Τα υποτιμητικά βλέμματα που αντιμετώπιζαν όσοι διάλεγαν Θεωρητική
Για κάποιον λόγο, και ειδικά αν ήσουν άντρας, το να διαλέξεις Θεωρητική Κατεύθυνση λογιζόταν μάλλον ως η πρώτη αποτυχία της ζωή σου.
- 20 ΙΑΝ 2021
Θυμάμαι πάντα το υποτιμητικό ή έκπληκτο βλέμμα που λάμβανα στο Λύκειο από διάφορους ανθρώπους τη στιγμή που άκουγαν ότι είμαι στη Θεωρητική Κατεύθυνση. Και προφανώς δεν ήμουν ο μόνος. Το κλισέ ήταν γνωστό, αφορούσε τους άρρενες μαθητές και έλεγε πάνω κάτω το εξής: Δεν υπάρχει καμία απολύτως περίπτωση να πήγες στη θεωρητική κατεύθυνση και να το έκανες επειδή σου άρεσαν τα Αρχαία ή η Γλώσσα ή η Ιστορία (αν και η τελευταία είναι λίγο πιο αρρενωπή). Αντιθέτως, δύο λόγοι υπήρχαν για να πας στη θεωρητική κατεύθυνση: α) είτε κάτι δεν πηγαίνει καλά μαζί σου και είσαι μαμάκιας ή β) απλώς δεν ήσουν αρκετά καλός στα μαθηματικά.
Η Θεωρητική Κατεύθυνση ήταν κάτι σαν τη Γλυφάδα το μεσημέρι του Δεκαπενταύγουστου. Η μισή Αθήνα, που έχει μείνει στην πόλη, θα πάει εκεί αλλά ξέρουμε ότι στην πραγματικότητα όλοι θα ήθελαν να είναι κάπου αλλού. Δηλαδή, οκ, «καλά είναι που είμαστε εδώ αλλά σκέψου να ήμασταν και στην Τεχνολογική, ε;». Προφανώς, αυτό προκύπτει πρώτα από όλα από αυτή την προκατάληψη ότι οι Σχολές στις οποίες οδηγεί η θεωρητική δεν έχουν δουλειές. Έχει μια Νομική για τους άριστους, έχει μία-δύο Φιλολογίες και την Πάντειο για τους πολύ καλούς και μετά το χάος. Ούτως ή άλλως η Κατεύθυνση έχει μαθήματα για τους διαβαστερούς, όχι γι’αυτούς που τους κόβει. Γενικά δεν είμαστε μια κοινωνία που δίνει σημασία στην κατανόηση κειμένων και αυτό βγαίνει προς τα έξω. Κυρίως στα σχόλια του ίντερνετ.
Θυμάμαι ακόμα μια φορά που είχα πει σε έναν τελείως φιλικό προς εμένα μεσήλικα ο οποίος με είχε ρωτήσει γύρω στο καλοκαίρι μεταξύ Α’ και Β’ Λυκείου τι θα κάνω με τη ζωή μου. Όταν του απάντησα το δίδυμο Θεωρητική-Φιλολογία, έκανε ένα νοητό βήμα πίσω, λες και του είπα ότι θέλω να γίνω αστροναύτης και μετά να μπω στη φυλακή. Αφού ξεπέρασε το αρχικό σοκ, με ρώτησε αν με ρώτησε η Φιλολογία και αν το κάνω γιατί εκεί «θα έχει πολλές…κοπελίτσες».
Άντρες και Θεωρίες
Αυτός ο συνδυασμός ερωτήσεων του κυρίου, του οποίου το όνομα δυστυχώς δεν θυμάμαι τώρα, δεν πετάχτηκε ξαφνικά ως Δρακονιανός σε βιβλίο του Λιακόπουλου. Την έχουμε υποστεί με τον έναν ή τον άλλο τρόπο πολλοί από εμάς που επιλέξαμε τη Θεωρητική και δη τη Φιλολογία. Είχαμε μιλήσει και παλαιότερα για πράγματα που γελοιωδώς θεωρούμε ότι, ρε παιδί μου, δεν τα κάνουν οι άντρες. Ένα από τα πράγματα, λοιπόν, που δεν κάνουν οι άντρες είναι να πηγαίνουν στη Θεωρητική. Το συγκλονιστικό σε αυτή την προκατάληψη είναι ότι πατάει ταυτόχρονα σε δύο στερεότυπα αλλά παρόλα αυτά καταφέρνει ακόμα και σήμερα να βρίσκει θέση στις λαϊκές μας δοξασίες.
