Football’s Coming Home: Η ιστορία ενός θλιμμένου ύμνου

Εδώ και μερικές ώρες, το ‘Ιt’s Coming Home’ αντηχεί σε κάθε γωνιά της Αγγλίας, από τoυς γκρίζους δρόμους του Καρλάιλ ως τους λευκούς βράχους του Ντόβερ. Στην πραγματικότητα, αντηχεί παντού. Σε όλα τα μήκη και πλάτη της Βρετανικής Κοινοπολιτείας, στις πλατείες της Μόσχας, στα Μάλια, στον Λαγανά, στο Φαληράκι, στη Μάλτα, στην Ίμπιζα, σε κάθε καλοκαιρινό θέρετρο του πλανήτη που υποδέχεται Άγγλους και τους επιτρέπει πρόσβαση σε μια τηλεόραση.

Οι Άγγλοι τραγουδούν για την εθνική Αγγλίας που έκανε το αδιανόητο: προκρίθηκε στα πέναλτι σε νοκ άουτ φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Έσπασε την κατάρα για πρώτη φορά στην ιστορία της και το έκανε με την πιο νεανική, την πιο αντιτουριστική και – πιθανότατα – την πιο άμπαλη ομάδα που έχει παρουσιάσει εδώ και δεκαετίες στα Μουντιάλ.

Η ρωγμή στη συμπαγέστατη αντίληψη ότι η Αγγλία είναι καταδικασμένη να χάνει στα πέναλτι ήταν τόσο μεγάλη, ώστε η ίδια η Αγγλική Ομοσπονδία να ζητήσει συγνώμη από τους Άγγλους Φιλάθλους για τη διατάραξη της φυσικής τάξης των πραγμάτων και το BBC να ανοίξει γραμμή ψυχολογικής στήριξης:

Γι’ αυτό, λοιπόν, αυτή τη στιγμή, όπου υπάρχει Άγγλος πιθανότατα ακούγεται και το τραγούδι της εθνικής Αγγλίας. Αν δεν το πετύχεις live, θα το ακούσεις σίγουρα το Σάββατο (07/07, στις 17:00) από την τηλεόρασή σου. Οι Άγγλοι θα αντιμετωπίζουν τη Σουηδία στα προημιτελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου και οι κερκίδες της Samara Arena θα δονούνται από τον πιο επικά θλιμμένο ύμνο που γράφτηκε ποτέ για το ποδόσφαιρο και τα λιοντάρια.

Η original εκδοχή του τραγουδιού κυκλοφόρησε το 1996, ως single από τους Lightning Seeds. Η μουσική είναι του Ian Broudie, τραγουδιστή του συγκροτήματος, ενώ τους στίχους υπογράφουν οι κωμικοί David Baddiel και Frank Skinner.

Ο αυθεντικός τίτλος του είναι Three Lions, από τα τρία λιοντάρια που απεικονίζονται στο έμβλημα της Αγγλικής Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου (η FA ‘δανείστηκε’ τα λιοντάρια από τον βασιλικό θυρεό του Ηνωμένου Βασιλείου).

Οι περισσότεροι, όμως, το ξέρουν ως ‘Football’s Coming home’. Αυτό είναι το ρεφρέν του τραγουδιού και αναφέρεται στη διοργάνωση του Euro 1996 από την Αγγλία. Το ποδόσφαιρο είναι Αγγλική επινόηση, αλλά οι Άγγλοι δεν είχαν φιλοξενήσει καμία μεγάλη ποδοσφαιρική διοργάνωση στο σπίτι τους μετά το Μουντιάλ του 1966 (και δεν έχουν κερδίσει και τίποτα έκτοτε). Το Euro ’96, λοιπόν, ήταν μεγάλη υπόθεση γι’ αυτούς. Το ποδόσφαιρο επέστρεφε στο σπίτι του έπειτα από 30 χρόνια.

