Περάσαμε 2 ώρες χωρίς σενάριο με τον Σταύρο Θεοδωράκη

Αν μέχρι χθες το βράδυ με ρωτούσες τη γνώμη μου για τον Σταύρο Θεοδωράκη, θα προσπαθούσα να αποφύγω κάποια από τις κλισέ απαντήσεις τις οποίες κι ο ίδιος θα έχει βαρεθεί να ακούει και να διαβάζει.

Δεν θα έλεγα ούτε για τις ασαφείς θέσεις του Ποταμιού, ούτε για τον Μπόμπολα, ούτε για το σακίδιο, ούτε για την διαβόητη πια συνέντευξη με τον Μιχαλολιάκο. Απαντήσεις εύκολες, κλισέ και επιφανειακές, βγαλμένες κατευθείαν από το καρμπόν του Twitter. Το μόνο που θα σχολίαζα, είναι ότι προσπαθεί πολύ. Και αυτό δεν το λέω απαραίτητα ούτε για καλό, ούτε για κακό.

Μέχρι χθες, οι μπάλες διαλογισμού, τα σποτάκια με τις μπουγάδες και τα socialmediaκα επικοινωνιακά τρικ, περισσότερο με ξένιζαν παρά μου έδιναν την εντύπωση ενός μοντέρνου κόμματος. Ναι, ξέρω, υποτίθεται ζητάμε από τους πολιτικούς να συμβαδίζουν με τις επιταγές της εποχής και να προσαρμόζονται, αλλά στο τέλος τη διαφορά -πρέπει να- την κάνουν πάντα οι πολιτικές θέσεις. Και γι’ αυτές, σε ό,τι αφορά το Ποτάμι, δεν ήμουν καθόλου σίγουρος.

Όταν έλαβα λοιπόν την πρόσκληση για να συμμετάσχω σε μια ‘διαφορετική’ συνέντευξη του Σταύρου Θεοδωράκη με νέους δημοσιογράφους, χωρίς σενάριο και συγκεκριμένη ατζέντα, αρχικά την αντιμετώπισα με επιφύλαξη, την είδα σαν ένα ακόμα επικοινωνιακό τρικ, σαν έναν εύκολο τρόπο να κερδίσει την προσοχή των νέων, με τις εκλογές του νέου ενιαίου φορέα μάλιστα να πλησιάζουν.

Προφανώς όμως, όταν έχεις την ευκαιρία να γνωρίσεις από κοντά και να απευθύνεις τις δικές σου ερωτήσεις σε έναν πολιτικό αρχηγό, δεν την πετάς στον κάλαθο των αχρήστων κι έτσι λίγα λεπτά πριν τις 8 το βράδυ, βρέθηκα για πρώτη φορά στη ζωή μου έξω από τα γραφεία του Ποταμιού στο 22 της οδού Σεβαστουπόλεως.

Στην πόρτα, εκτός από τα χαμογελαστά κορίτσια της επικοινωνίας του κόμματος, βρισκόταν ο ίδιος ο Θεοδωράκης, ο οποίος με χαιρέτησε και με καλωσόρισε σε αρκετά χαλαρό κλίμα. Όπως θα έκανε φαντάζομαι κάθε πολιτικός. Μόλις αποσύρθηκε προς το γραφείο του, αφού η συνέντευξη ήταν προγραμματισμένη να ξεκινήσει σε περισσότερο από μία ώρα, μου δόθηκε η χρυσή ευκαιρία να εξερευνήσω από μέσα τα γραφεία για τα οποία είχα τόσα διαβάσει.

Παντού στο χώρο, μπλε και κόκκινες καρέκλες στα χρώματα του κόμματος, ενώ τον τοίχο διακοσμούν αφίσες με τον Σταύρο, αλλά και με τις αξίες του Ποταμιού. Στην μεγάλη τηλεόραση έπαιζε το κανάλι της Βουλής και στα δέκα λεπτά που έμεινα εκεί, το μικρόφωνο πήραν οι Άδωνις Γεωργιάδης και Ντόρα Μπακογιάννη. Και φυσικά, οι μπλε μπάλες, για τις οποίες τόσα γράφτηκαν. Όταν η Τζένη Μελιτά, η οποία θα συντόνιζε τη συνέντευξη, τις χαρακτήρισε μπάλες γυμναστικής, ο Σταύρος Θεοδωράκης έσπευσε να τη διορθώσει. “Δεν είναι για γυμναστική, είναι για διαλογισμό”. Εκείνη την ώρα πάντως, δεν διαλογιζόταν κανείς.

