Ο Αριστοτέλης Μπαράκος σχεδιάζει το «καλοκαίρι» στο κέντρο της Αθήνας

Πόσο εύκολο είναι να μιλήσεις για το σύγχρονο ντιζάιν σε μια εποχή που μας απασχολεί η οικονομική κρίση, η πανδημία, ο πόλεμος; Στην ερώτηση αυτή απαντά ο βραβευμένος σχεδιαστής Αριστοτέλης Μπαράκος, ο οποίος διοργανώνει ένα open studio με συμβολικό τίτλο «Against all odds», στην απόλυτη καρδιά της Αθήνας, όπου επιμένει να ζει και να δημιουργεί. Μια συζήτηση εφ’ όλης της ύλης για την… ύλη απ’ την οποία παράγονται σύγχρονα ντιζάιν αντικείμενα. Μια επίσκεψη στη «δύσκολη» οδό Μάρνη, όπου άνοιξε το εργαστήριό του δυο μέρες πριν το πρώτο λοκντάουν για να διανύσει έπειτα μια σούπερ δημιουργική περίοδο διάρκειας δυο ετών.

Μια συνομιλία με έναν νέο δημιουργό που αποφάσισε να χαράξει τον δικό του δρόμο σε μια γωνιά αυτού του κόσμου, όπου πρέπει να προσπαθήσεις λίγο παραπάνω για να αναδειχθεί και να δικαιωθεί η δουλειά σου.

Αυτή η «φωτεινή» γωνιά, ωστόσο, λειτουργεί την ίδια στιγμή και ως πηγή έμπνευσης για τον ίδιο, με αρκετές δημιουργίες που έχουν να κάνουν με το φως και με μια μοναδική σειρά «παραθεριστών» όπως θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε αλλιώς τη σειρά φωτιστικών Théros, τους «φωτεινούς» αυτούς χαρακτήρες, μαρμάρινους ή κεραμικούς, με το ψάθινο καπέλο.

Μια σειρά που προέκυψε από μια παιδική καλοκαιρινή ανάμνηση του Μπαράκου, όταν τα καλοκαίρια προσγειωνόταν με τους γονείς του στο «Ελληνικό», ερχόμενοι από το Μόναχο στην Αθήνα για να συνεχίσουν έπειτα προς Εύβοια όπου παραθέριζαν. Ήταν τόσο έντονο το αθηναϊκό φως μόλις έβγαιναν από το αεροπλάνο που δεν θα ξεχάσει ποτέ αυτή την εικόνα. Και όπως φαίνεται από τα σχέδιά του, τώρα που μάθαμε την ιστορία, ούτε κι εμείς.

Εκκινώντας από ένα δημιουργικό περιβάλλον

Ας ξεκινήσουμε με τις συστάσεις. Μίλησέ μας για σένα. Πότε και πώς μπήκε το ντιζάιν στη ζωή σου; Ποια πορεία έχεις ακολουθήσει μέχρι τώρα;

Γεννήθηκα στο Μόναχο της Γερμανίας όπου πέρασα τα παιδικά μου χρόνια μέσα σε ένα ιδιαίτερα δημιουργικό οικογενειακό περιβάλλον, καθώς η οικογένειά μου διατηρούσε εργαστήριο υψηλής ραπτικής για κλασικό ανδρικό ντύσιμο. Το 1992 μετακομίσαμε οικογενειακώς στην Ελλάδα, πατρίδα του πατέρα μου και χώρα απόλαυσης των καλοκαιρινών διακοπών μας. Την απόφαση να ασχοληθώ με το ντιζάιν την πήρα ενώ εργαζόμουν ήδη κάποια χρόνια ως τεχνίτης σε ένα εργαστήριο ειδικών κατασκευών για τον κινηματογράφο και τη διαφήμιση.

Είμαι πολύ τυχερός που βρέθηκα στο εργαστήριο εκείνο διότι συναναστράφηκα πολλούς δημιουργικούς ανθρώπους –αρχιτέκτονες, σχεδιαστές, καλλιτέχνες, αποκόμισα πολύτιμη πρακτική εμπειρία και ταυτόχρονα είχα ένα εργαστήριο, με όλα τα εργαλεία, στη διάθεση μου. Μπορούσα να πειραματίζομαι και να δοκιμάζω, τόσο κατά την διάρκεια των σπουδών μου, όσο και κατά τα πρώτα χρόνια της επαγγελματικής μου πορείας. Έτσι ουσιαστικά συνειδητοποίησα την ανάγκη μου να δημιουργώ, να κατασκευάζω και να πειραματίζομαι με την ύλη.Τελειώνοντας τις σπουδές μου στο ντιζάιν το 2013, ξεκίνησα άμεσα να δουλεύω σε εταιρείες τεχνολογίας και βιοτεχνολογίας, ενώ πέρασα και έξι μήνες στην καρδιά της τεχνολογικής βιομηχανίας στην Shenzhen της Κίνας.

Το 2019 όμως αποφάσισα να κυνηγήσω το όνειρο μου και να ιδρύσω το Studio Aristotelis Barakos. Μία κίνηση υψηλού ρίσκου με πολύ αβέβαιες προοπτικές, που μοιάζει όμως να είναι στη σωστή κατεύθυνση.

Η Αθήνα θέλει χιούμορ

Ζεις και δημιουργείς στο κέντρο της πόλης. Είναι η Αθήνα τόπος έμπνευσης; Υπάρχουν στοιχεία της πόλης, μικρές αστικές αφορμές, που κινητοποιούν τη σκέψη σου;

Το κέντρο της Αθήνας είναι ο χώρος που κινούμαι και έχω επιλέξει να ζω 20 χρόνια τώρα, γιατί μου αρέσει παρά τις δυσκολίες πολλές φορές. Μένω στα Εξάρχεια και το στούντιο μου στεγάζεται εδώ και 2 χρόνια σε ένα πρώην κτίριο γραφείων στην οδό Μάρνη, στην πλατεία Βάθη.

Είναι μία πολύ ζωντανή πόλη, χαώδης και πολυεπίπεδη, όπου για να μπορέσεις αντεπεξέλθεις πρέπει να έχεις χιούμορ. Αυτό σε γλιτώνει από το να είσαι συνέχεια νευριασμένος και να διαχειρίζεσαι την καθημερινότητα σε αυτό το δύσκολο με τα πολλά στραβά του περιβάλλον.

Σε κάθε περίπτωση, βρίσκω εξαιρετικά ενδιαφέρουσες τις τεράστιες αντιθέσεις της. Για παράδειγμα μπορεί να ξεκινήσω με το ποδήλατο μου από το στούντιο μου στην πλατεία Βάθη, μία υποβαθμισμένη πολύπαθη γειτονιά του κέντρου, και μέσα 10 λεπτά να λιάζομαι στην Πνύκα με ένα βιβλίο, σε ένα μαγικό σκηνικό, μακριά από την φασαρία που γίνεται παρακάτω με τους χιλιάδες τουρίστες να σπρώχνονται για να ανέβουν στην Ακρόπολη.

Επίσης το γεγονός ότι μένουν πλέον στην πόλη τόσο πολλοί μετανάστες, οι οποίοι έχουν αρχίσει πλέον να αναμιγνύονται και να γίνονται κομμάτι της, την κάνουν ακόμη πιο ενδιαφέρουσα και νομίζω ότι όσο θα περνάνε τα χρόνια έχουμε πολλά ακόμα να δούμε καθώς η Αθήνα έχει αρχίσει να μεταμορφώνεται σε μία πόλη του κόσμου. Όλα αυτά τα στοιχεία την καθιστούν μοχλό κινητοποίησης της σκέψης μου.

Με αγάπη για το φως

Τι σου αρέσει να σχεδιάζεις;

Από επιλογή δεν έχω εστιάσει σε κάποιο συγκεκριμένο κομμάτι σχεδιασμού. Προτιμώ να αφήσω το φάσμα στο οποίο δραστηριοποιούμαι όσο γίνεται πιο ανοιχτό. Για παράδειγμα μπορεί τη μία να δουλεύω πάνω σε ένα προϊόν τεχνολογίας και την άλλη σε ένα έπιπλο ή μία σειρά μαρμάρινων αντικειμένων.

Διαφορετικά πρότζεκτ σημαίνουν και διαφορετική πληροφορία που πρέπει να μάθεις και να εφαρμόσεις· επομένως και αμείωτο ενδιαφέρον.

Αν, τώρα, υπάρχει κάτι μου αρέσει να δουλεύω περισσότερο, αυτό είναι το φως, καθώς με γοητεύει η επιδραστικότητα του επάνω στον άνθρωπο. Το φως επηρεάζει καθοριστικά τη ζωή μας με τρόπους που δεν το συνειδητοποιούμε· από την φυσιολογία μας μέχρι την ψυχολογία και την διάθεσή μας.

Πόσο δύσκολο είναι να συνδυάζεις χρηστικότητα και καλλιτεχνική δημιουργία;

Θα έλεγα ότι δεν είναι καθόλου δύσκολο, καθώς αυτή είναι ακριβώς η αποστολή ενός ντιζάινερ. Οι διάφορες προϋποθέσεις που τίθενται όταν ξεκινάει ένα πρότζεκτ σχεδιασμού, είναι κατά κάποιον τρόπο και οι κουκκίδες που πρέπει να ενώσεις για να φτάσεις στο τελικό αποτέλεσμα, το οποίο θα πρέπει να είναι χρηστικό και αισθητικά άρτιο.

Το ελληνικό καλοκαίρι σε ένα φωτιστικό

Η σειρά φωτιστικών Théros είναι από τις πιο χαρακτηριστικές δημιουργίες σου. Και έχουν και μια αξιοσημείωτη ελληνικότητα. Μίλησέ μας για την ιστορία που κρύβεται πίσω από τη δημιουργία τους.

Το Théros είναι ένα ολόκληρο πρότζεκτ που ξεκίνησε από την επιθυμία μου να κατασκευάσω κάτι σε συνεργασία με ντόπιους τεχνίτες και τοπικά, ιδιαίτερα υλικά και τεχνοτροπίες.

Με αυτό σαν αφορμή σχεδίασα μία σειρά φωτιστικών εμπνευσμένη από τις πιο αγαπημένες μου παιδικές αναμνήσεις. Τα καλοκαίρια στην Ελλάδα όπου ερχόμουν για διακοπές εντυπωσιαζόμουν από το άπλετο φως, τη ζέστη και το μεσογειακό τοπίο, το τόσο διαφορετικό από αυτό που είχα συνηθίσει στη Γερμανία. Αυτό το συναίσθημα μετέφερα σε μία σειρά αντικειμένων, που εκφράζουν τη χαλαρότητα και την ανεμελιά του ελληνικού καλοκαιριού, χρησιμοποιώντας υλικά και υφές που θυμίζουν αυτό το μοναδικό στον κόσμο καλοκαίρι.

Το πρότζεκτ ξεκίνησε πριν από 2 περίπου χρόνια με την παρουσίαση του πρώτου κομματιού της σειράς το Théros 0.1 και ουσιαστικά κλείνει τον κύκλο του με την παρουσίαση άλλων τριών φωτιστικών σε διαφορετικά σχήματα, χρησιμοποιώντας όμως τις ίδιες τυπολογίες και δημιουργώντας μία συλλογή φωτιστικών που φτιάχνουν μία οικογένεια χαρακτήρων.

Επίσης με αφορμή την έκθεση «Κεραμική και Design» της γκαλερί Mon Coin, ζήτησα από τον κεραμοποιό Γιάννη Ζώη να δώσει τη δική του ερμηνεία στο πρότζεκτ και εκείνος, με την ακρίβεια και τη δημιουργική διάθεση που τον χαρακτηρίζουν, δημιούργησε κεραμικές βάσεις με υλικά και τεχνικές που εκείνος χρησιμοποιεί.

Το αποτέλεσμα είναι τρία φωτιστικά με κεραμικές βάσεις σε διαφορετικά μεγέθη και αναλογίες, που δημιουργούν μία οικογένεια. Κύρια χαρακτηριστικά τους είναι οι απαλές φόρμες και η επιλογή ενός stoneware πηλού με βαθύ κόκκινο χρώμα, ο οποίος έχει ως αποτέλεσμα ένα κεραμικό σώμα που θυμίζει terracotta.

Ελληνικά υλικά, παγκόσμιο ντιζάιν

Με τι υλικά δουλεύεις; Τα βρίσκεις εύκολα; Υπάρχουν υλικά που θεωρούνται περισσότερο «ελληνικά» και θα μπορούσαν ενδεχομένως να ενισχύσουν το τοπικό brand στον χώρο του design;

Προσωπικά δεν νιώθω ότι έχω κάποιο υλικό που προτιμώ παραπάνω από άλλα. Ανάλογα με το προϊόν που σχεδιάζω, χρησιμοποιώ και τα υλικά που ταιριάζουν. Αυτό είναι μία αρκετά περιπετειώδης διαδικασία, καθώς στην Ελλάδα υπάρχει περιορισμός στα υλικά υψηλής τεχνολογίας, καθώς είμαστε μία μικρή αγορά με χαμηλή ζήτηση. Ευτυχώς πάντα υπάρχει το διαδίκτυο και το εξωτερικό για την προμήθειά τους.

Από την άλλη έχουμε κάποια υλικά που είναι πολύ χαρακτηριστικά της παράδοσής μας, όπως το μάρμαρο ή ο πηλός, αλλά και τεχνίτες με μεγάλη εμπειρία και κατασκευαστική ικανότητα.

Αναφορικά με την ενίσχυση του τοπικού brand, θα έλεγα ότι το ντιζάιν πλέον έχει διεθνοποιηθεί πλήρως μέσω τις ευρείας χρήσης του ίντερνετ και των social media που ασκούν τεράστια επιρροή.

Πόσο εξοικειωμένοι είναι οι Έλληνες με το ντιζάιν; Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να μπει σε γκαλερί και σπίτια;

Δεδομένου ότι καθημερινά πλέον χρησιμοποιούμε κινητά τηλέφωνα, υπολογιστές, έπιπλα και τόσα άλλα προϊόντα που έχουν επιμεληθεί σχεδιαστές, θα έλεγα ότι έστω και ασυνείδητα είμαστε όλοι ιδιαίτερα εξοικειωμένοι. Όσον αφορά τα πιο χειροποίητα και ιδιαίτερα αντικείμενα, είναι ελάχιστες οι γκαλερί που παρουσιάζουν αποκλειστικά αντικείμενα ντιζάιν, αν και διακρίνω μια κινητικότητα και σίγουρα αισιοδοξώ για το μέλλον. Αξίζει να σημειώσουμε εδώ τόσο την επίμονη δουλειά όσο και την όλο και μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα και τις βραβεύσεις Ελλήνων σχεδιαστών, κυρίως στο εξωτερικό.

Πόσο εύκολο είναι να βιοπορίζεσαι ως ντιζάινερ στη σημερινή Ελλάδα; Ειδικά όταν έχει προηγηθεί μια δεκαετία κρίσης, μια διετία πανδημίας, είναι σε εξέλιξη ένας πόλεμος και ό,τι πρόκειται να ακολουθήσει.

Ακόμα και χωρίς τις δυσκολίες που βιώνουμε, η Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα, με λίγους πελάτες για τους σχεδιαστές. Επομένως αν θέλεις να κρατήσεις την ανεξαρτησία σου και να χαράξεις την δική σου πορεία, τα πράγματα δεν είναι εύκολα.

Απ’ την άλλη μεριά, όταν κάνεις αυτήν την επιλογή, ο δρόμος δεν είναι πουθενά στον κόσμο σπαρμένος με ροδοπέταλα. Χρειάζεται επιμονή, συνέπεια, σκληρή δουλειά και τη δυνατότητα να ανταποκρίνεσαι σε πολλαπλούς ρόλους –από το δημιουργικό κομμάτι μέχρι την επίβλεψη της παραγωγής, τα λογιστικά κ.λπ. Φυσικά ο συνδυασμός οικονομική κρίση και πανδημία έκαναν τα πράγματα ακόμα πιο δύσκολα, αλλά όχι αποτρεπτικά. Αυτό το λέω γιατί για μένα η περίοδος της πανδημίας ήταν η πιο παραγωγική των τελευταίων χρόνων, με πολλά πρότζεκτ από πελάτες και προσωπικά να γίνονται πραγματικότητα.

Κατά κάποιον τρόπο αυτή είναι και η αφορμή του open studio που ετοιμάζεις με τίτλο: «Against All Odds». Μίλησέ μας για το event. Τι θα δούμε στις 27-28-29 Μαΐου στο στούντιο της οδού Μάρνη;

Φέροντας τον τίτλο «Against All Odds», το open studio γίνεται με αφορμή τη συμπλήρωση δύο χρόνων από τη δημιουργία του Studio Aristotelis Barakos, και αποτελεί μια ανασκόπηση της προσωπικής δουλειάς μου στο διάστημα αυτό.

Νιώθω, όταν το λέω, ότι ακούγεται σαν ανέκδοτο, αλλά στο στούντιο μετακόμισα τα πρώτα μου πράγματα πραγματικά 2 ημέρες πριν επιβληθεί το πρώτο λοκνταουν στην Ελλάδα. Σε μία πόλη ήδη σοκαρισμένη από τα νέα που κατέφθαναν από όλο τον κόσμο και ήδη μισοάδεια, μετέφερα με τη βοήθεια φίλων μου πάγκους εργασίας και υπολογιστές για να απομονωθώ στο στούντιο για τους επόμενους μήνες και να δουλέψω πάνω σε καινούργια πράγματα, σχεδόν σαν να μην συμβαίνει τίποτα.

Από τότε έχει γίνει πολλή δουλειά την οποία ουσιαστικά δεν είχα την ευκαιρία να παρουσιάσω στο κοινό μέχρι τώρα, παρά μόνο μέσω του διαδικτύου. Κάπως έτσι αποφάσισα να οργανώσω μία έκθεση και να ανοίξω το studio μου και τον γειτονικό χώρο του ορόφου που μου παραχωρείται ειδικά για την περίσταση.

Κατά την διάρκεια του event θα παρουσιαστούν καταρχάς τα Studio Editions, που έχω λανσάρει εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο, και πρόκειται για σειρές αντικειμένων design κατασκευασμένων από ιδιαίτερα υλικά, τα οποία δημιουργούνται σε συνεργασία με Έλληνες τεχνίτες/προμηθευτές.

Αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να δείτε ολοκληρωμένη πλέον τη συλλογή φωτιστικών Théros, η οποία αποτελείται από 7 διαφορετικά φωτιστικά φτιαγμένα από μάρμαρο και κεραμικό. Μαζί τους εκτίθενται το κηροπήγιο Sermon, το οποίο χαρακτηρίζεται από brutalist γραμμές, η καινούρια σειρά φωτιστικών Taco de Luz, κύριο χαρακτηριστικό της οποίας είναι το εντυπωσιακό ανακλαστικό πτερύγιο από μπρούτζο, το οποίο σφυρηλατείται εξ ολοκλήρου στο χέρι, συν μία καινούργια βερσιόν του, πάνω στην οποία δουλεύουμε πυρετωδώς τους τελευταίους μήνες.

Την έκθεση συμπληρώνουν ένα πρωτότυπο του επιτραπέζιου φωτιστικού Antoinette, το οποίο έχει αποσπάσει πρόσφατα βραβείο σε διεθνή διαγωνισμό στο Παρίσι και η συλλογή lounge επίπλων Bonbon που σχεδιάστηκε αποκλειστικά για το Gousdovas Upholstery Workshop στην Αθήνα.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η Χριστίνα Στεργίου έφτιαξε ένα cult δισκάδικο σε μινιατούρα