Τα 40 βιβλία που λατρέψαμε το 2023

Το 2023 η συντακτική ομάδα του OneMan διάβασε, όπως θα διαπιστώσετε από την παρακάτω λίστα, κυρίως μυθιστορήματα, κατά πλειοψηφία καινούργια, χωρίς όμως να λείπουν και παλιότεροι τίτλοι που μας είχαν ξεφύγει.

Σημασία άλλωστε δεν έχει η μονολιθική παρακολούθηση της εκδοτικής επικαιρότητας, αλλά η ανάγνωση ενός καλού βιβλίου per se ως ασύγκριτη εμπειρία πνευματικής καλλιέργειας. Αυτή είναι η αλήθεια. Και αυτά είναι τα βιβλία που λατρέψαμε φέτος. Σας τα προτείνουμε ανεπιφύλακτα και ευχόμαστε να τα απολαύσετε όσο κι εμείς.

Καλή ανάγνωση!

Αχιλλέας ΙΙΙ – Δεσμοφύλακες (εκδ. Νεφέλη)

Για όσους γνωρίζουν τη δουλειά του Αχιλλέα ΙΙΙ, οι Δεσμοφύλακες είναι ένας κοντινός ξάδερφος του Παραχαράκτη (Κρατικό Βραβείο Διηγήματος 2020), αλλά με παραπάνω παιδικά τραύματα. Για τον υπόλοιπο θνητό κόσμο, μπορείτε να το φανταστείτε σαν μια σειρά από παράλληλα και εξαιρετικά παράλογα σύμπαντα, όπου ανθίζει το τραγελαφικό, ειρωνικό, παιγνιώδες, συμβολικό, υπαρξιακό, ευρηματικό και σίγουρα αξέχαστο στυλ γραφής του Αχιλλέα, πάντα με σημείο εκκίνησης μια επεξεργασμένη εικόνα. – Άγγελος Κλάδης

Άρης Αλεξανδρής – Πώς ο Ιγνάτιος Καραθοδωρής έχασε τα πάντα (εκδ. Μεταίχμιο)

Η ιστορία εκατοντάδων νέων της ελληνικής επαρχίας. Ο Άρης Αλεξανδρής εμπνευσμένος από γεγονότα της πραγματικής του ζωής δημιουργεί την ιστορία του Ιγνάτιου Καραθοδωρή, ο οποίος με το που τελειώνει το σχολείο στην Κομοτηνή, είναι βέβαιος ότι θέλει να φύγει όσο πιο μακριά γίνεται. Διαβάζοντάς το, νομίζεις ότι βλέπεις ξανά μια γνώριμη ιστορία, αυτή που ζουν κάθε χρόνο χιλιάδες νέοι που αφήνουν την επαρχία για την Αθήνα, θέλουν αγωνιωδώς να επιτύχουν και τελικά μαθαίνουν πώς είναι να χάνεις τα πάντα. – Νίκος Παπαηλιού

Selva Almada – Ο άνεμος που σαρώνει (μτφρ. Αγγελική Βασιλάκου, εκδ. Κλειδάριθμος)

Λιτή γραφή, κάπως αυστηρή και ταυτόχρονα, κινηματογραφική, βαθιά στοχαστική και ποιητική. Είναι η γραφή της Αργεντίνας Selva Almada στο συγγραφικό της ντεμπούτο. Παραδίδει ένα μυθιστόρημα που με ενόχλησε πολλές φορές διαβάζοντάς το, με πρωταγωνιστές δύο πατέρες, έναν πάστορα και έναν μηχανικό, που συμβολίζουν τον παλιό κόσμο και δύο παιδιά, την ατίθαση κόρη του πάστορα και τον υπάκουο βοηθό του μηχανικού, που τον έχει σαν γιο του και συμβολίζουν τον νέο κόσμο. Στο τέλος όμως, με άφησε με μία γλύκα, σαν οι σελίδες να με πήραν αγκαλιά. – Χριστίνα Φαραζή

Μιχάλης Αλμπάτης – Και οι νεκροί ας θάψουν τους νεκρούς τους (εκδ. Νήσος)

