Η μαγική σκέψη του ντέρμπι

Από το προηγούμενο βράδυ δεν είχα κλείσει μάτι, βουτώντας στο καρουζέλ των αναμνήσεων, ο λιγοστός παδικός ύπνος ήταν περισσότερο μια διαρκής επιθυμία να περάσει ο χρόνος πολύ γρήγορα, να γίνει πραγματικότητα η υπόσχεση του πατέρα μου και να παρακολουθήσω επιτέλους από κοντά το μεγάλο ντέρμπι. Η φαντασία ταξίδευε στα μελλούμενα, μεγαλώνοντας, κατάλαβα ότι ο τρόπος που τα παιδιά αντιλαμβάνονται τα πράγματα και πολύ περισσότερο ο τρόπος που αντιδρούν σε αυτά, δεν συμβαδίζει με αυτό που ονομάζουμε λογική, κοινό νου, πραγματικότητα.

H κατανόηση και εξήγηση που δίνει ένα παιδί σε αυτά που συμβαίνουν γύρω του και μέσα του, στηρίζεται καταρχήν ακόμη στη ‘μαγική σκέψη’, που απομεινάρια της μπορούμε ίσως να διακρίνουμε στη φαντασία, στα όνειρα ή στις ‘ευχές’ στην ενήλικη ζωή μας. Η μαγική σκέψη και η πρακτική εμπειρία για το τι είναι δυνατό και τι δεν είναι, μοιάζουν να συνυπάρχουν η μία δίπλα στην άλλη στο μυαλό ενός παιδιού και στο δικό μου μυαλό, το πρώτο ντέρμπι της ζωής μου είχε το ιδανικό σενάριο. Πολύ κόσμο, πολλά γκολ, καταπληκτική ατμόσφαιρα, γεμάτο φάσεις, συγκινήσεις και ιαχές.

Η Ελλάδα το 1980 ήταν πολύ διαφορετική, ο χρόνος περνάει και ο νους κρατάει μόνο τα θετικά στοιχεία, εξιδανικεύει το παρελθόν. Θυμάμαι την αναμονή στα εκδοτήρια, ότι παρατηρούσα με τρομερή σπουδή τους γύρω μου, μετρούσα πόσοι έχουν το κασκόλ δεμένο στο χέρι, πόσα παιδιά ζούσαν το ίδιο όνειρο με εμένα, θυμάμαι το χέρι του πατέρα μου να σφίγγει το δικό μου όταν περιμέναμε στην ουρά για να μπούμε μέσα. Όταν βγήκαμε στη θύρα τα μάτια γούρλωσαν, η καρδιά άρχισε να χτυπά πιο γρήγορα. Το πρώτο Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός της ζωής μου και η πρώτη φορά είναι πάντα η καλύτερη, ειδικά όταν η προσμονή και η επιθυμία είναι τόσο μεγάλη που στο παιδικό μυαλό έχει γίνει παραμυθένια. Δεν είχα ιδέα ότι το παιχνίδι και βαθμολογικά είχε τεράστιο ενδιαφέρον, ότι επρόκειτο για το πρώτο επαγγελματικό πρωτάθλημα, ότι πέντε ομάδες διεκδικούσαν ισάξια τον τίτλο του Πρωταθλητή έξι στροφές πριν το τέλος, έχοντας μόλις 2 βαθμούς διαφορά μεταξύ τους: Άρης, Παναθηναϊκός, Ολυμπιακός, ΠΑΟΚ και ΑΕΚ.

Εκείνο το μεσημέρι της 11ης Μαΐου στο Γήπεδο Καραϊσκάκη, ουσιαστικά κρινόταν ένα πρωτάθλημα. Η σημασία εκείνου του ντέρμπι ξεπερνούσε ακόμη και το παιδικό όνειρο, είναι τόσο υψηλό το ενδιαφέρον για το παιχνίδι των ‘αιωνίων’ που επισκίαζε κι αυτήν ακόμη την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Καραμανλή που διεξαγόταν στη Βουλή.

Αργότερα κατάλαβα τη σημασία εκείνου του παιχνιδιού, διαπίστωσα ότι εκείνος ο πρώτος Παναθηναϊκός της εποχής Βαρδινογιάννη, ήταν ισόβαθμος με τον Άρη στην πρώτη θέση και με 37 βαθμούς, ότι είχε τον Μίμη Δομάζο να έχει μόλις επιστρέψει από την ΑΕΚ για να κλείσει την καριέρα του στο τριφύλλι και προπονητή τον Ιταλοαργεντινό Μπρούνο Πεζάολα, ένα μεγάλο όνομα που έφερε ο Καπετάνιος από τη Bologna και τη Serie A για να αντικαταστήσει το Λάκη Πετρόπουλο. Τερζανίδης, Όρε, Ρότσα, Αλβαρέζ, Καψής, Λιβαθηνός τα πρώτα ονόματα στη μαρκίζα της Λεωφόρου για έναν Παναθηναϊκό που ήταν δυσκολοκατάβλητος, αλλά και μη λειτουργικός επιθετικά, όπως μαρτυρούσε και ο ‘μίζερος’ μέσος όρος του ενός γκολ ανά παιχνίδι.

