Το θεώρημα του Q: Αν ο Ταραντίνο δεν σκηνοθετούσε ποτέ το ‘Reservoir Dogs’

Από την πρώτη προβολή του ‘Reservoir Dogs’ στις Η.Π.Α. έχουν περάσει 25 χρόνια. Για τους φανατικούς ταραντινικούς, λοιπόν, βιώνουμε το 25 μ.Τ., με πρώτο σωτήριον έτος το 1992, όταν η ταινία πρωτοπαίχτηκε στους κινηματογράφους. Και είναι φανταστικό, τουλάχιστον για τη συγκεκριμένη συγκυρία, να φαντάζεσαι ότι δεν ήταν καν στο χέρι του να το γυρίσει.

Ο Κουέντιν Ταραντίνο θα μπορούσε να έχει καταλήξει με το True Romance και, ενώ οι πιθανότητες να έκανε καριέρα θα ήταν ούτως ή άλλως αυξημένες, η κατάσταση να είναι κάπως διαφορετική. Το να καταλήξει με το True Romance ήταν μία ρεαλιστική πιθανότητα, η οποία δεν ήταν καν στο χέρι του.

Ήταν εκείνη η μέρα που ένας περίεργος τύπος περπατούσε μαζί με τη βοηθό του σκηνοθέτη Τόνι Σκοτ στo στούντιο που γυριζόταν η ταινία ‘The Last Boy Scout’, με τους Μπρους Γουίλις και Ντέιμον Γουέιανς. Ο Σκοτ ήταν, όπως πάντα, απασχολημένος. Και ο πιτσιρικάς που τριγυρνούσε με τη Βανέσα Νόρις, αν και περίεργος, δεν μπορούσε να αποσπάσει την προσοχή του. Αντιθέτως, από συνήθεια, μπορούσε να το κάνει η Βανέσα. “Πρέπει να διαβάσεις τα σενάριά του”, του είπε. Ο Σκοτ ειρωνεύτηκε: “Ναι, καλά”. Ο Ταραντίνο ήταν προετοιμασμένος. Άφησε τα σενάρια και του είπε, “διάβασε τις τρεις πρώτες σελίδες. Αν δεν σου αρέσουν, πέτα τα”. Από εκείνη τη στιγμή άρχισαν οι αταξίες. Ο Ταραντίνο είχε διαμορφώσει την πρώτη σελίδα στο σενάριο του ‘True Romance’ και είχε βάλει μπόλικη δράση στους διαλόγους, προκειμένου να είναι πιασάρικοι. Κανονικά, οι πρώτες σελίδες του αυθεντικού σεναρίου ήταν ένας μακρύς διάλογος για το γλειφομούνι. Ο Ταραντίνο ομολόγησε, αρκετά χρόνια μετά, ότι, “όταν είσαι ο κανένας είναι δολοφονία να βάλεις κάποιον να διαβάσει τα σενάριά σου. Γι’ αυτό έκανα την πρώτη σελίδα φανταστική, με διαλόγους που μπορούσαν να σε παρασύρουν κατευθείαν. Οι περισσότεροι άνθρωποι μου είπαν ότι το σενάριο είναι ρατσιστικό και ότι η τερατώδης βία θα αηδίαζε τους θεατές”.

Ό,τι είχε στο μυαλό του, βεβαίως, ο Ταραντίνο, από εκείνα τα πρώτα σενάρια, ήταν αυτό που θα κρατούσε τους θεατές για τα επόμενα 23 χρόνια στις ταινίες του, τουλάχιστον ως το νέο εγχείρημα που, όπως ο ίδιος είπε, πρόκειται να είναι το προτελευταίο στην καριέρα του: Η πεποίθηση ότι αυτό που θα έβλεπαν θα ήταν μία μαύρη κωμωδία σύγχρονης κοπής και ότι τα κινηματογραφικά στοιχεία θα κρατούσαν σε υψηλό επίπεδο την αισθητική της.

Ο Σκοτ μπορεί να αποπήρε εξαρχής τον Ταραντίνο, ωστόσο δεν έκανε το ίδιο με τα σενάριά του. Σε ένα ταξίδι στην Ευρώπη τα διάβασε και τα δύο και, όπως είπε, “δεν είμαι ο τύπος που διαβάζει σενάρια”. Μέχρι να προσγειωθεί το αεροπλάνο, είχε ξετρελαθεί. Του είπε, “θέλω και τα δύο”. Απάντησε, “μπορείς να κάνεις μόνο ένα”.