Απορρίφθηκε από 20 εκδοτικούς οίκους (ας πρόσεχαν) μέχρι τελικά να βρει το δρόμο του ως τα ράφια των βιβλιοπωλείων και να εξελιχθεί, μέσω σπάνιας έντασης word of mouth, σε δίκαιο success story. Το διάβασα με καθυστέρηση πολλών μηνών το περασμένο καλοκαίρι, συγκλονίστηκα με όσα γράφει και όπως τα γράφει ο Αλμπάτης, κατόπιν το έδωσα στη γυναίκα που μου έπαθε το ίδιο, και το έχω κάνει ήδη δώρο τρεις φορές. Η υπόθεση έχει ως εξής: Αρχές της δεκαετίας του 1950, σ’ ένα χωριό της Κρητικής ενδοχώρας, ένα νεαρό αγόρι ανακαλύπτει, στην κηδεία κάποιου συγγενή του, πως έχει την ικανότητα να ακούει τις σκέψεις των νεκρών. Κανείς δεν τον πιστεύει αρχικά, όταν όμως αποδεικνύει δημόσια το αληθές των ισχυρισμών του, ένας θείος του, συνειδητοποιώντας τις δυνατότητες οικονομικής εκμετάλλευσης που ανοίγονται μπροστά τους, τον πείθει να φύγουν απ’ το χωριό και ν’ αρχίσουν να περιοδεύουν στα χωριά του κάμπου προσφέροντας τις υπηρεσίες τους σαν “διερμηνείς των πεθαμένων”. Από χωριό σε χωριό κι από κηδεία σε κηδεία, κάθε νεκρός διηγείται τη δική του ιστορία, φανερώνει τα δικά του μυστικά και δίνει τις δικές του απαντήσεις στον γρίφο της ύπαρξης· μόνο που οι νεκροί λένε πάντα την αλήθεια, και οι ζωντανοί δεν θέλουνε αλήθειες να ακούσουν. – Θεοδόσης Μίχος

Chimamanda Ngozi Adichie – Americanah (εκδ. Knopf)

Η Ιφεμέλου και ο Ομπίνζε ερωτεύονται στο Λάγος της Νιγηρίας. Εκείνη φεύγει για τις ΗΠΑ αναζητώντας έναν νέο κόσμο, στον οποίο δε θα μπορέσει τελικά ποτέ να προσαρμοστεί. Πάντα κάτι θα την τραβά πίσω. Ξανασυναντιούνται τελικά στην πόλη που τους μεγάλωσε. Η Ngozi Adichie, μια από τις σπουδαιότερες συγγραφικές φωνές της Αφρικής καταφέρνει μέσα από τις λέξεις της να μας μεταφέρει σε έναν κόσμο που είναι ταυτόχρονα τόσο κοντά και τόσο μακριά μας και να μας δείξει μια ιστορία αγάπης από αυτές που η Δύση επιμένει να αγνοεί. – Ντενίσα-Λυδία Μπαϊρακτάρι

Σουζάνα Αντωνακάκη – Αρχιτεκτονική ποιητική, Κείμενα 1959-2019 (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης)

Εξαιρετική συγκυρία, ενώ αναμορφώνονται πλατείες και συνολικότερα η οπτική και λειτουργική ταυτότητα του κέντρου της πόλης, να επιστρέψουμε στο θεμελιώδες «η αρχιτεκτονική είναι πολιτισμικό αγαθό» που πρέσβευε λόγω και έργω η Σουζάνα Αντωνακάκη – η πιο γνωστή Ελληνίδα αρχιτέκτονας της μεταπολίτευσης (1935-2020), της οποίας το έργο ωστόσο δεν είχε εξεταστεί ποτέ αυτόνομα μέχρι τώρα, παρά μόνο ως μέρος της θρυλικής συνεργατικής ομάδας του Εργαστηρίου 66 και δίπλα σε εκείνο του συζύγου και συνοδοιπόρου της, Δημήτρη Αντωνακάκη. – Άγγελος Κλάδης

Νίκος Βεργέτης – Τετάρτη μετά το Φρουμέλ (εκδ. Κυψέλη)

Διαβάζεται μονορούφι, σε πιάνει από το γιακά και δεν σε αφήνει για όσο διαρκεί το φανταστικό ταξίδι του πρωταγωνιστή, γεμάτο λογοτεχνικές αναφορές που χτύπησαν ευαίσθητα σημεία της καρδιάς μου, αφού ο Ρομπέρτο Μπολάνιο είναι ένας από τους αγαπημένους μου συγγραφείς. – Κωνσταντίνος Αμπατζής

Μαρία Γαβαλά – Ο μικρός Γκοντάρ (εκδ. Πόλις)

