“Μην με αγγίζεις”: ‘Μιλώντας σε αγνώστους’ του Malcolm Gladwell, μια αποκλειστική προδημοσίευση

Ποιοι είναι οι εσωτερικοί μηχανισμοί που μπαίνουν σε λειτουργία όταν συναντούμε αγνώστους και μας κάνουν να τους εμπιστευτούμε αυθόρμητα; Πώς κατάφερε ο Φιντέλ Κάστρο να ξεγελάσει τη CIA επί τριάντα χρόνια; Γιατί ο Νέβιλ Τσάμπερλεϊν πίστευε ότι θα μπορούσε να εμπιστευτεί τον Αδόλφο Χίτλερ; Γιατί είμαστε τόσο κακοί στο να κρίνουμε κάποιον, να διαβάζουμε ένα πρόσωπο, να εντοπίζουμε ένα ψέμα;

Σύμφωνα με τον Gladwell, κάτι δεν πάει καθόλου καλά με τα εργαλεία και τις στρατηγικές που εφαρμόζουμε για να κατανοήσουμε τους ανθρώπους που δεν γνωρίζουμε. Μέσα από παζλ, συναντήσεις και παρεξηγήσεις –από ελάχιστα γνωστές ιστορίες μέχρι περίφημες νομικές υποθέσεις– το Μιλώντας σε αγνώστους αποτελεί ένα απροσδόκητο ταξίδι στην Ιστορία και την ανθρώπινη ψυχολογία. Μετά τα best seller Δαβίδ και Γολιάθ και Άνθρωποι που ξεχωρίζουν , ο Malcolm Gladwell προσφέρει έναν οδηγό για ταραγμένους καιρούς, επειδή οι
άγνωστοι δεν είναι ποτέ απλή υπόθεση.

Ο Malcolm Gladwell σπούδασε Ιστορία στο Κολέγιο Τρίνιτι του Πανεπιστημίου του Τορόντο. Είναι συγγραφέας πέντε ΝΥ Times Best Seller βιβλίων. Είναι ο οικοδεσπότης του podcast Revisionist History και διατηρεί μόνιμη στήλη στο περιοδικό The New Yorker. Έχει ανακηρυχθεί ως ένα από τα «100 επιδραστικότερα άτομα» από το περιοδικό Time και ένας από τους «κορυφαίους παγκόσμιους διανοητές» από το περιοδικό Foreign Policy. Eργάστηκε ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα Washington Post. Γεννήθηκε στην Αγγλία και μεγάλωσε στο Οντάριο του Καναδά. Σήμερα ζει στη Νέα Υόρκη.

‘Μιλώντας σε αγνώστους’

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑ

Σάντρα Μπλαντ

1.
Στις 4:27 το απόγευμα της 10ης Ιουλίου 2015 ένας πολιτειακός αστυνομικός του Τέξας σταμάτησε τη Σάντρα Μπλαντ στον αυτοκινητόδρομο FM 1098 στην Κομητεία Γουάλερ του Τέξας. Οδηγούσε ένα ασημί Hyundai Azera με πινακίδες από το Ιλινόις. Ήταν είκοσι οκτώ ετών και μόλις είχε έρθει από το Σικάγο, όπου είχε μεγαλώσει, για να ξεκινήσει να δουλεύει στο Πανεπιστήμιο Πρέρι Βιου. Ο αστυνομικός λεγόταν Μπράιαν Ενσίνια. Πάρκαρε πίσω από την Μπλαντ, πλησίασε το όχημά της σιγά σιγά από την πλευρά του πεζοδρομίου και έσκυψε για να της μιλήσει από το παράθυρο του συνοδηγού.

Μπράιαν Ενσίνια: Γεια σας, κυρία μου. Είμαι από την τροχαία αυτοκινητόδρομων του Τέξας και ο λόγος που σας σταμάτησα είναι επειδή δεν προειδοποιήσατε ότι θα αλλάξετε λωρίδα. Έχετε μαζί σας δίπλωμα και άδεια; Τι συμβαίνει; Πόσο καιρό βρίσκεστε στο Τέξας;

Σάντρα Μπλαντ: Ήρθα μόλις χθες.

Μπράιαν Ενσίνια: Εντάξει. Έχετε δίπλωμα οδήγησης; [Παύση] Μάλιστα, πού πηγαίνετε τώρα; Δώστε μου λίγα λεπτά.

