Δεν υπάρχουν κακές ταινίες με υποβρύχια

‘Οι τρεις πιο ισχυροί άνθρωποι στον κόσμο είναι ο Πρόεδρος της Αμερικής, ο πρόεδρος της Ρωσίας και ο καπετάνιος ενός πυρηνικού υποβρυχίου’. Έτσι ξεκινούσε το Crimson Tide του Tony Scott. Mια πέρα για πέρα αληθινή ατάκα. Ακόμη όμως και όταν το υποβρύχιο είναι κανονικό, υπάρχει πάντα το γεγονός ότι ο θάνατος (από τον εχθρό, την έλλειψη οξυγόνου, την πίεση) είναι πίσω από κάθε γωνία.

Την εποχή που ήμουν βύσμα στο ναυτικό είχα την ευκαιρία να μπω σε υποβρύχιο. Τι θυμάμαι; Ότι ένοιωσα ότι βρίσκομαι μέσα σε έναν υγρό τάφο. Ένα στενό υγρό τάφο. Το ίδιο που φαντάζομαι ότι ένοιωσε και ο Jude Law όταν ο σκηνοθέτης Kevin Macdonald έβαλε να τον παραλάβει ένα πυρηνικό υποβρύχιο στο Γιβραλτάρ και να το κάνει μια βόλτα 4 ημερών για να μπει στο κλίμα.

‘Κοιμόταν σε ένα δωμάτιο μαζί με 18 άντρες. Δίπλα ακριβώς από τους πυρηνικούς πυραύλους. Μοναδική εμπειρία’

Και σκέψου ότι εγώ απλώς πήγα για επίσκεψη. Το υποβρύχιο ποτέ δεν έφυγε από την προκυμαία. Η καταπακτή ποτέ δεν έκλεισε πάνω από το κεφάλι μου. Η εμμονή μου βεβαίως με τις ταινίες για υποβρύχια δεν ξεκίνησε τότε. Αν έχω υπολογίσει σωστά, από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και μετά, πρέπει να έχουν κυκλοφορήσει γύρω στις 100 σχετικές ταινίες.

Έχω δει τις περισσότερες από αυτές. Και οι περισσότερες είναι καλές. Γεμάτες ένταση. Ακόμη και όταν η πλοκή είναι ελαφρώς ή βαρέως κλισέ. Ακόμη και όταν στο cast έχει ‘σαπάκια’ τύπου Jon Bon Jovi. Και αυτό γιατί το υποβρύχιο δεν είναι ποτέ φόντο. Λειτουργεί ως κανονικός πρωταγωνιστής. Κάνει upgrade σε ότι και αν του βάλεις μέσα.

Επίσης γιατί το να επιλέγεις να είσαι για μήνες σε ένα ‘κονσερβοκούτι’ στα βάθη του ωκεανού είναι κάτι που έρχεται εντελώς εναντίον στην ανθρώπινη φύση. Είναι ακατανόητο. Αδιανόητο. Εκ προοιμίου ηρωικό/εξαιρετικό.

Η καλύτερη του είδους

Χωρίς και πέρα αμφιβολία το Γερμανικό Das Boot του 1981. Η ταινία που αποτέλεσε το πλατινένιο εισιτήριο στο Χόλιγουντ του σκηνοθέτη της Wolfang Petersen (Air Force One, Perfect Storm, Troy). Η ταινία που μας έκανε να συμπάσχουμε με το εξαθλιωμένο πλήρωμα του Γερμανικού U-Boat κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αν έχεις χρόνο να δεις μόνο μια από τις ταινίες της λίστας, φρόντισε να είναι αυτή.

Οι πρωτοπόροι του είδους

Πολλοί πρωτοκλασάτοι σκηνοθέτες επέλεξαν το υποβρύχιο ως ‘όχημα’ για το ταλέντο τους. Ξεκινώντας από τον Frank Capra με το Submarine (1928) και συνεχίζοντας με τον John Ford με το Submarine Patrol (1938).

Ενώ μην ξεχνάμε το υποβρύχιο που ήταν στο επίκεντρο της κινηματογραφικής μεταφοράς του 20,000 Leagues Under The Sea, του πρώτου blockbuster της Disney πίσω στο 1954 με τον Kirk Douglas στο ‘πηδάλιο’.

Αν και οι δυο πρώτες ‘υποβρύχιες’ ταινίες που ταιριάζουν ταμάμ στην λίστα μας και ‘μυρίζουν’ αυθεντικότητα είναι το Run Silent-Run Deep του 1958 με τον Clark Gable ως τον καπετάνιο υποβρυχίου που θέλει να πάρει εκδίκηση από τους Γιαπωνέζους που του βύθισαν το προηγούμενο και τον Burt Lancaster ως τον αξιωματικό που προσπαθεί να τον σταματήσει.

