Το πρώτο σίκουελ στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου
Οι δύο μεγάλες ελληνικές ταινίες που πολλοί νομίζουν ότι είναι μόνο μία και τις μπερδεύουν μεταξύ τους.
- 13 ΙΟΥΝ 2020
Και εγώ τον ΘουΒού σκέφτηκα αρχικά, αλλά η ταινία στην οποία θα αναφερθούμε -και το σίκουελ της-, προηγούνται σχεδόν μίας δεκαετίας απ’ αυτό το πρακτορικό saga. Είναι το ίδιο διάσημες με τις ταινίες του καλύτερου απόφοιτου από “των πρακτόρων τη σχολή”, αλλά κυκλοφόρησαν στα ‘50s, και όχι στα ‘60s.
Για πολλά χρόνια πίστευα ότι η ταινία ‘Λατέρνα, Φτώχεια και Φιλότιμο’ ήταν μία όλη κι όλη. Είχα δει έναν άλλο τίτλο ‘Λατέρνα, Φτώχεια και Γαρύφαλλο’, αλλά ή δεν του είχα δώσει σημασία ή για κάποιον λόγο είχε αποτυπωθεί στο μυαλό μου ως μια παρεκφορά των λέξεων του τίτλου με το τραγούδι ‘Γαρύφαλλο στο αυτί’.
Μέχρι που είδα την ‘Ευτυχία’ του Άγγελου Φρατζή.
Σε αυτήν την ταινία αν θυμάστε, η κόρη της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου, Μαίρη Νικολαΐδου κάνει το ντεμπούτο της στον ελληνικό κινηματογράφο συμμετέχοντας στο ‘Λατέρνα, Φτώχεια και Φιλότιμο’. Κάτι δεν μου έκατσε καλά όταν άκουσα τον τίτλο και έβγαλα το κινητό μου να γκουγκλάρω την παλιά ταινία, όσο η τηλεόραση έδειχνε την ‘Ευτυχία’. (“Τηλεόραση”, ε. Όχι σινεμά. Σεβόμαστε).
Εκεί, λοιπόν συνειδητοποίησα ότι είναι δύο ταινίες, η μία είναι συνέχεια της άλλης, και μιλάμε για κανονικό σίκουελ, όχι για κάτι που απλά έχει έναν παρόμοιο τίτλο και μια λατέρνα να τριγυρνά.
Λοιπόν. Η ‘Λατέρνα, Φτώχεια και Φιλότιμο’ γυρίστηκε το 1955 και το σίκουελ, το ‘Λατέρνα, Φτώχεια και Γαρύφαλλο’ το 1957. Η πρώτη ταινία γυρίστηκε στην Πάτρα, η δεύτερη στον Πειραιά -πχ το σημείο όπου ο Παυλάρας (Βασίλης Αυλωνίτης) παθαίνει καρδιακό επεισόδιο είναι γυρισμένο στο Μικρολίμανο.
Υπάρχουν και άλλοι τρόποι όμως για να τις ξεχωρίζεις. Ο πιο ασφαλής είναι μέσα απ’ τη μουσική τους. Στην πρώτη ταινία ακούγονται το ‘Γαρύφαλλο στο αυτί’ και το ‘Είμαι άνδρας’ και στη δεύτερη τα ‘Αχ βρε παλιομισοφόρια’ και ‘Φούστα κλαρωτή’. Και τα τέσσερα τραγούδια είναι γραμμένα από τον Μάνο Χατζιδάκι. Βέβαια, το ‘Γαρύφαλλο στο αυτί’ ακούγεται και στη δεύτερη ταινία, όχι όμως ως πρωταγωνιστικό, αλλά γράφει κάτι σαν φόντο. Πρόκειται για ένα μεγάλο σουξέ, το οποίο πλέον το τραγουδά τόσο συχνά ο κόσμος στους δρόμους, στα μπαλκόνια, παντού, που κάποιοι εκνευρίζονται απ’ αυτήν την επανάληψη.
Οι ταινίες προφανώς έχουν πάρα πολλές ομοιότητες μεταξύ τους. Καταρχάς στους βασικούς ρόλους παίζουν οι ίδιοι ηθοποιοί. Μίμης Φωτόπουλος, Βασίλης Αυλωνίτης, Τζένη Καρέζη και Αλέκος Αλεξανδράκης. Το σενάριο και η σκηνοθεσία και στις δύο είναι του Αλέκου Σακελλάριου και έχουν γυριστεί απ’ τη FinosποιαάλληFilms.
Και οι υποθέσεις τους είναι παρόμοιες.
Στην ταινία του 1955 δυο λατερνατζήδες, απογοητευμένοι απ’ τα χρήματα που (δεν) βγάζουν, φεύγουν για ένα πανηγύρι σε ένα χωριό μπας και μαζέψουν τίποτα. Στον δρόμο συναντούν μία πλούσια κοπέλα που το έχει σκάσει για να μην παντρευτεί τον άντρα που θέλουν οι δικοί της. Ψάχνουν όλοι μαζί τον δικό της αγαπημένο, τον βρίσκουν, τη σμίγουν και με τον πατέρα της που τη δέχεται πίσω έστω και με άλλο γαμπρό και στο τέλος παίρνουν τα λεφτά που είχε υποσχεθεί ο πλούσιος πατέρας σε όποιον έβρισκε την κόρη του.
Στη δεύτερη ταινία τώρα, ο ένας απ’ τους δύο λατερνατζήδες αρρωσταίνει και τότε κρυφά ο δεύτερος αποφασίζει να ξαναβρεί την κοπέλα που είχαν “σώσει” κάποτε για να τους βοηθήσει οικονομικά. Τη βρίσκουν, τη ξανασμίγουν με τον άντρα της, που εν τω μεταξύ είχαν χωρίσει και σώζονται όλοι, όλα τέλος, όλα καλά.
Η πρώτη ταινία ήταν μεγάλη εισπρακτική επιτυχία, και όπως θα φαντάζεσαι ήδη αυτός ήταν και ένας απ’ τους λόγους που συνεχίστηκε και με δεύτερο μέρος. Και ας έπαιζε ο Αυλωνίτης, τον οποίο αρχικά δεν ήθελε ο Φίνος γιατί θεωρούσε ότι είχε κάνει κακό όνομα παίζοντας σε ταινίες δεύτερης διαλογής. Και ας έπαιζε και η Τζένη Καρέζη, την οποία και πάλι δεν ήθελε ο Φίνος γιατί θεωρούσε ότι είχε στραβισμό και ότι αυτό θα ενοχλούσε τους θεατές. Και ας υπήρξε μεγάλη κόντρα μεταξύ του Τζαβέλα και του Σακελλάριου, με τον πρώτο να στέλνει επιστολές σε εφημερίδες και να θεωρεί δημόσια ότι ο δεύτερος του έκλεψε την ιδέα.
Για την ιστορία να πούμε ότι η ταινία αρχικά επρόκειτο να ονομαστεί ‘Ρομβία, Φτώχεια και Φιλότιμο’. Η λέξη “ρομβία” ερχόταν από τη λάθος ανάγνωση στα ελληνικά του ιταλικού ‘pombia’, της μάρκας δηλαδή της λατέρνας, η οποία ήταν και γραμμένη σε περίοπτο σημείο πάνω στη λατέρνα.
