Το Allen v. Farrow συνθλίβει το βασικό στοιχείο αθωότητας του Woody Allen

Ο Woody Allen έχει καταδικάσει τη σειρά ντοκιμαντέρ αποκαλώντας την ένα «κακής ποιότητας έργο επίθεσης με κανένα ενδιαφέρον για την αλήθεια» σε κοινή ανακοίνωση που εξέδωσε μαζί με τη σύζυγό του και υιοθετημένη κόρη της Mia Farrow, Soon-Yi Previn, ενώ η Ziering και ο Dick έχουν ξεκαθαρίσει πως όχι μόνο δεν απέφυγαν να ζητήσουν δηλώσεις τους αλλά τους είχαν δώσει δύο εβδομάδες περιθώριο για να απαντήσουν στις καταγγελίες του ντοκιμαντέρ. «Δεν είχαν απλώς πολύ χρόνο για να απαντήσουν, αλλά έχετε υπόψη πως αυτό έγινε εν μέσω πανδημίας και θα ήμασταν πολύ ευχαριστημένοι ακόμα και με μία συνέντευξη εξ αποστάσεως», είπε ο Dick στη The Daily Beast. «Κάποιος έπρεπε απλώς να κάτσει μπροστά στον υπολογιστή του και να μιλήσει, οπότε ήταν η πιο εύκολη περίοδος να βρουν τον χρόνο και τον τρόπο να το κάνουν. Είχαν πολύ χρόνο. Θα θέλαμε πολύ να είχαμε μιλήσει με τον Woody και θα θέλαμε να είχαμε μιλήσει με τη Soon-Yi, να ακούσουμε την πλευρά τους και την οπτική τους».

«Εάν δεν είχες τίποτα να κρύψεις και σε κατηγορούσαν όντως ανυπόστατα, δε θα ήθελες να μιλήσεις στους δημοσιογράφους;», συμπλήρωσε η Ziering. «Τι φοβάσαι;».

Η Mia Farrow και ο Woody Allen παρακολουθούν το παιχνίδι των Philadelphia 76ers με τους New York Knicks στο Madison Square Garden τον Απρίλιο του 1983 / AP Photo/Bill Kostroun

Η εβδομάδα που έχει μεσολαβήσει μετά την προβολή του Part III του Allen v. Farrow θα ήταν πραγματικά ιδανική στιγμή για κάποια απάντηση από την πλευρά του Woody Allen και δεν αναφέρομαι στην απειλή του για μήνυση εναντίον του HBO με κατηγορία τη χρήση αποσπασμάτων από το audiobook του. Το εκρηκτικό επεισόδιο καταπιάστηκε με το κυριότερο στοιχείο που έχει χρησιμοποιήσει διαχρονικά ο Woody Allen υπέρ της αθωότητάς του, την ακριβοθώρητη εξέταση της Dylan από ειδικούς στη παιδική σεξουαλική κακοποίηση του νοσοκομείου Yale-New Haven που είχαν τότε καταλήξει ότι το μικρό κορίτσι είχε κατά πάσα πιθανότητα προπονηθεί από τη μητέρα του για να κατηγορήσει τον Allen, και επιχείρησε να αναδείξει όλους τους λόγους που η αναφορά τους στερείται αξιοπιστίας.

Ας τα πάρουμε ωστόσο από την αρχή.

Όταν η Dylan είπε στη μητέρα της ότι ο Woody Allen την είχε κακοποιήσει σεξουαλικά, η Farrow την πήγε σε παιδίατρο, η οποία της εξήγησε ότι θα έκανε αναφορά στην αστυνομία. Ήταν η αναφορά της παιδιάτρου και όχι κάποια καταγγελία της ίδιας της Farrow που οδήγησε στην έναρξη δύο αστυνομικών ερευνών: Μία στη Νέα Υόρκη όπου βρισκόταν η νόμιμη κατοικία της Farrow και μία στο Connecticut όπου συνέβη σύμφωνα με τη Dylan το περιστατικό. Στο πλαίσιο της δεύτερης, ο εισαγγελέας της περιφέρειας του Litchfield, Frank S. Maco, ζήτησε να γίνει μία εξέταση της Dylan από την Κλινική Παιδικής Σεξουαλικής Κακοποίησης του νοσοκομείου Yale-New Haven.

