχοντας περάσει πλέον από τα μισά της δεκαετίας που διανύουμε, νιώθω πια την ασφάλεια να δηλώσω πως όταν σε 10, 20, 30 χρόνια αυτοί που θα βρίσκονται στη θέση μου θα γράφουν για τον κινηματογράφο των δικών μας ’10s, δε θα μπορούν να μην αναφερθούν στο μεγάλο boom του animation. Μαζί με τις ταινίες τρόμου, είναι το είδος – ή το μέσο καλύτερα – που δεν έχει μονάχα επιβιώσει από το βάλτωμα του Χόλιγουντ, αλλά έχει κάνει και τομές, κάποιες τεχνολογικές, κάποιες σε επίπεδο αφήγησης, κρατώντας ψηλά τη σημαία της έμπνευσης που αλλού έχει γίνει σεμεδάκι για το κομοδίνο.
Ενώ λοιπόν βρισκόμαστε μέσα στο φαινόμενο της άνθησης αυτής τα τελευταία αρκετά χρόνια, το 2016 ήρθε με ένα μυδραλιοβόλο για βιογραφικό, για να σαρώσει όχι με 1, 2, 3 υπέροχες ταινίες και αρκετές καλές από τις υπόλοιπες όπως έχουμε καλομάθει μέχρι τώρα, αλλά με μια φιλμογραφία που απέδειξε με νέον γράμματα ότι το animation δεν είναι “για παιδιά” περισσότερο απ’ όσο μπορεί να είναι και μια live action ταινία και ότι ακόμα κι αν δε θα σταματήσουμε να θρηνούμε ποτέ το είδος υπό εξαφάνιση που λέγεται hand-drawn animation, οι σημερινοί animators δοκιμάζουν τα όρια της τεχνολογίας τους και δίνουν θαύματα (άρα μπορούμε και να ελπίζουμε στη σύντομη εξέλιξη του συνδυασμού 2D/3D που μας έδωσε το ‘Paperman’ και που δυστυχώς δε μπορεί αυτή τη στιγμή να στηρίξει μεγάλου μήκους).
Διαλέξαμε 11 ταινίες animation (+2 bonus) που ξεχώρισαν φέτος, η καθεμία με τον δικό της τρόπο, και τις καταγράψαμε έχοντας υπόψιν ότι σε μία μεγαλύτερη λίστα θα μπορούσαν να έχουν χωρέσει ακόμα περισσότερες.
Anomalisa
Κλέβουμε λίγο γιατί η παραγωγή είναι του ‘15, αλλά στη χώρα μας προβλήθηκε το ‘16. Το ‘Anomalisa’ είναι άλλο ένα δημιούργημα του Kauffman για έναν μπερδεμένο άντρα που προσπαθεί να βγάλει άκρη με την εύθραυστη ψυχή του και, όπως σε όλες τις δουλειές του, οι χαρακτήρες είναι αληθινοί και περίπλοκοι αλλά ο έλεγχος δεν είναι στα χέρια τους. Οπότε εδώ είπε να τους κάνει κυριολεκτικά μαριονέτες. Και όπως όλα τα σενάριά του, έτσι και αυτό φτάνει κάποια στιγμή σε μια στροφή όπου τα παράξενα γίνονται ακόμα πιο παράξενα, και όσα δε θα έπρεπε να λειτουργούν – όπως για παράδειγμα μια ερωτική σκηνή ανάμεσα σε δύο μαριονέτες – γίνονται τα πιο ενδόμυχα κομμάτια της ταινίας.
Kubo and the Two Strings
Το πιο μελαγχολικό παραμύθι που είδαμε φέτος στους κινηματογράφους ήταν και το ομορφότερο, με τον αψεγάδιαστα τελειοποιημένο από το στούντιο της Laika συνδυασμό stop-motion και CGI να μας αφήνει άφωνους μπροστά στον θρίαμβο του τεράστιου ορίζοντα που διασχίζει ο πιο εγκάρδιος, συμπονετικός μικρός ήρωας της μεγάλης οθόνης για φέτος. O Kubo και οι χορδές του αφηγούνται μεγαλοπρεπείς ιστορίες για να επιβιώσουν, αλλά είναι η δική τους ιστορία που ανοίγει μια καινούρια σελίδα στην αφήγηση ενός οικογενειακού δράματος μέσω animation.
