Μιλήσαμε με τον άνθρωπο που έγραψε τη μουσική για το Vikings

Αντί για κάποια μικρή ορχήστρα εγχόρδων, οι ήχοι που ακούγονται από τα μεγάφωνα μοιάζουν πρωτόγονοι. Το History Channel έκανε μία εξαιρετική προσθήκη στo soundtrack για τον τρίτο κύκλο της επιτυχημένης σειράς Vikings: δίπλα στον συνθέτη Trevor Morris βρέθηκε η νορβηγική μπάντα των Wardruna – ένα συγκρότημα, δηλαδή, που με τη μουσική του επιστρέφει στις πρώτες μέρες της σκανδιναβικής χερσονήσου και των Βίκινγκς.

«Τα γράμματα σχηματίζουν τη λέξη Wardruna» μου λέει ο Einar Selvik, καθώς δείχνει το μυστήριο σχέδιο στο φούτερ του. «Είναι μία κατασκευασμένη λέξη που θα πει ο “φύλακας των ρούνων”. Οι ρούνοι μπορεί να σημαίνουν πολλά πράγματα: απόκρυφη γνώση, ξεχασμένα μυστικά, μαγικά τραγούδια». Ο ιθύνων νους της μπάντας χτίζει εδώ και 12 χρόνια το δικό του πολύ προσωπικό μουσικό σύμπαν. Έναν κόσμο όπου οι παγανιστικές παραδόσεις, η λυρική παράδοση των Βάρδων του Βορρά και η λατρεία για το φυσικό περιβάλλον ενώνονται.

«Υποτίθεται ότι έχει έρθει η άνοιξη αλλά το πρωί χιόνισε» λέει χαμογελώντας, από τις παρυφές του Φρέντρικσταντ, μίας πόλης 80 χιλιάδων κατοίκων στα νοτιανατολικά σύνορα της Νορβηγίας. Μπορεί να βρίσκεται μακριά από τα μουσικά κέντρα αποφάσεων, ο Einar Selvik όμως δεν έχει κανένα λόγο να αγχώνεται: η μπάντα του καταγράφει δεκάδες εκατομμύρια plays στο Spotify.

Το συγκρότημα ξεκίνησε το 2009 και βρίσκεται αισίως στο πέμπτο του άλμπουμ. Το Kvitravn που κυκλοφόρησε στα τέλη Ιανουαρίου ήταν αφορμή για μία κουβέντα η οποία ξεκίνησε από τον παγωμένο Βορρά για να φτάσει μέχρι αρχαία ελληνικά αμφιθέατρα, με ενδιάμεσες στάσεις την κλιματική αλλαγή, τους σύγχρονους θεούς που εξουσιάζουν τους ανθρώπους και τις heavy metal μέρες που άφησε πίσω του ο Selvik.

Ο Einar Selvik ήταν ο άσος στο μανίκι του Vikings

Είναι αίσθηση μου ή όντως η μουσική σου εξελίσσεται συνεχώς;

Ναι, εξελίσσομαι. Όχι, μόνο ως μουσικός και ως συνθέτης, αλλά και ως άνθρωπος. Αυτό είναι κάτι που αντανακλάται βέβαια και στον ήχο μας. Το νέο άλμπουμ χρησιμοποιεί την ίδια ακριβώς μεθοδολογία για να δημιουργήσει ένα concept. Οι θεματικές καθορίζουν το πότε θα ηχογραφήσω και το πώς. Αποτελεί, όμως, σε μεγάλο βαθμό και μία συνέχεια για τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση. Απλά, αυτή τη φορά πάμε ένα βήμα παρακάτω κοιτώντας ακόμα πιο βαθιά τη σχέση μας τη με τη Μάνα Γη αλλά και το πώς ακριβώς αντιλαμβανόμαστε τους εαυτούς μας.

Τελικά, εκείνο που με ενδιαφέρει είναι να εξερευνήσω το πώς αντιμετωπίζουμε τις ζωές μας μέσα σε ένα πλαίσιο αρχαίων παραδόσεων. Επί της ουσίας, το άλμπουμ απευθύνεται περισσότερο στο τώρα, στο σήμερα, σε εμάς.

Έχουμε εξελιχθεί από τον πρώτο δίσκο. Εκείνος ήταν πιο πρωτόγονος, μονότονος και ατμοσφαιρικός. Ο δεύτερος έγινε πιο λυρικός αφού κοίταξε περισσότερο την ποιητική αυτών των παραδόσεων, ενώ ο τρίτος ήταν μάλλον μία μείξη των πρώτων δύο.

