We Need Books: Η πρώτη πολυγλωσσική βιβλιοθήκη της Αθήνας βρίσκεται στην Κυψέλη

Η ομάδα του We Need Books εργάζεται για τη δημιουργία μιας κοινωνίας απαλλαγμένης από διακρίσεις, διασφαλίζοντας την ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση, που είναι δύναμη. Ο χώρος ενθαρρύνει την επικοινωνία, τη φαντασία και τη χαρά, και δίνεται η ευκαιρία στις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες να ξεπεράσουν τα εμπόδια που τις κρατούν στο περιθώριο.

Με βιβλία σε 36 γλώσσες – συμπεριλαμβανομένων των ελληνικών – εθνικότητες από Ελλάδα, Αφγανιστάν, Συρία, Παλαιστίνη, Ιράν, Αίγυπτο, Καμερούν, Κονγκό, Τουρκία, Αλβανία, Ισπανία, Πολωνία, Ελβετία, Μεγάλη Βρετανία, ΗΠΑ και Ολλανδία βρίσκουν ένα κοινό σημείο επαφής στην πρώτη πολυγλωσσική βιβλιοθήκη της Αθήνας.

Η γειτονιά της Κυψέλης έχει υποδεχτεί με χαρά το We Need Books και κάθε μέρα οι δεσμοί μεγαλώνουν. Παλιοί κάτοικοι της Κυψέλης έρχονται να πουν τα νέα τους, digital nomads που μένουν στην περιοχή επιλέγουν τον χώρο για να δουλέψουν, παιδιά έρχονται μετά το σχολείο για να κάνουν τα μαθήματά τους και όλο και περισσότεροι γίνονται μέλη για να μπορούν να δανείζονται βιβλία.

Η Κυψέλη μια γειτονιά για όλες τις εθνικότητες

«Είχαμε ψάξει πολύ, σε όλες τις περιοχές του κέντρου, μάλιστα δύο φορές ήμασταν στα πρόθυρα να κλείσουμε άλλους χώρους, αλλά τελικά η μοίρα μας ήταν να ξεκινήσουμε εδώ να βγάζουμε ρίζες και εκ των υστέρων δεν μπορώ να φανταστώ πιο κατάλληλη περιοχή για την πολυγλωσσική μας βιβλιοθήκη» λέει η Ιωάννα Νισυρίου, μία εκ των ιδρυτών του We Need Books.

Προ COVID, ο χώρος έφτανε τις 70 επισκέψεις την ημέρα. Τώρα που ο χώρος είναι ανοιχτός για το κοινό λιγότερες ώρες και με λιγότερες δράσεις, έχουν γύρω στις 100 επισκέψεις την εβδομάδα. Αυτή την περίοδο, οι περισσότεροι χρήστες της βιβλιοθήκης προέρχονται από την Ελλάδα, το Αφγανιστάν, τη Συρία, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, και από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Μπορεί σε μια μέρα να συνυπάρχουν στη βιβλιοθήκη άτομα από 10 ή ακόμα και περισσότερες διαφορετικές χώρες.

Ο εθελοντισμός είναι ο ακρογωνιαίος λίθος που στηρίζει τέτοιου είδους εγχειρήματα. Όπως λέει η Ιωάννα, όλα τα μέλη της ομάδας έχουν υπάρξει εθελοντές και τα περισσότερα είναι ακόμα. «Μέσα από τον εθελοντισμό μπορεί κανείς να αξιοποιήσει δημιουργικά τον χρόνο του, να προσφέρει έργο, να αισθανθεί χρήσιμος, να γνωρίσει ενδιαφέροντες ανθρώπους, να αναπτύξει δεξιότητες, να αποκτήσει εμπειρία για το πώς δουλεύουν οι ομάδες και άλλα πολλά. Από την άλλη, οι καιροί είναι δύσκολοι και για πολλούς ο εθελοντισμός είναι πολυτέλεια».

«Όταν έχουμε πρόσβαση σε χρηματοδότηση για συγκεκριμένα προγράμματα προσπαθούμε οι θέσεις να καλύπτονται από άτομα που βρίσκονται ήδη στην ομάδα, εκτός αν αναζητούμε κάποια ειδικότητα ή συγκεκριμένες δεξιότητες που δεν καλύπτονται έσωθεν. Πέρα από το διάστημα που λειτούργησε πιλοτικά η βιβλιοθήκη στην Πλατεία Θεάτρου στα πλαίσια ενός προγράμματος του Δήμου Αθηναίων, πριν τρεισήμισι χρόνια, δεν έχει υπάρξει άλλη συμβολή κρατικού φορέα.

Σε όλο τον κόσμο, οι βιβλιοθήκες χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό, αποκλειστικά ή στο μεγαλύτερο μέρος τους, ή από κάποιον μεγάλο ευεργέτη. Ελπίζουμε κάποια στιγμή να υιοθετηθεί η βιβλιοθήκη από το κράτος γιατί στην καρδιά της είναι δημόσια βιβλιοθήκη. Όμως βλέποντας πόσο υποφέρουν οι δημόσιες βιβλιοθήκες στην Ελλάδα, για την ώρα πιστεύω είναι καλύτερα που λειτουργούμε ανεξάρτητα».

Τα βιβλία μάς φέρνουν κοντά

Όσο ζούμε δεν σταματάμε να μαθαίνουμε. Και τα εφόδια είναι σημαντικά για να ανταπεξέλθουμε όταν βρίσκουμε τους εαυτούς μας σε διαφορετικούς ρόλους και συνθήκες. Για παράδειγμα, όταν κάποιος γίνεται γονιός, έχει να αντιμετωπίσει προκλήσεις για τις οποίες δεν ήταν καθόλου έτοιμος. Ή όταν κάποιος είναι δυστυχισμένος στη δουλειά του, ή έχει απογοητευτεί από μεγάλες περιόδους ανεργίας ή η κοινωνική του ζωή δεν του προσφέρει ικανοποίηση, χρειάζεται να μάθει τρόπους για να βελτιώσει την κατάστασή του.

«Οι άνθρωποι που έχουν φύγει από τον τόπο τους και βρίσκονται σε μια ξένη χώρα έχουν να αντιμετωπίσουν έναν κατακλυσμό προκλήσεων. Από την αβεβαιότητα για το νομικό τους status, τις δυσκολίες ένταξης σε ένα καινούριο εκπαιδευτικό περιβάλλον, την εκμάθηση μιας νέας γλώσσας, της ένταξης σε μια κοινωνία πιο ελεύθερη ή πιο συντηρητική από αυτή που έχουν συνηθίσει, την επαγγελματική αποκατάσταση, τη δημιουργία ανθρώπινων δεσμών με τους γύρω τους, ακόμα και την απορία και την αστεγία. Και βέβαια υπάρχει το τραύμα που κουβαλάει κανείς μαζί του όταν έχει χάσει ανθρώπους δικούς του, όταν έχει δει τον πόλεμο, όταν έχει βιώσει τη φτώχεια κι όταν έχει εκτεθεί σε ένα σωρό κινδύνους για να φτάσει στην Ελλάδα» εξηγεί η Ιωάννα.

«Τα βιβλία είναι ένας υπέροχος τρόπος για να έρθουν οι άνθρωποι κοντά».

Μία βιβλιοθήκη σαν το We Need Books προσπαθεί να είναι εκεί για όλους, μέσα από τα προγράμματά της κι από τη συλλογή των βιβλίων της. Για την Ιωάννα, φαντάζει αδιανόητο να μιλάμε για κοινωνική ένταξη και να μην υπάρχουν χώροι που προσφέρουν υπηρεσίες σε Έλληνες, πρόσφυγες και μετανάστες, εξίσου, δημιουργώντας ένα κλίμα συνεργασίας και εξοικείωσης με τη διαφορετικότητα.

«Η πολυγλωσσική μας βιβλιοθήκη πρώτον λέει φωναχτά ότι ζούμε σε μια πολυπολιτισμική πόλη και ξέρετε, αυτό είναι πολύ ωραίο. Έχουμε τόσα να μάθουμε ο ένας από τον άλλον. Και δεύτερον ότι ο φόβος της διαφορετικότητας καταπολεμάται μέσα από τη γνώση και την προσωπική επαφή. Ζούμε όλοι μαζί σε αυτή την πόλη, ας γνωριστούμε για να ζούμε καλύτερα. Τα βιβλία είναι ένας υπέροχος τρόπος για να έρθουν οι άνθρωποι κοντά».

Υιοθέτησε ένα βιβλίο

Το adopt a book είναι ένα πρόγραμμα υιοθεσίας βιβλίων. Στην αντίστοιχη ενότητα της ιστοσελίδας, η ομάδα έχει διαλέξει βιβλία από τη συλλογή της που πιστεύει ότι αξίζει να «υιοθετηθούν». «Εκεί μπορεί κάποιος να βρει βιβλία που είχε διαβάσει ως παιδί, άλλα που του άλλαξαν τον τρόπο σκέψης, άλλα που αγάπησε πολύ, που του θυμίζουν ένα αγαπημένο τόπο ή άνθρωπο, που πιστεύει ότι πρέπει να διαβαστούν κι από άλλους, βιβλία που μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο».

«Με κάποιο οικονομικό αντίτιμο το οποίο μας επιτρέπει να αγοράζουμε κι άλλα βιβλία που εμπνέουν σε διαφορετικές γλώσσες, μπορεί όποιος θέλει να υιοθετήσει ένα βιβλίο για τον ίδιο ή προς τιμήν κάποιου άλλου και να λάβει από εμάς ένα πιστοποιητικό υιοθεσίας, αντίγραφο του οποίου μπαίνει και στο βιβλίο που υιοθετήθηκε προς αναγνώριση της προσφοράς του».

Ο χώρος λειτουργεί σύμφωνα με τα πρότυπα ξένων βιβλιοθηκών, δηλαδή η ομάδα αντιλαμβάνεται τη βιβλιοθήκη ως κάτι το ζωντανό, που οφείλει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κοινότητας που υπηρετεί, όχι ως ένα αναγνωστήριο/ησυχαστήριο ή ψυγείο γνώσης. Με αυτό το γνώμονα και σε συνδυασμό με τη διαθεσιμότητα των εθελοντών, το We Need Books διαμορφώνει τις δράσεις τους.

Τον τελευταίο καιρό έχουν γίνει δράσεις φιλαναγνωσίας και καλλιτεχνικά εργαστήρια για παιδιά από 4 ως 12 ετών, παρουσιάσεις βιβλίων για ενήλικες, εργαστήρια storytelling για νέους και νέες, πέρα από τα μαθήματα ελληνικής γλώσσας και την ενισχυτική διδασκαλία που γίνονται σε μόνιμη βάση. Σύντομα, θα ξεκινήσουν ομάδες γονέων, σε συνεργασία με εξειδικευμένους επαγγελματίες, τον Ιούνιο θα οργανωθεί ένα οικολογικό φεστιβάλ κινηματογράφου στα πλαίσια των δράσεων που γίνονται για το #climateofchange σε όλη την Ευρώπη και θα πάρουν μέρος στο Refugee Week που διοργανώνεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα.

«Τα βιβλία μπορεί να είναι σωτήρια σε περιόδους κρίσης. Εγώ θυμάμαι τον εαυτό μου πολλές φορές να έχω κρατηθεί από ένα βιβλίο και σίγουρα κάποια βιβλία έχουν διαμορφώσει την προσωπικότητα και τις επιλογές μου. Με τα βιβλία δεν είμαστε τόσο μόνοι. Βλέπουμε ότι στο παρελθόν άνθρωποι απλοί όπως εμείς, πέρασαν ίδιες και μεγαλύτερες δυσκολίες και επιβίωσαν. Ότι μπορεί κανείς να επηρεάσει τη ζωή του με τις επιλογές του. Ότι ακόμα κι όταν όλα φαίνονται ζοφερά, κάπου υπάρχει μια λύση».

«Δίνουν διέξοδο στη φαντασία μας όταν εκείνη είναι εγκλωβισμένη σε μια δύσκολη πραγματικότητα. Μας επιτρέπουν να ονειρευτούμε ένα διαφορετικό μέλλον για τους εαυτούς μας και για την ανθρωπότητα. Μας μαθαίνουν καινούρια πράγματα, μας ανοίγουν δρόμους, μας εξοικειώνουν με άλλους τρόπους ζωής κι άλλους τρόπους σκέψεις. Καλλιεργούν την ενσυναίσθηση. Είναι πολύτιμα τα βιβλία ούτως ή άλλως, αλλά σε περιόδους κρίσης πραγματικά για κάποιους ανθρώπους είναι το σωσίβιο με το οποίο μπορείς να τους φέρεις ξανά στη στεριά» καταλήγει η Ιωάννα.

Το OneCity είναι ο νέος οδηγός της Αθήνας. Γειτονιές, πρόσωπα, εστιατόρια και street food, τάσεις και αφίξεις σε διασκέδαση και πολιτισμό. Ό,τι συμβαίνει στην πόλη βρίσκεται στο OneCity by OneMan!