Ο Ενσίνια πηγαίνει με το δίπλωμά της στο περιπολικό του. Μετά από λίγα λεπτά επιστρέφει και αυτή τη φορά πλησιάζει το όχημα της Μπλαντ από την πλευρά του οδηγού.

Μπράιαν Ενσίνια: Εντάξει, κυρία μου. [Παύση] Είστε καλά;

Σάντρα Μπλαντ: Σας περιμένω. Αυτή είναι η δουλειά σας. Σας περιμένω. Πότε θα με αφήσετε να φύγω;

Ενσίνια: Δεν ξέρω, φαίνεστε πάρα πολύ εκνευρισμένη. Μπλαντ: Είμαι. Πραγματικά είμαι. Νιώθω ότι ο λόγος για τον οποίο παίρνω κλήση είναι μαλακία. Έκανα στην άκρη για να περάσετε. Εσείς επιταχύνατε, με ακολουθούσατε, οπότε άλλαξα λωρίδα και εσείς με σταματήσατε. Οπότε ναι, είμαι λίγο εκνευρισμένη, αλλά αυτό δεν σας εμποδίζει να μου κόψετε κλήση, οπότε [δεν ακούγεται] κλήση.

Στις πάμπολλες εκ των υστέρων αναλύσεις της υπόθεσης Μπλαντ αυτό θεωρείται γενικά το πρώτο λάθος του Ενσίνια. Ο θυμός της φουντώνει σταδιακά. Θα μπορούσε να είχε προσπαθήσει να την ηρεμήσει. Αργότερα, κατά τη διάρκεια της έρευνας, αποκαλύφθηκε ότι ο Ενσίνια δεν είχε πρόθεση να της δώσει κλήση −μόνο προειδοποίηση. Θα μπορούσε να της το είχε πει. Αλλά δεν το έκανε. Θα μπορούσε να της είχε εξηγήσει με προσοχή γιατί θα έπρεπε να είχε βγάλει φλας. Θα μπορούσε να είχε χαμογελάσει, να είχε αστειευτεί. Όχι βέβαια, κυρία μου. Ελπίζω να μη νομίζετε ότι θα σας δώσω κλήση για κάτι τέτοιο. Εκείνη θέλει να πει κάτι και θέλει να ακουστεί η γνώμη της. Θα μπορούσε να της δείξει ότι την ακούει. Αντ’ αυτού, ακολουθεί μια μεγάλη, ανησυχητική παύση.

Ενσίνια: Τελειώσατε;

Σε αυτό το σημείο χάνει την πρώτη ευκαιρία του. Ακολουθεί η δεύτερη.

Μπλαντ: Με ρωτήσατε τι συμβαίνει και σας είπα. Ενσίνια: Εντάξει. Μπλαντ: Οπότε ναι, τελείωσα.

Η Μπλαντ τελείωσε. Είπε τη γνώμη της. Εξέφρασε τον εκνευρισμό της. Έπειτα έβγαλε ένα τσιγάρο και το άναψε. Προσπαθεί να ηρεμήσει. Στο βίντεο δεν μπορούμε να τα δούμε αυτά, επειδή η κάμερα βρίσκεται στο ταμπλό του περιπολικού του Ενσίνια· βλέπουμε μόνο το πίσω μέρος του οχήματός της και τον Ενσίνια που στέκεται δίπλα στην πόρτα της. Αν σταματούσαμε το βίντεο στο σημείο εκείνο και το δείχναμε σε 100 άτομα, οι 99 θα πίστευαν ότι εκεί τελειώνει η ιστορία. Αλλά δεν τελειώνει εκεί.

Ενσίνια: Θα σας πείραζε να σβήσετε το τσιγάρο, σας παρακαλώ; Αν δεν σας πειράζει;

Μιλάει άχρωμα, ήρεμα, αποφασιστικά. Θα σας πείραζε, είπε κάπως απότομα. Δεύτερο λάθος: έπρεπε να είχε δώσει λίγο χρόνο στην Μπλαντ να ηρεμήσει.