Πάντα προσπαθώ να  επικεντρώνομαι σε θέματα που είναι διαχρονικά, ίσως όμως αυτό το άλμπουμ να μιλά με μία πιο καθαρή φωνή, διαδίδοντας παράλληλα κάποιες ανιμιστικές ιδέες, οι οποίες πιστεύω πως είναι πολύ χρήσιμες για τις σημερινές κοινωνίες. Όπως, για παράδειγμα, η διδαχή που λέει ότι η φύση είναι κάτι ιερό και εμείς δεν βρισκόμαστε εδώ μόνο και μόνο για να την εξουσιάζουμε.

Πόσο σημαντικά είναι τα φυσικά όργανα στη μουσική σας;

Κάποιες φορές έχουν πραγματικά κακή διάθεση – δεν θέλουν να συνεργαστούν με τίποτα! Είναι ευαίσθητα στον καιρό, στη θερμοκρασία, στην υγρασία. Δεν είναι καθόλου σπάνιο να παίζω live με ένα κέρατο από τράγο αλλά αυτό να μην υπακούει, με αποτέλεσμα να ακούγομαι σαν αγελάδα που μουκγανίζει. Αλλά όλα αυτά προσθέτουν μία θετική ένταση και έναν χαρακτήρα: πρέπει να είσαι παρών και σε εγρήγορση, αφού τα όργανα έχουν τη δική τους θέληση.

Τι μουσική θα έλεγες ότι παίζετε;

Αν έπρεπε να βάλω ταμπέλα στη μουσική μας θα έπρεπε να χρησιμοποιήσω πάρα πολλές, υπερβολικά πολλές λέξεις. Τελικά, πιστεύω ότι δημιουργούμε νέα μουσική με παλιά όργανα έχοντας το βλέμμα στραμμένο στις παραδόσεις.

Τι σήμαινε για σένα η συμμετοχή στο soundtrack του Vikings;

Ήμασταν γνωστοί και πριν από τη σειρά, φυσικά όταν σου δίνεται η ευκαιρία να συμμετέχεις σε ένα τηλεοπτικό project που απευθύνεται σε εκατομμύρια θεατές, η φήμη σου μεγαλώνει. Σταθήκαμε τυχεροί που η δουλειά μας άρεσε στο κοινό και το όνομά μας μεγάλωσε σε τεράστιο βαθμό.

Βέβαια, πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι αρκεί να ακουστεί η μουσική σου στην τηλεόραση για να γίνεις διάσημος. Όχι, δεν πάει έτσι. Στη δική μας περίπτωση διεύρυνε ακόμα περισσότερο τον κύκλο των οπαδών μας. Με λίγα λόγια ή συμμετοχή μας στo Vikings ήταν μία μεγάλη ευκαιρία και μία αξέχαστη εμπειρία.

Ζούμε σε εποχές που θυμίζουν διήγημα επιστημονικής φαντασίας. Πώς ακριβώς τα καταφέρνεις μέσα στους ταχύτατους ρυθμούς και τον γεμάτο θόρυβο κόσμο μας;

Η νοσταλγία είναι ένα πάρα πολύ δυνατό δημιουργικό εργαλείο. Έτσι, κάποιες φορές, η απουσία της φύσης μπορεί να τη φέρει ένα βήμα πιο κοντά σε εμάς, ακριβώς επειδή υπάρχει το στοιχείο της νοσταλγίας. 

Προσωπικά, ζω σε ένα μέρος που διαθέτει ευτυχώς ακόμα μπόλικη φύση και είναι εύκολο να βρεις ηρεμία. Είναι, δηλαδή, σχετικά αραιοκατοικημένο αναλογικά με πολλά άλλα σημεία του πλανήτη.

Αυτό που λες είναι, κατά τη γνώμη μου, ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους η μουσική μας έχει βρει τόσα πολλά πρόθυμα αυτιά. Ο κόσμος διψά για να έρθει ξανά σε επαφή με το φυσικό περιβάλλον. Έτσι, οι αρχαίες παραδόσεις που ήταν πιο στενά συνδεδεμένες με τη φύση βοηθούν προς αυτήν την κατεύθυνση.

Ποια είναι η άποψή σου για την κλιματική αλλαγή και τους κινδύνους που διατρέχει το περιβάλλον;

Η καταστροφή ξεκίνησε πολλούς αιώνες πριν, όταν αφαιρέσαμε την ιερότητα από τη φύση και την ανεβάσαμε στον ουρανό. Η φύση, όμως, παραμένει κάτι το ιερό και εμείς είμαστε κατά κάποιον τρόπο οι προστάτες της. Δυστυχώς, κανείς από εμάς δεν έχει μεγαλώσει με τέτοιες ιδέες στο κεφάλι του.

