Tι μας άρεσε και τι μας απογοήτευσε από τη φετινή Eurovision
Μια κριτική αποτίμηση του σόου, της ψηφοφορίας και της σημασίας του φετινού διαγωνισμού για την ιστορία της Eurovision.
- 19 ΜΑΙ 2019
Meh… Κάπως έτσι νιώσαμε στο Eurovision Village, μόλις είδαμε την τελική βαθμολογία του 64ου Διαγωνισμού Τραγουδιού της Eurovision, που έλαβε τέλος πριν λίγες ώρες. 34 χρόνια μετά την τελευταία νίκη της, η Ολλανδία, με τον Ντάνκαν Λόρενς και το “Arcade”, νίκησε για 5η φορά στην ιστορία της, συγκεντρώνοντας συνολικά 492 βαθμούς (3η στις επιτροπές με 231, 2η στο televoting με 261).
Τα κορίτσια μας, η Κατερίνα Ντούσκα για την Ελλάδα και η Τάμτα για την Κύπρο, παρά τη δημοφιλία των τραγουδιών τους και τις ξεχωριστές τους φωνητικές και σκηνοθετικές ικανότητες, τερμάτισαν στην 21η και 15η θέση αντίστοιχα – κοινώς πήγαμε κουβά με τις προβλέψεις που κάναμε την Τρίτη εδώ.
Αυτοί ωστόσο δεν είναι οι μόνοι λόγοι που βγήκε αυτή η χλιαρή αντίδραση στον χώρο του Charles Clore Park του Τελ Αβίβ. Οι εκπλήξεις στην ψηφοφορία ήταν λιγοστές, οι κριτικές επιτροπές φάνηκε πως έκριναν βάσει των γραφείων στοιχημάτων και με πολιτικά κριτήρια (με μία μονάχα εξαίρεση) και παρακολουθήσαμε συμμετοχές χωρίς κάποια συγκεκριμένη ταυτότητα να σαρώνουν.
Η έναρξη
Το ΚΑΝ μας έδωσε μια εντυπωσιακή έναρξη, που ακόμα και οι Ισραηλινοί έτριβαν τα μάτια τους και ζητωκραύγαζαν σε κάθε εναλλαγή πλάνου. Πραγματικά, ούτε οι ίδιοι το περίμεναν πως ο (νέος, καθώς έπαθε ΝΕΡΙΤ πριν δύο χρόνια) εθνικός ραδιοτηλεοπτικός τους φορέας είναι ικανός για μια τέτοια παραγωγή, καθώς δεν υπήρχαν παρόμοια δείγματα εδώ και 20 χρόνια, από την τελευταία διεξαγωγή του διαγωνισμού στη χώρα.
Μόλις οι κάμερες έφτασαν στο EXPO Tel Aviv, οι διοργανωτές άνοιξαν τον διαγωνισμό με έναν μικρό φόρο τιμής σε μία από τις πιο διάσημες τραγουδίστριες που είχε αναδείξει η χώρα, την Όφρα Χάζα, η οποία απεβίωσε σε νεαρή ηλικία, φέρνοντας μια 3η θέση στο Ισραήλ το 1983. Αμέσως μετά, ξεκίνησε η παρέλαση των καλλιτεχνών, με αναγγελίες καλωσορίσματος στην μητρική γλώσσα των 26 συμμετεχόντων, με ενδιάμεσα διαλείμματα.
Πρώτα, η Ντίβα, η Ντάνα Ιντερνάσιοναλ εμφανίστηκε (ξανά) στη σκηνή, για να ξεσηκώσει το πλήθος με έναν από τους «ύμνους» του Τελ Αβίβ, ο οποίος γράφτηκε αποκλειστικά για το Pride της πόλης, και με το νικητήριο τραγούδι του 1998 που ακούγεται κυριολεκτικά σε κάθε γωνιά της πόλης, από λεωφορείο μέχρι το κομμωτήριο της γειτονιάς, λες και βιώνουμε κάτι από το “Back to the Future”.
Ακολούθησε η Ελανίτ, η πρώτη εκπρόσωπος της χώρας. Το 1973, η νεαρή Ελανίτ τραγούδησε το “Ey Sham” με ένα αλεξίσφαιρο στο φόρεμά της, λόγω των επιθέσεων του Μαύρου Σεπτέμβρη, και πήρε την 4η θέση.
