H πιο μεγάλη νίκη του Bill Russell δεν ήταν τα 11 δαχτυλίδια του πρωταθλητή

Ο Bill Russell υπήρξε ένας γενναίος άνθρωπος. Ένας αθλητής-ακτιβιστής που δε δίσταζε, ενώ βρισκόταν στο prime του, να βγαίνει μπροστά διαρκώς και να παίρνει θέση για τα πολιτικά δικαιώματα των μαύρων καθώς και τον ρατσισμό σε μια πολύ σκληρή εποχή.

Σήμερα, χιλιάδες μπασκετμπολίστες βγαίνουν μπροστά και δημοσιοποιούν τις απόψεις τους μέσω των social media για διάφορα καίρια ζητήματα, όπως συνέβη στην περίπτωση του κινήματος του Βlack Lives Matter. Όπως σημειώνουν αρκετοί εξ αυτών, ο θρύλος των Boston Celtics με τα 11 δαχτυλίδια, τους έδειξε τον δρόμο.

«Όλα ξεκίνησαν από τον Russell» δήλωσε στους New York Times λίγο μετά τον θάνατό του, ο ακτιβιστής Al Sharpton, συνεχίζοντας: «Είναι πλέον της μόδας στα social media να παίρνουμε θέση γα διάφορα ζητήματα. Εκείνος το έκανε όταν δεν ήταν της μόδας. Εκείνος έθεσε την τάση».

Ο Spike Lee, από την άλλη, δήλωσε συγκλονισμένος για την απώλειά του, λέγοντας: «Πια είναι εκεί ψηλά με τον Jackie Robinson. Δυο ανθρώπους που άλλαξαν τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τον αθλητισμό και τον ακτιβισμό στις ΗΠΑ και μας έκαναν καλύτερους» κατέληξε.

Οι πράξεις και τα σπουδαία λόγια των ανθρώπων που βρέθηκαν δίπλα του όλα αυτά τα χρόνια είναι η παρακαταθήκη. Ποιες είναι, όμως, οι στιγμές που έχτισαν τον μύθο του Bill Russell και ποιες δράσεις του τον έκαναν τόσο αγαπητό σε ολόκληρο τον πλανήτη;

Η συμπόρευση με τον Martin Luther King

Ο Bill Russell ήταν ένας από τους ακτιβιστές που στάθηκαν στο πλευρό του Martin Luther King, κατά τη διάρκεια της μεγάλης πορείας στην Ουάσιγκτον υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των μαύρων πολιτών στις ΗΠΑ το 1963. Ο ίδιος, μάλιστα, προσκλήθηκε να καθίσει στη σκηνή πίσω από εκείνον, αλλά αρνήθηκε.

Την ίδια χρονιά, και ενώ βρισκόταν στον τέταρτό του χρόνο στην ομάδα, στήριξε δημόσια της διαδηλώσεις κατά του διαχωρισμού μεταξύ λευκών και μαύρων παιδιών στα σχολεία της Βοστόνης, ενώ μίλησε προσωπικά στους μαύρους μαθητές που συμμετείχαν σε καθιστική διαμαρτυρία. Δεν ήταν, όμως, μόνο, αυτά.

Όταν το 1963 ο ακτιβιστής Medgar Evers δολοφονήθηκε από φασίστες στις ΗΠΑ, ο μπασκετμπολίστας επικοινώνησε με τον αδερφό του, ο οποίος του ζήτησε να δημιουργήσει ένα μεικτό μπασκετικό καμπ στον Βαθύ Νότο, εκεί που ο ρατσισμός κατά των μαύρων ακόμη κάλπαζε. Ο Bill Russell είπε αμέσως το «ναι», παρά τις δεκάδες απειλές που δέχτηκε ακόμη και για την ίδια του τη ζωή.

Τέσσερα χρόνια αργότερα, στήριξε τον Muhammad Ali όταν αυτός βρέθηκε αντιμέτωπος με έναν χείμαρρο κριτικής επειδή αρνήθηκε να λάβει μέρος στον πόλεμο του Βιετνάμ. Και ο κατάλογος δεν έχει τελειωμό.

«Παίζω για τους Celtics και όχι για τη Βοστόνη»

Είναι κάπως οξύμωρο το γεγονός πως ο Bill Russell, που δοξάζεται ως θρύλος στη Βοστόνη, δεν την αγάπησε ποτέ. Και κυρίως τους ανθρώπους που ζούσαν σε αυτή όσο εκείνος φορούσε την πράσινη φανέλα. Η Βοστόνη τα 50s και τα 60s είχε ακόμη πολύ καλά ριζωμένα μέσα της τα κατάλοιπα των φυλετικών διακρίσεων.

Χαρακτηριστικό είναι πως η ομάδα μπέιζμπολ της πόλης δεν είχε ούτε έναν μαύρο στο ρόστερ της, ενώ -όπως είχε αποκαλύψει η κόρη του σε παλιότερη συνέντευξή της- το σπίτι τους είχε βανδαλιστεί αρκετές φορές όταν έλειπαν σε εκτός έδρας παιχνίδια. Ο ίδιος, όμως, δε φοβήθηκε ποτέ. Ούτε ακόμη κι όταν βάνδαλοι εισέβαλαν στο σπίτι του, έβαψαν με σπρέι τους τοίχους και άφησαν περιττώματα στο κρεβάτι του.

«Είπα τότε ότι δε φοβόμουν το είδος των αντρών που έρχονται στο σκοτάδι της νύχτας» έγραψε ο Bill Russell για το περιοδικό Slam το 2020. «Ποτέ δε βρήκα τον φόβο χρήσιμο». Εκείνος, μάλιστα, δεν είχε πάντα την υποστήριξη των συμπαικτών του. Το πιο χαρακτηριστικό περιστατικό συνέβη το 1961, όταν οι Celtics ταξίδεψαν στο Λέξινγκτον για ένα φιλικό αγώνα ενάντια στους St. Louis Hawks.

Το εστιατόριο του ξενοδοχείου αρνήθηκε να εξυπηρετήσει τους μαύρους παίκτες της ομάδας. Εκείνος τότε ζήτησε να μην κατέβουν στον αγώνα. Οι λευκοί συμπαίκτες του, όμως, τον παράκουσαν και αγωνίστηκαν κανονικά. Ο Bob Cousy, ένας από τους λευκούς συμπαίκτες του Bill Russell, δήλωσε μετά από χρόνια πως αισθάνθηκε ντροπή που συμμετείχε στο παιχνίδι.

Στο περιστατικό αυτό αναφέρθηκε και ο Barack Obama, όταν τον βράβευσε για την προσφορά του στο άθλημα και στην κοινωνία, το 2011 στον Λευκό Οίκο. «Για δεκαετίες, ο Bill υπέμεινε προσβολές και βανδαλισμούς, αλλά ποτέ δε φοβήθηκε να μιλήσει για το σωστό. Έμαθα τόσα πολλά από τον τρόπο που έπαιζε, τον τρόπο που προπονούσε και τον τρόπο που έζησε τη ζωή του» δήλωσε ο πρώην Αμερικανός πρόεδρος.

Η στήριξη του κινήματος Black Lives Matter

Η ακτιβιστική του δράση, όμως, δεν κράτησε μόνο όσο ήταν αθλητής ή προπονητής στο NBA. Τα τελευταία χρόνια υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής του κινήματος Black Lives Matter και του Colin Kaepernick, ο οποίος γονάτισε κατά τη διάρκεια του εθνικού ύμνου για να διαμαρτυρηθεί για την αστυνομική βία το 2016.

Κάτι παρόμοιο συνέβη και το 2020, όταν στάθηκε στο πλευρό του Γιάννη Αντετοκούνμπο και των Milwaukee Bucks, όταν εκείνοι αρνήθηκαν να κατέβουν σε αγώνα play-off μετά τη δολοφονία του George Floyd. «Συγκινήθηκα από όλους τους παίκτες του NBA που υπερασπίζονται αυτό που είναι σωστό. Οι μαύροι εξακολουθούν να παλεύουν για δικαιοσύνη, ενώ οι ρατσιστές εξακολουθούν να κατέχουν τα υψηλότερα αξιώματα στη χώρα» δήλωσε.

Ο αντίκτυπός του έμεινε ανεξίτηλος στο παιχνίδι και στην κοινωνία. Κι αυτό είναι κάτι που έχει καταλάβει καλά ο ακτιβιστής Al Sharpton: «Το έκανε πριν γεννηθούν μερικά από αυτά τα παιδιά. Και νομίζω ότι αυτό που πρέπει να καταλάβουν είναι κάθε φορά που ένας μπασκετμπολίστας ή αθλητής βάζει ένα μπλουζάκι το οποίο γράφει “Black Lives Matter” ή “I Can’t Βreath” μπορεί να μην το ξέρουν, αλλά ακολουθούν το έργο του Bill Russell».

*Το κείμενο δημοσιεύτηκε πρώτη φορά την 1η Αυγούστου του 2022 από τον Άκη Κατσούδα.