Κανείς δεν περίμενε το σίκουελ του ‘Sicario’

«Τόσα χρόνια, τόσες συλλήψεις. Νιώθεις πως ο κόσμος έχει γίνει καλύτερος, Κέιτ;»

Η ατάκα προέρχεται από το πρωτότυπο φιλμ του Denis Villeneuve από το 2015, σε μια περίοδο όπου το Χόλιγουντ έμοιαζε έτοιμο να αναλογιστεί σκληρές ιστορίες προβληματικής ηθικής, από τον αέναο, ασαφή πόλεμο κατά των ναρκωτικών του ‘Sicario’ μέχρι το κυνήγι φαντασμάτων του ‘Zero Dark Thirty’. Η σεισμική μετατόπιση στον δημόσιο διάλογο που μεσολάβησε ,έκανε την καλλιτεχνική συζήτηση πιο δυαδική, όπου τα έργα είναι με τους καλούς ή με τους κακούς, με λιγοστές χροιές περιπλοκότητας στο ενδιάμεσο.

Ο σεναριογράφος Taylor Sheridan, που μέσα σε 6 μήνες πριν μερικά χρόνια έγραψε το ‘Sicario’, το ‘Hell or High Water’ και το ‘Wind River’, επιστρέφει γράφοντας το σίκουελ του πρώτου έργου του, και αντιδρά μεταλλάσοντας βιαίως το αντικείμενο του φιλμ του. Μέσα σε λιγοστές σκηνές, η κόλαση των συνόρων στην οποία το πρωτότυπο φιλμ μας είχε βυθίσει, αποκτά ξαφνικό makeover. Τα καρτέλ μαθαίνουμε δεν εμπορεύονται πλέον ναρκωτικά, αλλά ανθρώπους. Συνοριοφύλακες βρίσκουν εγκαταλειμμένα χαλάκια προσευχής, ενώ πρόσφυγες (τους οποίους φέρνουν στη χώρα τα καρτέλ με το αζημίωτο) ανατινάζουν ένα μίνι μάρκετ- σε μια από τις πρώτες, απολύτως οπτικά έντονα σκηνοθετημένες σεκάνς από τον νέο σκηνοθέτη του franchise, Stefano Sollima.

Ο Josh Brolin που επιστρέφει στο ρόλο του από το πρώτο φιλμ, συναντά τον υπουργό δικαιοσύνης των ΗΠΑ, ο οποίος υπόσχεται δημόσια να αντιμετωπισθεί η εξωτερική απειλή με σημειολογία που παραπέμπει περισσότερο στην εποχή Bush παρά Trump- η ταινία μοιάζει έτοιμη να αγκαλιάσει τα νέα σκοταδιστικά δεδομένα στην ανθρωπογεωγραφία των συνόρων αλλά επ’ουδενί τον παραλογισμό της νέας λαϊκιστικής διαλέκτου. Το αποτέλεσμα είναι ένα ηθικά δυσνόητο μείγμα φωτιάς και σκοταδιού, που εκτυλίσσεται αντίστροφα από την πρώτη ταινία. Το νέο ‘Sicario’ ξεκινά από την κόλαση στην οποία μας άφησε το τέλος του πρώτου, αλλά με επιπλέον πινελιές άγριας επιθετικότητας. Εδώ, η ανεξέλεγκτη κερδοφορία των συνόρων κρύβει πράγματι κινδύνους, ενώ η Emily Blunt κι ο χαρακτήρας της δεν είναι πια εδώ, μια απαραίτητη σημαδούρα όχι ακριβώς ηθικής αλλά περισσότερο ανθρωπιάς, ένας χαρακτήρας αναγκαία χαμένος μες στην πίσσα στην οποία βουλιάζει συνειδητοποιώντας πως δεν υπάρχουν ούτε κανόνες, ούτε κατεύθυνση διεξόδου.

Ο Sheridan -μην πει κανείς πως ο άνθρωπος είναι one-trick pony- κινείται εδώ αντίστροφα. Το ένα αφηγηματικό του τρικ, το εκτελεί ανάποδα. Το ‘Soldado’ ξεκινά κατευθείαν μες στην πίσσα. Ο Brolin κανονίζει συνοριακές στρατηγικές που παραπέμπουν στον πόλεμο του Ιράκ. Ο έμπορος όπλων με τον οποίον κανονίζει μια στρατηγική επέμβαση στο εσωτερικό των καρτέλ, τον ρωτάει καθώς απολαμβάνουν το ουισκάκι τους, «πού θα είναι το πραξικόπημα;».