Το σόου
Η αλήθεια είναι πως ο Κρίστερ Μπιόρκμαν, ένας από τους κύριους παραγωγούς του σόου που ευθύνονται για τη διπλή ψηφοφορία, προσπάθησε να τοποθετήσει στη σειρά 26 τραγούδια, με γνώμονα την δημοφιλία ορισμένων τραγουδιών και την ατμόσφαιρα του πάρτι που σπάει με διάσπαρτες μπαλάντες. Πράγματι, το κομμάτι μεταξύ της 11ης και της 15ης χώρας περιείχε την Κύπρο, το νικητήριο τραγούδι, την Ελλάδα, το Ισραήλ (η μπαλάντα) και την νικήτρια του televoting, Νορβηγία. Ακόμη, το πάρτι που στήθηκε με τα τραγούδια της πρώτης δεκάδας στην τελευταία εξάδα. Αζερμπαϊτζάν, Γαλλία, Ιταλία, Σερβία (η έτερη μπαλάντα), Ελβετία, Αυστραλία και Ισπανία.
Παρ’ όλα αυτά, αν έλειπε κάτι από τους (περισσότερους) φετινούς συμμετέχοντες, ήταν η πρωτοτυπία και η έλλειψη ταυτότητας. Όταν οι δημοσιογράφοι και το κοινό ξεκινάνε τις συγκρίσεις και εντοπίζουν τις ομοιότητες στο πρώτο λεπτό του τραγουδιού, σημαίνει ότι το παιχνίδι χάθηκε ή παίζεται με νέους όρους. Παράδειγμα, η Κύπρος, μιμούμενη περυσινή συνταγή. Η Μάλτα, της οποίας το ρεφραίν θύμιζε Fuego.
Επίσης, το γεγονός πως βλέπουμε ίδιους χορογράφους και συνθέτες στα τραγούδια του φετινού διαγωνισμού, ποιος είπε ότι προωθεί κάτι καινούργιο και εντυπωσιακό; Παράδειγμα, μπορεί η Ρωσία με τη χορογραφία του Φωκά Ευαγγελινού να έφτασε στην 3η θέση, καθώς υπάρχει και η φωνή του Σεργκέι Λάζαριεφ, αλλά η Ισπανία, με τον ίδιο χορογράφο, κατέληξε στην τελευταία εξάδα. Παρομοίως, Ελβετία και Κύπρος, με τη Sasha Jean Baptiste.
Παράλληλα, παρατηρήσατε πως το τραγούδι της Σουήδιας και του Ηνωμένου Βασιλείου έμοιαζαν κάπως στη μουσική και στο κομμάτι του gospel; Μπορεί και ναι, μπορεί και όχι, δεν σας αδικώ, ήταν βαρετό τραγούδι, το Twitter ήταν πιο ενδιαφέρον, αλλά ο Τζον Λούντβιγκ της Σουηδίας είναι ανάμεσα στους συνθέτες αυτού του τραγουδιού. Για την ιστορία, η Σουηδία τερμάτισε 6η, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο στο ισόγειο ή στο υπόγειο, όπως το δει κανείς.
Τέλος, το παράδειγμα της Γαλλίας, όπου οι περυσινοί Madame Monsieur με το προσφυγικό “Mercy”, αναλαμβάνουν την διαφορετικότητα του Bilal Hassani και του “Roi”, με το υπέροχο σκηνικό στο videowall και τα μηνύματα που προβάλλει.
Στην εξαίρεση του κανόνα, θα βάλω πρώτα την Ιταλία. Ο Ιταλοαιγύπτιος Μα(χ)μούντ, ο οποίος ακολουθεί την παράδοση της χώρας του. Αν και είναι πιο μοντέρνο από λοιπά τραγούδια του Σαν Ρέμο, παραμένει canzone. Canzone σημαίνει πως γλώσσα, μουσική και φωνή σε τραβάνε στο ρυθμό του τραγουδιού και η Ιταλία κατορθώνει κάθε χρόνο να στέλνει ενδιαφέρουσες και μοναδικές προτάσεις.
Ύστερα, την Αυστραλία, την Αλβανία, για τους λόγους που είπαμε στο προηγούμενο άρθρο, την Ισλανδία, την Ελλάδα, τη Βόρεια Μακεδονία, την Πορτογαλία και την Πολωνία, η οποία ήταν η χώρα που αποκλείστηκε μόνο για δύο πόντους από την 10η Λευκορωσία.
