Joker εναντίον όλων: 10 σημειώσεις και 5 ταινίες από το 76ο Φεστιβάλ Βενετίας
Λίγες ώρες πριν την πτήση της επιστροφής από το Λίντο, πακετάρουμε όσα ξεχωρίσαμε στο φετινό Φεστιβάλ.
- 6 ΣΕΠ 2019
Τελευταία ανταπόκριση από τη φετινή Βενετία, στην πιο περίεργη χρονιά από όσες έχω έρθει στο Φεστιβάλ ως τώρα. Ήταν αδύναμες οι ταινίες; Ήταν πιο ισορροπημένο το πρόγραμμα; Ήταν σαρωτική η ζέστη; Ποιος ξέρει με σιγουριά.
Το μόνο σίγουρο ήταν και φέτος πως ανάμεσα στις ταινίες κυκλοφορούσαμε με ένα Aperol Spritz στο χέρι. Τις πρώτες μέρες, με τον καύσωνα να μας έχει παραλύσει και να μη μας αφήνει να λειτουργήσουμε, ήταν θέμα επιβίωσης. Το περασμένο ΣΚ ακόμα κι αν στεκόσουν ακίνητος κάτω από σκιά δέντρων και πάλι ίδρωνες σα να σου αδειάσανε κουβά νερό στο κεφάλ.
Με αυτές τι συνθήκες ήταν αναμενόμενο η κατανάλωση Aperol Spritz να χτυπήσει κόκκινο. Καθώς οι τελευταίες αργές μέρες του Φεστιβάλ μας έχουν οδηγήσει σε πλήρη χαλάρωση, σχεδόν εύχομαι να μπορούσαμε να το πάρουμε και μες στην αίθουσα. Ή μήπως μπορούμε; [*σκεπτικό emoji*] Μήπως να το τεστάρω στην τελευταία προβολή που μου έχει μείνει;(*)
(*Είναι το “Waiting for the Barbarians” του Τσίρο Γκέρα, με Τζόνι Ντεπ και Μαρκ Ράιλανς. Θα έχουμε συνέντευξη με τον βραβευμένο με Όσκαρ Μαρκ Ράιλανς, αλλά για να έχει θαφτεί η ταινία τόσο αργά στο πρόγραμμα δεν είναι και τρομερός οιωνός.)
24MEDIA
Σε κάθε περίπτωση. Έξω στο Λίντο αυτή τη στιγμή κάνει μια σαφώς πιο γλυκιά νύχτα από τις ανυπόφορες της πρώτης βδομάδας, και πίνοντας ένα τελευταίο Aperol Spritz, ξεχωρίζουμε διάσπαρτες σκέψεις και αγαπημένες ταινίες από ένα ακόμα Φεστιβάλ Βενετίας.
1. To Διαγωνιστικό γενικά ήταν περίεργο και μάλλον σχετικά αδύναμο σε σχέση με άλλες χρονιές, αλλά απολύτως κατασκευασμένο για την εποχή. Πέρυσι ας πούμε τα αγγλόφωνα οσκαρικά φιλμ αποτελούσαν τέτοιο συντριπτικό κομμάτι της επιλογής, που το πρόγραμμα κατέληγε λιγότερο ματιά στις τάσεις του παγκόσμιου σινεμά και περισσότερο εκθεσιακός χώρος για τα χολιγουντιανά στούντιο. Φέτος δίπλα στα συνήθη οσκαρικά χαρτιά ο Μπαρμπέρα τοποθέτησε μια υπερηρωική ταινία, τον καινούριο Πολάνσκι, 2-3 επιλεγμένες auteur δουλειές (έναν Ρόι Άντερσον, έναν Πάμπλο Λαραϊν) σε αντίθεση με πέρυσι που είχε ό,τι κόπηκε από τις Κάννες, και προς το τέλος του Φεστιβάλ φύλαξε κι ένα εντυπωσιακό ντεμπούτο από γυναίκα σκηνοθέτη (“Babyteeth”). Οι καλές ταινίες δεν ήταν πολλές, που είναι το βασικό ζητούμενο, αλλά ο πανούργος Μπαρμπέρα κατασκεύασε ένα πρόγραμμα έτοιμο να ανακυκλωθεί, να κατασπαραχθεί και να δημιουργήσει διαρκή ντιμπέιτς ονλάιν. Τι να πω. Τα κλικς μετράνε.
24MEDIA
2. Η τελευταία ερώτηση στην τελευταία συνέντευξη που έκανα στη Βενετία ήταν στην Γκονγκ Λι για το “Miami Vice”.