«Θα με βοηθήσουν στο να καθορίσω αν υπήρχαν ή όχι εμπόδια ως προς την ικανότητα του παιδιού να αντιλαμβάνεται, να θυμάται και να κάνει συσχετισμούς», ξεκαθάρισε στο τρίτο επεισόδιο ο Maco, τονίζοντας ότι χρειαζόταν το εύρημα για να γνωρίζει εάν θα ήταν σε θέση το κορίτσι να καταθέσει στο δικαστήριο. «Η εξέτασή τους διήρκησε επτά μήνες. Μετά έλαβα ένα τηλεφώνημα από ότι η Κλινική Παιδικής Σεξουαλικής Κακοποίησης του νοσοκομείου Yale-New Haven αποφάσισε και μου δόθηκε το συμπέρασμά τους ότι το παιδί είναι αναξιόπιστο και/ή η Mia Farrow κατασκεύασε το γεγονός».

Όταν η αναφορά έφτασε στα χέρια της Amy Herdy, της δημοσιογράφου και παραγωγού ερευνητικών ντοκιμαντέρ που εργάστηκε στο Allen v. Farrow, έμεινε έκπληκτη με το πόσο μεροληπτική φαινόταν να είναι.

Την ομάδα επιστημόνων είχε ηγηθεί ο Δρ John Leventhal, διευθυντής της κλινικής, και δύο κοινωνικοί λειτουργοί, η Julia Hamilton και η Jennifer Sawyer. Οι δύο γυναίκες ανέκριναν την επτάχρονη Dylan εννέα φορές στο χρονικό διάστημα τριών μηνών, σε μία διαδικασία που η ίδια ανακαλεί σήμερα ως «έντονη και εξουθενωτική». Η εκτίμησή τους ανέφερε πως υπήρχαν αντιφάσεις στις περιγραφές της, ότι είχε «δυσκολία στον διαχωρισμό της φαντασίας από την πραγματικότητα» και ότι η αρχική της μαρτυρία ήταν πιθανώς παρότρυνση της μητέρας της που ήταν «εξοργισμένη με τον κο Allen».

Ο Woody Allen και η Mia Farrow τον Νοέμβριο του 1987 μετά την ανακοίνωσή τους ότι περιμένουν παιδί / AP Photo/Ed Bailey

Χωρίς καν να ειδοποιήσουν τον εισαγγελέα που είχε ζητήσει την έρευνα, η κλινική όρισε συνάντηση με τη Mia Farrow και τον Woody Allen, τον ύποπτο της έρευνας, και τους ενημέρωσε για το συμπέρασμά τους. Σε μία πρωτοφανή κίνηση, o Allen προχώρησε αμέσως μετά στην ανακοίνωση των αποτελεσμάτων στους δημοσιογράφους που βρίσκονταν έξω από την κλινική, και ο τρόπος που αυτό καλύφθηκε από τα ΜΜΕ το επόμενο διάστημα υπονοούσε ότι η παραπομπή του σκηνοθέτη σε δίκη ήταν πλέον σχεδόν απίθανη.

Ο ίδιος ο εισαγγελέας Maco στο μεταξύ δηλώνει στο Allen v. Farrow ότι δεν είχε απολύτως καμία ένδειξη ότι η Farrow είχε επηρεάσει τη Dylan, ενώ ο ειδικευμένος ψυχίατρος Stephen P. Herman που κάλεσε η υπεράσπιση της Farrow για να τους πει τη γνώμη του σε σχέση με την εξέταση του Yale έμεινε εμβρόντητος με το γεγονός ότι η επιστημονική ομάδα είχε ανακρίνει το παιδί εννέα φορές.

«Διάβασα την αναφορά και τρομοκρατήθηκα», εξηγεί. «Ανέκριναν το παιδί εννέα φορές. Ακόμα και στα ‘90s κανείς δεν ανέκρινε κανένα παιδί, οποιασδήποτε ηλικίας, εννέα φορές για τον ισχυρισμό σεξουαλικής κακοποίησης».

Το ίδιο τονίζει στο ντοκιμαντέρ η Sunny Hostin, δικηγόρος με ειδίκευση στην παιδική σεξουαλική κακοποίηση και νυν συμπαρουσιάστρια στην εκπομπή The View. «Δεν ανακρίνεις ένα παιδί για τον ίδιο ισχυρισμό ξανά και ξανά και ξανά», αναλύει. «Το ανακρίνεις όσο το δυνατόν λιγότερες φορές για να μην το επανατραυματίσεις».

