Η Ισλανδία αντιμετωπίζει την κλιματική κρίση θάβοντας το διοξείδιο του άνθρακα στα βράχια

Δίνοντας ένα επιπλέον κίνητρο ύψους 100 εκ. δολαρίων σε όποιον το πετύχει, με προϋπόθεση ότι η τεχνολογία που θα αναπτυχθεί θα μπορεί να αφαιρεί τουλάχιστον 1000 τόνους CO2 το χρόνο με τη δυνατότητα αύξησης σε αρκετούς περισσότερους γιγατόνους μελλοντικά και με κόστος που δεν θα είναι απαγορευτικό.

Αποδεικνύοντας έτσι στους πολέμιούς του ότι δεν ισχύει ότι το μόνο που τον νοιάζει είναι πώς θα βρει ένα βιώσιμο τρόπο για να φύγει για άλλους πλανήτες (μαζί με την Grimes, την Amber Heard ή όποιο άλλο μοντέλο, τραγουδίστρια ή ηθοποιό θα έχει τη δεδομένη στιγμή στο πλευρό του), αφήνοντας όλους εμάς τους υπόλοιπους να πλατσουρίζουμε στον υπόνομο που έχει καταλήξει να είναι η Γη.

Διευκρίνιση.Το να φτιάξεις καύσιμο για πυραύλους με CO2 είναι, για όσους από εμάς παίρναμε σταθερά 10-12 στη Φυσική στο λύκειο, το εύκολο κομμάτι της εξίσωσης. Ξέρουμε πώς να το κάνουμε εδώ και περίπου 100 χρόνια. Το μεγάλο πρόβλημα, εκείνο που για όποιον το λύσει αποτελεσματικά μεταφράζεται σε δισεκατομμύρια δολάρια σε έσοδα, είναι το πώς να ρουφήξεις το CO2 από την ατμόσφαιρα.

Αν και το σκεπτικό πίσω από τη διαδικασία «Άγιο Δισκοπότηρο» του carbon capture, που θέλει μια τέτοια διαδικασία να μειώνει την ποσότητα αερίων θερμοκηπίου και άρα να είναι ικανή να επιβραδύνει ή να αναστρέψει την κλιματική αλλαγή, θεωρείται ακόμη αμφιλεγόμενο. Με τον αγαπημένο Bernie Sanders να έχει δημόσια αποκηρύξει το  carbon capture ως «ψευδο-λύση», προτιμώντας κάτι πιο δραστικό που να περιλαμβάνει την πλήρη κατάργηση των ορυκτών καυσίμων. Και ακτιβιστές όπως η Greta Thunberg να απαξιούν να δώσουν βαρύτητα σε «τεχνολογίες που οριακά υπάρχουν».

Ουσιαστικά ο Elon Musk φιλοδοξεί να πρωτοπορήσει στο πεδίο του carbon capture με τον ίδιο τρόπο που έκανε και στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Πρώτα θέλει να βρει την τεχνολογία. Και μετά να την κάνει τόσο οικονομική ώστε κανείς μας να μην έχει πια δικαιολογία να οδηγεί βενζινοκίνητο αυτοκίνητο.

Αυτή τη στιγμή που μιλάμε υπάρχουν διάφοροι δρόμοι που ανοίγονται μπροστά μας. Όπως το να φυτέψουμε περισσότερα δέντρα (ο φυσικός τρόπος) ή να απομονώσουμε το CO2 κατευθείαν από τα εργοστάσια που το παράγουν.

Η εταιρεία που ίσως δίνει τη λύση

Αν και η πιο εφαρμόσιμη λύση φέρεται να έρχεται, σύμφωνα με σχετικά ρεπορτάζ -μεταξύ άλλων- του Wired και του Techcrunch, από την Ελβετική εταιρεία Climeworks, η νέα εγκατάσταση (ξεκίνησε να λειτουργεί τον περασμένο Σεπτέμβριο) της οποίας στο Hellisheidi, λίγο έξω από το Ρέικιαβικ, ξοδεύει $600-800 προκειμένου να απορροφήσει ένα τόνο CO2 από την ατμόσφαιρα. Αν και εφόσον καταφέρει να το μειώσει αυτό σε $100-200 ανά τόνο, τότε δεν θα κερδίσει απλώς το έπαθλο τoυ Elon Musk αλλά θα γίνει το ίδιο γνωστή παγκοσμίως όσο η Manchester United, η Coca Cola και η IKEA.

Δεν είναι τυχαίο ότι ανάμεσα στους πρώτους πελάτες της, εκείνους που δεν διστάζουν να πληρώσουν το πανάκριβό -για την ώρα- «εισιτήριο» είσοδού / εξιλέωσης για τις ανθρακικές τους «αμαρτίες», περιλαμβάνονται από εταιρείες όπως οι Microsoft, Stripe και Swiss Re μέχρι τους Coldplay που θέλουν με τον τρόπο αυτό να μηδενίσουν τις εκπομπές CO2 που θα προκληθούν από την παγκόσμια περιοδεία τους.

Πώς λειτουργεί η Orca της ελπίδας

Το συγκεκριμένο εργοστάσιο στην Ισλανδία, που ονομάζεται Orca (από τη φάλαινα-δολοφόνο και την ισλανδική λέξη για «ενέργεια»), είναι το πρώτο παγκοσμίως που -για να το θέσω με «επιστημονικούς» όρους- ρουφάει CO2 από την ατμόσφαιρα και το παγιδεύει μόνιμα κάτω από το έδαφος.