Το φοβερό με το ‘Three Lions’ είναι ότι στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για ύμνο, αλλά για ελεγεία. Οι Άγγλοι δεν αισιοδοξούν, δεν πανηγυρίζουν, δεν περιμένουν τίποτα καλό. Οι στίχοι του τραγουδιού είναι ένας αυτοσαρκαστικός θρήνος για τις επικές γκέλες και τις θλιβερές αποτυχίες της Εθνικής Αγγλίας.

Στο ξεκίνημα του τραγουδιού και του βιντεοκλίπ, οι ατάκες του Alan Hansen (Ι think it’s bad news for the english game) και του Jimmy Hill (We’ll go on getting bad results) δίνουν τον τόνο: Η Αγγλία μονίμως αποτυγχάνει και πιθανότατα αυτό θα κάνει και πάλι. Θα αποτύχει.

Οι Αγγλάρες, όμως, δεν πτοούνται. Έχουν τρία λιοντάρια ραμμένα στη φανέλα τους, το τρόπαιο του Παγκοσμίου Κυπέλλου λάμπει προκλητικά απέναντί τους και τα τριάντα χρόνια ξεφτίλας δεν είναι αρκετά για να τους ψαλιδίσουν τις ελπίδες (Three lions on a shirt / Jules Rimet still gleaming / Thirty years of hurt / never stopped me dreaming).

Για να πάρουν κουράγιο, θυμούνται τις λιγοστές μεγάλες τους στιγμές μετά το 1966. Ένα τάκλιν του Μπόμπι Μουρ στον Ζαϊρζίνιο, στο Μουντιάλ του 1970 (That tackle by Moore), το γκολ του Λίνεκερ που ισοφάρισε τη Δυτική Γερμανία στα ημιτελικά του 1990 (When Lineker scored) και μερικές ακόμα.

Στους αρχικούς στίχους υπήρχε και ο ματωμένος Τέρι Μπούτσερ (Butcher ready for war), αλλά η ομοσπονδία θεώρησε ότι η συγκεκριμένη αναφορά μπορούσε να παρερμηνευθεί εύκολα, όποτε το σπασμένο κεφάλι του χαλκέντερου αμυντικού έδωσε τη θέση του σε ένα μακρινό γκολ του Μπόμπι Τσάρλτον από το εξίσου μακρινό 1966 (Bobby belting the ball).

Μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια είναι ότι οι ιαχές των φιλάθλων που ακούγονται στο ξεκίνημα και κατά τη διάρκεια του τραγουδιού δεν ανήκουν σε Άγγλους. Είναι οπαδοί της Μπρόντμπι, τους οποίους είχε ηχογραφήσει ο Ian Broudie στο Άνφιλντ, τον Οκτώβριο του 1995, όταν η ομάδα από τη Δανία αντιμετώπισε τη Λίβερπουλ στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ.

Δύο χρόνια μετά το ‘Three Lions’ κυκλοφόρησε το 3 Lions ’98, με αφορμή τη συμμετοχή της εθνικής Αγγλίας στο Μουντιάλ της Γαλλίας. Οι Lightning Seeds επικαιροποίησαν τους στίχους προκειμένου να μπολιάσουν το τραγούδι τους με νέα θλίψη και νέες φρούδες ελπίδες μετά τον αποκλεισμό της Αγγλίας από τη Γερμανία στα πέναλτι στα ημιτελικά του Euro ’96. Στη νέα version (είναι αυτή που τραγουδιέται περισσότερο σήμερα) βρήκαν θέση ο Πολ Γκασκόιν (Gazza good as before), ο Άλαν Σίρερ (Shearer certain to score) και ο Στιούαρτ Πιρς (And Psycho screaming – για τον έξαλλο πανηγυρισμό του μετά από το δικό του εύστοχο πέναλτι το 1996).

Το τραγούδι πλέον ξεκινάει με κανονικούς Άγγλους οπαδούς να τραγουδάνε το αυθεντικό ‘Three Lions’, ενώ το βίντεοκλιπ – που μετά την πρόκριση της Αγγλίας επί της Κολομβίας φορά έναν νέο μανδύα τραγικής ειρωνείας – δείχνει τον Γκάρεθ Σάουθγκεϊτ να χάνει το κρίσιμο πέναλτι κόντρα στους Γερμανούς. Ο ίδιος άνθρωπος, 20 χρόνια μετά, ως προπονητής πλέον της Αγγλίας της χάρισε την πρώτη της πρόκριση στα πέναλτι στην ιστορία των Μουντιάλ.