* * *

Μια και μετά πόνου ψυχής το σενάριο του Reservoir Dogs αφέθηκε, ο Ταραντίνο είχε ήδη αποφασίσει να το κάνει ταινία. Για πρώτη φορά ένας σκηνοθέτης έπαιξε με το χρόνο χωρίς να είναι Πολωνός ή ο Όρσον Γουέλς στον Πολίτη Κέιν, δηλαδή φτιάχνοντας μία ταινία για το λαό με την κινηματογραφική οπτική ενός ανατολικού σκηνοθέτη, η οποία θα μπορούσε πολύ άνετα να γίνει βιντεοκασέτα. Ο Ταραντίνο έχει δηλώσει ότι ήταν τυχερός. Σε εκείνο το σενάριο με τους έξι άνδρες, εκ των οποίων ένας φυτευτός, που θα έκαναν ένα μεγάλο κόλπο, η τύχη του ήταν ότι του είπε «ναι» ο Χάρβεϊ Καϊτέλ, ο οποίος είχε μόλις γνωρίσει την επιτυχία με το ‘Θέλμα και Λουίζ’ και το ‘Μπάγκσι’ και, ευρισκόμενος στην έκτη δεκαετία της ζωής του, είχε ευτυχήσει να γίνει γνωστός ως Τσάρλι, στους ‘Κακόφημους Δρόμους’ του Μάρτιν Σκορσέζε, ο μεγαλύτερος και πιο ώριμος αδελφός του Ρόμπερτ ντε Νίρο.

Όταν ο Καϊτέλ διάβασε το σενάριο και είδε το ρόλο του Mr. White, αποδέχθηκε την πρόταση. Ο Ταραντίνο δεν πίστευε στ’ αυτιά του. Αυτός ο ηθοποιός δε θα βοηθούσε μόνο στο να γίνει περισσότερο ηθογραφική η ταινία, αλλά και στην εμπορική επιτυχία της. Πώς θα αμφέβαλλε κάποιος για τη σοβαρότητα μίας ταινίας στην οποία έπαιζε ο Ιούδας ο Ισκαριώτης του Τελευταίου Πειρασμού, στον οποίο ο Ντέιβιντ Μπόουι υποδυόταν τον Πόντιο Πιλάτο! Οι άλλοι δεν ήταν και πολύ γνωστοί εκείνη την εποχή: Τιμ Ροθ, Μάικλ Μάντσεν, Στιβ Μπουσέμι, Κρις Πεν. Ο τελευταίος, αδελφός του Σον, ευτύχησε να είναι και στο ‘True Romance’, το οποίο θα ήταν πολύ ωραίο αν το συνειδητοποιούσε. Δυστυχώς δεν το έκανε λόγω των κακών συνηθειών για τις οποίες χρησιμοποιούσε τις φλέβες και τη μύτη του. Ήταν, εξάλλου, ένας πιο διεστραμμένος Τζόνα Χιλ.

Αν έχεις διαβάσει συνεντεύξεις του Γούντι Άλεν στις οποίες μιλάει για τη σπάνια καριέρα του, θα μπορούσες ίσως να πετύχεις ένα σημείο στο οποίο ευλογεί την καλή τύχη του για το γεγονός ότι στις 29 Απριλίου 1971, ένας τύπος ονόματι Βίνσεντ Κάμπι έγραψε μία αγιογραφία στους New York Times για την ταινία του ‘Μπανάνες’. Ο Άλεν εκείνη την εποχή κρινόταν και εκείνη η κριτική τον έσωσε, του έδωσε την ώθηση που απαιτούνταν για την καριέρα του και αγόρασε το σεβασμό του κινηματογραφικού κόσμου προς το πρόσωπό του. Ο Κάμπι ήταν για τον Άλεν ό,τι ενδεχομένως οι άνθρωποι που εμπιστεύτηκαν τα μεγάλα μυαλά της τεχνολογίας, ειδικά τον Στιβ Τζομπς, παρά το γεγονός ότι είχε φύγει από το κολέγιο και, παρ’ όλα αυτά, παρέμειναν στην αφάνεια. Και μπορεί στην περίπτωση του ‘Reservoir Dogs’ ο Χάρβεϊ Καϊτέλ να έκανε απλώς μία δουλειά η οποία πληρώθηκε, αλλά έπαιξε σε μία ταινία η οποία δεν μπορούμε καν να υποθέτουμε αν, με το όνομά του να μην υπάρχει στους τίτλους αρχής, θα έκανε το συγκεκριμένο μπραφ, το οποίο γιγαντώθηκε όταν βγήκε σε βιντεοκασέτα.

