Όταν ο Τζίμης Πανούσης έκανε Eurovision την Επίδαυρο

Ένα φουστάνι με χαρτιά τουαλέτας για φουρό, ένας γυμνός ποπός και τα τραγούδια του Χατζηδάκι και των παλιών δημιουργών.

Είναι Σάββατο και στην Επίδαυρο γίνεται το αδιαχώρητο. Ο ήλιος έχει μόλις παίξει μουσικές καρέκλες με το σούρουπο και έχει χάσει. Ο περισσότερος κόσμος προσπαθεί να βολευτεί στις ομολογουμένως άβολες πέτρες του θεάτρου. Οι προνοητικοί, έχουν ήδη καθίσει απολαυστικά στο μαξιλάρι με τα λουλούδια που σούφρωσαν από την σιδερένια καρέκλα της αυλής τους. Οι θαμώνες, χαλαρώνουν αναπαυτικά την πλάτη τους στην μαξιλαρένια ‘καρέκλα’ την ειδικά φτιαγμένη για υπαίθρια θέατρα όπως η Επίδαυρος ή το Ηρώδειο. Όλοι μαζί, μετουσιώνουν την προσμονή τους σε παλαμάκια που σημαίνουν ‘Άντε, αρχίστε επιτέλους‘.

Ώρα είναι 21.20 και στο θέατρο πέφτει πίσσα από σκοτάδι. Το μόνο που φαίνεται είναι ο ουρανός και το μάρμαρο. Μία από τις πιο χαρακτηριστικές φωνές του μουσικού ελληνικού πενταγράμμου εκμεταλλεύεται την δύναμη της ηχούς του θεάτρου και με ύφος ‘Όχι σκουπίδια, όχι πλαστικά, σε θάλασσες και ακτές’, προειδοποιεί:

“Παρακαλώ ενεργοποιήστε όλοι τα κίνητρά σας τηλέφωνα και σταματήστε να κλάνετε“.

ΠΑΝΟΥΣΗ, Ο ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ. ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗ, Ο ΤΖΙΜΑΚΟΣ

Δευτερόλεπτα αργότερα η σκηνή αρχίζει να φωτίζει. Το λευκό φόρεμα με τα χαρτιά τουαλέτας στα πέριξ του τελειώματός του και ο άνθρωπος τουαλέτα με τα οπίσθια γυμνά αρχίζουν ένα στριφογύρισμα στη σκηνή μιλώντας για αέρια, κόπρανα και αφοδεύσεις πάσης φύσεως. Τους παίρνει περίπου ένα δεκάλεπτο (κάπως κουραστικό) περιγραφών μέχρι να μας συστήσουν τον κύριό τους, Τρυγαίο, κατά τους φαν, Τζιμάκο. Έναν αμπελουργό που αποφασίζει με το έτσι θέλω να κάνει ντου στον Όλυμπο και να τα πει ένα χεράκι με τους Θεούς.

Μία μικρή διακοπή: Με αυτήν την περιγραφή η επιλογή του Τζίμη Πανούση, του ανθρώπου που τα χώνει ακόμα και στον εαυτό του την ώρα που αυτός τα χώνει, είναι μάλλον υπέροχη. Ωστόσο, όπου ακούς πολλές κλανιές λένε οι παλιοί, πρέπει να κρατάς μικρό καλάθι. Γι αυτό δεν θα σπεύσουμε να βγάλουμε γρήγορα συμπεράσματα. Επιστρέφουμε στην ανταπόκρισή μας από Επίδαυρο και στο σουρωτήρι με το φτερό που φοράει στο κεφάλι του ο πρωταγωνιστής.

ΧΑΣΑΜΕ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ, ΣΤΟΠ (Η ΥΠΟΘΕΣΗ)

Ο Αριστοφάνης, του οποίου τα κόκκαλα σύμφωνα με τον Τζίμη θα τρίζουν τώρα που μιλάμε και καθ’όλη τη διάρκεια της παράστασης (και της περιοδείας) έφτιαξε μία ιστορία που πάει κάπως έτσι: Οι Θεοί τα έχουν άκρως παρμένα με τους Έλληνες για τον εμφύλιο σπαραγμό τους, και πάνω στην τρέλα τους, αποφασίζουν να εγκαταλείψουν τον Όλυμπο.

Ο Πόλεμος, γνωστός εκμεταλλευτής, αποφασίζει να σφετεριστεί τη θεϊκή εξουσία και να κλειδώσει την Ειρήνη σε μια σπηλιά έτσι ώστε οι Έλληνες να πολεμούν μεταξύ τους ασταμάτητα. Το αποτέλεσμα; Η γη εγκαταλείπεται και οι σοδειές καταστρέφονται. Ο αμπελουργός σε απόγνωση, Τρυγαίος, αποφασίζει να πάει στον Όλυμπο, πετώντας πάνω σ’ ένα σκαθάρι (που τρέφεται με πορδές και άπαξ και τις μυρίσει αλλάζει κατεύθυνση και κινείται κατά πάνω τους), για να απελευθερώσει την Ειρήνη.