Μπλαντ: Κάθομαι μέσα στο αυτοκίνητό μου. Γιατί πρέπει να σβήσω το τσιγάρο μου;

Φυσικά, η Μπλαντ έχει δίκιο. Ο αστυνομικός δεν έχει δικαίωμα να πει σε κάποιον να μην καπνίζει. Έπρεπε να είχε πει: «Ναι, έχετε δίκιο. Αλλά θα σας πείραζε να περιμένετε ώσπου να τελειώσουμε; Με ενοχλεί ο καπνός του τσιγάρου.» Ή θα μπορούσε να μην είχε ασχοληθεί καθόλου με το θέμα. Ένα τσιγάρο είναι άλλωστε. Αλλά δεν το κάνει. Κάτι στον τόνο της φωνής της τον εκνευρίζει. Έχει αμφισβητήσει την εξουσία του. Ο Ενσίνια ξεσπάει. Τρίτο λάθος.

Ενσίνια: Λοιπόν, βγες από το αυτοκίνητο τώρα.

Μπλαντ: Δεν είμαι υποχρεωμένη να βγω από το αυτοκίνητο. Ενσίνια: Βγες από το αυτοκίνητο. Μπλαντ: Γιατί να… Ενσίνια: Βγες από το αυτοκίνητο! Μπλαντ: Όχι, δεν έχεις το δικαίωμα. Όχι, δεν έχεις το δικαίωμα να το κάνεις αυτό.

Ενσίνια: Βγες από το αυτοκίνητο. Μπλαντ: Δεν έχεις το δικαίωμα. Δεν έχεις το δικαίωμα να το κάνεις αυτό. Ενσίνια: Έχω το δικαίωμα, βγες τώρα έξω, αλλιώς θα σε βγάλω εγώ.

Μπλαντ: Αρνούμαι να σου μιλήσω, παρά μόνο για να δώσω τα στοιχεία μου. [παρεμβολές] Με βγάζεις επειδή δεν άναψα φλας; Ενσίνια: Βγες έξω, αλλιώς θα σε βγάλω εγώ. Σου δίνω μια νόμιμη εντολή.

Στους πίνακες ανακοινώσεων που παρακολουθούσαν συχνά αστυνομικοί στο διαδίκτυο αφού δημοσιεύτηκε η υπόθεση, ορισμένοι υποστήριζαν τις πράξεις του Ενσίνια. Άλλοι, όμως, είχαν μείνει άναυδοι από την τελική τροπή του συμβάντος:

Ρε φίλε, δώσ’ της τη γ******η την προειδοποίηση και ξεκόλλα. ΔΕΝ ΑΞΙΖΕΙ. […] σέρνουμε γυναίκες έξω από οχήματα επειδή πληγώθηκε ο εγωισμός μας επειδή δεν έτρεμε και δεν έσβησε το τσιγάρο της;;;;; Ας εξετάσουμε το εξής ερώτημα −ας υποθέσουμε ότι είχε βγει όταν της το ζήτησε. […] ΤΙ ΘΑ ΓΙΝΟΤΑΝ ΜΕΤΑ;;; Θα την κατσάδιαζες για το τσιγάρο;;; Ποιο ήταν το σχέδιό του;; Για ποιο λόγο ήθελε να τη βγάλει έξω;

Αλλά ο Ενσίνια της έδωσε νόμιμη εντολή και εκείνη την αγνόησε.

Ενσίνια: Βγες από το αυτοκίνητο τώρα, αλλιώς θα σε βγάλω εγώ.

Μπλαντ: Κι εγώ θα καλέσω τον δικηγόρο μου.

Ενσίνια: Θα σε βγάλω από κει μέσα. [Σκύβει μέσα στο αυτοκίνητο.]

Μπλαντ: Οκέι, θα με βγάλεις από το αυτοκίνητό μου; Οκέι, εντάξει.

Τώρα ο Ενσίνια έχει σκύψει, τα χέρια του είναι μέσα στο όχημα της Μπλαντ και την τραβάει.

Μπλαντ: Για να σε δω. Ενσίνια: Ναι, τώρα θα δεις. [Αρπάζει την Μπλαντ.]

Στο βίντεο ακούγεται ένας ήχος χαστουκιού και μετά η κραυγή της Μπλαντ, σαν να τη χτύπησε.

Μπλαντ: Μη με αγγίζεις!

Ενσίνια: Βγες από το αυτοκίνητο!

Μπλαντ: Μη με αγγίζεις. Μη με αγγίζεις! Δεν με έχεις συλλάβει −δεν έχεις το δικαίωμα να με βγάλεις από το αυτοκίνητο.

Ενσίνια: Σε συλλαμβάνω!