Παρίσι, τέλη της δεκαετίας του ’60. Ο Γκασπάρ Φρενέλ είναι ένας φιλόδοξος νέος κινηματογραφιστής. Με μια 16άρα κάμερα στον ώμο, κάνει σκοπό της ζωής του να αποτυπώσει σε φιλμ τα σημαδιακά ιστορικά γεγονότα που συμβαίνουν γύρω του. Ο Μάης του ’68, τα ανεπούλωτα τραύματα του Πολέμου της Αλγερίας, η γενοκτονία του λαού της Μπιάφρα, οι βίαιοι εξισλαμισμοί στην Αφρική, η δικτατορία των συνταγματαρχών στην Ελλάδα, είναι μερικά από τα θέματα που τον απασχολούν. Ξεκίνησα το βιβλίο πριν από κανένα χρόνο, το άφησα στη μέση και τελικά το ξανάπιασα φέτος. Πέρα από την ίδια την ιστορία (ενηλικίωσης και έρωτα, εν μέσω μεγάλων κοινωνικών αναταραχών), η συγγραφέας περιγράφει πολλές φορές με κινηματογραφικό τρόπο και αυτό σε κάνει να νιώθεις κατά κάποιον σαν παρατηρητής μέσα στο βιβλίο. – Μάρω Παρασκευούδη

Βαγγέλης Γιαννίσης – Ο άλλος αδελφός (εκδ. Διόπτρα)

Το πιο προσωπικό βιβλίο του συγγραφέα, μας γυρνάει στον τόπο που μεγάλωσε, την Ελευσίνα και περιλαμβάνει αρκετά βιώματά του, ανάκατα με τη δημιουργική του φαντασία που χτίζουν ένα ακόμη έγκλημα που ψάχνει τη λύση του. – Κωνσταντίνος Αμπατζής

Andrew Sean Greer – Πλην (μτφρ. Παλμύρα Ισμυρίδου, εκδ. Δώμα)

Ένας αποτυχημένος συγγραφέας που προσπαθεί να αποφύγει τον γάμο του πρώην συντρόφου του. Αυτή η προσπάθεια τον στέλνει σε ένα περίεργο τουρ ανά την υφήλιο. Σε έναν δικό του γύρω του κόσμου σε 80 μέρες. Ένα γλυκόπικρο βιβλίο που μας θυμίζει ότι ίσως δεν είμαστε όλοι φτιαγμένοι για μεγαλεία και αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Ο Άρθουρ Πλην είναι ένας από μας, αλλά δεν είναι κιόλας. Είχε όνειρα και ματαιώθηκαν, η ζωή όμως συνεχίζεται. Αναγκαστικά. Διαβάζεται μέσα σε μια μέρα, ιδανικά σε κάποιο νησί του Αιγαίου, αλλά επειδή είναι Δεκέμβρης, πάει τέλεια και με ζεστό καφέ. – Ντενίσα-Λυδία Μπαϊρακτάρι

Albert Camus – Η πανούκλα (μτφρ. Νίκη Καρακίτσου-Ντουζέ, Μαρία Κασαμπαλόγλου-Ρομπλέν, εκδ. Καστανιώτη)

Το είχα ξεκινήσει πέρσι, κυρίως λόγω της επικαιρότητας του κορονοϊού, για κάποιο λόγο το άφησα και το έπιασα ξανά φέτος για να το τελειώσω. Δεν ξέρω αν θα το εκτιμούσα το ίδιο αν δεν είχαμε ζήσει κι εμείς τις δυστοπικές συνθήκες της καραντίνας τις οποίες φτάσαμε να θεωρούμε γνώριμες, πάντως αποτυπώνει μαεστρικά όλα τα συναισθήματα που βιώνει ο άνθρωπος σε αυτές τις περιπτώσεις. Από την ελπίδα και την αισιοδοξία στην απελπισία και τη ματαιότητα και πίσω. Δεν είναι τυχαία κλασικό προφανώς. – Κωνσταντίνος Αμπατζής

Tessa Kiros – Now & Then (εκδ. Murdoch)

«Είναι τελείως διαφορετικό να ψάχνεις τι θα μαγειρέψεις το βράδυ και να βρίσκεις μία συνταγή στο διαδίκτυο από το να ξεφυλλίζεις ένα βιβλίο μαγειρικής». Η Tessa Kiros, πολύπειρη συγγραφέας βιβλίων μαγειρικής, δεν καταγράφει απλώς συνταγές αλλά τις κεντάει μοναδικά με ιστορίες, βιώματα και εμπειρίες, αφήνοντας στους αναγνώστες της τον χώρο να τις κάνουν δικές της. Όσο μεγαλώνω, κατανοώ πόσο σημαντικό πράγμα είναι η διατήρηση των παλιών συνταγών γιατί είναι και η διατήρηση της προσωπικής κληρονομιάς του καθενός μας. Όταν οι αγαπημένοι μας άνθρωποι δεν θα είναι πια εδώ, το να μπορούμε να μαγειρεύουμε τα φαγητά τους, θα είναι σαν να κρατάμε ζωντανή τη μνήμη τους. – Μάρω Παρασκευούδη