Καμιά φορά αντιμετωπίζουμε τα ενήλικα μηνύματα στις παιδικές ταινίες σαν το στοιχείο που κοιτάνε οι δημιουργοί να βάζουνε με τρόπο, αλλά το ‘Kubo’ έχει όλα του τα χαρτιά ανοιχτά και τα μοιράζει απλόχερα. Το πιο δυνατό χαρτί της όμως, είναι ο τρόπος που χειρίζεται τις αναμνήσεις και την επιρροή που έχουν πάνω μας και αυτές που έχουμε αλλά και αυτές που έχουμε χάσει, για να απογειώσει και να απενοχοποιήσει τελικά τη δύναμη της μνήμης ως το μεγαλύτερο δώρο της ανθρωπότητας. Είσαι όλα όσα ξέρεις, όσα σε έπλασαν, όσα έζησες, όσα θυμάσαι ότι θα ήθελες να είχες ζήσει. Ακόμα και τα θλιβερότερα των θλιβερών.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΗ:
Λίγα λόγια παραπάνω για το ‘Kubo and the Two Strings’
Zootopia
Το ‘Zootopia’ ήταν το ποδαρικό του καλού animation για το 2016 και τελικά αποδείχτηκε γουρλίδικο. Στα χαρτιά είναι μια πολύ απλή feelgood ιστορία με μία ηρωίδα που προσπαθεί να αποδείξει την αξία της σε ένα καινούριο περιβάλλον, αλλά τελικά αντιμετωπίζει τον φυλετικό διαχωρισμό, τις διακρίσεις και τη μισαλλοδοξία καλύτερα από πολλές high concept ταινίες.
Χρησιμοποιώντας τα ζώα που μιλούν, τη μακροβιότερη και πιο φιλική παράδοση της Disney, το ‘Zootopia’ παίρνει το στοιχείο του παλιού για να κεντρίσει επείγοντα ζητήματα του σήμερα, πηγαίνοντας την προσπάθεια ενός στούντιο που θέλει να προσφέρει πολυπολιτισμική αντιπροσώπευση, είτε μέσω χαρακτήρων διαφορετικού χρώματος, είτε μέσω ποικίλων τοποθεσιών και κουλτούρων, ένα βήμα παραπέρα. Σε μια ιστορία που αφορά την ίδια την αντιπροσώπευση αυτή, αλλά και τον πραγματικό κόσμο όπου όλοι συνυπάρχουμε. Και το κάνει με μοντέρνες πινελιές, και στο σενάριο και στην τεχνολογία της. Δεν υπάρχει παιδί της εποχής μας που δε θα νιώσει ότι θα μπορούσε να είναι κάτοικος του πολύχρωμου κόσμου της ταινίας.
Όσο για εμάς τους ενήλικες, ίσως νιώσουμε λίγο καλύτερα για τον κόσμο μας μετά τους τίτλους τέλους.
Moana
Η ‘Moana’ – ή αλλιώς ‘Vaiana’ όπως την είδαμε στην Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη – είναι η παραλίγο κλασική συνταγή της Disney (λείπει το ρομάντσο, αλλά ούτε που το καταλάβαμε) στα καλύτερά της. Οι John Musker και Ron Clements της ‘Μικρής Γοργόνας’ επέστρεψαν μετά από επτά χρόνια στο στούντιο που τους καθιέρωσε, για να φτιάξουν άλλη μία θαρραλέα ηρωίδα. Και το μαγικό της υπόθεσης είναι ότι η Moana μοιάζει να έχει μέσα της όλες όσες ηρωίδες της Disney πέρασαν πριν απ’ αυτήν. Δεν έχει γνωρίσει τίποτα έξω από τον μικρόκοσμό της όπως η Aurora και η Rapunzel, αγαπάει την περιπέτεια όπως η Ariel και η Jasmine, νιώθει έντονα την αίσθηση του καθήκοντος όπως η Pocahontas και η Mulan, έχει μεγάλες φιλοδοξίες όπως η Tiana και η Belle, και μέσα από το ταξίδι της με τον απολαυστικό ημίθεο Maui, δε μαθαίνει μονάχα το μυστικό που θα σώσει τον λαό της, αλλά μαθαίνει πάνω απ’ όλα τον εαυτό της και τη θέση της στον κόσμο. Και όλα αυτά πλαισιωμένα από animation που καθηλώνει και το καλύτερο μετα-Αναγεννησιακό σάουντρακ του στούντιο. Σε μια χρονιά που το συγκεκριμένο μέσο storytelling μας έδωσε νέα πράγματα, το ‘Moana’ και η φρέσκια του ματιά σε all-time classic συστατικά, ήταν το πατ-πατ στην πλάτη μας. Όσο κι αν μπορεί να αλλάζουμε, μας λέει, θα μπορείς πάντα να έχεις ταινίες σαν κι αυτή.