Όταν συμπληρώθηκε το καρέ των νέων δημοσιογράφων (στην Ελλάδα είσαι νέος μέχρι τα 40 έτσι κι αλλιώς), περάσαμε στο απέναντι κτίριο, όπου στεγάζεται το Ινστιτούτο του Ποταμιού, και το οποίο θα αποτελούσε το στούντιο για τις ανάγκες της συνέντευξης. Μαζί μας και ο Θεοδωράκης, για τις δοκιμές των πλάνων, σχετικά σκεπτικός, τουλάχιστον για την ώρα. Όταν οι κάμερες πήραν αυτό που ήθελαν, μας κάλεσε στο γραφείο του, αστειευόμενος ότι εκεί θα κανονίσουμε τα της πληρωμής, δείχνοντας ότι το κλίμα πρόκειται να χαλαρώσει αρκετά μέσα στα επόμενα λεπτά. Εκτός κι αν ήξερε κάτι που δεν ξέραμε.

Μας ρώτησε αν θέλουμε να πιούμε τσικουδιά και κανονίσαμε τα διαδικαστικά της συνέντευξης, χωρίς να  βάλει κάποιον όρο στο τι θα ρωτήσουμε, ζητώντας απλά σύντομες ερωτήσεις, υποσχόμενος κι αυτός με τη σειρά του σύντομες απαντήσεις. Λίγα λεπτά πριν τις 9, περάσαμε ξανά απέναντι για το κυρίως πιάτο

Ο κλήρος (ή καλύτερα η καρέκλα) για την πρώτη ερώτηση έλαχε σε μένα και ζήτησα από τον Σταύρο Θεοδωράκη να βαθμολογήσει την μέχρι σήμερα παρουσία του Ποταμιού στα πολιτικά πράγματα, από το 1 μέχρι το 10. Έβαλε 10 στην παρουσία του κόμματος στη Βουλή, 4 στα οργανωτικά, αποδίδοντας την έλλειψη οργάνωσης στην απουσία κομματικής πείρας και αντίστοιχα χαμηλό βαθμό στην επικοινωνία. Αν μη τι άλλο, μια καλή και ειλικρινής αρχή, έστω κι αν αυτό το 10 στη Βουλή μοιάζει κάπως γενναιόδωρο. Κι εγώ σε ό,τι αφορά την επικοινωνία, βαθμό πάνω από το 5 δύσκολα θα του έβαζα του Ποταμιού.

Η συζήτηση συνεχίστηκε με πολιτικές ερωτήσεις, στις οποίες ο Θεοδωράκης απάντησε μεν με άνεση, προσπαθώντας να αποφύγει τις ξύλινες τοποθετήσεις, όμως δεν τήρησε την δέσμευση για σύντομες απαντήσεις, ξεφεύγοντας και αρκετές φορές από την ουσία της ερώτησης. Στην ερώτηση για την ινδική κάνναβη πάντως, ήταν σαφής και στο ότι έχει καπνίσει στο παρελθόν αλλά και στο ότι δεν είναι αρνητικός με την νομιμοποίησή της, πάντα υπό όρους.

Σε αντίθεση με όσα πράττει κάποιο κόμμα της αντιπολίτευσης συνήθως, ο Θεοδωράκης αναγνώρισε και μερικά θετικά στον ΣΥΡΙΖΑ, όπως το σύμφωνο κοινής συμβίωσης, έστω κι αν χρειάστηκε ένα μικρό σπρώξιμο για να τα εντοπίσει, ενώ δεν παρέλειψε να πετάξει και τη σπόντα του πως πολλές θετικές αλλαγές οφείλονται στην πίεση των μνημονίων. Στο επίπεδο της βίας, ασπάστηκε τη θεωρία των δύο άκρων, όχι όμως και στο ιδεολογικό πλαίσιο, ενώ δήλωσε Παναθηναϊκός που απεχθάνεται την αδικία, όταν ρωτήθηκε για τα μέτρια ποσοστά της μετριοπαθούς κεντροαριστεράς(!). Ναι, μετά από λίγα λεπτά παραδέχθηκε ότι δεν θυμόταν καν την ερώτηση και επανήλθε στο θέμα λέγοντας ότι η ομιλία του Μακρόν στην Πνύκα θα πρέπει να διδάσκεται στα σχολεία. Στο ότι τα σχολικά βιβλία πρέπει να αλλάξουν άμεσα, προσυπογράφω με χέρια και πόδια.