Jonathan Coe – Τι ωραίο πλιάτσικο! (μτφρ. Τρισεύγενη Παπαϊωάννου, εκδ. Πόλις)

Είναι ωραίο όταν ολοκληρώνεται ένα παζλ πολλών, αμέτρητων μάλλον πληροφοριών και μάλιστα χωρίς να σε κουράζει.O Jonathan Coe κάνει ακριβώς αυτό στο Τι ωραίο πλιάτσικο!: ενώνει κομμάτια και εικόνες με έναν απίθανο τρόπο, πάντα με το γνωστό, φλεγματικό βρετανικό χιούμορ που συνήθως έρχεται πακέτο με τις μεγάλες δόσεις ειρωνείας. Απολαυστικό, γεμάτο βιβλίο που μπήκε στην κατηγορία «γιατί άργησα τόσο πολύ να το διαβάσω». – Κωνσταντίνος Δέδες

Joseph Conrad – Η καρδιά του σκότους (μτφρ. Αλεξάνδρα Παπαθανασοπούλου, εκδ. Πατάκη)

Από τη μία, ο αδηφάγος και απάνθρωπος παραλογισμός που κρύβεται πίσω από το πρόσχημα του εκπολιτισμού των αγρίων. Από την άλλη, η εφιαλτική περιήγηση στα σκοτεινά βάθη της ανθρώπινης ύπαρξης. Το ούτε 130 σελίδες μυθιστόρημα του Joseph Conrad διαβάζεται μέσα σε λίγες ώρες και σε παρασύρει σε έναν κόσμο νοσηρότητας από τον οποίο στο τέλος θέλεις να ξεπλυθείς. Αφού το διάβασα, έμαθα ότι το Αποκάλυψη Τώρα του Francis Ford Coppola είναι ελεύθερη μεταφορά της Καρδιάς του σκότους. – Χριστίνα Φαραζή

Hari Kunzru – Κρέας για τους λύκους (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Δώμα)

“Red Pill” είναι ο ξενόγλωσσος τίτλος του έκτου μυθιστορήματος του Hari Kunzru – που κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Δώμα σε μετάφραση της Δέσποινας Κανελλοπούλου – και παραπέμπει στη διάσημη σκηνή του Matrix, όπου ο πρωταγωνιστής Neo έχει μια επιλογή: το κόκκινο χάπι θα του επιτρέψει να δει την πραγματικότητα, όσο απεχθής και αν είναι, ενώ το μπλε χάπι θα του επιτρέψει να ζει μέσα στις προσομοιώσεις του συστήματος σε συνεχή και αρμονική άγνοια. Η επιλογή του αφηγητή είναι ξεκάθαρη στο βιβλίο, όταν αφήνει τη Νέα Υόρκη για μία τρίμηνη υποτροφία στο Βερολίνο και αντί να στρωθεί στη δουλειά πέφτει μέσα στην κουνελότρυπα μιας ταραγμένης αντιπαράθεσης μεταξύ του μυαλού του και της πραγματικότητας. Χρειάστηκε να δώσω λίγο χρόνο, για να ξεφύγω από τον αρχικό τόνο του αφηγητή που έβρισκα ότι γκρίνιαζε διαρκώς χωρίς αιτία, και να ξεκινήσει η επικίνδυνη κατάβαση στα υπαρξιακά ζητήματα που επαναφέρει ο συγγραφέας. Σίγουρα δεν είναι καινούργια αλλά παραμένουν επικίνδυνα επίκαιρα. – Μάρω Παρασκευούδη

Ben Lerner – Αμερικανική αγωγή (μτφρ. Παλμύρα Ισμυρίδου, εκδ. Δώμα)

Τελευταίο μέρος μιας τριλογίας που ξεκίνησε το 2011 με το Leaving the Atocha Station και συνεχίστηκε το 2014 με το 10:04, η Αμερικανική Αγωγή (The Topeka School) του Ben Lerner (μπορείς να διαβάσεις τη συνέντευξη του συγγραφέα στο NEWS 24/7) που κυκλοφόρησε το 2019 στις ΗΠΑ και το 2023 στην Ελλάδα αποτελεί «το καλύτερο ώς τώρα βιβλίο του πιο ταλαντούχου συγγραφέα της γενιάς του» (The New York Times Magazine), έχοντας μεταξύ άλλων υπάρξει φιναλίστ και για το βραβείων Πούλιτζερ. Η υπόθεση έχει ως εξής: Τέλη της δεκαετίας του ’90 και, παρά το υποτιθέμενο «τέλος της Ιστορίας» και το θρίαμβο του φιλελευθερισμού, τα νεαρά αρσενικά της βαθιάς Αμερικής δείχνουν αποπροσανατολισμένα. Ο Άνταμ Γκόρντον, τελειόφοιτος του Λυκείου της Τοπήκα, προσπαθεί να μάθει πώς ένα αγόρι γίνεται άντρας. Μέσα απ’ τους αγώνες ρητορικής, τις μονομαχίες ραπ αυτοσχεδιασμού, τις ψυχαναλυτικές συνεδρίες, καταλαβαίνει πως η γλώσσα δεν είναι εργαλείο χαλιναγώγησης της βίας. Η γλώσσα είναι όπλο. – Θεοδόσης Μίχος