Στον αγώνα του επάνω να τα καταφέρει, συμμαχεί με τον Θεό Ερμή που έχει μείνει πίσω από τους Θεούς για να προσέχει τον Όλυμπο. Του τάζει κάθε πανηγύρι ουρανού και γης για να τον πείσει. Τα καταφέρνει με το αζημίωτο του αζημίωτου. 

ΑΠΟΨΕ, ΔΙΑΔΗΛΩΝΟΥΜΕ: ‘ΕΞΩ ΤΟ ΔΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΟΥΔΑΝΙΑ’

Ένα συνονθύλευμα αυτοσχεδιασμού, ετοιμολογίας και απύθμενα καλής ενημέρωσης σχετικά με την επικαιρότητα. Του σήμερα, της τηλεόρασης του ’90, του σινεμά του ’80. Από την ώρα που η συζήτηση περί οπισθίων και αερίων ξεφούσκωσε, ο Τζίμης Πανούσης ανέλαβε τα ηνία μίας παράστασης που κατάφερε να την ταξιδέψει μαζί του στο Θεό πάνω στο σκαθάρι του.

Ατάκες όπως ‘Τι θα γίνει ρε Ερμή; Πώς κάνεις έτσι; Μήπως είσαι ανάδρομος‘ άρχισαν να διαδέχονται η μία την άλλη παίρνοντας αφορμές από τις πιο έγκυρες και ταυτόχρονα άκυρες δοξασμένες στιγμές της ποπ ή της πολιτικής κουλτούρας αυτού του τόπου.

Για να δώσω ένα παράδειγμα, το ‘Τον φέρνουνε, τον φέρνουνε‘ την ώρα που ως γαμπρός πια ο Τρυγαίος φτάνει στο μέρος (σόρι για το σπόιλερ, ναι, παντρεύεται) οι φαν ή τέλος πάντων όσοι έχουν δει το ‘Η δε γυνή να φοβείται τον άντρα’ τις τουλάχιστον 100 φορές που προστάζει ο μέσος όρος, θα το εκτιμήσουν. Και ταυτόχρονα, θα αφήσουν την παλάμη τους να χουφτώσει το πρόσωπό της ενώ θα σκέφτονται ‘πώς έγινε τώρα αυτός ο συνειρμός;’.

Μία μικρή παραδοχή: Κάπου εδώ, οφείλω να ομολογήσω ότι δεν υπήρξα ποτέ φαν του Τζίμη Πανούση. Τουναντίον, όλη αυτή η κόντρα για την κόντρα του και οι βωμολοχίες (είναι γνωστό ότι δεν μπορώ τα πολλά βρισίδια) πάντοτε με απέτρεπαν από το να πάω να δω παράστασή του. Την απόφαση να τολμήσω την Ειρήνη στην Επίδαυρο ομολογώ ότι την σιχτίρισα αρκετές φορές στο δρόμο προς την Επίδαυρο. Το φοβόμουν πολύ το πώς θα επέλεγε να παρουσιάσει τον Αριστοφάνη. Ωστόσο, αυτή η ταύτιση όπως είπα και παραπάνω των δύο (Αριστοφάνη-Πανούση) ως προς τις βωμολοχίες κυρίως, με έπεισε ότι μπορεί και να έβγαινε κάτι καλό από όλο αυτό.

Αρκετές ημέρες μετά την παράσταση, είμαι εδώ για να γράψω για να πω ένα ‘ευτυχώς, πήγα’ και να παρακαλέσω οι φαν Τζιμάκου να το αφήσουν αυτό να πέσει κάτω. Έσφαλα, το παραδέχομαι. Μη με θυσιάσετε. Ειρήνη βλέπουμε, όχι Ιφιγένεια.

ΧΑΤΖΗΔΑΚΙΣ ΑΠΟ ΠΑΝΤΟΥ (Η ΑΛΛΙΩΣ Η ΚΟΡΥΦΑΙΑ ΣΤΙΓΜΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ)

Μέσα στις αφορμές και στα παραδείγματα της ιδιοφυΐας του Τζίμη Πανούση πρέπει να χωρέσει και η κορυφαία έμπνευση(;) επιλογή(;) δεν με νοιάζει(;) του Νίκου Κυπουργού, μέσα στο όλο τρολ της υπόθεσης να βάλει το χορό να τραγουδήσει ένα πολύ μικρό κομμάτι από τους Όρνιθες του Χατζηδάκι. 

