Ο θρύλος του αυτοκράτορα Moctezuma αγγίζει το Σήμερα

Ένας άνθρωπος θυμωμένος σαν θεός

Η ζωή του Moctezuma ποτέ δεν ήταν εύκολη, σαν μια ευθεία γραμμή. Το ίδιο το όνομα ‘Moctezuma’ σημαίνει σε ελεύθερη μετάφραση ‘Θυμωμένος σαν Θεός’ και περιγράφει με τον καλύτερο τρόπο έναν άνθρωπο που ήθελε να αλλάξει μια για πάντα τον πολιτισμό των Αζτέκων. Ο Moctezuma ήταν ο γιος του αυτοκράτορα Huitzilihuitl (σε ελεύθερη μετάφραση ‘Το Φτερό Του Αηδονιού’ και της βασίλισσας Miahuaxihuitl. Ήταν επίσης ο αδελφός των Chimalpopoca, Tlacaelel I και Huehue Zaca. Μετά τον θάνατο του πατέρα του, ένα από τα αδέλφια του, ο Chimalpopoca, έγινε ο αυτοκράτορας της Tenochtitlan, μιας πόλης-κράτους που έγινε ο πυρήνας για την ανάπτυξη του πολιτισμού των Αζτέκων. Για τον Moctezuma, η δεκαετής κυριαρχία του αδελφού του ήταν ένα παραπέτασμα καπνού, μια αφορμή για να ‘αγοράσει χρόνο’ και να προετοιμάσει την αντεπίθεση του.

Η αντεπίθεση

Όταν προετοιμάζεις επί 10 χρόνια την ανατροπή του αυτοκράτορα (που είναι ταυτόχρονα και αδελφός σου), αναπτύσσοντας ένα στρατό με νεαρούς αντάρτες, τότε είναι πιθανό το σενάριο της ζωής σου να ξεπερνά το καλύτερο σενάριο του ‘House of Cards’. H δολοφονία του Chimalpopoca ήρθε με τρόπο ‘ξαφνικό’ και μυστηριώδες, που εικάζουμε πως εν τέλει τρόμαξε κανέναν. Η αναγόρευση του Itzcoati σε νέο Βασιλιά, έφερε τους Moctezuma και Tlacaelel στις θέσεις των στρατηγών της Tenochtitlan. Το 1440, σε ηλικία 42 ετών, ο Moctezuma ανέβηκε επιτέλους στο θρόνο του ‘Μεγάλου Ομιλητή’, στο ύψιστο αξίωμα του ηγέτη που διαμόρφωνε τις τύχες των Αζτέκων και κάθε άλλης φυλής που ζούσε στην κοιλάδα του Μεξικό. Σε μια τελετή που θα ζήλευε ο αυτοκράτορας Καίσαρας και κάθε άλλος ηγέτης που άφησε το όνομα του με χρυσά γράμματα στην παγκόσμια ιστορία, ο Moctezuma στέφθηκε Βασιλιάς, φορώντας το ‘στέμμα της φωτιάς’ και κάθισε σε ένα θρόνο από ύφασμα καλαθιού, ενώ χιλιάδες φυλακισμένοι του ζητούσαν χάρη.

Μια νέα ζωή

Σήμερα, οι Αζτέκοι συχνά περιγράφονται ως μια αιμοδιψής φυλή βαρβάρων. Από τα έργα και τις ημέρες του Moctezuma μπορούμε να επιβεβαιώσουμε αν κάτι τέτοιο συνέβη ή όχι.

Οι επεκτατικές βλέψεις του Moctezuma φάνηκαν από την αρχή. Στα πρώτα χρόνια της κυριαρχίας του, οι πόλεις-κράτη Tlacopan και Texcoco ενσωματώθηκαν σε μια τριπλή συμμαχία που όρισε ξανά από την αρχή τα εδαφικά όρια του αζτέκικου πολιτισμού και παρέμειναν σε πλήρη ομόνοια για 13 χρόνια (1440-1453). Παράλληλα, αφού έγινε ο εμπνευστής και ο δημιουργός ενός αρδευτικού έργου το οποίο για πρώτη φορά στα χρονικά προμήθευσε τις πόλεις των Αζτέκων με φρέσκο νερό, επιχείρησε να επιτεθεί στην πόλη της Oaxaca (1445), επεκτείνοντας παράλληλα τα όρια της αυτοκρατορίας των Αζτέκων μέχρι τα όρια του Περσικού Κόλπου, με την ένταξη των φυλών Huastec και Totonac. Με αυτό τον τρόπο οι Αζτέκοι απέκτησαν πρόσβαση σε πρώτες ύλες όπως λάστιχο, βαμβάκι, κακάο, όστρακα, φτερά και φρούτα. Στο 1450 μ.χ, οι Αζτέκοι αποκαλούνταν ‘Οι Γείτονες της Θάλασσας και του Ουρανού’, καθώς είχαν υπό τον έλεγχο τους όλες τις χερσαίες περιοχές της Κεντρικής Αμερικής.