Tim Marshall – Αιχμάλωτοι της γεωγραφίας (μτφρ. Σπύρος Κατσούλας, εκδ. Διόπτρα)

Το 2022 ο πόλεμος έφτασε ως τη γειτονιά μας, με τη Ρωσία να εισβάλει στην Ουκρανία και τον υπόλοιπο κόσμο να παρακολουθεί. Μερικούς μήνες αργότερα, το Ισραήλ επιχειρεί χερσαία εισβολή στη Γάζα κατά των Παλαιστινίων μετά από επίθεση της Χαμάς. Ελλάδα και Τουρκία κάνουν την μια παραβίαση της εναέριας κυκλοφορίας μετά την άλλη. Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά και πως η ίδια η γεωγραφία μιας περιοχής την έχει καταστήσει αιχμάλωτο μιας άλλης; Στο βιβλίο του Tim Marshall εξηγούνται όλα υπέροχα χωρίς να σε πιάσει πονοκέφαλος, ακόμη κι αν δεν έχεις εικόνα από γεωγραφία και ιστορία. – Νίκος Παπαηλιού

Cormac McCarthy – Ο Επιβάτης & Stella Maris (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Gutenberg)

Δεν ξέρω αν είναι το αντίο που όλοι περίμεναν ούτε αν είναι από τα καλύτερα του McCarthy. Αυτό που ξέρω με βεβαιότητα, όμως, είναι ότι ο Επιβάτης (Stella Maris η συνέχειά του, αν και γράφτηκε πρώτο) βρίσκεται στην πρώτη θέση της λίστας μου για το 2023. Το Παιδί, αυτό το παραμορφωμένο πλάσμα με τις αστείες και σκοτεινές στιγμές του, αλλά και το συγγραφικό μεγαλείο του McCarthy που εμφανίζεται σε φράσεις όπως «Ξενιστής και θλίψη καταστρέφονται μαζί αδιακρίτως, και τελικά το τρισάθλιο πηχτό υλικό που απομένει φτυαρίζεται μέσα στο χώμα και η βροχή ετοιμάζει τις πέτρες για νέες τραγωδίες», με έκαναν να το λατρέψω. – Κωνσταντίνος Δέδες

Cormac McCarthy – Ο δρόμος (μτφρ. Αύγουστος Κορτώ, εκδ. Καστανιώτη)

Το 2023 είναι ήταν η χρονιά του McCarthy -για πολλούς λόγους. Εκτός από τον Επιβάτη και το Stella Maris, διάβασα και τον Ματωμένο Μεσημβρινό (το αφήνω εκτός λίστας γιατί θα ήταν άδικο απέναντι στα υπόλοιπα βιβλία). Πρόσφατα τελείωσα και τον Δρόμο, ένα βιβλίο όλο στάχτες, δυστοπία, έναν μόνιμα συννεφιασμένο ουρανό και μια φλόγα που κάποιος πρέπει να κρατήσει ζωντανή. Ένα ακόμα αριστούργημα από τον Αμερικανό συγγραφέα. – Κωνσταντίνος Δέδες

Fernanda Melchor – Πάρανταϊς (μτφρ. Αγγελική Βασιλάκου, εκδ. Δώμα)

Ακόμη ένα βιβλίο που διαβάζεται μέσα σε μία ημέρα και δεν σε αφήνει να ηρεμήσεις στιγμή. Περιλαμβάνει βία και σκληρές περιγραφές, αλλά τίποτα από αυτά που θα διαβάσεις δεν είναι κάτι που δεν συμβαίνει γύρω μας. Κι αυτό είναι ίσως το πιο σοκαριστικό. – Κωνσταντίνος Αμπατζής