* * *

Όπως έγραψε ο oldboy στο greekcloud, στον κινηματογράφο αυτό που μένει είναι το όνομα του σκηνοθέτη. Το ‘True Romance’ έχει οπωσδήποτε το πνευματικό αποτύπωμα του σεναριογράφου του, όμως οι αλλαγές που έκανε ο σκηνοθέτης κατέστησαν την ταινία μόνο μερικώς ταραντινική. Μερικές σκηνές αντιλαμβάνεσαι ότι δεν αγγίχτηκαν, όπως είναι αυτή από κάτω. Ο υπέροχος διάλογος του Κρίστοφερ Γουόκεν με τον Ντένις Χόπερ περί Μαυριτανών Σικελών.

Υπήρχαν άλλες, όμως, που ο Τόνι Σκοτ τις πείραξε. Και αυτό δεν ίσχυε μόνο στις λεπτομέρειες, αλλά στην ίδια τη δομή του έργου και τη διανομή των ρόλων. Παραδείγματος χάρη, τους πρωταγωνιστικούς ρόλους έπαιξαν ο Κρίστιαν Σλέιτερ και η Πατρίσια Αρκέτ. Ο Ταραντίνο σκεφτόταν τον Ρόμπερτ Καραντάιν και την Τζόαν Κιούζακ. Για το μυθικό, πια, σκηνοθέτη, ο Σλέιτερ ήταν πολύ όμορφος. Συν τοις άλλοις, δεν τον επιθυμούσε τόσο κουλ. Ήθελε να είναι περίεργος, αλλά δεν μπορούσε να κάνει κι αλλιώς, αυτό είναι το Χόλιγουντ. Το τέλος της ταινίας που πρωτοπαίχτηκε στους κινηματογράφους στις 10 Σεπτεμβρίου του 1993 ήταν ευτυχές. Ο σεναριογράφος της, όμως, δεν είχε κάτι τέτοιο υπόψιν του.

Αλλά, σίγουρα, ούτε ο ίδιος ο Ταραντίνο θα μπορούσε να διαφωνήσει με την παρακάτω σκηνή, όταν ο Τζέιμς Γκαντολφίνι πήγε Τόνι Σοπράνο στην Πατρίσια Αρκέτ μία εξαετία πριν το… καλό πράγμα. Πολύ από το ξύλο που έφαγε η Αρκέτ σε αυτήν τη σκηνή ήταν αληθινό, μάλιστα παρακαλούσε το σκηνοθέτη να τη χαστουκίζει, για να βρίσκεται στο κλίμα της ταινίας. Γνώμη μου, αυτός ο γυναικείος ρόλος είναι στους πέντε κορυφαίους, αλλά ούτως ή άλλως είμαι έρμαιο της αμερικανικής αστερόσκονης. Ίσως μόνο το τέλος να ήταν διαφορετικό.

Το θέμα είναι τι θα γινόταν αν ο Σκοτ διάλεγε το ‘Reservoir Dogs’. Aνάμεσα σε σκηνοθέτες που κρατούσαν τους ήρωές τους όσο περισσότερο γινόταν μέσα στην ταινία, την εποχή που οι πρωταγωνιστές πηδούσαν από το αεροπλάνο και προσγειωνόντουσαν όρθιοι από πενήντα μέτρα ύψος (υπερβάλλω, αλλά πάλι…), ο Ταραντίνο σκότωνε τους δικούς του σε πέντε δευτερόλεπτα. Από το ‘Reservoir Dogs’ ήταν καταπληκτικός στην αίσθηση που είχε για τα πρόσωπα. Ήταν, ας πούμε, θαυμάσιο ότι έζησε μόνο ο ηθοποιός που θα κατόρθωνε να σκοτωθεί ακόμα και στον Μεγάλο Λεμπόφσκι, που έχει τους περισσότερους θανάτους σε αναλογία ταινίας από κάθε άλλον στην ιστορία τουλάχιστον του Χόλιγουντ (έχω ξεχάσει να πάρω το αντι-υπερβολικό χαπάκι μου).

Καταρχάς, σε περίπτωση που ο Σκοτ γύριζε το Reservoir, πιθανότατα το True Romance να έπαιζε πρώτο στους κινηματογράφους. Αυτό σημαίνει ότι σίγουρα το καστ του δεν θα ήταν ίδιο. Όταν βγήκε το Reservoir, κάνοντας κατευθείαν επιτυχία, όλοι ήθελαν να παίξουν σε μία ταινία με σενάριο του Ταραντίνο. Αν εξαιρεθούν οι βασικοί ήρωες, όλοι οι υπόλοιποι στρατολογήθηκαν μετά το Reservoir. Όλοι οι υπόλοιποι είναι οι εξής: Ντένις Χόπερ, Κρίστοφερ Γουόκεν, Μπραντ Πιτ, ο οποίος κάλεσε στο τηλέφωνο τον σκηνοθέτη και του ζήτησε να παίξει στην ταινία, Γκάρι Όλντμαν (στο μνημειώδη ρόλο ενός πρεζακιού που νομίζει ότι είναι μαύρος), Σάμιουελ Τζάκσον, Μάικλ Ράπαπορτ. Ένα από τα κορυφαία καστ που έχουν παίξει ποτέ σε ταινία.