Στα πολύ θετικά της συνέντευξης, το γεγονός ότι άκουσα έναν πολιτικό αρχηγό να δηλώνει ξεκάθαρα πως με αυτόν πρωθυπουργό, ο καθένας θα μπορεί να παντρεύεται όποιον επιθυμεί, ανεξαρτήτως φύλου. Αυτονόητο, αλλά σε αυτή τη γωνιά της Ευρώπης που σε τέτοια θέματα μοιάζει περισσότερο με το Ιράν, είναι πάντα καλό να ακούγονται τέτοιες απόψεις. Σε εκείνο το σημείο, ήρθε κι η πρώτη σπόντα για τον Πάνο Καμμένο, που δεν δίστασε να παρομοιάσει τον γάμο μεταξύ ομοφυλοφίλων με κτηνοβασία.

Απέδωσε την άνοδο της ακροδεξιάς στην παγκοσμιοποίηση, την οποία πάντως υπερασπίστηκε (την παγκοσμιοποίηση, όχι την ακροδεξιά) και εξέφρασε την άποψη πως θα ήταν λάθος να τεθεί σήμερα εκτός νόμου η Χρυσή Αυγή, αφού θα εκληφθεί ως πράξη φόβου. Αυτό που πρέπει να γίνει, είναι να ολοκληρωθεί η δίκη των δολοφόνων του Φύσσα άμεσα και να πάνε οι υπεύθυνοι στη φυλακή όσο πιο γρήγορα γίνεται. Σε όλες του τις τοποθετήσεις για την ακροδεξιά και τη Χρυσή Αυγή, ο Σταύρος Θεοδωράκης δεν δίστασε να υιοθετήσει μια πλήρως επιθετική στάση, η οποία βέβαια είναι και η αυτονόητη, όχι απλά για έναν πολιτικό αλλά για οποιονδήποτε νοήμονα Έλληνα πολίτη. Σύμφωνο με βρήκε φυσικά και στο ζήτημα των ενόπλων δυνάμεων και της στρατιωτικής θητείας και την πρόταση για την μισθοφορική ομάδα υποτροπής στα σύνορα.

Η ερώτηση για το έργο του Γιώργου Καμίνη στο Δήμο Αθηναίων, κατέληξε στο αν ο Θεοδωράκης έχει παίξει ξύλο στη ζωή του, με την απάντηση να είναι καταφατική. Ο αρχηγός του Ποταμιού δεν δυσκολεύτηκε να παραδεχτεί πως στα νεανικά του χρόνια στην Αγία Βαρβάρα, το έχει παίξει το ξύλο του, ένα ξύλο όμως που έληγε εκεί, σε αντίθεση με τη σημερινή κατάσταση που ο κάθε τρελός μπορεί να σε περιμένει με όπλο την επόμενη μέρα. Εκτός από ξύλο, ο Θεοδωράκης έβγαινε πιο παλιά στα Εξάρχεια, για τα οποία είπε πως έχουν αλλάξει, υιοθετώντας ένα άτυπο face control έξω από κάθε ιδεολογία και λογική.

Φτάνοντας προς το τέλος, ο Θεοδωράκης δεν φάνηκε να κουράζεται, συνεχίζοντας να δίνει μακροσκελείς απαντήσεις. 5 λεπτά πριν συμπληρωθούν τα 60 (που υποτίθεται ότι θα ήταν η διάρκεια της συζήτησης), ρώτησε τι ώρα είναι και έδωσε το ΟΚ για να συνεχίσουμε. Ήταν σαφής στη θέση πως η ΕΣΗΕΑ οφείλει να αναγνωρίσει άμεσα τους δημοσιογράφους των sites (άντε να δούμε), κάτι για το οποίο έχει δώσει κι ο ίδιος αγώνα, στο γεγονός πως θα πρέπει όσοι έχουν οικονομική άνεση να πληρώνουν εισιτήριο στα δημόσια νοσοκομεία και πως το πρόβλημα της χώρας δεν είναι ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων αλλά στο ποιος δουλεύει και ποιος είναι βύσμα και δεν κάνει τίποτα.

Αν πάντως φύγει από το Ποτάμι, ο Θεοδωράκης σκοπεύει να το ρίξει στις χειρωνακτικές εργασίες, κρατώντας στη ζωή του και το γράψιμο. Αποκάλυψε μάλιστα ότι γράφει ο ίδιος τις ομιλίες του, έχοντας δίπλα ανοιχτά βιβλία ποίησης. Όταν γράφει κάτι για τον Καμμένο, του αρέσει να διαβάζει έναν Λατινοαμερικάνο αναρχικό του οποίου το όνομα δεν αποκάλυψε

Γενικά, όποτε ήθελε να τα ‘χώσει’ σε έναν πολιτικό, στο στόμα του ερχόταν ο Καμμένος, στον οποίο φαίνεται πως έχει μια ιδιαίτερη ‘αδυναμία’. Αν δεις σε μερικά χρόνια έναν γυμνασμένο τύπο σε ξυλουργείο να γράφει ποίηση κατά του Καμμένου, να ξέρεις ότι θα είναι ο Θεοδωράκης, ο οποίος έβγαλε λίγο και τον δάσκαλο από μέσα του, διηγούμενος τον τρόπο που υπέκλεπταν τις συχνότητες της αστυνομίας τα παλιά τα χρόνια στα δημοσιογραφικά γραφεία.