Παρά το γεγονός πως μερικές από αυτές τις συμμετοχές έχουν έθνικ στοιχεία, προσαρμόζονται σε κάτι που πιστεύουν πως ανταποκρίνεται στο κοινό της εποχής ή βασίζονται απλώς στις ερμηνευτικές ικανότητες των τραγουδιστών, με αναμενόμενη την αποτυχία, όπως η Γεωργία. Καθάρεια φωνή, στεντόρεια και σταθερή, αλλά μόνο οι Γεωργιανοί μπορούν να αισθάνονται περηφάνεια και ανατριχίλα για αυτό το τραγούδι.
Αυτό που αχνοφαίνεται είναι πως κάθε χώρα προσπαθεί να βρει την απαραίτητη συνταγή για τον εκάστοτε σκοπό της. Πρόκριση στον Τελικό; Πλασάρισμα πάνω από την τελευταία εξάδα; Τοπ 10; Νίκη; Όποιος και να είναι ο στόχος, η αντιγραφή/παραποίηση/επανάληψη δεν είναι το μέσο. Όσοι μιμήθηκαν την QueenF φέτος, δεν κόντραραν κανέναν. Οι χορογράφοι παρουσιάζουν πράγματα που έχουμε ξαναδεί. Ίσως από τη νέα δεκαετία, μήπως είναι καιρός να δούμε περισσότερο νέο αίμα και λιγότερους βετεράνους;
#QueenF
Καμία Μαντόνα, καμία Κοντσίτα, καμία πρώην του Λεονάρντο Ντι Κάπριο στην παρουσίαση. Η Ελένη Φουρέιρα εμφανίστηκε για μερικά λεπτά στη σκηνή του EXPO και απλώς επιβεβαίωσε τον χαμό που γίνεται γύρω από το όνομά της σε όλη την Ευρώπη (και το Ισραήλ), περισσότερο και από τη περυσινή νικήτρια. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, η Ελένη Φουρέιρα αποτελεί το κορυφαίο εξαγώγιμο πολιτιστικό προϊόν που έχουμε στη χώρα, και όσο το σνομπάρουμε, τόσο μικροί είμαστε μπροστά της. Παρά το γεγονός πως ακολούθησε η Βέρκα Σερντούσκα με τη μητέρα του, οι οποίοι ερμήνευσαν το “Toy”, η Ελένη Φουρέιρα απέδειξε περίτρανα πως έχει στόφα σταρ, σε αντίθεση με την «βασίλισσα της ποπ».
Καλώς ή κακώς, η Μαντόνα φάνηκε εξαρχής πως ήταν μια κίνηση εντυπωσιασμού από το Ισραήλ (επιχειρηματίας πλήρωσε κοντά στο 1,2 εκ. ευρώ για να την φέρει στη σκηνή του Τελ Αβίβ) και μια μεγάλη αρπαχτή για την ίδια. Το πλέιμπακ που τραγούδησε στη προχθεσινή πρόβα, η άρνησή της να συνεργαστεί με την ομάδα του διαγωνισμού και η χλιαρή επιστροφή της στη δισκογραφία σημαίνουν πολλά, αλλά το κυριότερο πως η Μαντόνα δεν είναι για την Γιουροβίζιον. Η βασίλισσα για την ώρα είναι η Φουρέιρα, άγνωστο το μέχρι πόσο.
Τουλάχιστον, η πρώτη τόλμησε να αψηφήσει τις εντολές της EBU και να έχει στην σκηνή χορευτές που φορούσαν μπουφάν με την ισραηλινή και την παλαιστινιακή σημαία. Και μπράβο της!
Η ψηφοφορία
Δεν θα επικεντρωθώ στην Wonder Woman, Γκαλ Γκαντόντ, μιας και δεν είδαμε απλώς ένα πρόμο του Τελ Αβίβ που θα μπορούσε να παίζει σε κάποιο information centre.
Κλασικά (πια), το πρώτο μέρος της ψηφοφορίας αφορά αποκλειστικά τις επιτροπές. Σχεδόν όλες οι επιτροπές κινήθηκαν συμβατικά με την υψηλή βαθμολογία των φαβορί, με μοναδική εξαίρεση τη Βόρεια Μακεδόνια.