Υπάρχουν δύο νέοι θεοί της ανθρωπότητας: τα χρήματα και η εξουσία. Η χριστιανική θρησκεία, βέβαια, είναι πολύ επιτυχημένη και εξαιτίας της ικανότητας που έχει να δίνει θρησκευτικό προσωπείο στην υπερσυγκέντρωση εξουσιών.

Ξέρεις κάτι; Αυτό που θεωρώ πιο επικίνδυνο από όλα είναι το γεγονός ότι πολύς κόσμος πιστεύει πως δεν έχει καμία δύναμη για να αλλάξει όλα αυτά. Στην πραγματικότητα όμως ο καθένας μας μπορεί να ξεκινήσει με το εξής απλό: τι μπορώ να κάνω εγώ γι αυτήν την κατάσταση; Δεν είμαστε πολύ μικροί για να κάνουμε τη διαφορά.

Προσωπικά, πιστεύω ότι κάποιες παλιότερες ανιμιστικές κοινωνίες είχαν ένα βασικό προνόμιο: η εξουσία δεν ήταν τόσο συγκεντρωτική. 

Σου λείπουν οι heavy metal μέρες όταν έπαιζες ντραμς στους Gorgoroth;

Είμαι ακόμα μέρος της. Έχω πολλούς φίλους στον χώρο, παίζω live σε αντίστοιχα φεστιβάλ, αλλά αν μιλήσουμε καθαρά μουσικά, όχι, δε  μου λείπει το heavy metal. Ακόμα και όταν έπαιζα στους Gorgoroth, μέσα μου ήταν κάτι που είχε ήδη τελειώσει. Δεν ένιωθα κάποια βαθιά προσωπική σύνδεση. Χρειαζόμουν κάτι όμως που θα με κάνει να αφιερωθώ τελείως σε αυτό. Και το βρήκα. 

Η neo-folk, το νορβηγικό heavy metal αλλά και η παγανιστική μουσική κατηγορείται πολύ συχνά πως διαθέτει δεσμούς με την ευρωπαϊκή Ακροδεξιά. Ποιο είναι το σχόλιό σου;

Ήταν ένα θέμα για το οποίο κληθήκαμε να ξεκαθαρίσουμε τη θέση μας από την αρχή σχεδόν των Wardruna. Στη Νορβηγία άλλωστε υπάρχουν πολλά ναζιστικά φαντάσματα φυλαγμένα στην ντουλάπα. Αν τώρα αγαπάς πραγματικά αυτό που κάνεις, οφείλεις εξαρχής να διαχωρίσεις τον εαυτό σου από τέτοιου είδους ιδεολογίες.

Έτσι, ποτέ δεν έκρυψα τη θέση μου. Πάντα προσπαθώ να κρατήσω τη μουσική μας μακριά από την πολιτική, αλλά υπάρχουν στιγμές που είναι σημαντικό να δώσεις απαντήσεις σχετικά με κάποια ζητήματα. Μιλώντας, τώρα, για τη Νορβηγία νομίζω ότι το trend έχει αλλάξει: δεν ενδιαφέρονται πια για την παράδοση μόνο ακροδεξιά στοιχεία αλλά όλος ο κόσμος, ακόμα και οικογένειες με παιδιά.

Γενικά, δε νομίζω ότι θέλω να σπαταλώ τη μουσική μου για να αντικρούω όλα όσα πιστεύω πως είναι τελείως λάθος. Άλλωστε, το καλύτερο φάρμακο για την άγνοια είναι η γνώση.

Ο περιβόητος σαμάνος της QAnon που εισέβαλε στο αμερικανικό Καπιτώλιο είχε τατουάζ με ρούνους.

Πραγματικά, δεν θέλω -δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιος που θέλει-  να έχω καμία σχέση με τύπους σαν και αυτόν. Υπάρχουν πολύ πιο σημαντικά διδάγματα που μπορεί να πάρεις κανείς από τη σκανδιναβική παράδοση.

Ποιο είναι το ιδανικό μέρος για μία συναυλία των Wardruna;

Την επόμενη φορά που θα έρθουμε στην Ελλάδα, ελπίζω να έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε τη συναυλία σε κάποιο αρχαίο αμφιθέατρο. Εκεί, άλλωστε, είναι και το καλύτερο μέρος για να βιώσει ένας θεατής ένα δικό μας live: κάτω από έναν ουρανό γεμάτο αστέρια.