Το πρώτο στερεότυπο είναι το εξής και απλό: «Οι γυναίκες είναι του μπλα-μπλα, της πάρλας». Ασ’τες εκεί πέρα να μιλάνε με τις ώρες. Από την άλλη είναι και οργανωτικές, διαβαστερές και ξέρουν να παπαγαλίζουν. Παίρνουν τα ροζ τα στάμπιλό τους και κάθονται με μια ζεστή σοκολάτα στο χέρι να διαβάσουν για το πόσες πατάτες παρήγαγε η κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου. Όλα αυτά τις καθιστούν τις καταλληλότερες όλων για να πάνε στη Θεωρητική Κατεύθυνση. Σαν να επιτελούν σωστά το φύλο τους.
Από την άλλη, το δεύτερο στερεότυπο που αφορά τους άντρες. Ο σωστός άντρας, σε αντίθεση με τη γυναίκα, είναι των πράξεων δεν είναι των λόγων. Παριστάνει τον Γεωργούλη στο «Είσαι το ταίρι μου». Είναι στην παρέα μόνο για να στρίψει καμιά βίδα σε περίπτωση που χαλάσει το καζανάκι. Αν δεν τύχει να χαλάσει, τον αφήνεις εκεί στο γωνία να πίνει το ποτό του και αν σου πει ένα «καλά» όλο το βράδυ, να χάιρεσαι. Γι’αυτό τον λόγο, λοιπόν, οι άντρες έπρεπε να πηγαίνουν στη Θετική και ακόμα πιο αλάνικα στην Τεχνολογική. Και κάπως έτσι επιτελούσαν και αυτή το δικό τους φύλο.
Και αν όλα αυτά είναι ούτως ή άλλως ηλίθια στερεότυπα, γίνονται ακόμα πιο αστεία γιατί κάπως πρέπει να συνδεθούν και με τις επιστήμες. Για κάποιον λόγο, λοιπόν, η οργάνωση του λόγου ή οι λεξιλογικές ασκήσεις ή η Ιστορία είναι ανούσιο «μπλα-μπλα», ενώ τα μαθηματικά και η φυσική δεν έχουν τίποτα θεωρητικό μέσα τους. Τι να κάνεις θεωρητική φυσική τι να αλλάζεις τακάκια, ένα και το αυτό.
Δεν υπάρχουν θηλυκές και αρσενικές κατευθύνσεις
Είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν πολλοί έφηβοι εκεί έξω οι οποίοι πρέπει, σε μια πολύ ευαίσθητη ακόμα ηλικία, να κάνουν σημαντικές επιλογές. Επιλογές που μπορεί να επηρεάσουν το υπόλοιπο της ζωής τους. Η πρώτη πόρτα από αυτές, η επιλογή κατεύθυνσης, σε πολλές περιπτώσεις θα καθορίσει και τις μελλοντικές τους επιλογές. Τουλάχιστον αν ακολουθήσουν το κλασικό στην εποχή μας τρίπτυχο: Kατεύθυνση-Σχολή-Επάγγελμα.
Όσο αστεία είναι όμως τα παραπάνω στερεότυπα, τόσο επικίνδυνα μπορούν να γίνουν. Το καλύτερο, λοιπόν, που έχουμε να κάνουμε είναι να τα κρατήσουμε στη σφαίρα των κακών αναμνήσεων ή έστω των αστείων.Αυτοί οι έφηβοι (και αυτές οι έφηβες) που λέγαμε παραπάνω μπορεί να επηρεαστούν τελικά από τις προκαταλήψεις αυτές και να κάνουν επιλογές που είναι πολύ πιθανό να μετανιώσουν αργά ή γρήγορα. Ακριβώς γιατί δεν επέλεξαν με βάση αυτό που τους αρέσει αλλά με βάση αυτό που «έπρεπε».
Η ευφυΐα και η οξυδέρκεια δεν κοιτάνε κατευθύνσεις ούτε υπάρχουν αρρενωπά και θηλυκά πεδία ανθρώπινης γνώσης. Καμιά φορά τα πράγματα είναι απλά και δεν υπάρχει καλύτερη συμβουλή από το να κάνεις τελικά αυτό που σου αρέσει.