Καινοτομίες

Δουλειά και Δουλεία

Η δουλεία στην κοινωνία των Αζτέκων δεν ήταν κάτι τόσο δυσβάσταχτο όσο ακούγεται σήμερα. Επρόκειτο για ένα ιδιόμορφο καθεστώς, όπου οι σκλάβοι είχαν τη δυνατότητα να εξαγοράσουν τη σκλαβιά τους, αν κατόρθωναν να συγκεντρώσουν το ποσό που είχε δαπανήσει ο αφέντης τους για να τους αγοράσει. Επίσης, στο ενδεχόμενο της απόδρασης ενός σκλάβου, μόνο ο αφέντης του, ή κάποιο μέλος της οικογένειας του, είχαν το δικαίωμα να τον κυνηγήσουν, ενώ τα παιδιά των σκλάβων είχαν το δικαίωμα να μην ακολουθήσουν το δρόμο των γονέων τους.Συνοπτικά, η δουλειά έμοιαζε περισσότερο με ένα σύστημα μισθωμένης υπηρεσίας με κοινωνικές προεκτάσεις, παρά με μια κλασσική νόρμα σκλαβιάς.

Εκπαίδευση

Η μόρφωση απευθυνόταν σε όλες τις κοινωνικές τάξεις και στα δυο φύλα: Τα παιδιά των αριστοκρατικών τάξεων διδάσκονταν ιστορία, αστρονομία, τέχνη, αλλά και τρόπους διακυβέρνησης και ηγεσίας. Τα παιδιά των λαϊκών τάξεων  εκπαιδεύονταν για να γίνουν πολεμιστές, ενώ τα κορίτσια πήγαιναν σε ιδιαίτερα σχολεία, όπου μάθαιναν ‘οικιακές τέχνες’, όπως μαγειρική και υφαντική. Προβλεπόταν πάντως, μια βασική, υποχρεωτική εκπαίδευση για όλους.

Τέχνες

Κεραμική, γλυπτική, ζωγραφική: Πίσω από την εικόνα του άγριου και απολίτιστου λαού, οι Αζτέκοι του Moctezuma ήταν ένας λαός που λάτρευε τις δημιουργικές τέχνες, που πειραματιζόταν με τεχνοτροπίες, χαρακτικές και απεικονιστικές μεθόδους. Τα τατουάζ στα σώματα των πολεμιστών και τα καλλιτεχνικά σχέδια στις πανοπλίες των πολεμιστών ήταν αφορμές για καλλιτεχνική έκφραση. Επίσης, η ποίηση ήταν μια τέχνη που λάτρευαν οι Αζτέκοι, όπως και το Ullamaliztli, ένα εξωπραγματικά δύσκολο άθλημα που θυμίζει αμυδρά το δικό μας ράγκμπι. Στόχος των αγωνιζόμενων ομάδων ήταν να περάσουν την μπάλα μέσα από ένα πέτρινο ‘δακτυλίδι’, χωρίς όμως αυτή να αγγίξει το έδαφος και χωρίς να την ακουμπήσουν με τις παλάμες τους.

Το άδοξο τέλος ενός λαμπερού πολιτισμού

Το βασίλειο του Moctezuma ήταν τουλάχιστον 200 χρόνια μπροστά από οτιδήποτε συνέβαινε σε άλλες πόλεις-κράτη εκείνης της εποχής. Μια αλληλουχία από φυσικές καταστροφές έφερε το άδοξο τέλος του: Το 1446, μια επίθεση από ένα σμήνος ακρίδων κατέστρεψε τις σοδειές της κοινοπολιτείας, ενώ τρία χρόνια μετά η λίμνη Texcoco πλημμύρισε, προκαλώντας καταστροφές στις παρακείμενες περιοχές. Το 1450, μια ξηρασία κατέστρεψε ξανά τις σοδειές με την αποκατάσταση τους να ολοκληρώνεται ύστερα από τέσσερα χρόνια. Μέσα σε αυτή την τετραετία, μεγάλο μέρος του πληθυσμού της κοινοπολιτείας υπέφερε από ένα σαρωτικό λοιμό, που προκάλεσε αρκετούς θανάτους, ενώ μεγάλο μέρος του λαού εξωθήθηκε στη σκλαβιά.Αυτή η ξηρασία ήταν και η αρχή του τέλος της ένδοξης βασιλείας του Moctezuma.

Ένα αυτοκρατορικό εργαλείο γραφής

Η Montblanc δημιούργησε φέτος ένα πανέμορφο εργαλείο γραφής, που μοιάζει να έχει βγει από τα έγκατα του αζτεκικού πολιτισμού, από ένα κρυφό κοιτώνα τέχνης και ποίησης με τον Moctezuma ως δημιουργό και εμπνευστή. Πρόκειται για ένα fountain pen κατασκευασμένο στο χέρι με χρυσό 18Κ, διακοσμημένο με πετρόλ σμάλτο. Ο σχεδιασμός του συγκεκριμένου εργαλίου γραφής είναι επηρεασμένος από το atlatl, το αζτεκικό δόρυ που χρησιμοποιούσαν κατά κόρον στις μάχες. Το σφυρίλατο σχέδιο στην πένα είναι εμπνευσμένο απο τα τελετουργικά ξιφίδια των Αζτέκων, κατασκευασμένα από οψιδιανό ενώ το πετρόλ και το κόκκινο του καρμινίου στη λαβή αντικατοπτρίζουν τα χρώματα του αυτοκρατορικού μανδύα του Moctezuma. Δύο ιερογλυφικά κοσμούν το καπάκι συμβολίζοντας τα χρόνια της θητείας του Moctezuma I ενώ το ιερογλυφικό της πόλης Tenochtitlan είναι χαραγμένο στη μύτη του εντυπωσιακού εργαλείου γραφής.

Για να μάθεις ακόμα περισσότερα γι’ αυτό το μαγικό εργαλείο γραφής που ενώνει τον 14ο αιώνα με το Σήμερα, με μια υπογραφή, επισκέψου το site Montblanc.