Η ίδια η Dylan θυμάται σήμερα πως είχε υποχρεωθεί να επαναλάβει τόσες φορές την ίδια περιγραφή, που ένιωθε πια πως της συμπεριφέρονταν σα να λέει ψέματα. «Ένιωθα πως όταν έλεγα το ίδιο πράγμα ξανά, ήταν η λάθος απάντηση. Εάν άλλαζα μία λέξη ήμουν ασυνεπής. Εάν χρησιμοποιούσα ακριβώς τις ίδιες λέξεις, με είχαν προπονήσει. Κάθε ιδιαιτερότητα που μπορεί να είχα ως επτάχρονο παιδί χρησιμοποιήθηκε εναντίον μου». Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η μαρτυρία της ότι είδε «κεφάλια νεκρών ανθρώπων» στη σοφίτα ενώ εννοούσε τα κεφάλια από τις κούκλες όπου η Mia Farrow είχε τις περούκες της. Ή το σημείο της αναφοράς όπου είχε πει ότι θα ευχόταν «στη μαγική ώρα» (“magical hour”) να μπορούσε να κοιμηθεί όλο το βράδυ με τη μητέρα της, ένας όρος γνώριμος ως “magic hour” στους σινεφίλ – άρα και σε ένα παιδί που μεγάλωνε στα κινηματογραφικά σετ – που όμως η επιστημονική ομάδα του Yale χρησιμοποίησε ως ένδειξη για τη φερόμενη ως αδυναμία της να ξεχωρίσει το φανταστικό από το αληθινό.

Tόσο ο Herman όμως όσο και η ειδικός στην παιδική σεξουαλική κακοποίηση Michelle Peterson που συμβουλεύτηκε το Allen v. Farrow, εντοπίζουν ότι η Dylan δεν παρέκκλινε ποτέ από τα βασικά σημεία των περιγραφών της: ποιος την έβλαψε, πού την έβλαψε και με τι τρόπο.

Νέα Υόρκη, 18 Αυγούστου, 1992: Ο Woody Allen δηλώνει την αθωότητά του στους δημοσιογράφους / AP Photo/Osamu Honda

Για κάποιον ανεξήγητο, επίσης, λόγο, οι σημειώσεις που κρατήθηκαν κατά τη διάρκεια των συνεδριών από τις κοινωνικούς λειτουργούς καταστράφηκαν. Όπως θα κατέθετε ο επικεφαλής της ομάδας, Leventhal, αργότερα, αυτή ήταν η πάγια πρακτική του νοσοκομείου. Οι ειδικοί στο ντοκιμαντέρ επισημαίνουν πως κάτι τέτοιο είναι ανήκουστο στο πλαίσιο μίας αστυνομικής έρευνας, καθώς τέτοιες σημειώσεις θεωρούνται τεκμήρια.

Η άλλη επισήμανση που κάνουν είναι πως η εξέταση δεν είχε καν τη δικαιοδοσία να βγάλει το τελικό συμπέρασμα ότι το παιδί δεν είχε κακοποιηθεί, καθώς οι οδηγίες του εισαγγελέα για τον σκοπό της ήταν σαφείς. «Μιλούν για το κατά πόσο ένα έγκλημα έλαβε χώρα αλλά οι άνθρωποι που αποφασίζουν εάν ένα παιδί έπεσε ή όχι θύμα κακοποίησης είναι ο δικαστής ή οι ένορκοι», εξηγεί η Peterson, πριν συμπληρώσει η Hostin ότι «εξαρτάται από έναν εκπαιδευμένο εισαγγελέα να πάρει την απόφαση για το αν ένα παιδί έχει κακοποιηθεί, τελεία. Κανείς δεν πρέπει να στηρίζει αυτή την εξέταση ως απαλλαγή του Woody Allen».

«Εγώ παίρνω αυτή την απόφαση, όχι το Yale», δηλώνει στην κάμερα και ο εισαγγελέας Maco, ίσως η πιο παθιασμένη φιγούρα του ντοκιμαντέρ. «Δεν έχω εγκαταλείψει τη συνταγματική μου ευθύνη της απόφασης για το αν προχωράμε σε άσκηση δίωξης ή όχι».

