Πώς τα smartphones έγιναν το μέρος που ζούμε

Εκεί κατέληξε η έρευνα που διενήργησε ομάδα ανθρωπολόγων του UCLA. Για διάστημα 16 μηνών 11 επιστήμονες έζησαν, παρακολούθησαν και κατέγραψαν τη χρήση των έξυπνων τηλεφώνων σε εννέα χώρες της Ασίας, της Αφρικής, της Ευρώπης και της Νοτίου Αμερικής. Διαπίστωσαν πως οι χρήστες νιώθουν για τις συσκευές αυτές όπως για τα σπίτια τους.

Σημείωση: η έρευνα επικέντρωσε σε χρήστες μεγαλύτερων ηλικιών και στο γεγονός ότι επειδή εμείς επιλέγουμε τι θα έχουμε -ως επί το πλείστον- στο τηλέφωνο μας, αυτό εκπροσωπεί τις προσωπικές μας αξίες.

Τα smartphones έγιναν ο θάνατος της εγγύτητας

Ο επικεφαλής Daniel Miller είπε στην Guardian πως «το smartphone δεν είναι πια μια απλή συσκευή που χρησιμοποιούμαι. Έχει γίνει το μέρος όπου ζούμε. Η άλλη όψη του νομίσματος αυτής της διαπίστωσης είναι ότι οι ανθρώπινες σχέσεις -είτε πρόκειται για ένα γεύμα, είτε για μια συνάντηση, είτε για μια κοινή δραστηριότητα- αυτός με τον οποίον μοιραζόμαστε τη στιγμή, μπορεί να εξαφανιστεί για να πάει σπίτι του. Δηλαδή, να “εξαφανιστεί” στο smartphone».

Το φαινόμενο αυτό έχει οδηγήσει στο θάνατο της εγγύτητας. «Η απογοήτευση, η οργή ή ακόμα και η επιθετικότητα που προκαλεί αυτή η συμπεριφορά αντιστοιχεί σε αυτό που λέμε “θάνατο της εγγύτητας”. Μαθαίνουμε να ζούμε με τον κίνδυνο ότι ακόμα και όταν είμαστε σωματικά μαζί με κάποιον, μπορούμε να νιώθουμε επαγγελματικά, κοινωνικά και συναισθηματικά μόνοι».

Όταν αναζήτησαν τους λόγους που συμβαίνει αυτό, εντόπισαν στην καρδιά του προβλήματος τα chat apps «που λέγονται η καρδιά του smartphone. Για πολλούς χρήστες, σε πολλές διαφορετικές περιοχές του πλανήτη, μια εφαρμογή είναι το πιο σημαντικό πράγμα που κάνει το smarthpone για αυτούς. Αυτά τα apps είναι πλατφόρμες που φέρνουν πιο κοντά οικογένειες -μπορεί να υπάρχει ανάγκη για φροντίδα ή λόγος υπερηφάνειας όπως η αποστολή φωτογραφιών του εγγονού- και επανενώνουν μετανάστες με τους ανθρώπους που άφησαν πίσω. Γίνονται ο τρόπος που ένας παππούς παραμένει παππούς, όση απόσταση και αν τον χωρίζει από τον εγγονό του».

Η έρευνα επικέντρωσε στους μεγαλύτερους σε ηλικία, χρήστες «που δεν θεωρούν τους εαυτούς τους νέους ή γέρους. Στην αρχή, η έμφαση στους μεγαλύτερους χρήστες ενδεχομένως να φαινόταν περίεργη, γιατί είχαμε συνηθίσει να επικεντρωνόμαστε στους νέους -ως τους φυσικούς χρήστες των smartphones. Παρ’ όλα αυτά, το focus πάνω στους μεγαλύτερους ανθρώπους βοήθησε στην εξαγωγή της μελέτης των smartphones από την όποια δημογραφική θέση, προκειμένου να μπορούν να θεωρούνται ως κατοχή της ανθρωπότητας, στο σύνολο της».

Σε κάθε περίπτωση, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως τα smartphones ανήκουν στα βασικά είδη πρώτης ανάγκης για όλους. «Είναι ίσως το πρώτο αντικείμενο που προκαλεί το ίδιο το σπίτι -ίσως και το χώρο εργασίας-, υπό την έννοια του χρόνου που περνούμε σε αυτό ενώ είμαστε ξύπνιοι». Για να βοηθήσουν τους εαυτούς τους, σε μελλοντικές αναφορές οι ερευνητές χαρακτήρισαν το φαινόμενο αυτό ως «μεταφορικό σπίτι. Νιώθουμε πως είμαστε στο σπίτι μας, όταν ασχολούμαστε με το smartphone. Είμαστε ανθρώπινα σαλιγκάρια που κουβαλάμε το σπίτι μας στις τσέπες μας».