(Το σχέδιο εν προκειμένω, είναι οι ΗΠΑ να απαγάγουν στα κρυφά την κόρη του βασιλιά ενός μεξικάνικου καρτέλ κάνοντάς το να φανεί σαν δουλειά των αντιπάλων του. Τόσο σε σύλληψη όσο και σε εκτέλεση είναι μια τόσο σαχλή ιδέα που σχεδόν περιμένεις τον Jim Phelps να λάβει το brief σε δισκάκι που θα αυτοκαταστραφεί εν μέσω πυκνών ατμών.)

Αν όμως η οπτική του φιλμ βασίζεται τόσο έντονα στην ιδέα πως η πίσσα καταπίνει όλους και όλα, μια πρώτη πρόκληση στην κοσμοθεωρία έρχεται όταν ο Brolin απευθύνεται εκ νέου στον δικηγόρο-που-έγινε-εκτελεστής τον οποίο παίζει ξανά ο Benicio del Toro, μια προφανής φιγούρα που έκλεψε την παράσταση και στο πρώτο φιλμ. Ο del Toro είναι ηθοποιός φύσει ουμανιστικής στόφας. Η κινησεολογία και το υγρό βλέμμα του πάντα μεταδίδουν την ιδέα πως Ο Άνθρωπος Μετράει όπως κι αν γράφεται ο χαρακτήρας του ή σε ό,τι πλαίσιο κι αν ενεργεί. Το ότι στο τέλος του πρώτου φιλμ μετατρέπεται σε υπερήρωα περιπλέκει ακόμα περισσότερο την όποια συνέπεια του κόσμου του Sheridan- κι αυτό δεν είναι τίποτα μπροστά σε ό,τι συμβαίνει στο ‘Soldado’, μια ταινία που μοιάζει σε σημεία να ακροβατεί ανάμεσα σε ρεαλιστικό θρίλερ και σε κατάμαυρο καρτούν. Η τελευταία πράξη του φιλμ είναι σε ίσα σημεία σπουδαία, όσο και κωμικά ανόητη.

Βοηθάει το πόσο καλά σκηνοθετημένα είναι όλα τα παραπάνω. Ο Sollima, με προϋπηρεσία στην ιταλική τηλεόραση και το ‘Gomorrah’, δεν ξέραμε απαραίτητα κατά πόσο θα ταίριαζε στην καρέκλα του σκηνοθέτη μιας τέτοιου τύπου κινηματογραφικής παραγωγής, όμως κάνει εξαιρετική δουλειά. Σε παραπάνω από μία περιπτώσεις ο Sollima αντιλαμβάνεται το πεδίο της δράσης σαν θεατρικό stage, ακολουθώντας την κίνηση και την ενέργεια της σκηνής με υπομονετική, σταθερή μετακίνηση της οπτικής γωνίας. Κάθε σκηνή είναι στημένη πάνω σε τόνους εσωτερικής έντασης, από την εναρκτήρια έκρηξη στο ψιλικατζίδικο μέχρι κάποια από τις πολλές σεκάνς καταδίωξης- κάθε μία εκ των οποίων είναι στημένες με διαφορετικό τρόπο όμως αποτελούν κάτι σαν ρεφρέν στον άγριο ρυθμό της ταινίας. (Η σκηνή της απαγωγής είναι highlight- η διαδρομή του del Toro στην τελευταία πράξη της ταινίας, εξίσου.)

Το δεύτερο μισό της ταινίας, που βρίσκει τους σκοτεινούς της αντι-ήρωες να προσπαθούν να διασώσουν ό,τι μπορούν από το χάος που δημιούργησαν (ένα χάος που φυσικά δεν αλλάζει τίποτα στη μεγάλη εικόνα των πραγμάτων), είναι και το πιο ενδιαφέρον σημείο καθώς ο Sollima χρησιμοποιεί γουέστερν κώδικες και μοτίβα στην υπηρεσία ενός απρόσμενα συναισθηματικού arc. O διευθυντής φωτογραφίας Dariusz Wolski (σταθερός συνεργάτης του Ridley Scott στην πανέμορφα αποπνικτική σύγχρονη περίοδο της φιλμογραφίας του, με εντυπωσιακή δουλειά στο ‘Prometheus’) φέρνει διαρκώς άγριες εικόνες μπροστά σε πανέμορφα background έντονων χρωματικών αποχρώσεων, ενισχύοντας την ιδέα των μοναχικών ηρώων-αρχετύπων τοποθετημένων μέσα σε μια σύγχρονη απόδοση της μυθολογίας των συνόρων που ανέκαθεν αποτελούσε βασικό θεμέλιο των γουέστερν.