Η άφιξή μου στο Χόλιγουντ ήταν μια πολύ ξεχωριστή στιγμή. Δουλεύοντας με τον Μάικλ Μαν στην ταινία, άνοιξε έναν ολόκληρο κόσμο για μένα. Από τότε ένιωσα πως δεν υπάρχει κανένας χαρακτήρας που να μη μπορώ να παίξω. Με έκανε να νιώσω πιο δυνατή και πως μπορώ να πετύχω οτιδήποτε θέλω
3. Το ανέφερα και στο κείμενο για το “Joker” αυτό, αλλά πραγματικά είναι εντυπωσιακό το πώς το context δίνει σχήμα στα πάντα. Μια συνάδελφος από την Αυστρία μου έλεγε πως της ψιλοάρεσε το “Joker” γιατί “είναι πιο ρεαλιστικό από όσο είναι συνήθως αυτές οι ταινίες”, το οποίο είναι σίγουρα μια οπτική που παίζει πολύ από το πιο βαριά φεστιβαλικό κοινό και τους κριτικούς. Είναι επίσης μια οπτική που νιώθω πως μπορεί να φέρεις το 2019 μόνο αν πραγματικά δεν έχεις ιδιαίτερη επαφή με το συγκεκριμένο είδος, γιατί είναι μέρος ενός ντιμπέιτ που πηγαίνει πάνω από μια δεκαετία πίσω. Το συναρπαστικό της υπόθεσης είναι όμως πως αυτή ακριβώς τη σύγκρουση φέρνει η τοποθέτηση της ταινίας στο Διαγωνιστικό. Η Λουκρέσια Μαρτέλ ας πούμε, η Πρόεδρος της Επιτροπής (και σπουδαία σκηνοθέτης του “Zama”) είχε κάποτε συζητήσει με τη Marvel το ενδεχόμενο να σκηνοθετήσει το “Black Widow”, μια κουβέντα από την οποία έφυγε ζοχαδιασμένη επειδή της είπαν βασικά “τη δράση την αναλαμβάνουμε εμείς, μην ανησυχείς”. Είναι αυτός ένας κόσμος που εκτιμά η Μαρτέλ; Πώς θα δει την σχεδόν μανιακή ευθύτητα της ταινίας; Δεν έχω ιδέα, είναι τόσο παράξενη κατάσταση. Μπορώ άνετα να το δω να φεύγει με μεγάλο βραβείο.
Την ίδια σκέψη έκανα και με αφορμή την ταινία του Γαβρά, για την οποία στην Ελλάδα γίνεται ιδεολογικός πόλεμος από θεατές που δεν την έχουν δει ακόμα, ενώ οι περισσότεροι ξένοι συνάδελφοι με τους οποίους μίλησα στην Βενετία την είδαν ως μια ενδιαφέρουσα, αξιοπερίεργη ματιά σε ένα παράλογο σύστημα ευρωπαϊκής πολιτικής- ο Βαρουφάκης ως ήρωας είναι σχεδόν συμπτωματικός. Ο Ουμπέρτο από τη Βραζιλία μου έλεγε πως “είναι βαρετό… αλλά ο τρόπος με τον οποίο είναι βαρετό το κάνει συναρπαστικό”. Αναφέρεται σε αυτές τις δαιδαλώδεις, αδιέξοδες, παράλογες διαδικασίες για τις οποίες μιλήσαμε κι εμείς στην κριτική της ταινίας, είναι ένα περίπου καφκικό procedural που όσο πιο συγκεκριμένο κι ακίνητο γίνεται, τόσο οδηγείται στο συμπέρασμά του. Τα πρόσωπα σχεδόν δεν έχουν σημασία, κι αυτό είναι πολύ πιο εύκολο να το διαβάσει έτσι κάποιος μακριά από την Ελλάδα, όσο κι αν θεωρητικά τους ενδιαφέρουν λιγότερο όλες αυτές οι λεπτομέρειες που παραθέτει ο Γαβράς στην οθόνη.
Ένα από ωραιότερα φεστιβαλικά συναισθήματα είναι ακριβώς όταν περπατάς στο δρόμο με έναν ξένο συνάδελφο και μέσα στα δύο λεπτά που θα κάνετε να φτάσετε από το ένα σημείο στο άλλο, έχει δώσει με μια απλή σκέψη ένα εντελώς νέο context για κάτι που θεωρούσες δεδομένο από τη δική σου πλευρά.
4. Καλύτερο σνακ του Φεστιβάλ: Το σάντουιτς Gegory Speck στο κυλικείο της αίθουσας Pala Biennale. Στο κυλικείο αυτό όλα τα σάντουιτς έχουν ονόματα τύπου “Bread Pitt”, “Al Panino”, “Basil Instinct” κλπ. Το Gregory Speck έχει προσούτο, καπνιστο τυρί, μανιτάρια και ρόκα. Τα απολύτως απαραίτητα δηλαδή. Τα μισά βράδια στην επιστροφή γύρναγα σπίτι με ένα Gregory Speck στο ένα χέρι και Aperol Spritz στο άλλο.