The Red Turtle
Από τα μεγάλα highlight στις φετινές Νύχτες Πρεμιέρας, το ‘The Red Turtle’ κέρδισε τις εντυπώσεις στην προβολή του και λίγο αργότερα το Βραβείο Κοινού. Πόσο περήφανος θα πρέπει να είναι ο Hayao Miyazaki που το θρυλικό του Studio Ghibli βγάζει ακόμα τέτοιες ταινίες και μετά την απόσυρσή του; (Η ταινία είναι σύμπραξη Ghibli, Wild Bunch και Why Not Productions).
Δύο πράγματα μας έρχονται στο μυαλό όταν σκεφτόμαστε την ταινία. Ότι αν ήταν βότανο θα ήταν χαμομήλι για κουρασμένα μάτια, και ότι αν δεν ψάχναμε την προέλευση της ιστορίας της, θα ήμασταν σίγουροι ότι είναι η μεταφορά κάποιου κλασικού παραμυθιού που απλά δεν είχε φτάσει μέχρι τις δικές μας ακτές. Δεν είναι όμως. Απλά μοιάζει αιωνόβια και αναλλοίωτη σαν την κόκκινη πρωταγωνίστριά της.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΗ:
Είδαμε και σχολιάζουμε όλες τις ταινίες του Διαγωνιστικού Τμήματος στις Νύχτες Πρεμιέρας
Sausage Party
Το ‘Sausage Party’ είναι από αυτές τις ταινίες που νομίζεις ότι έχοντας δει το τρέιλερ έχει περάσει η πρώτη έκπληξη και ξέρεις τι να περιμένεις. Ναι, όχι.
Μέχρι και την κορύφωση της ταινίας – χρησιμοποιώ παντελώς κυριολεκτικά τη λέξη πίστεψέ με – δεν έχεις δει ακριβώς όλα όσα έχει να σου πετάξει στη μούρη. Μπορώ να φανταστώ τον Seth Rogen και τον Evan Goldberg να σκέφτονται την ιδέα του ‘Sausage Party’ μέσα σε σύννεφα ύποπτου καπνού και το πρωί να ξυπνούν και να λένε… bro, και δεν το γράφουμε;
Τα προϊόντα του σουπερμάρκετ που ζωντανεύουν πίσω από την πλάτη σου έχουν υπαρξιακές αναζητήσεις και το σενάριο που είναι κάτι σαν τον Upside Down της Pixar, τις χρησιμοποιεί για να πετάει μπηχτές στις θρησκείες ανά δεκάλεπτο. Το κάθε φαγώσιμο επίσης είναι ένα στερεότυπο, κάποιες φορές φτιαγμένο πρόχειρα αλλά πάντα φτιαγμένο για αυτοσαρκασμό με σκοπό να σατιρίσει τον ρατσισμό για την ίδια του προέλευση/εθνικότητα. Κάπου εδώ μπαίνει και η συζήτηση για το αν χρησιμεύει τελικά να αναπαράγεις στερεότυπα όταν θες να τα κατεδαφίσεις, αλλά το ‘Sausage Party’ είναι μία ταινία που κάποιοι με κάποιον τρόπο τη σκέφτηκαν και το πιθανότερο είναι κάπου, κάποια στιγμή του να σου είναι αδύνατο να μην ξεκαρδιστείς.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΗ:
Η οριακά σκεπτόμενη καφρίλα του ‘Sausage Party’
Finding Dory
Κάμποσα βήματα πίσω από το τελικό αποτέλεσμα που θα το ανέβαζε στο Pixar classic επίπεδο, το ‘Finding Dory’ σου λέει ότι αν εμπιστευτείς τις δυνάμεις σου, μπορείς να τα βγάλεις πέρα. Η διαταραχή μνήμης της Dory όμως που έδωσε στο ‘Finding Nemo’ το χιούμορ του και στη σόλο ταινία του blue tang την αφορμή για ένα νέο υπερατλαντικό ταξίδι, είναι αυτό που κάνει το μήνυμα πιο ξεχωριστό. Αυτό και το γεγονός ότι όλοι οι χαρακτήρες, συμπεριλαμβανομένης της Dory, είναι θαλάσσια είδη με κάποιου είδους διαταραχή ή αναπηρία που κινδυνεύουν να παραμείνουν (ή θέλουν να παραμείνουν) στο ενυδρείο, γιατί δε μπορούν να ξεπεράσουν το πρόβλημά τους.
Tο ‘Finding Dory’, με πρώτη την πρωταγωνίστριά του να βασίζεται στο ένστικτο, την αισιοδοξία και κυρίως την άγνοια κινδύνου της όταν έχει αποφασίσει ότι δε θα τη σταματήσει τίποτα, έχει κάτι πολύ σημαντικό να πει, όχι μόνο για τα εμπόδια που μπορεί να αντιμετωπίζουν ενδεχομένως τα άτομα με ειδικές ικανότητες, αλλά κυρίως για τους τρόπους που βρίσκουν για να τα ξεπερνάνε.
Θα είχε να κερδίσει περισσότερα αν ήθελε να μιλήσει για όλο αυτό πιο ανοιχτά, αλλά το animation, οι χαρακτήρες, το πάντα υπέροχο σάουντρακ του Thomas Newman, η ίδια του η ύπαρξη ως το είδος υπό εξαφάνιση που είναι τα σίκουελ που πραγματικά ζήτησε το κοινό να δει και το φως που έδωσε στο τούνελ ενός από τα χειρότερα κινηματογραφικά καλοκαίρια που έχουμε δει ποτέ, κρατάνε την ισορροπία.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΗ:
‘Ψάχνοντας την Ντόρι’ μπορεί να βρεις την πίστη στις πραγματικές σου δυνάμεις
Μήπως τελικά χρειαζόμασταν το χειρότερο καλοκαίρι του σινεμά;
BORROWED TIME
Το animation short της χρονιάς μας ήρθε από δύο animators της Pixar, τον Hamou-Lhadj και τον Andrew Coats. Το έφτιαξαν έχοντας το νου ότι πρέπει κάπως να γίνει κατανοητό ότι το animation δεν είναι είδος που απευθύνεται σε παιδιά, αλλά απλώς ένα ακόμη μέσο για να πεις ιστορίες. Για να το εμπεδώσουμε λοιπόν, είπαν να μας ξεριζώσουν την καρδιά μέσα σε 6 λεπτά. Το ‘Borrowed Time’ σκηνοθετήθηκε και γράφτηκε από τους δυο τους , η μουσική είναι του βραβευμένου με 2 Όσκαρ συνθέτη, Gustavo Santaolla (‘Babel’, ‘Brokeback Mountain’) και το μήνυμα είναι ένα: Ποτέ δεν είναι αργά για να επιτρέψεις στον εαυτό σου να προχωρήσει.
MY LIFE AS A ZUCCHINI
Όσοι το είδαν στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης ξέρουν ότι θα μπορούσε να είναι μακρινό ξαδερφάκι του ‘Coraline’. Όπως και η ταινία του Henry Selick, έτσι και το ‘My Life as a Zucchini’ (Ma vie de Courgette) δε φτιάχτηκε για να προστατεύσει τα παιδιά από την απογοήτευση και τη βία. Αντίθετα έχει κάτι να πει για θέματα όπως ο αλκοολισμός, ο θάνατος και τα ψυχικά τραύματα, αλλά και για τους τρόπους που μπορεί κάποιος να τα αντιμετωπίσει, χωρίς να υποκρίνεται ότι τα πάντα μπορούν να φτιάξουν με ένα μαγικό ραβδί. Υπάρχει διαχρονικά μια θέση στο τραπέζι του animation για τα μαγικά ραβδιά κα τις ιδιότητές τους, αλλά υπάρχει και μια αξία σε μια ταινία που σου λέει πώς μπορείς να κάνεις το καλύτερο με αυτά που έχεις στα χέρια σου.