(στιγμιότυπο από το ντέρμπι / φωτογραφία: Eurokinissi)

Ο Βαρδινογιάννης ήθελε πάση θυσία να κατακτήσει με τον Παναθηναϊκό το ‘πρώτο πρωτάθλημα’ κυρίως για λόγους πρεστίζ και γοήτρου απέναντι στο φίλο του και νέο ιδιοκτήτη του Ολυμπιακού, Σταύρο Νταϊφά, που κυνηγούσε τους πρωτοπόρους σε απόσταση αναπνοής, έναν μόλις βαθμό πίσω τους. Ο Σταύρος Νταϊφάς είχε επίσης φτιάξει έναν πολύ δυνατό Ολυμπιακό, κάνοντας μάλιστα και αποφασιστικές μεταγραφές το χειμώνα, αποσκοπώντας αποκλειστικά στην κατάκτηση του ‘πρώτου’.

Σε ένα άτυπο μπρα ντε φερ με τον άσπονδο φίλο του και ο Πρόεδρος του Ολυμπιακού είχε αντικαταστήσει τον προπονητή της ομάδας Τόζα Βεσελίνοβιτς με τον Πολωνό Κάζιμιρ Γκόρσκι, στον οποίο παρέδωσε ένα ρόστερ αστέρων προεξέχοντων του μεγάλου Κροάτη στόπερ Μάρτιν Νοβοσέλατς, του Σουηδού διεθνούς μεσοεπιθετικού Τόμας Άλστρομ και πλειάδας Ελλήνων διεθνών όπως ο Μάικ Γαλάκος, ο Γιάννης Κυράστας, ο Τάκης Νικολούδης, ο Πέτρος Καραβίτης και ο Βαγγέλης Κουσουλάκης.

Δυο στροφές πριν το τέλος, το πρωτάθλημα έχει πάρει φωτιά και στο καλεντάρι γράφει ‘Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός’ και ήμουν παρών

Το παιχνίδι στο πρώτο ημίωρο ήταν ένας επιθετικός μονόλογος του Ολυμπιακού που μπήκε ορμητικά στο χόρτο και έπνιξε τον αντίπαλό του. Ο Παναθηναϊκός είχε κάνει το λάθος να κλειστεί γιατί βολευόταν και με ισοπαλία, ο Τάκης Νικολούδης όμως είχε αντίθετη άποψη και πραγματοποιώντας μια από τις ουσιαστικότερες και πιο εμβληματικές εμφανίσεις του με την ερυθρόλευκη, εκτελεί στο 37’ τον Βασίλη Κωνσταντίνου και μέσα σε πανζουρλισμό πανηγυρίζει το 1-0. Στο γήπεδο χαμός, όλοι δίπλα-δίπλα, άλλοι να σιχτιρίζουν, άλλοι να πανηγυρίζουν, άλλοι να πετούν τα μαξιλαράκια από φελιζόλ στον αέρα.

Ακόμα και οι πλανόδιοι με το σάμαλι, τον πασατέμπο και την απροσδιορίστου μορφής κόλα, είχαν σταθεί όρθιοι στην καταπακτή και παρακολουθούσαν το ματς. Ένα ματς πραγματικά κακό, αλλά δεν είχε καμία σημασία. Ο Ολυμπιακός θα κρατήσει έξυπνα το σκορ, αφού εκείνος ο Παναθηναϊκός δεν φημιζόταν ότι γυρνάει εύκολα αποτελέσματα, ο Σταύρος Νταϊφάς πανευτυχής τάζει έξτρα πριμ στους ποδοσφαιριστές του Ολυμπιακού, από την άλλη ο έξαλλος Γιώργος Βαρδινογιάννης προαναγγέλει ριζικές αλλαγές και εκκαθάριση στο ρόστερ. Πράγματι, ο Παναθηναϊκός της επόμενης σεζόν λίγη σχέση θα έχει με εκείνον της προηγούμενης. Αργότερα έμαθα ότι με τη νίκη του Ολυμπιακού, το πρώτο – συγκλονιστικό – πρωτάθλημα επιφέρει και τον πρώτο πονοκέφαλο και για την ΕΠΟ, αφού υπήρξε ισοβαθμία και για την πρώτη και για την τρίτη θέση που οδηγούσε στην έξοδο στην Ευρώπη. Η απόφαση ήταν άμεση και τροποποιήθηκε και ο ΚΑΠ για εγκυρότερη αντιμετώπιση του φαινομένου των ισοβαθμιών.