Μπλαντ: Με συλλαμβάνεις; Για ποιο λόγο; Για ποιο λόγο; Για ποιο λόγο;

Ενσίνια: [Προς το Κέντρο] 2547 Αυτοκινητόδρομος FM 1098. [Δεν ακούγεται.] Στείλτε μου ένα περιπολικό. [Προς την Μπλαντ] Βγες από το αυτοκίνητο! Βγες από το αυτοκίνητο τώρα!

Μπλαντ: Γιατί με συλλαμβάνεις; Προσπαθείς να μου δώσεις κλήση επειδή δεν…

Ενσίνια: Είπα βγες από το αυτοκίνητο!

Μπλαντ: Γιατί με συλλαμβάνεις; Μόλις άνοιξες την πόρτα του αυτοκινήτου μου…

Ενσίνια: Σου δίνω μια νόμιμη εντολή. Θα σε σύρω έξω.

Μπλαντ: Απειλείς ότι θα με σύρεις έξω από το αυτοκίνητό μου;

Ενσίνια: Βγες από το αυτοκίνητο!

Μπλαντ: Και μετά θα με [παρεμβολές];

Ενσίνια: Θα σου την ανάψω! Βγες έξω! Τώρα! [Βγάζει το όπλο τέιζερ και σημαδεύει την Μπλαντ.]

Μπλαντ: Όπα. Όπα. [Η Μπλαντ βγαίνει από το αυτοκίνητο.]

Ενσίνια: Βγες έξω. Τώρα. Βγες από το αυτοκίνητο!

Μπλαντ: Επειδή δεν άναψα φλας; Τα κάνεις όλα αυτά επειδή δεν άναψα φλας;

Ενσίνια: Έλα εδώ.

Μπλαντ: Εντάξει. Θα σε πάω στα δικαστήρια, θα δεις.

Ενσίνια: Κανένα πρόβλημα.

Η συνομιλία συνεχίζεται λίγα λεπτά ακόμα. Η Μπλαντ εκνευρίζεται περισσότερο. Της βάζει χειροπέδες. Φτάνει το δεύτερο περιπολικό. Οι φωνές και η αντίσταση συνεχίζονται.

Ενσίνια: Σταμάτα επιτέλους! Σταμάτα! Σταμάτα να αντιστέκεσαι.

Γυναίκα αστυνομικός: Σταματήστε να αντιστέκεστε, κυρία μου.

Μπλαντ: [Κλαίει.] Για μια γαμημένη κλήση, είσαι μεγάλη κότα. Είσαι μεγάλη κότα.

Γυναίκα αστυνομικός: Όχι, εσύ είσαι. Δεν πρέπει να αντιστέκεσαι.

Ενσίνια: Πέσε στο έδαφος! Μπλαντ: Για μια κλήση!

Ενσίνια: Μην τραβιέσαι, όταν απομακρύνεσαι αντιστέκεσαι στη σύλληψη.

Μπλαντ: Πραγματικά, τη βρίσκεις, έτσι; Μια γυναίκα για μια κλήση. Τη βρίσκεις, αστυνομικέ Ενσίνια; Νιώθεις πολύ άντρας τώρα. Μόλις με κοπάνησες, χτύπησα το κεφάλι μου στο έδαφος. Έχω επιληψία, ρε μαλάκα.

Ενσίνια: Μπράβο. Μπράβο.

Μπλαντ: Μπράβο; Μπράβο;

Η Μπλαντ συνελήφθη για επίθεση σε βαθμό κακουργήματος. Τρεις μέρες μετά βρέθηκε νεκρή στο κελί της. Κρεμάστηκε με αυτοσχέδια θηλιά από πλαστική σακούλα. Μετά από σύντομη έρευνα, ο Ενσίνια απολύθηκε λόγω παραβίασης του Κεφαλαίου 5, άρθρου 05.17.00, του Γενικού Εγχειριδίου της Πολιτειακής Αστυνομίας της του Τέξας: Οι υπάλληλοι του Τμήματος Δημόσιας Ασφάλειας θα πρέπει να είναι ευγενικοί με τους πολίτες και με τους άλλους υπαλλήλους. Οι υπάλληλοι θα πρέπει να είναι διακριτικοί κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, θα πρέπει να ελέγχουν τη συμπεριφορά τους και θα πρέπει να επιδεικνύουν υπομονή και διακριτικότητα. Οι υπάλληλοι δεν πρέπει να εμπλέκονται σε εριστικές συζητήσεις, ακόμη κι αν αντιμετωπίζουν ακραίες προκλήσεις.