Οι ειδικοί πρόσθεσαν πως αυτό το σπίτι μπορεί να απέχει πολύ από το μέρος όπου ξεκουραζόμαστε, καθώς πάντα υπάρχει το ενδεχόμενο να απασχοληθούμε με επικοινωνία που αφορά τη δουλειά ή με τα social media. Με άλλους τρόπους τα smartphones μπορούν να μειώσουν την προτέρα εμπειρία του σπιτιού, ως καταφυγίου. Για παράδειγμα, πλέον οι υπάλληλοι μπορεί να θεωρούνται υποχρεωμένοι να είναι σε επαφή με τη δουλειά, ενώ έχουν φύγει από τον εργασιακό τους χώρο. Ένα παιδί που δέχεται λεκτική κακοποίηση από συμμαθητές του στο σχολείο, βρίσκει μικρή ή καθόλου αγαλλίαση όταν επιστρέφει στο σπίτι του.

Πριν ανακηρύξουμε τα smartphones σε μηχανές του διαβόλου, η ομάδα του UCLA θα ήθελε να προσθέσει πως «αυτές οι συσκευές μας βοηθούν να δημιουργήσουμε και να αναδημιουργήσουμε ένα ευρύ φάσμα χρήσιμων συμπεριφορών -από την επανακαθιέρωση διευρυμένων οικογενειών έως τη δημιουργία νέων χώρων για υγειονομική περίθαλψη ή πολιτικά debates». Ως εκ τούτου χρειάζεται περαιτέρω έρευνα και σε περισσότερα πλαίσια, πριν καταλήξουν κάπου οριστικά και αμετάκλητα.

Aς δούμε κάποια στοιχεία που αποδεικνύουν πως τα smartphones είναι το νέο μας σπίτι -και μοιραία οι χρήστες είμαστε εθισμένοι σε αυτά.

✎ Σύμφωνα με έρευνα του Rescue Time περνάμε περίπου 3 ώρες και 15 λεπτά τη μέρα στα τηλέφωνα μας. Κοντά δηλαδή, στις 50 μέρες το χρόνο.

✎ Το 20% που κάνει την περισσότερη χρήση, είναι αγκαλιά με το smartphone για περισσότερες από 4.5 ώρες, τις καθημερινές. Και η χρήση είναι μεγαλύτερη από εκείνη των σαββατοκύριακων.

✎ Οι περισσότεροι άνθρωποι τσεκάρουν το smartphone 58 φορές την ημέρα. Οι 30 είναι εν ώρα εργασίας. Το 70% περνά λιγότερα από 2 λεπτά σε κάθε τσεκάρισμα. Το 25% αφιερώνει από 2 έως 10 λεπτά και το 5% περισσότερα από 10 λεπτά.

✎ Οι περισσότεροι ξοδεύουμε 1 λεπτό και 55 λεπτά στο τηλέφωνο μας, όταν το πιάνουμε στα χέρια μας. Και αυτό το κάνουμε περίπου κάθε 1 ώρα και 43 λεπτά.

✎ Έρευνα του University of California Irvine έδειξε πως χρειαζόμαστε 23 λεπτά και 15” να επιστρέψουμε στη βαθιά αυτοσυγκέντρωση που είχαμε όπως διαχειριζόμασταν κάτι που είχαμε να κάνουμε, πριν ασχοληθούμε με το τηλέφωνο μας.

✎ Οι Αμερικανοί μελέτησαν την screen time και κατέληξαν στο ότι οι εκπρόσωποι της Gen X ξοδεύουν 169 λεπτά τη μέρα στα τηλέφωνα τους. Οι Baby Boomers περνούν 136 λεπτά. Κάθε γενιά περνάει περισσότερο από ένα μήνα στα κινητά της, κάθε χρόνο.

✎ Κατά την πανδημία η χρήση των ηλεκτρονικών συσκευών διπλασιάστηκε, μεταξύ των παιδιών που ζουν στις ΗΠΑ. Στην Κίνα το 70% αύξησε την screen time, ενώ σε ό,τι αφορά τους ενήλικες ο μέσος όρος των 3.5 ωρών την ημέρα έγινε 5.1 ώρες.