«Άλλαξε το όνομά σου, άλλαξε την τύχη σου» λέει μια παραφρασμένη για το θέμα μας εβραϊκή παροιμία και η Βόρεια Μακεδονία, στο μεγαλύτερο μέρος της ψηφοφορίας ήταν πρώτη! Πρώτη! Ακόμα μου φαίνεται απίστευτο. Όσο κι αν μου άρεσε το τραγούδι, δεν περίμενα ότι θα σκαρφαλώσει τόσο ψηλά.
Αυτή ήταν η φετινή μεγάλη έκπληξη του διαγωνισμού, η οποία έχασε τη νίκη των επιτροπών από τη Σουηδία, για μερικούς βαθμούς στο νήμα. Ποτέ άλλοτε η γειτονική χώρα δεν έχει κατορθώσει να ακουμπήσει την κορυφή του βαθμολογικού πίνακα.
Κάτι που παρατηρήθηκε και οδήγησε σε ξαφνική φρενίτιδα τους Ισραηλινούς ήταν το απροσδόκητο 12άρι της Λευκορωσίας στον Κόμπι Μαρίμι. Σύμφωνα με το oikotimes.com, το γεγονός πως διέρρευσε η ψηφοφορία της λευκορώσικης επιτροπής για τον Α’ Ημιτελικό οδήγησε στην EBU στην αντικατάστασή της από αλλοεθνείς. Εξού και το παράξενο δωδεκάρι, καθώς η χώρα συνηθίζει να δωρίζει το 12άρι πάντοτε στη Ρωσία.
Ωστόσο, ένιωσα πως η ψηφοφορία κράτησε πολλή ώρα. Φταίει πως αρκετές χώρες έπαιζαν κάποιο όργανο την ώρα που έπρεπε να δώσουν τον βαθμό; Φταίει πως κάποιες παραδοσιακά σιωπηλές χώρες, όπως η Λιθουανία και η Πολωνία, είχαν όρεξη για κουβεντούλα; Φταίει η ομοιότητα στις ψήφους, καθώς οι επιτροπές επικεντρώθηκαν σε ορισμένες χώρες; Ή μήπως η κούραση της ορθοστασίας;
Η φωνή και η σκηνική παρουσία της Κατερίνας Ντούσκα και των λοιπών συντελεστών τελικά δεν εκτιμήθηκαν από τις επιτροπές, όπως πίστευαν οι δημοσιογράφοι στο Press Centre. Η Ελλάδα κατέληξε στην 15η θέση στις επιτροπές, με 47 βαθμούς, ενώ η Κύπρος στην 12η θέση, με 69 βαθμούς.
Ακολούθησε η ψηφοφορία του κοινού, όπου οι βαθμολογίες των χωρών ανακοινώθηκαν με αύξουσα σειρά, από την 26η χώρα ως την 1η. Οι εκπλήξεις εκεί ήταν μεγαλύτερες. Παρά το γεγονός πως η Ελλάδα κατέκτησε την 5η θέση στον Ά Ημιτελικό με 185 βαθμούς (54 βαθμοί στο κοινό – 10η θέση, 131 βαθμοί στις επιτροπές – 2η θέση), φάνηκε πως οι υψηλές θέσεις στον ημιτελικό δε σημαίνουν αυτόματα και υψηλό πλασάρισμα. Άλλο ένα παράδειγμα, το Σαν Μαρίνο και η Κύπρος. 8ο και 9η στον ημιτελικό, 20ο και 15η αντίστοιχα.
Στις υπόλοιπες εκπλήξεις, η νίκη της Νορβηγίας στο televoting με 291 βαθμούς (16η στις επιτροπές), η 22η θέση της Ισπανίας που για έναν ανεξήγητο λόγο κατέληξε τόσο χαμηλά και, φυσικά, η 21η θέση της Ελλάδας, αλλά υπάρχει μια μικρή εξήγηση και γι’ αυτό.
Έχοντας μια εικόνα της βαθμολογίας, θα παρατηρήσει κανείς πως επτά από τις χώρες της πρώτης δεκάδας διαγωνίστηκαν στον Β’ Ημιτελικό, ενώ μονάχα η Αυστραλία και η Ισλανδία προέρχονται από τον Α΄ Ημιτελικό. Τα υπόλοιπα τραγούδια κάπως λησμονήθηκαν μπροστά στα φαβορί της Πέμπτης.