Το δεύτερο βιβλίο που διάλεξα να πάρω στις διακοπές μου διαβάζεται ολόκληρο ανάμεσα σε δύο βουτιές. Δυο έφηβοι από δύο εντελώς διαφορετικούς κόσμους εκμεταλλεύονται ο ένας τον άλλο ο καθένας για τον δικό του λόγο. Ο ένας κοιμάται στο πάτωμα ενός μικροσκοπικού διαμερίσματος και ο άλλος ζει σε αφθονία; Το Πάρανταϊς είναι μικρό, χωρίς σημεία στίξης και γεμάτο σκληρές εικόνες. Σαν τη ζωή δηλαδή. – Ντενίσα-Λυδία Μπαϊρακτάρι

Toni Morrison – Τζαζ (μτφρ. Χρύσα Φραγκιαδάκη, εκδ. Παπαδόπουλος)

Η Morisson γράφει -μεταξύ άλλων-  για μια δολοφονία, τον φυλετικό ρατσισμό, τους «ολέθριους, τρομακτικούς έρωτες» και την εσωτερική μετανάστευση, δηλαδή για πράγματα που, όπως και να το κάνουμε, βγάζουν μια ένταση, με απόλυτη ηρεμία. Η πένα της στο Τζαζ είναι τόσο απαλή (ακόμα και όταν διαβάζεις για την απόπειρα βεβήλωσης ενός νεκρού κοριτσιού), που μάλλον θα σε κάνει να χτυπήσεις το κεφάλι σου στον τοίχο και να αναρωτηθείς «πόσο ταλέντο μπορεί να είχε αυτή η γυναίκα;». Υπέροχη Morrison, υπέροχο βιβλίο. Ο τίτλος του βιβλίου, φυσικά, δεν είναι τυχαίος. – Κωνσταντίνος Δέδες

Antoine Bello – Άντα (μτφρ. Δημήτρης Δημακόπουλος, εκδ. Πόλις)

Μπορεί να μιλάει, να αστειεύεται, να αποκρίνεται στα συναισθήματα του συνομιλητή της και να δίνει συμβουλές, αλλά ειδικότητά της είναι η συγγραφή αισθηματικών μυθιστορημάτων που προορίζονται για best sellers. Η Άντα που μετέφερε μέσα απ’ το ομώνυμο μυθιστόρημα ο Γάλλος Antoine Bello ήρθε στην πραγματική ζωή τη χρονιά του 2023 με τα νέας γενιάς AI εργαλεία όπως το ChatGPT, ωθώντας σε μικρό ή μεγάλο βαθμό όλους μας στην αμφίθυμη αντίδραση μεταξύ θαυμασμού και φόβου μπροστά στην πειστική προσομοίωση της ανθρώπινης σκέψης από ένα «μηχάνημα». – Άγγελος Κλάδης

Jean-Luc Nancy – Ο Παρείσακτος (μτφρ. Πάνος Αγγελόπουλος, εκδ. Petites Maisons

Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 – αρχές του 1990, ο γάλλος φιλόσοφος αντιμετώπισε ένα σοβαρό ιατρικό θέμα, με αποτέλεσμα να υποβληθεί σε μεταμόσχευση καρδιάς. Η ανάρρωσή του έγινε πιο δύσκολη λόγω μιας μακροχρόνιας διάγνωσης καρκίνου. Σταμάτησε να διδάσκει αλλά συνέχισε να γράφει. Το L’ intrus (ο Παρείσακτος), που δημοσιεύθηκε το 2000 είναι μια περιγραφή της εμπειρίας του. – Μάρω Παρασκευούδη

Hernan Diaz – Παρακαταθήκη (μτφρ. Κάλλια Παπαδάκη, εκδ. Μεταίχμιο)

Ο ορισμός του page turner: Στο βιβλίο που το 2023 του χάρισε το Πούλιτζερ λογοτεχνίας ο Diaz ενώνει διαφορετικές αφηγήσεις τις κάνει να συνομιλούν μεταξύ τους και να κορυφώνονται, μέσω της οπτικής μιας γυναίκας που είναι αποφασισμένη να ξεχωρίσει την πραγματικότητα από τη φαντασία. Η υπόθεση έχει ως εξής: Παρά τη βουή και τον αναβρασμό της δεκαετίας του 1920, στη Νέα Υόρκη όλοι ξέρουν τον Μπέντζαμιν και την Έλεν Ρασκ. Εκείνος είναι ένας θρυλικός μεγιστάνας της Γουόλ Στριτ. Εκείνη η κόρη εκκεντρικών αριστοκρατών. Μαζί έφτασαν στην κορυφή ενός κόσμου που ο πλούτος μοιάζει ατέλειωτος, τη στιγμή που η δεκαετία της υπερβολής και της κερδοσκοπίας φτάνει στο τέλος της. Τι έπρεπε όμως να θυσιάσουν για να αποκτήσουν αυτή την τεράστια περιουσία; Αυτό είναι το κεντρικό θέμα ενός επιτυχημένου μυθιστορήματος του 1937 που φαίνεται πως έχει διαβάσει όλη η Νέα Υόρκη. Υπάρχουν ωστόσο και άλλες εκδοχές αυτής της ιστορίας προνομίων και εξαπάτησης. – Θεοδόσης Μίχος