Ο del Toro περνά μεγάλο μέρος της ταινίας με ένα κορίτσι υπό την προστασία του κι είναι αυτά τα επεισόδια που δίνουν στην ταινία χαρακτήρα. Όταν συναντούν μια απομονωμένη οικογένεια στην έρημο νιώθεις πως ο Sollima επιχειρεί να τοποθετήσει την ταινία ως ένα μοντέρνο follow-up στην παράδοση του ‘Searchers’ του John Ford. Θα ήθελα μια ταινία πάνω σε όλη αυτή τη δυναμική, πιο εστιασμένη σε μια ιδέα- ο κυνισμός με τον συναισθηματισμό δεν ισορροπούν ιδανικά και η θέση αυτού του σίκουελ μοιάζει τελικά κάπως μετέωρη. Η ταινία πολύ απλά δεν λέει απολύτως τίποτα για τα σύνορα, για την πολιτική, για τον κόσμο.

Ίσως επειδή ο Sheridan κάπου στη διαδρομή άρχισε να σκέφτεται περισσότερο με όρους τοποθέτησης στοιχείων στην κατάλληλη θέση για επιπλέον μελλοντικές συνέχειες. Θα έπρεπε να το περιμένουμε. Ο σεναριογράφος έχει εμφανή εμμονή με την κινηματογραφική γουέστερν μυθολογία των ‘50s, με αυτές τις εμβληματικές, αφηγηματικά οικονομικές ταινίες αρχετυπικών ηρώων στη συνοριακή Δύση. Με το ‘Soldado’ (και ειδικά με τον τρόπο που μοιάζει να απομακρύνεται τελικά από την αρχική του θέση) γίνεται πιο εμφανές από ποτέ πως θέλει να δημιουργήσει ένα δικό του σύγχρονο αντίστοιχο σύμπαν, μοναχικών ηρώων, μετέωρων σε μια έρημο ηθικής.

Θέλω να πω, τελικά, θα έπρεπε να το περιμένουμε.

ΣΙΚΑΡΙΩ

Το ‘Sicario’ είναι ο πόλεμος των ναρκωτικών όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί

ΤΙ ΑΛΛΟ ΒΓΑΙΝΕΙ

‘Crooked House’: Agatha Christie ικανά εκτελεσμένη με καστ μια Glenn Close σε mode έξαλλων διακοπών και Gillian Anderson σε mode ‘μου είπαν ότι έχω μόνο τρεις σκηνές οπότε θα παίξω σε αυτές αθροιστικά όσο χρειαστεί για να καλύψω μιάμιση ώρα ταινίας’. Τίμιο, με δυνατό φινάλε.

‘Darling’: Αμοραλιστικά μοντέλα και fashion scene των λονδρέζικων ‘60s στον οσκαρικό ρόλο της Julie ‘<3’ Christie από τον John Schlesinger. Από τις must επανεκδόσεις του καλοκαιριού. (Θα έλεγα η καλύτερη αλλά βγαίνει φέτος και το ‘Pan’s Labyrinth’, lol.)

ΤΟ ΕΧΩ ΔΕΙ ΑΥΤΟ: ‘MANDY’

To ‘Mandy’ του Πάνου Κοσμάτου είναι ένα από τα πιο μοναδικά οράματα τρόμου που έχω δει στο σινεμά εδώ και χρόνια. Είναι ταυτόχρονα αιθέριο και γεμάτο ματωμένες αιχμές με έναν τρόπο εντελώς ταιριαστό με την καρδιά της ιστορίας: Αφηγείται μια ιστορία εκδίκησης που βρίσκει τον Nicolas Cage αντιμέτωπο με καβαλάρηδες της κολάσεως, άγρια cults και αιματηρούς θεσμούς καταστροφικούς για την ανθρωπότητα αλλά σχεδόν αδιαφορεί για το αν θα μοιάζει κουλ κάνοντάς το. Είναι γεμάτο πόνο και οργή και μέταλ, κάτι που αντικατοπτρίζεται πλήρως στην ερμηνεία του Cage.

Ένα πράγμα για τον Cage σε αυτή την ταινία: Είναι κυριολεκτικά ο μόνος ηθοποιός στον κόσμο που μπορεί να κάνει αυτά που κάνει στο ‘Mandy’. Και η ταινία το ξέρει και χτίζει έναν προσωπικό έπος θυμού και λατρείας πάνω στο άφοβα εκφραστικό πρόσωπό του. Σε μια σκηνή ο Cage είναι εξοργισμένο καρτούν και θρυμματισμένη ψυχή βυθισμένη στο θρήνο και αυτοαναφορικά arch κινηματογραφική περσόνα, όλα κυλισμένα το ένα μες στο άλλο. Κυριολεκτικά δεν υπάρχει άλλος άνθρωπος εν ζωή που να μπορεί να το πετύχει αυτό, κυρίως επειδή δεν υπάρχει άλλος άνθρωπος εν ζωή που να είναι ο Nicolas Cage, εκτός από τον Nicolas Cage.