Το Orca αποτελείται από οκτώ καταπράσινα (#topasokeinaipantou) κιβώτια- συλλέκτες σε μέγεθος κοντέινερ. Στο μπροστινό μέρος κάθε κουτιού υπάρχουν μεγάλες περσίδες και στο πίσω 12 ανεμιστήρες που τραβούν αέρα μέσα.

Μέσα στους συλλέκτες τα μόρια CO2 χτυπούν την επιφάνεια ενός ειδικά ανεπτυγμένου φίλτρου, όπου τα μόρια, που ονομάζονται amines, «αρπάζονται» επιλεκτικά πάνω τους, ενώ ο υπόλοιπος αέρας βγαίνει κανονικά από την άλλη πλευρά. Με την εφαρμογή θερμότητας (100 βαθμοί Κελσίου), το CO2 απελευθερώνεται από τις αμίνες, αποθηκεύεται σε δεξαμενές και στη συνέχεια διοχετεύεται μέσω νερού (σ.σ. που καταλήγει να θυμίζει υπόγειο ποτάμι ανθρακούχου νερού) σε υπόγεια ηφαιστειακά πετρώματα, όπου σχηματίζει ανθρακικά ορυκτά μακράς διάρκειας.

Σύμφωνα με τον CEO της εταιρείας, Jan Wurzbacher: «Ο συνδυασμός άμεσης σύλληψης και αποθήκευσης αέρα είναι πολύ πιθανό αυτό που θα χρειαστεί ο κόσμος σε μαζική κλίμακα, εάν θέλουμε να συμμορφωθούμε με τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή».

Στόχοι που περιλαμβάνουν τη συγκράτηση της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη στους δυο βαθμούς Κελσίου. Κάτι που, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, μεταφράζεται στην αφαίρεση 10 δις τόνων CO2 από την ατμόσφαιρα ετησίως μέχρι το 2050. Ένα ποσό που ειδικοί εκτιμούν ότι θα ανέβει στα 20 δις αφού κανείς δεν πιστεύει πραγματικά ότι θα γίνουν οι απαραίτητες μειώσεις στις εκπομπές από εργοστάσια παραγωγής ενέργειας από άνθρακα, λιγνίτη και λοιπά ρυπογόνα ορυκτά.

Αυτό που πρέπει να γίνει σαφές είναι ότι προφανώς και μιλάμε για μια τεχνολογία στα σπάργανα. Μια Orca δεν μπορεί να φέρει την άνοιξη. Ειδικά αν σκεφτείς ότι η μέγιστη δυνατότητα αφαίρεσης CO2 που έχει ετησίως είναι μόλις 4.000 τόνοι. Και ξέρεις τι είναι 4.000 τόνοι CO2; To ισοδύναμο που απορροφούν 2.000 δέντρα. Απλώς το επιτυγχάνεις σε 1.000 φορές λιγότερο χώρο. Αλλά είναι μια ελπίδα.

Γιατί, όπως εύστοχα επισήμανε γνωστός καθηγητής στο Columbia «Ξέρουμε ότι, αν χρειαστεί, μπορούμε να φτιάξουμε και άλλες πολλές χιλιάδες Orcas. Με κάθε γενιά, όπως συμβαίνει συνήθως με την τεχνολογία, να έχει καλύτερη απόδοση και μικρότερο κόστος». Ενώ εξίσου ελπιδοφόρο είναι ότι μιλάμε για modular τεχνολογία. Δεν χρειάζεται δηλαδή να χτίσεις κάτι τεράστιο. Απλώς προσθέτεις, όταν το επιθυμείς, περισσότερα κουτιά-συλλέκτες.

Μια ελπίδα για το μέλλον

Είπαμε. Αυτή είναι η αρχή. Και δεν είναι τυχαίο ότι λαμβάνει χώρα στην Ισλανδία, το υπέδαφος της οποίας είναι γεμάτο βασαλτικά πετρώματα που το μετατρέπουν γρήγορα σε πέτρα και το κρατούν παγιδευμένο για πάντα εκεί (εδώ ένας χάρτης με το ποια άλλα μέρη είναι ιδανικά)

Άξιο επισήμανσης είναι ότι η επόμενη Orca είναι ήδη στα σκαριά, δέκα φορές πιο μεγάλη (βλέπε 80 κοντέινερς) με δυνατότητα απορρόφησης 40.000 τόνων ετησίων. Ενώ υπάρχουν και αντίστοιχες αξιόλογες προσπάθειες όπως της Kαναδικής Carbon Engineering που χτίζει ένα εργοστάσιο στο Τέξας με δυνατότητα απορρόφησης 500.000 τόνων CO2 το χρόνο και startup όπως η Phykos που κατασκευάζει ρομπότ που καλλιεργούν φύκια στη μέση του ωκεανού, τα οποία μετά βυθίζουν προκειμένου να παγιδεύσουν το CO2.

Σύμφωνα με τους ειδικούς το 2021 ήταν η χρονιά που η βιομηχανία carbon capture έγινε mainstream και προβάλλει πλέον ως -προσεχώς βιώσιμη- λύση. Άσε που, αν τα καταφέρουμε, θα έχουμε ένα επιπλέον όφελος πέρα από τη σωτηρία της γης. Ότι δηλαδή ο Elon Musk θα έχει αρκετό και φθηνό καύσιμο προκειμένου να ρίξει μαύρη πέτρα CO2 πίσω του και να «ξεκουμπιστεί» μια και καλή για τον Άρη.