Το ‘Three Lions’ έφτασε στο Νο 1 των Βρετανικών charts και με τις δύο του στιχουργικές εκδοχές. Δύο μόλις τραγούδια έχουν καταφέρει κάτι αντίστοιχο: το ‘Mambo No. 5’ και το ‘Do They Know it’s Christmas’.

Εννοείται ότι κάθε φορά που η Αγγλία πάει Μουντιάλ ή Euro ή κάνει κάτι πέρα από το να βγάζει σέντρες στον βρόντο, το ‘Three Lions’ ξανακούγεται από τα ραδιόφωνα, ξαναδιασκευάζεται, ξαναζωντανεύει στα διψασμένα χείλη και τις σπασμένες καρδιές των Άγγλων οπαδών. Ενίοτε το χρησιμοποιούν και άλλοι οπαδοί – σίγουρα οι Γερμανοί που το υιοθέτησαν το 2006 και σίγουρα οι οπαδοί της γαλλικής Στρασμπούργκ που για κάποιον λόγο το έχουν οικειοποιηθεί ως ύμνο της ομάδας τους.

Ο Τόνι Μπλερ το χρησιμοποίησε και για την προεκλογική του εκστρατεία το 1997 και δικαιώθηκε. Το ‘Labour’s coming home’ έγινε πραγματικότητα στις εκλογές εκείνης της χρονιάς και οι εργατικοί επέστρεψαν στην κυβέρνηση έπειτα από 18 χρόνια.

Για πολλούς, το ‘Three Lions’ είναι το πιο ποδοσφαιρικό τραγούδι που έχει γραφτεί ποτέ. Ίσως γιατί αποδίδει καλύτερα από οποιοδήποτε σύνθημα και οποιονδήποτε ύμνο αυτό που κρύβεται κάτω από τις φωνές, την έκσταση και το αγριεμένο βλέμμα κάθε οπαδού. Αυτό, δηλαδή, που συμπύκνωσε σε λίγες λέξεις ο Νικ Χόρνμπι: «Η φυσική κατάσταση κάθε ποδοσφαιρόφιλου είναι η πικρή απογοήτευση».

Επιπλέον, είναι ένα γνήσιο τέκνο της Brit Pop. Ένα αφελές, χαρμολυπημένο τραγουδάκι που σου ‘κολλάει’ εύκολα, που τραγουδιέται ακόμα κι όταν είσαι τύφλα στο μεθύσι, ακόμα κι αν είσαι αγκαλιασμένος με άλλους 50 που είναι τύφλα στο μεθύσι.

Αυτές τις μέρες το ‘Three Lions’ θα ακουστεί παντού. Και δικαίως. Η Αγγλία είναι στα προημιτελικά. Η Αγγλία προκρίθηκε στα πέναλτι. Η Αγγλία έχει κάνει το πρώτο θαύμα. I know that was then, but it could be again. Τα 30 χρόνια πίκρας έχουν γίνει πλέον 52, αλλά Jules Rimet still gleaming. Μέχρι τον τελικό μπορούν να συμβούν εκατό διαφορετικές αναποδιές, αλλά αυτό never stopped me dreaming.

Ό,τι κι αν γίνει, το ‘Three Lions’ θα δικαιωθεί και θα συνεχίσει να τραβά τον δρόμο προς την παράδοξη δόξα του. Στην καλύτερη, το τρόπαιο θα επιστρέψει στην Αγγλία. Στη χειρότερη, ο Χάρι Κέιν, ο Τζον Στόουνς και ο Τζόρνταν Πίκφορντ θα βρουν μια θέση στους στίχους της επόμενης διασκευής του.

|Η ποπ κουλτούρα μέσα από εικόνες| Ακολούθησε το Ιnstagram account του PopCode.