Και το το The Enemy Below του 1957 με τον Robert Mitchum ως τον καπετάνιο ενός θωρηκτού που έρχεται αντιμέτωπος με ένα Γερμανικό υποβρύχιο.

Και τα δυο κλασικά. Και τα δυο διαχρονικά. Και τα δυο γραμμένα από βετεράνους του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου με τον σεναριογράφο του Run Silent-Run Deep να έχει πολεμήσει στην ναυμαχία του Midway και τον αντίστοιχο του The Enemy Below να έχει διαπρέψει στην μάχη του Ατλαντικού.

Αυτές που όλοι έχουν δει

Μπορεί η Ρώσικη προφορά του Sean Connery, ως του καπετάνιου του Ρώσικου πυρηνικού υποβρυχίου που κατευθύνεται στις ΗΠΑ, να έχει ψηφιστεί ‘η χειρότερη προφορά σε ταινία όλων των εποχών’, αλλά αυτό δεν αφαιρεί τίποτα από την αξία του εξαιρετικού The Hunt For Red October. Της πρώτης, θυμίζει, ταινίας, στο Jack Ryan franchise (αυτή με τον νεαρό Alec Baldwin).

Το μόνο ερώτημα που μένει να απαντηθεί είναι αν είναι καλύτερο αυτό ή το Crimson Tide. Εκεί που ο καπετάνιος Gene Hackman και ο πρώτος αξιωματικός Denzel Washington ‘διαφωνούν’ για το αν πρέπει το πυρηνικό τους υποβρύχιο να ακολουθήσει την εντολή που του δόθηκε και να εκτοξεύσει τους πυραύλους του.

Την must see λίστα συμπληρώνει το Yellow Submarine των Beatles, η sci fi Άβυσσος του James Cameron (η ταινία είναι κλασική, αλλά δεν είμαι σίγουρος αν είναι εντελώς εντός θέματος), το -αποτελεσματικά τρομακτικό- Below και το ‘αμφιλεγόμενο’ K-19: The Widowmaker. Μια ταινία δια χειρός Kathryn Bigelow, με τους Harrison Ford και Liam Neeson στους πρωταγωνιστικούς ρόλους και θέμα ένα Σοβιετικό πυρηνικό υποβρύχιο, που όλοι συμφωνούν ότι θα έπρεπε να είναι πολύ καλύτερη από ότι τελικά ήταν. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν δικαιούται μια θέση εδώ.

Περί υποβρυχίων, κολοκυθόπιτα

Είπαμε, είναι δύσκολο να φτιάξεις μια μέτρια ή κακή ταινία με υποβρύχιο. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπήρξαν άνθρωποι που έβαλαν τα δυνατά τους για να κάνουν ακριβώς αυτό.

Όπως οι παραγωγοί του U-571 που σκέφτηκαν ότι δεν τρέχει τίποτα αν φτιάξουν μια ταινία για υποβρύχια με ένα cast που περιλαμβάνει τους Matthew McConaughey (πριν σταματήσει να είναι γραφικός) και Jon Bon Jovi. Ή ότι κανείς δεν θα γκρινιάξει αν, αντί για Βρετανοί (όπως έγινε στην πραγματικότητα), έκαναν Αμερικάνους τους ναύτες που προσπαθούν να κλέψουν την περιβόητη μηχανή Enigma των Γερμανών. Αυτή που ήταν πρωταγωνίστρια και στο φετινό Οσκαρικό The Imitation Game.

Επίσης κατώτερο των περιστάσεων υπήρξε και το Ice Station Zebra του 1968. Αυτό με την ηλίθια πλοκή και τον Rock Hudson πρωταγωνιστή.

Η ‘κωμωδία’ Down Periscope με τους Kelsey Grammar και Rob Schneider. Όχι ότι περίμενε κανείς κάτι διαφορετικό. Το μέτριο In Enemy Hands με τον Wiliam Macy (την εποχή που τον θεωρούσαν σταρ πρώτου μεγέθους). Η τηλε-ταινία The Hunley (σχετικά με το πρώτο υποβρύχιο που βύθισε πλοίο, πίσω στο 1864) με τον Armand Assante και, last but not least, που έλεγαν και στο χωριό μου, το Phantom με τον Ed Harris ως καπετάνιο ενός Ρώσικου πυρηνικού υποβρυχίου και τον David Duchovny ως πράκτορα της KGB.