5. Καλύτερη συνέντευξη: Ανάμεσα στον Έντγκαρ Ραμίρεζ (τον ξέρουμε από το “Assassination of Gianni Versace”) για το κατασκοπικό “Wasp Network”, όπου μίλησε πολύ ανοιχτά για την πολιτική παγκόσμια κατάσταση και για το παρελθόν του ως πολιτικός ρεπόρτερ, και στον Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ (που ήταν στη Βενετία και για το “Wasp Network” αλλά και για το “Ema” του Πάμπλο Λαραϊν) ο οποίος ξεκίνησε από την κουλτούρα του ρέιβ κι έφτασε ως την δυναμική των φύλων και το masculinity σήμερα, με αφορμή το “Ema”. Θα τα διαβάσετε όλα εδώ σύντομα.
6. Πιο random διαπίστωση στη διάρκεια συνέντευξης: Στη διάρκεια συζήτησης με τον Ούλριχ Τόμσεν του “Festen”, ανέφερε πως σκηνοθετεί ταινία με πρωταγωνιστή τον Άντονι Σταρ του “Banshee” στο οποιο σημείο σαν σφαλιάρα ήρθε η διαπίστωση την οποία έκανα και φωναχτά πριν προλάβω να με σταματήσω: “You WERE in “Banshee”!”, για το οποίο και μιλήσαμε στη συνέχεια. “Yes, yes I was,” είπε γελώντας.
Με τον Τόμσεν μιλήσαμε με αφορμή το “New Pope” (που έρχεται στην COSMOTE TV), για το οποίο συναντήσαμε επίσης και Τζουντ Λο και Τζον Μάλκοβιτς. Όλα αυτά σύντομα θα τα διαβάσετε στο ΟΝΕΜΑΝ.
24MEDIA
7. Πιο random άνθρωποι στο κόκκινο χαλί: Όπως μπαίνουμε στη Sala Grande για την πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ “Mosul”, να στο κόκκινο χαλί εμφανίζονται ξαφνικά οι Τζο και Άντονι Ρούσο. Οι σκηνοθέτες της εμπορικότερης ταινίας όλων των εποχών (με τους οποίους είχα μιλήσει πριν την κυκλοφορία του φιλμ) ήταν εκεί ως παραγωγοί του ντοκιμαντέρ. Μόνο δίκαιο ότι 5 μέρες μετά το “Joker” θα εμφανίζονταν στη Βενετία και οι σκηνοθέτες των τελευταίων “Avengers”.
8. Πρόβλεψη για βραβεία: Δεν έχω την παραμικρή ιδέα. Κι αυτό είναι καλό! Πέρσι ήταν όλα τόσο τακτοποιημένα και προφανή και, κάτι που προσωπικά με ενόχλησε, τόσο αγγλόφωνα. Είμαστε στο Φεστιβάλ Βενετίας και κυριολεκτικά όλα τα βραβεία πάνε σε αγγλόφωνα φιλμ συν το “Roma” του Αλφόνσο Κουαρόν, που δεν είναι ακριβώς ξένος του Χόλιγουντ. Η περσινή Βενετία είχε την άνετη βράβευση του “Roma”, οι φετινές Κάννες είχαν την ομόφωνη βράβευση του “Parasite”, δεν ξέρω, είμαι έτοιμος για λίγο χάος. Πιστεύω στην Λουκρέσια Μαρτέλ πως δεν θα δώσει βαρετά βραβεία.
9. Στην ανταπόκριση της πρώτης μέρας είχα περιγράψει εκτενώς την κούραση, τη ζέστη και τη νύστα της άφιξης και το πώς είχα κοιμηθεί για ώρες στην αυλή των δημοσιογράφων με το ένα πόδι πάνω στη βαλίτσα μου. Τώρα, στην τελευταία ανταπόκριση, χρωστάω αν μη τι άλλο τα φωτογραφικά ντοκουμέντα.
24MEDIA
10. Πιο συχνό μπλουζάκι: Το λευκό GRETA GERWIG από τη φίρμα Girls on Tops. 4 συνεχόμενες μέρες είδα να το φοράνε διαφορετικοί άνθρωποι. Μια από αυτές τις μέρες το φόραγα κι εγώ. Με λύπη οδηγούμαι στο συμπέρασμα πως πρέπει να αποσύρω ένα από τα αγαπημένα μου μπλουζάκια. Ίσως το αντικαταστήσω με ένα CELINE SCIAMMA, έχω πιστεύω ένα χρόνο χρήσης πριν παίζει κι αυτό παντού.