Με μουσική…

Ο Χανς Ζίμερ, στα μέσα της τέταρτης δεκαετίας της ζωής του, πριν ακόμα πάρει το Όσκαρ για το Βασιλιά των Λιονταριών, πολύ πριν βρεθεί δεσμευμένος με τον Κρίστοφερ Νόλαν, αναδεικνύει ψήγματα της ευφυίας του.

Τι μπορούμε να υποθέσουμε ότι θα συνέβαινε αν ο Ταραντίνο έκανε το True Romance:

– Ξεχνάμε το Σλέιτερ-Αρκέτ.

– Ξεχνάμε τον Μπραντ Πιτ και δεν είμαστε σίγουροι για τον Σάμιουελ Τζάκσον, έστω αυτό το δεκάλεπτο που έπαιξε.

– Δεν ξέρουμε αν ο Χάρβεϊ Καϊτέλ θα αποδεχόταν αυτό το σενάριο, ειδικά σε περίπτωση που ο Ταραντίνο τον προόριζε για το ρόλο του Ντένις Χόπερ.

– Ίσως ο Τζέιμς Γκαντολφίνι να έπαιρνε το ρόλο του Κρίστοφερ Γουόκεν.

– Το ζευγάρι θα σκοτωνόταν στο τέλος και μάλλον όχι μαζί.

– Ο Ζίμερ δεν θα έγραφε τη μουσική για την ταινία.

– Δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι θα έπαιζε ο Γκάρι Όλντμαν.

Τι μπορούμε να υποθέσουμε ότι θα συνέβαινε αν ο Σκοτ έκανε το Reservoir Dogs:

– Θα ζούσαν όλοι και θα σκοτωνόταν ο Στιβ Μπουσέμι.

– Όχι Τιμ Ροθ, όχι Μάικλ Μάντσεν, όχι, δηλαδή, η πεμπτουσία των ταραντινικών χρόνων.

– Ίσως να μη γινόταν καν το Pulp Fiction.

– Και άρα ο κόσμος να μην είχε μάθει την Ούμα Θέρμαν σε αυτήν τη μορφή της.

– Ούτε στην επόμενη, το Kill Bill. Άρα δεν θα μονομαχούσε με τη Λούσι Λιου. Και δε θα την τουφέκιζε ο Μάικλ Μάντσεν, αφού δεν θα έσπαγε την πόρτα. Και μετά η Ντάριλ Χάνα δεν θα σκότωνε τον Μάικλ Μάντσεν, αφού δεν θα υπήρχε καν η Ντάριλ Χάνα με το μαύρο προστατευτικό στο μάτι. 

– Για να μην πω για τον Τραβόλτα. Ποιος θα ήθελε να ζει σε έναν κόσμο που δεν θα υπήρχε αυτή η σκηνή;

– Ή αυτή η σκηνή;

– Δεν θα έπαιζε ο Μπρους Γουί… μισό.

– Δεν θα έπαιζε ο Μπρους Γουίλις τον πυγμάχο. Οπότε δεν θα έπαιζε ο Τζέισον Στέιθαμ στις ‘Δύο Καπνισμένες Κάννες’ και την ‘Αρπαχτή’, άρα δεν θα γίνονταν τα ‘Fast and Furious’. Γουσταρίζετε λογική;

Τέλος πάντων, η γραφικότητα δεν προκύπτει ως σωστή ηθική αξία, οπότε είναι αναγκαίο το απαγορευτικό. Δεν υπάρχει κάποιο βαθύ νόημα στην ιστορία, πλην ίσως ότι, παρά το γεγονός ότι αυτή η επιλογή του Τόνι Σκοτ οδήγησε στη μόνη πραγματικότητα, δεν μπορείς παρά να σκέφτεσαι ότι έκανε την καλύτερη δυνατή επιλογή. Παρά το γεγονός ότι μετά βεβαιότητας δεν ξέρουμε τι θα γινόταν αν διάλεγε τους Σκύλους, είναι πολύ πιθανό ότι το κινηματογραφικό εγχείρημα δεν θα ήταν πιο αισθητικά άρτιο σε αυτήν την περίπτωση.