(στιγμιότυπο από το ντέρμπι, ενώ ο Ολυμπιακός έχει ανοίξει το σκορ / φωτογραφία: Eurokinissi)

Ορίστηκαν δύο αγώνες μπαράζ, ο ένας στο Βόλο για την ανάδειξη του Πρωταθλητή Ελλάδος μεταξύ Άρη και Ολυμπιακού και ο άλλος πάλι στο Καραϊσκάκη για την έξοδο στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ του Παναθηναϊκού, αφού η ΑΕΚ είτε κερδίσει είτε χάσει δεν πρόκειται να αγωνιστεί στην Ευρώπη λόγω της τιμωρίας από το παιχνίδι με τη ρουμάνικη Άρτζες Πιτέστι. Η ιστορία κατέγραψε το μεγάλο ματς του Βόλου, ο Ολυμπιακός ήθελε να επιστρέψει μετά από μια πενταετία στον τίτλο και εμφανίστηκε πανέτοιμος και αγωνιστικά και ψυχολογικά.

24 Μαΐου στην πρωτεύουσα της Μαγνησίας και με αξιοσημείωτη τη στήριξη μέρους των οπαδών του ΠΑΟΚ που απέστειλαν και πανό συμπαράστασης στην ομάδα του Ολυμπιακού για να πικάρουν το συμπολίτη Άρη, ο Ολυμπιακός ξεκίνησε να γράφει τη δική του ιστορία στο επαγγελματικό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου κατακτώντας το ‘πρώτο’. Χωρίς εκείνο το γκολ του Νικολούδη, χωρίς τους δύο βαθμούς από εκείνο το ντέρμπι, το πρωτάθλημα θα είχε καταλήξει στη Θεσσαλονίκη και πολύ πιθανόν η ιστορία να είχε γραφεί διαφορετικά. Τίποτα από τα παραπάνω ασφαλώς δεν γνώριζα/είχα συνειδητοποιήσει τότε, από το ματς οι αναμνήσεις έχουν ξεθωριάσει σε πολύ μεγάλο βαθμό και πιο πολύ έχουν μείνει διηγήσεις και σκόρπιες εικόνες παρά η ίδια η πραγματικότητα. Αρκεί η ανάμνηση της προσμονής, η ‘μαγική σκέψη’ της προηγούμενης μέρας, η διαδικασία της κυριακάτικης οικογενειακής εξόδου για φαγητό και οι ώρες που δεν περνούσαν με τίποτα μέχρι να μπούμε στο γήπεδο.

Ακολούθησαν πάρα πολλά ντέρμπι στη ζωή μου, στο Καραϊσκάκη, στη Λεωφόρο, στο ΟΑΚΑ. Άπειρα παιχνίδια που αδιάφορα δεν ήταν ποτέ γιατί ένα ντέρμπι Ολυμπιακού-Παναθηναϊκού δεν είναι ποτέ αδιάφορο. Έζησα τις επόμενες δεκαετίες όλων των ειδών τα συναισθήματα, ένιωσα την αδρεναλίνη να εκρήγνυται, έζησα τον τρόμο με καθίσματα να πέφτουν εκατοστά από το κεφάλι μου, έζησα την άνοδο, την πτώση, την παρακμή του ελληνικού ποδοσφαίρου, μέχρι το τραγικό σημείο των ντέρμπι κεκλεισμένων των θυρών ή των ντέρμπι που δεν ξεκίνησαν ποτέ.

Το ποδόσφαιρο δεν είναι το ίδιο, η κοινωνία δεν είναι ίδια, εμείς δεν είμαστε ίδιοι. Το ντέρμπι παραμένει μόνο ως ιδέα και έννοια μια σταθερά της ζωής μας, είναι ο συνδετικός κρίκος με το παρελθόν και η διασύνδεση με το μέλλον. Άλλοτε μένει στην ιστορία για τη βαθμολογική σημασία του, άλλοτε επειδή η περιρρέουσα ατμόσφαιρα το επιβάλλει όπως με το αλήστου μνήμης ντέρμπι του Αποστολάκη, άλλοτε επειδή “είναι στημένο” όπως εκείνο το 3-4 με το τσιμέντο στο κορμί του Νικοπολίδη, άλλοτε επειδή το αουτσάιντερ σκοτώνει το φαβορί, όπως εκείνο με το γκολ του Δημήτρη Παπαδόπουλου στο 89′.

Το ντέρμπι πάνω απ’ όλα θα ζει από το επόμενο παιδί που απόψε το βράδυ δεν θα κοιμηθεί γιατί θα ονειρεύεται το ‘πρώτο του’. Γιατί για κάποιο παιδί, το αυριανό ντέρμπι θα είναι το πρώτο του και θα το φυλάξει στο δικό του καρουζέλ των αναμνήσεων καλά κρυμμένο.