5 ταινίες που ξεχωρίσαμε
1. Ema, του Πάμπλο Λαραϊν. Ένα ρεγκετόν παραλήρημα πλαισιώνει την αφήγηση μιας οικογενειακής τραγωδίας που ξεκινά από ένα απόλυτο κενό και χτίζεται βήμα με βήμα, κίνηση με κίνηση, καθώς οι δυναμικές της κεντρικής σχέσης διαρκώς μεταβάλλονται, άνθρωποι έρχονται κοντά κι απομακρύνονται σαν ακριβώς να χορεύουν. Τραγωδία, εκδίκηση και πάθος μπλέκονται σε μια ματιά πάνω στους μεταβαλλόμενους κώδικες διαφορετικών γενεών και στο τι μένει κοινό ως επικοινωνία. Με μια καθηλωτικά παγωμένη ερμηνεία από τη Μαριάνα ντι Γιρολάμο πάνω σε μια αγνά ανθρώπινη αντι-ηρωίδα, ο Λαραϊν απλώνει στην οθόνη την αφήγηση ως ρυθμική επίθεση, βοηθούμενος από το σάουντρακ του Νικολας Τζααρ. Ούτε ήμουν ούτε είμαι ακόμα σίγουρος για κάθε κομμάτι της ταινίας, αλλά δεν έχω σταματήσει να τη σκέφτομαι (και να την ακούω, μες στο κεφάλι μου).
2. Marriage Story, του Νόα Μπόμπακ. Τα είπαμε και αναλυτικά χθες. Δράμα-κέντημα.
3. About Endlessness, του Ρόι Άντερσον. Ο Σουηδός μάστερ του υπαρξιακού σουρεαλισμού επιστρέφει με μια ταινία που μένει μεν πολύ κοντά στις συνήθεις θεματικές και τα αισθητικά στοιχεία του, όμως κόβοντας τις βινιέτες του στην ελάχιστη δυνατή διάρκεια και κρατώντας το πλάνο απολύτως στατικό με κίνηση ελάχιστη εντός του, που οριακά θα μπορούσες να την εχεις φανταστεί, ουσιαστικά δημιουργεί μια συλλογή καρτ-ποστάλ από την Άλλη Πλευρά. Αστείο και περίεργα καθηλωτικό.
4. Babyteeth, της Σάνον Μέρφι. Ντεμπούτο-έκπληξη, με ένα θεατρικής προέλευσης οικογενειακό δράμα για μια καρκινοπαθή κοπέλα που ερωτεύεται ακριβώς το αγόρι που Θα Μισήσουν Οι Γονείς Σου και γύρω από τη γέννηση αυτής της περίπου-σχέσης αναπτύσσεται ένα απρόσμενα ανθρώπινο και αστείο δράμα πάνω στην επιθυμία. Η Μέρφι αποφεύγει πολύ περισσότερες παγίδες του quirky μελοδραματισμού από όσες πατά, φτιάχνοντας ένα συμπαγές φιλμ που πρώτα σκιαγραφεί κι έπειτα συγκινεί. Ελίζα Σκάνλεν πολύ καλή στον κεντρικό ρόλο και career great ερμηνείες από Έσι Ντέιβις και Μπεν Μέντελσον στο ρόλο των γονιών της.
5. The Laundromat, του Στίβεν Σόντερμπεργκ. Όχι high καριέρας αλλά και πάλι αξιοσημείωτο φιλμ-πρότζεκτ για τον Σόντερμπεργκ. Προσεγγίζει την ιστορία των Panama Papers ως ένα πολύ αρρωστημένο αστείο που παίζεται διαρκώς εις βάρος μας, με πικρό meta χιούμορ να διαπερνά κάθε σκηνή-κεφάλαιο-μάθημα ενός ιδιόμορφου φιλμ χωρίς ακριβώς δομή και χαρακτήρες. Ο Σόντερμπεργκ, πάνω στο σενάριο του συχνού συνεργάτη του Σκοτ Μπερνς (“The Informant!”, “Side Effects”), ακολουθεί τα χρήματα καθώς εκείνα αφήνουν πίσω ανθρώπους, ιστορίες, τραγωδίες, φαρσοκωμωδίες. Θα θυμήσει πολύ το “Big Short” και κατανοητά, αλλά κάνει κάτι δομικά πιο ενδιαφέρον, κι ας μην απογειώνεται ποτέ- με εξαίρεση την τελευταία σκηνή της Μέριλ Στριπ, που στην ταινία έχει γενικότερα έναν από τους πιο ενδιαφέροντες και απρόσμενους ρόλους της εδώ και χρόνια.
*To 76o Φεστιβάλ Βενετίας ολοκληρώνεται αύριο 7 Σεπτεμβρίου με την απονομή των βραβείων. Συνεντεύξεις με τους πρωταγωνιστές του Φεστιβάλ θα διαβάζετε καθόλη τη διάρκεια της ερχόμενης σεζόν στο ONEMAN.
ΚΙ ΑΛΛΗ ΒΕΝΕΤΙΑ:
