Ο κορονοϊός αποδείχθηκε ένα φιάσκο ολκής για Ευρώπη και ΗΠΑ
Μία προς μία, οι χώρες της Άπω Ανατολής αναχαιτίζουν τον ιό. Η Ευρώπη και η Αμερική σπέρνουν τρόμο, διχόνοια και φόβο θανάτου εντός τους. Τι έχει πάει τόσο στραβά;
- 4 ΝΟΕ 2020
Στο πρώτο κύμα του κορονοϊού, το αγαπημένο μου doomscrolling ήταν στο site που μετρούσε τα κρούσματα παγκοσμίως. Σήμερα το έκανα ξανά. Η Νότια Κορέα, η Ταϊβάν το Χονγκ Κονγκ και η Κίνα παρουσίαζαν μια μαγική εικόνα σε σχέση με την Αμερική και τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχουν αγγίξει αυτό που σε εμάς μοιάζει με μακρινό όνειρο: τη δυνατότητα να μετρήσουν αντίστροφα μέχρι τα Χριστούγεννα, με χαλαρούς υγειονομικούς περιορισμούς, με άνετες κοινωνικές επισκέψεις σε θέατρα, σινεμά και μπαρ. Πώς εκείνοι τα κατάφεραν και εμείς αποτύχαμε πλήρως;
Ευρώπη, ένα καζάνι που βράζει
Στην Ιταλία, η Νάπολη φλέγεται από τις διαδηλώσεις μικρών επιχειρηματιών και εργαζόμενων που έμειναν χωρίς δουλειά μετά την ανακοίνωση του lockdown. Στην Ισπανία και την Γερμανία, οι αντιδράσεις προς τα περιοριστικά μέτρα είναι διαρκείς και ιδιαίτερα έντονες. Στην Αγγλία, ο πρόεδρος Boris Johnson πειραματίστηκε με την υγεία και την κοινωνική συνοχή, περιμένωντας πώς η ανοσία της αγέλης θα του έλυνε τα χέρια. Τελικά η Αγγλία βρέθηκε στο στόμα του ολέθρου και μετά την πρωτοφανή ολιγωρία του Boris Johnson, βρίσκεται ήδη σε δεύτερο lockdown. Η Γαλλία επίσης βιώνει μια κοινωνική τρικυμία ανάμεσα σε ένα ιδιαίτερα βαρύ δεύτερο κύμα κορονοϊού και σε μια σειρά τρομοκρατικών επιθέσεων, ενώ και η Αυστρία σέρνει το ίδιο γαϊτανάκι του τρόμου.
Η Ρωσία όσο κι αν καυχιέται πως πρώτη έφτασε στην ανακάλυψη ενός (αμφιλεγόμενης αποτελεσματικότητας) εμβολίου, συνεχίζει να αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα στην αναχαίτιση του ιού, ενώ η Αμερική προτιμά να στρέφει τα φώτα της δημοσιότητας στο φαινόμενο Donald Trump, που αποκαλεί τις μάσκες ‘politically correct’ και απειλεί να διώξει τον Anthony Fauci, τον λοιμωξιολόγο που ανακοινώνει τις σκληρές αλήθειες στο τηλεοπτικό κοινό.
H Ελλάδα, πρωταθλήτρια συνομωσιολογίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, επίσης βαδίζει με το κεφάλι βουτηγμένο σε μια ατέρμονη εσωστρέφεια και μια στείρα αντιμετώπιση της πανδημίας, με συνωστισμούς στα μέσα μαζικής μεταφοράς και ελλείψεις σε ιατρικό προσωπικό. Τι έχει πάει στραβά; Γιατί δεν μπορούμε να αντιγράψουμε τις χώρες που φαίνεται να βγαίνουν πρώτες νικήτριες από την πανδημία;
Lockdown, μια άγνωστη λέξη
Το Χόνγκ Κονγκ με τα μέχρι στιγμής δεδομένα δεν θα χρειαστεί να μπει σε lockdown. Η Ταϊβάν διανύει 202 σερί μέρες χωρίς κανένα εγχώριο κρούσμα και αναμένει οριακή αύξηση του ΑΕΠ της κατά 1,2%, σε μια χρονιά που η πανδημία έχει διαλύσει τις πιο ανεπτυγμένες οικονομίες του πλανήτη. H οικονομία της Κίνας έχει μπει σε τροχιά ώστε να αγγίξει τα δεδομένα της προ-κορονοϊού ανάπτυξής της. Η Ιαπωνία επίσης βρέθηκε πολύ κοντά στις επιδόσεις των παραπάνω χωρών και με λιγότερα από 1.000 κρούσματα σε καθημερινή βάση, επιδιώκει να αναπληρώσει το χαμένο έδαφος της οικονομίας της (-7,9% στο πρώτο εξάμηνο του 2020) μέχρι το ξεκίνημα του 2021. Η συνταγή της επιτυχίας που έχουν ακολουθήσει τα παραπάνω κράτη, βασίζεται σε δυο κοινά σημεία αναφοράς: στην επιτήρηση και την κοινωνική υπακοή.
Στο Χονγκ Κονγκ για παράδειγμα, υπήρξε και συνεχίζει να υφίσταται καθημερινά μια πλήρης υγειονομική επιτήρηση όσων μπαίνουν και βγαίνουν από την χώρα: το ‘contact tracing’ είναι μια νέα ‘θρησκεία’ που επικεντρώνεται στη διαρκή ιχνηλάτηση υπόπτων επαφών και πιθανών κρουσμάτων κορονοϊού. Η καραντίνα είναι υποχρεωτική για κάθε φορέα και όποιος την παραβαίνει, φυλακίζεται. Τα τεστ κορονοϊού γίνονται ανεξαιρέτως σε κάθε ταξιδιώτη από κάθε χώρα και η καραντίνα 14 ημερών επιβάλλεται άμεσα και υποχρεωτικά για όλους. Οι πολίτες θεωρούν υποχρέωσή τους να πλένουν καθημερινά τα χέρια τους και να φοράνε μάσκα, ακόμα και εκείνοι που δεν εκδηλώνουν συμπτώματα. Αξίζει φυσικά να αναφέρουμε, πως το παράδειγμα της επιδημίας του SARS από το 2003, ήταν αυτό που δημιούργησε συλλογική συμμόρφωση στους πολίτες της χώρας, ως προς τα μέτρα υγιεινής. Ρωτώ με κίνδυνο να γίνω εκνευριστικός: εμείς γιατί δεν μπορούμε;
Το πείραμα της Ευρώπης
Τα ευρωπαϊκά κράτη πίστεψαν πως θα μπορέσουν να χαλιναγωγήσουν τον κορονοϊό, προσκαλώντας τον σε ένα ανέμελο ταξίδι, χέρι-χέρι με τις χρηματοοικονομικές αγορές και τις εγχώριες οικονομίες ανοικτές. Το πείραμα ήθελε και τον τουρισμό σε party mode, καθώς ο κορονοϊός υπήρχε ακόμα εκεί έξω. Στην Αμερική το ‘πείραμα’ αυτό, ενισχύθηκε και με την ανοικτή δυσπιστία του Donald Trump προς κάθε επιστημονικό αξίωμα, σε μια εποχή για τον μέσο Αμερικάνο, το να αψηφίσει τον ιό και ύστερα να αρρωστήσει και να εισαχθεί στο νοσοκομείο, ισοδυναμεί με πιθανή οικονομική καταστροφή για τον ίδιο και τους οικείους του.
Ολα τα κράτη του ‘προηγμένου’ δυτικού πολιτισμού, αυτά που ασπάζονται πιστά το δόγμα των οικονομικών αγορών χωρίς κρατικούς περιορισμούς, βάδισαν πιστά προς την κυνική παραδοχή πως η οικονομία πρέπει να προχωράει ακόμα και χωρίς τις ανάσες εκείνων που κινούν τα γρανάζια της. Το μακιαβελικό πρόσωπο των ευρωπαϊκών χωρών, καθώς ο απόηχος της αλυσίδας των διαδοχικών, νέων lockdown, εξαπλώνεται από το Βορρά στο νότο, αρχίζει να εξαϋλώνεται στο σκοτάδι. Τη θέση του έχει πάρει η κοινωνική απόγνωση, η ανεργία και ο φόβος του θανάτου. Ο κορονοϊός εκτός από τα πνευμόνια του δυτικού κόσμου, έχει μολύνει και την ψυχή του. Μήπως ήταν πάντα ‘μολυσμένη’, αλλά αρνούμασταν να την αντικρύσουμε;