Κάπου εκεί, μετά από 1 ώρα και 40 λεπτά, η κουβέντα έφτασε σιγά-σιγά στο τέλος της και η Τζένη μας ζήτησε να περιγράψουμε με μία λέξη τον Σταύρο Θεοδωράκη. Αυτή που επέλεξα εγώ, ήταν η λέξη ‘πολιτικός’, κάτι που ξεκάθαρα δεν άρεσε στον ίδιο, που απάντησε πως δεν είναι ο τυπικός Έλληνας πολιτικός.

Αυτή ακριβώς η άμυνα δείχνει τι έχει στο μυαλό του και τι θέλει να πετύχει ο Θεοδωράκης. Επανέλαβε πολλές φορές, ότι το Ποτάμι δεν έχει κομματικούς μηχανισμούς, δεν διαθέτει πολλούς πολιτικούς στις τάξεις του και δεν είναι το συμβατικό ελληνικό κόμμα. Το ‘χωρίς σενάριο’ που ήταν το σλόγκαν της συζήτησης, είναι το μότο του Ποταμιού και στην πολιτική γενικότερα. Θέλει να είναι το πρωτότυπο, το κόμμα που πολλές φορές ερασιτεχνικά (όπως παραδέχτηκε κι ο ίδιος) λέει το διαφορετικό, αποτελεί την μειοψηφία και προκαλεί αντιδράσεις. Κάτι που -κατά την προσωπική μου άποψη- άλλες φορές το πετυχαίνει και άλλες όχι.

Το θέμα για μένα είναι ότι, στην πολιτική, καλό είναι να υπάρχει μερικές φορές ένα σενάριο. Το να έχεις ξεκάθαρες θέσεις και να τις βγάζεις προς τα έξω, μόνο καλό θα σου κάνει και από τις απαντήσεις του Θεοδωράκη φάνηκε ότι οι θέσεις υπάρχουν και αρκετές είναι αυτές που θέλει να ακούσει πολύς κόσμος εκεί έξω. Δεν εξετάζω το κατά πόσο αυτές είναι εφικτές, όμως όταν υπάρχουν οφείλεις να φροντίσεις να γίνουν όσο πιο γνωστές γίνεται και να ζητήσεις από τον κόσμο να τις αξιολογήσει. 

Ο Θεοδωράκης υποστήριξε ότι βλέπει την πολιτική σαν θητεία. Ξεκίνησε το Ποτάμι, πλέον διεκδικεί την αρχηγία του νέου ενιαίου πολιτικού φορέα, βγάζοντας όμως μία αίσθηση πως δεν υπάρχει ένα ξεκάθαρο πλάνο. Η απουσία κομματικού φορέα είναι κάτι ελκυστικό, η απουσία πλάνου όχι.

Σε ό,τι αφορά τον ίδιο, σίγουρα δεν είναι ο τυπικός Έλληνας πολιτικός, υπό την έννοια της συμπεριφοράς. Χρησιμοποιεί λέξεις όπως ‘μπάτσοι’, ΄λεσβίες’ και ‘κωλόφαρδοι’, είναι απλός, επικοινωνιακός και αρκετά ευθύς και δεν μοιάζει να έχει καταπιεί χάρακα. Αυτή την εικόνα προσπαθεί να δώσει και στο Ποτάμι, όμως όπως παραδέχτηκε κι ο ίδιος, υπάρχει ακόμα πρόβλημα στην επικοινωνία. Το θέμα δεν είναι πώς λες κάτι, αλλά τι ακριβώς λες και πότε επιλέγεις να το πεις κι εκεί θέλει λίγη δουλειά ακόμα.

Η χθεσινή πρωτοβουλία πάντως, είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση και σίγουρα ειπώθηκαν μερικά πολύ ενδιαφέροντα και ξεκάθαρα πράγματα, έστω κι αν δεν ήταν πάντα εκτός σεναρίου. Τα πραγματικά εκτός σεναρίου κι ο πιο χαλαρός Σταύρος απ’ όλους, ήρθε στα κρασιά που ακολούθησαν μετά τη συζήτηση, αλλά αυτά θα μείνουν μεταξύ μας

Φωτογραφίες: Αφροδίτη Χουλάκη