Barack Obama, Bruce Springsteen – Ασυμβίβαστοι – Γεννημένοι στην Αμερική (μτφρ. Μάνος Τζιρίτας, Νίκος Πορτοκάλογλου, εκδ. Αθενs Bookstore)

Είχα διαβάσει μεμιάς την Γη της Επαγγελίας του Barack Obama και μόλις πληροφορήθηκα για τη σύμπραξή του με τον Bruce Springsteen, ήθελα οπωσδήποτε να την τσεκάρω. Ο ένας Πρώην Πρόεδρος των ΗΠΑ, ο άλλος ένας από τους μεγαλύτερους ροκ σταρ του 20ου αιώνας. Τι μπορεί να τους συνδέει; Η χημεία τους είναι εξαιρετική και αυτό φαίνεται και στη σειρά Podcast που κυκλοφόρησαν για την προώθηση του βιβλίου τους. Στο βιβλίο διαβάζεις την εξομολόγηση ενός φίλου σε έναν άλλον σε μια εμπειρία που μοιάζει με ψυχανάλυση και παράλληλα μαθαίνεις και την ιστορία της χώρας τους. – Νίκος Παπαηλιού

Δημοσθένης Παπαμάρκος – Γκιακ (εκδ. Πατάκη)

Δεν έχω διαβάσει ποτέ το ίδιο βιβλίο δεύτερη φορά. Το κάνω με τις ταινίες, ενίοτε και με επεισόδια σειρών. Με βιβλία ποτέ. Το έκανα φέτος για πρώτη φορά, όταν το Πάσχα έπεσα τυχαία πάνω στο Γκιακ του Δημοσθένη Παπαμάρκου – υπήρχε στη βιβλιοθήκη ενός Airbnb στην Τήνο, όπου έκανα διακοπές. Έφτιαξα ελληνικό καφέ, βγήκα στο μπαλκόνι, είχε συννεφιά και κυκλαδίτικο αεράκι και το διάβασα μονορούφι. Οκτώ διηγήματα και μία παραβολή σε ένα βιβλίο που σε κερδίζει από την πρώτη αρβανίτικη φράση. – Χριστίνα Φαραζή

Αλέξης Παπαχελάς – Ένα σκοτεινό δωμάτιο 1967-1974 (εκδ. Μεταίχμιο)

Όχι ό,τι πιο χαλαρό για να διαβάσεις στην παραλία, όπως είχα κάνει εγώ αλλά εξαιρετικά χρήσιμο για να μάθεις γεγονότα από την πιο μαύρη σελίδα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Ο Αλέξης Παπαχελάς καταπιάνεται με τον ρόλο της Αμερικής στην εδραίωση της Χούντας των Συνταγματαρχών μετά από μια έρευνα δεκαετιών. Στο βιβλίο του, που εκδόθηκε το 2021 μπορείς να βρεις αδημοσίευτο υλικό και σκανάροντας να ακούσεις ιστορικά ντοκουμέντα. – Νίκος Παπαηλιού

Tom Robbins – Το άρωμα του ονείρου (μτφρ. Γιάννης Κωστόπουλος, εκδ. Αίολος)

Μετά από πολλές συζητήσεις γύρω από τα βιβλία του Robbins, έχω καταλήξει στο εξής συμπέρασμα: είναι από τους πιο εύκολους και συγχρόνως ένας από τους πιο δύσκολους Αμερικανούς συγγραφείς. Τα βιβλία του, όπως γίνεται συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις, είτε τα μισείς είτε τα λατρεύεις. Ανήκω σε αυτούς που τα «αγαπούν» και αυτό οφείλεται στο Άρωμα του ονείρου. Διαφορετικά, αν δεν υπήρχε αυτό, ίσως θα ήμουν με τους «πρώτους», αυτούς που θεωρούν ότι ο Robbins, στην προσπάθειά του να αναδείξει την ευφυΐα του, χάνει τη μπάλα. – Κωνσταντίνος Δέδες

Zadie Smith – White Teeth (εκδ. Penguin)

