Matthew Childs/Pool via AP
EURO 2020

Ένας λόγος να στηρίζεις την αγγλική ομάδα είναι οι αξίες της

Η αγγλικότητα είναι μία έννοια που έχει συνδεθεί με τη συντήρηση και τον αποκλεισμό. Δεν ισχύει το ίδιο για όσα πρεσβεύει η εθνική ομάδα της Αγγλίας.

Οι πρώτοι και βασικοί λόγοι για να υποστηρίξει κανείς την Εθνική ομάδα της Αγγλίας είναι κατά βάση ποδοσφαιρικοί. Το αγγλικό πρωτάθλημα, ο συνδυασμός κορυφής και γραφικότητας που τόσο υπέροχα το συνθέτουν και φυσικά όλη αυτή η ιστορία αίματος και χώματος που είναι το βίωμα του να υποστηρίζεις Αγγλία στην τελική φάση οποιουδήποτε τουρνουά από το 1966 και εξής. Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα.

Η Αγγλία και η εθνική της ταυτότητα έχουν υποστεί διάφορα σοκ με βασικότερο όλων φυσικά την αποχώρησή της από την Ευρωπαϊκή Ένωση με το περίφημο Brexit. Σε αυτή την οριακή, κρίσιμη και σίγουρα μεταιχμιακή κατάσταση, η εθνική ομάδα της Αγγλίας έρχεται να προσφέρει έναν νέο χαρακτήρα αυτού που λέμε αγγλικότητα. Πρόκειται για κάτι που δεν αφορά βέβαια μόνο το τέλος του τουρνουά που, οτιδήποτε και αν γίνει στον τελικό, δεν μπορείς σε καμία περίπτωση να το χαρακτηρίσεις ως αποτυχία.

Από τον πρώτο της αγώνας, εκείνο το βαρετό 1-0 επί της Κροατίας, η αγγλική ομάδα φαινόταν ότι θα έβαζε τις αξίες της κυριολεκτικά στο κέντρο του γηπέδου. Οι παίκτες της, μηδενός εξαιρουμένου, γονάτιζαν προκειμένου να δηλώσουν την υποστήριξή τους στο κίνημα του Black Lives Matter, μιμούμενοι την ιστορική κίνηση του Colin Kaepernick. O Harry Kane, φορά το περιβραχιόνιο του αρχηγού στα χρώματα του ουράνιου τόξου και του Pride, μία κίνηση που απέκτησε ακόμα μεγαλύτερο συμβολικό βάρος μετά το νομοθέτημα του Orban και τη συζήτηση που ξεσήκωσε αυτό στην Ευρώπη. Εκτός γηπέδου, πολλοί παίκτες αλλά και ο Southgate έχουν τοποθετηθεί πάνω σε κοινωνικά ζητήματα που αφορούν στην ισότητα, ακόμα και στα δωρεάν σχολικά γεύματα στα παιδιά που έχουν ανάγκη.

Ο Gareth Southgate πανηγυρίζει την πρόκριση για την Αγγλία στον τελικό © 2021, Frank Augstein/ AP Photo

Αυτή την εκδοχή της εθνικής Αγγλίας μπορούμε να τη δούμε ξεκάθαρα και από μία πολύ ενδιαφέρουσα δήλωση του ομοσπονδιακού τεχνικού της. «Είναι ευθύνη τους να συνεχίσουν να αλληλεπιδρούν με την κοινωνία για ζητήματα όπως η ισότητα, η συμπεριληπτικότητα και ο φυλετικός ρατσισμός, χρησιμοποιώντας τη δύναμη της φωνής τους προκειμένου να θέσουν ζητήματα, να αυξήσουν την ενσυναίσθηση και τελικά να διαπαιδαγωγήσουν», έγραψε τις προάλλες ο Southgate προς τους οπαδούς της Αγγλίας. Η πίστη στις αξίες και τις παραδόσεις του έθνους είναι σημαντικές αλλά δεν πρέπει να έρθουν ως εμπόδιο στην πρόοδο και την ενδοσκόπηση.

Αυτά φαίνονται για μία άλλη χώρα κάτι κοινότυπο. Για την Αγγλία δεν είναι. Το ποδόσφαιρο ήταν ανέκαθεν ο κατ’ εξοχήν χώρος έκφρασης του αγγλικού εθνικισμού. Μία πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι η εθνική ομάδα είναι το πιο ενωτικό σύμβολο που υπάρχει στη χώρα. Δεν είναι τόσο παράδοξο, δεν υπάρξει ξεχωριστό κράτος και η Αγγλία δεν έχει καν το δικό της εθνικό ύμνο. Ο αθλητισμός είναι κυρίως ο χώρος που τη διαφοροποιεί εθνικά.

Προφανώς, η αγγλικότητα δεν είχε πάντα θετικές αναπαραστάσεις, όπως και οι περισσότερες εκδοχές εθνικισμού. Πόσο μάλλον μίας κατ’ εξοχήν αποικιοκρατικής δύναμης. Συνήθως, λοιπόν, συνδεόταν με τα ακριβώς αντίθετα από αυτά τα οποία θέτει ως αξίες η αγγλική ομάδα: Αποκλεισμούς, διακρίσεις, συχνά και ρατσισμό. Φαίνεται από έρευνες ότι οι νεαρότεροι πληθυσμοί τείνουν να αναζητούν περισσότερο την ταυτότητά τους στη βρετανικότητα, παρά στην αγγλικότητα. Οι ίδιοι θεωρούν την πρώτη ως σύμβολο προόδου, πολυπολιτισμικότητας και συμπεριληπτικότητας. Οι μεγαλύτερες ηλικίες επιλέγουν περισσότερο να αυτοπροσδιορίζονται ως Άγγλοι.

Η Αγγλία πέρασε και στο Λονδίνο πανηγυρίζουν. © 2021, Thanassis Stavrakis/ AP Photo

Αυτές οι απόλυτες διακρίσεις έχουν αρχίσει να μετασχηματίζονται και τα sports (ιδίως δε το ποδόσφαιρο) έχουν παίξει πολύ μεγάλο ρόλο σε αυτό.  Αυτό φυσικά δε σημαίνει ότι η εθνική Αγγλίας ενώνει όλους τους Άγγλους. Η ομάδα δέχτηκε έντονη κριτική για την επιλογή να γονατίζει στην έναρξη των αγώνων. Η κριτική αυτή προέρχεται πρώτα από όλα από συντηρητικούς πολιτικούς που δηλώνουν συχνά-πυκνά την αντίθεσή τους με την πολιτικοποίηση του ποδοσφαίρου. Κάτι που συμβαίνει ως συνήθως, όταν αυτή η πολιτικοποίηση δεν τους συμφέρει.

Λίγη σημασία όμως έχει αυτό για όσους βλέπουν το Euro 2020. Η Αγγλία, μία ομάδα πολυπολιτισμική η ίδια, έφτασε στον τελικό του τουρνουά. Οι παίκτες της επιλέγουν καθ’ όλη τη διάρκεια του τουρνουά να είναι μείνουν πιστοί στις αξίες τους και ας έγιναν αντικείμενο κριτικής. Αν μη τι άλλο, αυτός είναι ένας ακόμα καλός λόγος για να τους υποστηρίξει κανείς.