Στο ‘Mandy’ συμβαίνουν πολλά πράγματα που λατρεύω στο σινεμά. Αισθητική στην υπηρεσία ενός εφιαλτικού ταξιδιού. Nicolas Cage στην πιο αχαλίνωτη ερμηνεία του εδώ και χρόνια. Βία όχι ως πατερίτσα ενός ακαθόριστου κουλνες αλλά στην υπηρεσία του συναισθήματος. (Είναι, για να το πω αλλιώς, μια ταινία τρόμου που αδιαφορεί πλήρως να ενταχθεί κάτω από την ταμπέλα του ‘elevated horror’.) Κι επιπλέον: Andrea Riseborough, μια από τις πιο αγνά χαμελαιόντιες παρουσίες του παγκόσμιου σινεμά (την έχω δει σε 15 ταινίες, ποτέ μα ΠΟΤΕ δεν την αναγνωρίζω από τη μία στην επόμενη). Και η υποτιμημένη τέχνη της κάρτας τίτλου που εμφανίζεται πολύ βαθιά μες στην ταινία- ενθουσιάζομαι όταν συμβαίνει αυτό, και φέτος στις Κάννες αποτέλεσε μια μίνι τάση, βλέπε και ‘Long Day’s Journey Into Night’ για το οποίο είχα γράψει και περισσότερα μετά την πρεμιέρα του, και το εκπληκτικό ‘Climax’ του Gaspar Noe.

Για το ‘Climax’ δεν είχα γράψει από τις Κάννες επειδή το πρόλαβα τελευταία στιγμή και μετά, βασικά, έφυγα. Αλλά θα τα πούμε όλα εν καιρώ. Ως τότε ας ξαναδούμε απλά το το τρέιλερ. Και το ‘Climax’ και το ‘Mandy’ ήταν στο τοπ-10 μου των φετινών Καννών.

KI ΑΛΛΟΣ NICOLAS CAGE

Μια αναλυτική, επιστημονική ανάλυση της καριέρας του Nicolas Cage

5 ΠΑΡΑΔΟΞΩΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΣΙΚΟΥΕΛ ΤΟΥ 2018

Περίεργη κινηματογραφική χρονιά. Κάθε καλοκαίρι πλέον βλέπουμε ένα τόνο σίκουελ, αλλά με έναν παράξενο τρόπο φέτος έχουμε δει πολλά που είναι είτε legit καλές ταινίες είτε, στη χειρότερη, ενδιαφέροντα αφηγηματικά πειράματα ή ενδιαφέρουσες αντιστροφές των φιλμ που προηγήθηκαν. Θα πρότεινα πως όλες οι παρακάτω ταινίες αξίζει να τις δει κανείς, για τον ένα λόγο ή τον άλλον.

5. Avengers: Infinity War. Εμπορικό μη-σινεμά. Σαν ένα τεράστιο κολάζ ή σαν μεσαίο τεύχος κομιξικού crossover, και ταυτόχρονα γιγάντιο ‘What If’ τεύχος που αποκαλύπτεται ως τέτοιο μόνο κατόπιν εορτής. Δεν είμαι φαν της ταινίας αλλά in retrospect είναι συγκλονιστικό -και αναμφίβολα μελλοντικό σημείο αναφοράς- το ευρύτερο πλαίσιο επιτυχίας και αναγνωρισιμότητας που έχει πετύχει η Marvel ως brand και ως σύμπαν, ώστε να καταφέρει να βγάλει uber-επιτυχία μέσα από μια ταινία που κυριολεκτικά δεν έχει αρχή ή τέλος και που απαιτεί βασική γνώση περίπου 12 άλλων ταινιών για να βγάλει νόημα.

4. Sicario: Day of the Soldado. Τα είπαμε.

3. Jurassic Park: Fallen Kingdom. Το δεύτερο μισό της ταινίας είναι κλειστοφοβικό γοτθικό θρίλερ με κάστρο, με πριγκήπισα παγιδευμένη στην ψηλότερη κορυφή, και με άξουαλ δράκο. Και με μπίζνεσμεν να γίνονται ορεκτικά.

2. Incredibles 2. Από τις καλύτερα σκηνοθετημένες ταινίες της χρονιάς, με τις καλύτερες υπερηρωικές -και μη- σκηνές δράσης του ‘18, και με ένα συγχυσμένο πολιτικό subtext που τοποθετεί την ηθική του ατομικισμού δίπλα σε μια αγνή απέχθεια για το μεγάλο κεφάλαιο και εξετάζει την δίψα για εκπροσώπηση μέσα από το πρίσμα της corporate εκμετάλλευσης. Δεν ξέρω! Ο Brad Bird έκανε σίγουρα κάτι.

1. The Strangers: Prey at Night. Στεγνά μια από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς ως τώρα.

ΠΙΟ ΠΟΛΥ ΣΙΝΕΜΑ

Έλεγχος Εξαμήνου 2018: Οι καλύτερες ταινίες της χρονιάς ως τώρα