Ο αρχαιολόγος που ο ISIS αποκεφάλισε γιατί προστάτευε τα αρχαία της Παλμύρας
Σαν σήμερα, το 2015, ο Khaled al-Asaad θυσιάστηκε για να σώσει την ιστορία της χώρας του από τα χέρια των τζιχαντιστών.
- 18 ΑΥΓ 2023
Τον έλεγαν Khaled al-Asaad και συνέδεσε μια για πάντα το όνομά του με τον αρχαιολογικό χώρο της Παλμύρας. Ο διαπρεπέστερος Σύρος αρχαιολόγος είχε αφιερώσει όλη του τη ζωή στην ανάδειξη και προστασία της αρχαίας πόλης που ήταν γνωστή και ως «Νύμφη της Ερήμου» και πέθανε προστατεύοντάς την ακριβώς πριν από 8 χρόνια.
Ο γεννημένος στo Ταντμούρ, τη σύγχρονη Παλμύρα δηλαδή, επιστήμονας, ήταν επικεφαλής των ανασκαφών που γίνονταν στην περιοχή ήδη από τη δεκαετία του 1960 και κράτησε τη θέση του για 40 ολόκληρα χρόνια, μέχρι που συνταξιοδοτήθηκε το 2003 και το έργο ανέλαβε να συνεχίσει ο γιος του Walid.
Το 2001 ο Khaled al-Asaad ανακοίνωσε την ανακάλυψη 700 ασημένιων νομισμάτων του 7ου αιώνα μ.Χ., που έφεραν τις μορφές των Σασσανιδών βασιλιάδων της Περσίας Χοσρόη Α’ και Χοσρόη Β’, ενώ δυο χρόνια αργότερα συμμετείχε σε μια ομάδα που ανακάλυψε στην περιοχή ένα εξαιρετικής σημασίας μωσαϊκό του 3ου αιώνα μ.Χ., το οποίο αναπαριστά τη μάχη ενός ανθρώπου με ένα φτερωτό ζώο.
Ο γνωστός και ως «φύλακας της Παλμύρας» αρχαιολόγος έπεσε μαζί με τον γιο του, στα χέρια των τρομοκρατών του ISIS τον Ιούλιο του 2015, οι οποίοι τον κράτησαν αιχμάλωτο για πάνω από έναν μήνα, μέχρι να τους αποκαλύψει που είχε κρύψει μεγάλο αριθμό αρχαιολογικό ευρημάτων. Ο Khaled al-Asaad όμως έμεινε μέχρι τέλους πιστός στην επιστήμη του και την αγάπη που είχε για την πόλη του και την ιστορία της και δε λύγισε στις απειλές των τζιχαντιστών.
Όταν πια είχε γίνει ξεκάθαρο ότι ο ISIS θα καταλάμβανε την Παλμύρα, οι επιστήμονες με επικεφαλής τον al-Asaad έκαναν τα αδύνατα δυνατά για να κρύψουν ανεκτίμητες αρχαιότητες της πόλης. Ήταν αυτός που έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στη σωτηρία εκατοντάδων τεχνουργημάτων, μεταφέροντάς τα σε ασφαλή τοποθεσία. Στις 20 Μαΐου του 2015, το τελευταίο φορτηγάκι αναχώρησε από το μουσείο της Παλμύρας δέκα λεπτά πριν φθάσουν οι δυνάμεις του Ισλαμικού Κράτους.
SANA via AP
Επί ένα μήνα ο διαπρεπής αρχαιολόγος που ήταν τότε σε ηλικία 82 ετών, επέμεινε τα βασανιστήρια των ανδρών του ISIS, χωρίς ποτέ να λυγίσει και να αποκαλύψει που βρίσκονται κρυμμένοι οι θησαυροί της Παλμύρας. Μέχρι που στις 18 Αυγούστου του 2015 οι στρατιώτες του Ισλαμικού Κράτους τον αποκεφάλισαν προς παραδειγματισμό.
Σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, που εδρεύει στη Βρετανία, ο ηλικιωμένος αρχαιολόγος εκτελέστηκε ενώπιον δεκάδων ανθρώπων στην αυλή του μουσείου της Παλμύρας, στο οποίο εργαζόταν για περισσότερα από 50 χρόνια. Έπειτα το άψυχο σώμα του μεταφέρθηκε στην προστατευόμενη από την UNESCO αρχαία πόλη και κρεμάστηκε σε μια από τις ρωμαϊκές κολώνες, ενώ αργότερα βρέθηκε κρεμασμένο σε φωτεινό σηματοδότη.
Το ISIS είχε καταλάβει την Παλμύρα στις 21 Μαΐου του 2015, προκαλώντας την ανησυχία της διεθνούς κοινότητας για την τύχη των μοναδικών αρχαιολογικών της θησαυρών, καθώς το Ισλαμικό Κράτος που ακολουθεί μια άκρως φομαντενταλιστική εκδοχή του Ισλάμ, θεωρεί ειδωλολατρικό κάθε άγαλμα ή ταφικό μνημείο, ακόμα κι αν προέρχονται από την αρχαιότητα.
Λίγες μόνο μέρες μετά τον βάναυσο θάνατό του, το ISIS κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο φωτογραφίες του αποκεφαλισμένου Khaled al-Asaad, με πολλούς υποστηρικτές την τρομοκρατικής οργάνωσης να επαινούν την αποτρόπαια αυτή πράξη. «Ήταν ένας θησαυρός για τη Συρία και τον κόσμο», είχε δηλώσει στο Associated Press ο γαμπρός του, Khalil Hariri. «Γιατί τον σκότωσαν; Η συστηματική εκστρατεία τους επιδιώκει να μας πάει πίσω σε σκοτεινά χρόνια, αλλά δε θα τα καταφέρουν».
Η Παλμύρα που κάποτε ήταν από τις πιο καλά διατηρημένες ελληνορωμαϊκές πόλεις της αρχαιότητας και για την οποία έδωσε τη ζωή του ο Khaled al-Asaad, δεν ήταν ποτέ ίδια μετά την κατάληψη της από τον ISIS, που σκοπό του είχε να την εξαφανίσει ολοσχερώς.
Πλέον εκεί που κάποτε δέσποζε περήφανος ο Ναός του Μπελ, έχει απομείνει μόνο μια αψίδα, ενώ το ρωμαϊκό θέατρο είχε γίνει τόπος εκτελέσεων.