Όσο ο Maco δούλευε την υπόθεση στο Connecticut, ο Paul Williams γινόταν μέρος της έρευνας στη Νέα Υόρκη. Ο Williams ήταν τόσο επιτυχημένος στη δουλειά του που είχε βραβευτεί ως κοινωνικός λειτουργός της χρονιάς για την πόλη, ο πρώτος με τη συγκεκριμένη τιμητική διάκριση. Κατά τη διάρκεια της διερεύνησης της υπόθεσης, ο Williams θα διαπίστωνε ότι υπήρχαν αρκετά αποδεικτικά στοιχεία ώστε να διεξαχθεί ποινική έρευνα εναντίον του Woody Allen, οι υπεύθυνοί του όμως τον καθησύχασαν όταν η υπόθεση έφυγε από τα χέρια του εξηγώντας του ότι ήταν τυπικό να αναλαμβάνουν «τα πιο μεγάλα κεφάλια» τις υψηλού προφίλ υποθέσεις. Του είχαν δώσει επίσης την οδηγία να μην πει, ούτε να γράψει σε κάποιον για τα ευρήματά του. Ούτε στους ερευνητές του Connecticut. Λίγο αργότερα θα απολυόταν με την αιτία της απειθαρχίας. Αποκαταστάθηκε αφού κινήθηκε νομικά, όμως η έκθεσή του είχε ουσιαστικά παραγκωνιστεί.

Ψάχνοντας τους λόγους πίσω από την απόλυση του Williams, το Allen v. Farrow ανακάλυψε ότι η έκθεσή του περιλάμβανε επικοινωνία με ένα οικείο πρόσωπο. Την Jennifer Sawyer, μία εκ των δύο κοινωνικών λειτουργών που είχαν ασχοληθεί με τη Dylan για την αναφορά του Υale. Η Sawyer δεν του είχε πει μόνο ότι θεωρούσε τη Dylan αξιόπιστη, αλλά και ότι πίστευε πως το παιδί «είχε περισσότερα να αποκαλύψει».

Director Woody Allen faces reporters briefly in Νέα Υόρκη, 7 Ιουνίου, 1993: Ο Woody Allen κάνει δηλώσεις μετά την απόφαση του Δικαστή Wilk να μην του δώσει την κηδεμονία των παιδιών / AP Photo/Michael Albans

Ένα ακόμη καρφί στο φέρετρο της εκτίμησης της Dylan από το Yale-New Haven προκύπτει από τη δίκη που ακολούθησε όταν ο Woody Allen διεκδίκησε από τη Mia Farrow την κηδεμονία της Dylan, του Moses και του Ronan (τότε Satchel). Τα δύο πρώτα παιδιά τα είχε υιοθετήσει, ενώ ο Ronan είχε εξαρχής το επίθετό του.

Ο δικαστής Wilk αποφάνθηκε εναντίον του Allen, γράφοντας στην απόφασή του ότι «η συμπεριφορά του Allen σε σχέση με τη Dylan υπήρξε τρομακτικά ανάρμοστη και μέτρα πρέπει να ληφθούν για την προστασία της». Επέκρινε επίσης την εξέταση του Yale-New Haven δηλώνοντας ότι η καταστροφή των σημειώσεων όπως και η άρνηση της ομάδας να καταθέσουν στο δικαστήριο «είχαν ως αποτέλεσμα μία αναφορά ωραιοποιημένη και άρα λιγότερο αξιόπιστη».

Τι έγινε μετά;

Το φινάλε του Allen v. Farrow που στην Ελλάδα βλέπουμε αποκλειστικά στο Vodafone TV εμβαθύνει στον επίλογο της υπόθεσης, συνοπτικά θα αναφέρω όμως ο εισαγγελέας Maco στο Connecticut αποφάσισε να μην ασκήσει δίωξη στον Allen, με γνώμονα την ψυχική υγεία της Dylan που πλέον ήταν πολύ εύθραυστη και ήταν αμφίβολο εάν θα άντεχε τη διαδικασία μίας δίκης. Χωρίς εκείνη στο εδώλιο, ο Maco δε μπορούσε να προχωρήσει.

Όσο για τον Woody Allen, εκείνος θα συνέχιζε περίπου ανενόχλητος την καριέρα του για τις επόμενες δύο δεκαετίες. Ίσως όλα συνοψίζονται καλύτερα σε μία φράση που η Farrow ισχυρίζεται ότι της είχε πει ο σύντροφός της: «Δεν έχει σημασία τι είναι αλήθεια. Σημασία έχει τι πιστεύεται [ότι είναι αλήθεια]».