Συγκεκριμένα, από αυτό το χωρίο:

Η όλη μαγεία του να ακούς τη συγκεκριμένη μουσική στην Επίδαυρο, για εμάς που δεν προλάβαμε την ορίτζιναλ εκδοχή, ήταν μία πραγματική εμπειρία και ένα ανατρίχιασμα.

Κάπου εδώ, πρέπει να εξυμνήσουμε και το ποτ πουρί των μεγάλων δημιουργών που έκαναν τα αστέρια από πάνω μας να χορεύουν και την ψυχή μας να σπαρταρά. Με την εντολή του Τρυγαίου, η ορχήστρα ξεκινά ένα πέρασμα σε Χατζηδάκι, Ξαρχάκο, παλιούς συνθέτες και δημιουργούς που θα ήταν τόσο υπέροχο όλες οι παραστάσεις να θυμούνται και να θυμίζουν στο κοινό τους έστω για πέντε λεπτά.

Η ΜΕΓΑΛΗ ΝΙΚΗ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΣΤΗΝ EUROVISION

Αν έγραφε κείμενα για διαφημιστικές καμπάνιες (αγνοώ αν όντως το κάνει) πιστεύω ότι θα κατάφερνε να πάρει Όσκαρ, Χρυσό Φοίνικα, Λιοντάρι και δεν ξέρω και εγώ τι άλλο. Αν ήταν τρολ θα είχε τους περισσότερους followers. Και επειδή μπορώ να συνεχίσω τα αν επ αόριστον, σταματώ ξαναγράφοντας ότι δεν περίμενα ποτέ ο Τζίμης Πανούσης να με εντυπωσιάσει τόσο. Ωστόσο, το έκανε. Και το έκανε εντελώς αβίαστα. Χωρίς ατάκα για την ατάκα, χωρίς πολύ βρίσιμο, με τεράστια κομμάτια απλότητας και σεβασμού απέναντι στο χώρο που βρισκόταν.

Ξεχωρίζω τη μαγική στιγμή που ενώ ο φωτιστής κάνει διάφορα πολύχρωμα τράιμπαλ σχήματα πάνω του στην σκηνή και ο ίδιος του φωνάζει “Ρε σταμάτα, έκανες Eurovision την Επίδαυρο“. Παρά το γεγονός ότι πριν το ‘ρε’ υπάρχει ένα ρατσιστικό αντιρατσιστικό σχόλιο που πάει κάπως έτσι “Αλβανός είσαι; Που ήρθατε εδώ και παίρνεται χαμηλούς μισθούς;“, ο τρόπος με τον οποίο το είπε και το έκανε ήταν τόσο από το πουθενά καλός ώστε να μην σε βάλει για κανέναν λόγο στη διαδικασία να το χαρακτηρίσεις ως κρύο ή μέτριο αστείο.

Ένα κάποιο τέλος: Δίχως να θέλω να καπηλευθώ το πόνημα το Τζούλιαν Μπαρνς (εξαιρετικό βιβλίο btw) πρέπει να κλείσω το σημερινό κείμενο εξυμνώντας πέρα από τον Τζιμάκο που δεν θα αποκαλέσω ποτέ Τζιμάκο, το ορκίζομαι, τη μουσική του Νίκου Κυπουργού αλλά και την επιλογή των ηθοποιών του θιάσου που ήταν πραγματικά επιτυχημένη.

Η Ειρήνη σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Αρβανιτάκη είναι μία παράσταση που αν βρεθείς στο δρόμο της, αξίζει να χτυπήσεις το εισιτήριό σου για χάρη της. Γιατί θα γελάσεις, γιατί θα θυμηθείς τα παλιά, ίσως τα τραγουδήσεις κιόλας. Ίσως πάλι φύγεις τραγουδώντας το You are the one, you are my number one. Ποτέ δεν ξέρεις πώς μπορεί να σου την σκάσει ένας αριστοφανικός Πανούσης.

Υ.γ.: Παρεμπιπτόντως, και προς αποφυγή παρεξηγήσεων, το τραγούδι της Έλενας δεν ακούγεται πουθενά στην παράσταση.

Αναλυτικά το πρόγραμμα της Περιοδείας:

29 Ιουλίου, Καβάλα, Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων

28 Αυγούστου , Θεσσαλονίκη, Θέατρο Δάσους

31 Αυγούστου, Λάρισα, Κηποθέατρο Αλκαζάρ

10 Σεπτεμβρίου, Αιγάλεω, Θέατρο ‘Αλέξης Μινωτής’

14 Σεπτεμβρίου, Πάτρα, Ρωμαϊκό Ωδείο

17 Σεπτεμβρίου, Ελευσίνα, Παλαιό Ελαιουργείο