Παράλληλα, μην ξεχνάμε πως και η τοποθέτηση της Ελλάδας αμέσως μετά την Ολλανδία και πριν το Ισραήλ έπαιξε κάποιο ρόλο στην ατυχία της ελληνικής συμμετοχής. Ήδη με το τέλος του “Better Love”, οι Ισραηλινοί φώναζαν το όνομα του Κόμπι Μαρίμι. Πώς να μη λησμονηθεί ύστερα η οποιαδήποτε συμμετοχή;
Η επόμενη μέρα
Σιγά σιγά, θα αρχίσουν οι συζητήσεις σε ποια πόλη θα διεξαχθεί ο διαγωνισμός. Άμστερνταμ, Ουτρέχτη, Αιντχόφεν ή Ρότερνταμ; Το τραγούδι του Ντάνκαν Λόρενς δεν θα γίνει ραδιοφωνικό χιτ, αλλά η Ολλανδία θα θυμάται την 18η-19η Μαΐου για τουλάχιστον έναν χρόνο. Ύστερα, όλα θα έχουν γίνει πια ιστορία, όπως και αυτός ο διαγωνισμός τη στιγμή που διαβάζετε αυτό το άρθρο.
Ένας διαγωνισμός που δεν επηρεάστηκε από οποιοδήποτε μποϊκοτάζ, καμία διαμαρτυρία για artwashing από την κυβέρνηση του Ισραήλ, αλλά τουλάχιστον οι Hatari της Ισλανδίας πρόλαβαν να διαδηλώσουν, όπως υποσχέθηκαν, στο ‘90 με τα κασκόλ “Free Palestine”. Όσο και αν η EBU ισχυρίζεται πως η Eurovision δεν είναι πολιτικό γεγονός, όλοι ξέρουμε πως είναι και με το παραπάνω.
To Τελ Αβίβ φαίνεται να κέρδισε πολλά από την διεξαγωγή του διαγωνισμού. Παρά το σόου, ολόκληρη η πόλη ζει και αναπνέει για την Eurovision. Το γεγονός πως μάλιστα συγκέντρωσε τόσους Eurostars σε μία σκηνή, πόσο μάλλον την Ελένη Φουρέιρα, έδωσε στο κοινό του διαγωνισμού την ευκαιρία να δει πόσο πολύ λατρεύεται ο θεσμός.
Το κυριότερο όμως που κατόρθωσε ήταν με το να αποδείξει πως η πόλη δεν είναι υπέρ των αποφάσεων της κυβέρνησης πάνω στο παλαιστινιακό. Φαίνεται πως η Eurovision ήταν περισσότερο ένα διάλειμμα από την κυβέρνηση, καθώς από την επόμενη μέρα, η καθημερινότητα για το φιλελεύθερο και ανεκτικό περιβάλλον της παραλιακής πόλης θα αλλάξει. Όχι πως είχαν αλλάξει και πολλά με τις διαρκώς υψηλές τιμές.
Αν το φετινό σύνθημα του διαγωνισμού ήταν “Dare to Dream”, όσοι τουρίστες θέλησαν να έρθουν στο Ισραήλ έπρεπε να «τολμήσουν να πληρώσουν (“Dare to Pay”)». Τα ξενοδοχεία είδαν τον διαγωνισμό ως μια ευκαιρία να πλουτίσουν, αλλά τελικά έπεσαν στην παγίδα. Ο αριθμός των τουριστών που έφτασαν στο Ισραήλ ήταν πολύ λιγότερος από τον αναμενόμενο.
Και δεν σταματάμε εδώ. Το γεγονός πως οι υψηλές τιμές των εισιτηρίων στο EXPO δεν κατέβαιναν, καθώς το ΚΑΝ έπρεπε να αποπληρώσει το δάνειο προς την κυβέρνηση, προκάλεσαν δυσανασχέτηση σε τουρίστες και ντόπιους που δεν τους περίσσευαν 85 ευρώ (αντί 30 πέρυσι) για να παρακολουθήσουν τον διαγωνισμό. Παρά το κάλεσμα των δημοσιογράφων, οι περισσότερες πρόβες πραγματοποιήθηκαν χωρίς κοινό, κάτι που ήταν αδιανόητο στην Eurovision.
Το σίγουρο είναι πως ο 64ος Διαγωνισμός Τραγουδιού της Eurovision θα μείνει στην ιστορία για την πολιτική του και όχι για τα τραγούδια ή το σόου. Μακάρι του χρόνου στην Ολλανδία να παρακολουθήσουμε κάτι πιο… μοναδικό.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ
