Τρέχοντας με τους ταύρους στην Ισπανία

Έναν Ιούλη μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, τη δεκαετία του 1920, ο έφηβος και ακόμη άγνωστος Ernest Hemingway είχε βρεθεί στην πόλη Παμπλόνα της Ισπανίας, συμμετάσχοντας στο βάσκικο έθιμο που έκανε τα πάντα κόκκινα – κυριολεκτικά και μεταφορικά. Το έθιμο του Αγίου Φιρμίνου.

Λίγο αργότερα, στο πρώτο του μυθιστόρημα (Κι ο ήλιος ανατέλλει), οι μαινόμενοι ταύροι θα αποτελέσουν έναν συμβολισμό για το πάθος, τη ρώμη, την ενέργεια και την ελευθερία, μεταφέροντας την ένταση μιας «χαμένης γενιάς» από τον πόλεμο, όπως έχουν καταλήξει οι αναλυτές του Αμερικανού.

Εκείνο που σίγουρα αγνοούσε ήταν ότι άθελά του θα γινόταν η αιτία που το ιδιαίτερο αλλά θεαματικό έθιμο θα αποκτούσε φήμη στο αγγλόφωνο κοινό. Το ντεμπούτο του έγινε αμέσως επιτυχία και εκατομμύρια κόσμου αποζητούσαν λίγη απ’ την αδρεναλίνη του φεστιβάλ Σαν Φερμίν, οργανώνοντας ταξίδια το διάστημα του Ιουλίου, που εδώ και αιώνες συμβαίνει η συγκεκριμένη γιορτή.

Εκατό χρόνια μετά τη μυθοποίηση από το μυθιστόρημα του Νομπελίστα, οι ταυροδρομίες συγκεντρώνουν εκατομμύρια τουρίστες, αλλά και εκατομμύρια επικριτές που καταγγέλλουν τη βαναυσότητα, την κακοποίηση εις βάρος των ζώων και τους κινδύνους της γιορτής αυτής. Συγκεκριμένα, απ’ το 1911 έχουν σκοτωθεί 16 άτομα, στην προσπάθειά τους να διαφύγουν από τα κέρατα των ταύρων.

Αλλά, ακριβώς εξαιτίας του φόβου πυροδοτείται η αδρεναλίνη σε όσο κόσμο επιλέγει κάθε χρόνο να βρεθεί στην πρώτη γραμμή αναμέτρησης με τα μαινόμενα ζώα.

Ειδικά στην Παμπλόνα που το έθιμο τηρείται ευλαβικά, επικρατεί ο απόλυτος χαμός. Η πόλη μεταμορφώνεται από τις ορδές κόσμου που γιορτάζουν, πίνουν και τραγουδούν, με αποκορύφωμα τα δευτερόλεπτα που οι ταύροι απελευθερώνονται. Το σκηνικό αυτό επαναλαμβάνεται σταθερά αρχές κάθε Ιούλη, από τις 6 μέχρι τις 15 του μηνός και παραδοσιακά το έθιμο αποτελεί φόρο τιμής στον προστάτη της πόλης, Άγιο Φερμίν.

Πριν ξεκινήσει μάλιστα το σπριντ, ζητείται προστασία από τον άγιο: «Άγιε Φερμίν, ζητάμε από εσένα τον προστάτη μας, να μας καθοδηγήσεις σ’ αυτή τη δοκιμασία και να μας δώσεις την ευλογία σου», ακούγεται από τις φωνές των ταυρομάχων. Κόσμος είναι γραπωμένος στα μπαλκόνια, κρατώντας την ανάσα του –χρειάζεται να κλείσεις θέση για την παρακολούθηση από ψηλά, μάλιστα– είτε βρίσκεται στην «αρένα», ρισκάροντας τη σωματική του ακεραιότητα.

Η διαδικασία έχει ως εξής: κάθε πρωί αυτές τις μέρες, στις 8:00 ακριβώς, απελευθερώνονται έξι ταύροι δεμένοι πάνω σε έξι βόδια (ευνουχισμένοι ταύροι). Κανονικά, η διαδρομή πρέπει να κρατήσει 2-3 λεπτά μέχρι να ολοκληρωθεί. Οι έμπειροι δρομείς ταύρων, κυρίως ντόπιοι, προσπαθούν να σπριντάρουν με όλη τους τη δύναμη ακριβώς μπροστά από τα κέρατα του ταύρου και να απομακρυνθούν λίγα δευτερόλεπτα πριν έρθουν σε επαφή με αυτά, ρισκάροντας τη ζωή τους. Οι υπόλοιποι απομακρύνονται γρήγορα, γνωρίζοντας ότι δεν πρέπει να υποτιμάς έναν ταύρο.

Είναι μια διαδρομή μόλις 875 μέτρων αλλά ποτέ δεν ξέρεις πώς θα τελειώσει.

Το πιο βάναυσο, για το οποίο ασκείται δριμεία κριτική πλέον από ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων, είναι ότι οι ταύροι που τρέχουν το πρωί, το βράδυ θανατώνονται στις ταυρομαχίες. Τα τελευταία χρόνια, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι όλο και περισσότεροι Ισπανοί αντιτίθενται στις ταυρομαχίες, και η πρακτική αυτή (της ταυρομαχίας) έχει καταργηθεί σε συγκεκριμένες περιοχές, αλλά όχι στην Παμπλόνα που το έθιμο είναι βαθύτερα ριζωμένο.

Όπως είχε εξηγήσει μέλος της Iruñea Antitaurina, μιας τοπικής οργάνωσης κατά των ταυρομαχιών, στο BBC, «πολλοί άνθρωποι πηγαίνουν περισσότερο για την εορταστική ατμόσφαιρα παρά για να θαυμάσουν το θέαμα· οι ταυρομαχίες θα τελειώσουν όταν η αρένα θα αδειάσει, κι η αρένα είναι γεμάτη κάθε μέρα του φεστιβάλ».

Για εκείνους, το δρώμενο από το πρωί μέχρι το βράδυ είναι μια ανοιχτή γιορτή που τους έχει διδάξει η παράδοση. Όλοι όσοι συμμετέχουν φορούν το παραδοσιακό λευκό πουκάμισο και παντελόνι με μια κόκκινη ζώνη και μαντήλι, παραδίδονται στον ρυθμό της μουσικής και χορεύουν, πίνουν και βγαίνουν εκτός ελέγχου, παραληρούν, πετούν τοματοχυμό και θέλουν να κάνουν την πόλη κόκκινη.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ωστόσο, δεν είναι λίγες οι φορές που η κατάσταση βγαίνει εκτός ελέγχου, έχοντας καταγραφεί πολλά περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης και βιασμών.