Kung Fu Panda 3
Το κόνσεπτ του ‘Kung Fu Panda’ δε θα έπρεπε να είχε δουλέψει. Για την ακρίβεια είχα αργήσει να μπω στο πάρτι, ακριβώς γιατί πίστευα ότι κάτι τέτοιο δε θα δούλευε και δεν ήθελα να χάσω τον χρόνο μου. Τελικά, 8 χρόνια και έναν ανιψιό που μου έβαλε τα γυαλιά μετά, θα δηλώσω απολογούμενη ότι ο Po παραμένει αξιαγάπητος και ηρωικός ενάντια στις πιθανότητες, η παρέα του μεγάλωσε και έγινε πλουσιότερη, και το χιούμορ του franchise δεν έχασε τη σπιρτάδα του. Στην τρίτη συνέχεια ο μαθητής έγινε δάσκαλος, η ιστορία του ήταν απλή – όχι απλοϊκή – αρμονική και σοφή με τον τρόπο της, και ο επίλογος ήταν ο πιο ιδανικός που θα μπορούσε να έχει η τριλογία #isittoolatenowtosaysorry.
The Secret Life of Pets
Το ‘Secret Life of Pets’ ακολούθησε τη γνώριμη συνταγή του ‘Toy Story’ κι έτσι είναι δύσκολο να μην κάνεις τους παραλληλισμούς που το αφήνουν πίσω και καταϊδρωμένο, αλλά είναι επίσης πολύ δύσκολο να μη σε αφοπλίσει με τη γλύκα και την παντελή έλλειψη των απαιτήσεων που έχει από το κοινό του. Το τελευταίο δεν το λέμε για κακό. Αντίθετα, υπάρχει κάτι σχεδόν θεραπευτικό στα 90 λεπτά του ταξιδιού χαμηλών κινδύνων που κάνει η σκυλοπαρέα. Μιλάμε για μια ανοιχτή πρόσκληση για όλους εκτός από αυτούς που δεν ξέρουν να συμπεριφέρονται στα κατοικίδιά τους – ευκαιρία να ενωθούν σκυλόβιοι και γατόβιοι – και παρέα με το γρήγορο χιούμορ της, είναι μια ανέμελη ταινία που δεν ξεχνάει να σε συγκινήσει σχολιάζοντας τη μεταχείριση των ανθρώπων απέναντι στα ζώα.
* BONUS
ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ‘YOUR NAME’
Το ‘Kimi No Na Wa’ (‘Your Name’) δεν έχει έρθει ακόμα από τα μέρη μας, αλλά όταν τελειώσει με την ισοπέδωση του ασιατικού box office που κάνει όσο γράφονται ακόμα αυτές οι γραμμές, ελπίζουμε να μας τιμήσει με την παρουσία του. H ταινία δεν έχει απλώς κάνει τον Makoto Shinkai το household name του σύγχρονου anime (αν δεν έχεις δει ακόμα το ‘Garden of Words’ από τον ίδιο, σπεύσε), αλλά σε όσα φεστιβάλ έχει ταξιδέψει το συντριπτικά ομόφωνο συμπέρασμα όσων το είδαν ήταν ότι πρόκειται για μια συναισθηματική εμπειρία που ξεπέρασε ακόμα και τις υψηλότερες των προσδοκιών.
ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ‘TOWER’
Ντοκιμαντέρ για τη μαζική δολοφονία που διέπραξε ο Charles J.Whitman το 1966 στο Austin Texas, με το rotoscoping animation του να δανείζει την ποιητικότητά του στα βάρβαρα γεγονότα εκείνη της ημέρας, αλλά και στην ελπίδα που γεννήθηκε μέσα από τις πράξεις γενναιότητας και καλοσύνης των ανθρώπων που βρέθηκαν εκεί.