Είναι από εκείνα τα βιβλία που αν τα πιάσεις δεν τα αφήνεις. Το Λονδίνο των 70s. 80s και 90s αποτελεί σκηνικό για τις ζωές ανθρώπων που προσπαθούν να επιβιώσουν σε έναν κόσμο που τους υπενθυμίζει συνεχώς ότι δεν ανήκουν σε εκείνον. Πως θα είναι για πάντα ξένο. Η Zadie Smith έχει εκείνο το μοναδικό χάρισμα να μετουσιώνει τις εικόνες σε λέξεις που θες να καταβροχθίσεις. – Ντενίσα-Λυδία Μπαϊρακτάρι

Philip Roth – Πατρική κληρονομιά (μτφρ. Τάκης Κιρκής, εκδ. Πόλις)

Δέκα χρόνια μετά την αρχική του έκδοση στα ελληνικά, το καλύτερο βιβλίο του 1993 σύμφωνα με το TIME ανατυπώθηκε και κυκλοφόρησε ξανά στα βιβλιοπωλεία. Αν έχετε χάσει τους γονείς σας, θα σας θυμίσει όσα ζήσατε. Αν τους έχετε ακόμη κοντά σας, θα σας προετοιμάσει για το αναπόφευκτο. Η υπόθεση έχει ως εξής: Ο συγγραφέας παρακολουθεί τον ογδονταεξάχρονο πατέρα του -έναν άνθρωπο με παροιμιώδη ρώμη, γοητεία, και μια ανεξάντλητη συλλογή αναμνήσεων από το Νιούαρκ- στη μάχη του με τον όγκο στον εγκέφαλο, που εντέλει θα τον σκοτώσει. Ο γιος παραστέκεται γεμάτος αγάπη, αγωνία και τρόμο στον πατέρα του, σε όλα τα στάδια της τελευταίας του δοκιμασίας, αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα εκείνο το πείσμα για επιβίωση που χαρακτήριζε συνολικά τη μακρόχρονη και πεισματική πάλη του με τη ζωή. – Θεοδόσης Μίχος

Isaac Rosa – Εδώ έζησε – Η ιστορία μιας έξωσης (μτφρ. Κορίνα Βασιλοπούλου, εκδ. Angelus Novus)

«Μαμά, αν ήξερες ότι αυτό το σπίτι, κάποτε ανήκε σε κάποιον που του έκαναν έξωση, θα το αγόραζες;». Ενώ αυξάνονται και πληθαίνουν στη χώρα οι πλειστηριασμοί από τα funds (με την ερχόμενη χρονιά να προβλέπεται ακόμη πιο δυσοίωνη), το βασισμένο σε πραγματικές μαρτυρίες graphic novel του Ισπανού Isaac Rosa σε σχέδιο της Christiana Bueno δίνει με ευσύνοπτο τρόπο την εξήγηση για την αλληλουχία κρίκων που οδηγούν στο φαινόμενο της στεγαστικής κρίσης, οδηγώντας τον αναγνώστη από την οργή στην ελπίδα της αλληλεγγύης. – Άγγελος Κλάδης

Δημήτρης Τανούδης – Δεν θέλετε να σας ακούσουν (εκδ. Μωβ Σκίουρος)

Μία ακόμα συλλογή διηγημάτων, που να πω την αλήθεια, δεν είναι το αγαπημένο μου είδος, αλλά φέτος είπα να δώσω μία ακόμα ευκαιρία (το Γκιακ δεν πιάνεται, ήταν η δεύτερη ανάγνωση) και βγήκε σε πολύ καλό. Δέκα ιστορίες τρυφερές, πικρές, απόκοσμες που μιλούν για την αγάπη ή καλύτερα, για αυτό που γίνεται η αγάπη όταν πια σταματήσει να είναι αγάπη. – Χριστίνα Φαραζή

Phil Jackson – Έντεκα δαχτυλίδια (Νίκος Παπαδογιάννης, εκδ. Ψυχογιός)

Έχοντας δει μερικά από τα στοιχεία του μποέμ χαρακτήρα του στο The Last Dance του Netflix, άρχισα να ψάχνω μανιωδώς για τον Phil Jackson και δεν θα μπορούσα να βρω καλύτερη ψυχογραφία του από το βιβλίο που έγραψε με τη βοήθεια του Hugh Delehanty. Ο θρυλικός προπονητής των Σικάγο Μπουλς και των Λος Άντζελες Λέικερς έχει το ρεκόρ των περισσότερων τίτλων NBA (11), καθώς δημιούργησε δυναστείες και με τις δυο ομάδες. Διαβάζοντας το βιβλίο μπαίνεις στο μυαλό του και καταλαβαίνεις το πώς ενέπνευσε κάθε σταρ, από τον Michael Jordan και τον Scottie Pippen, ως τον Shaquille O’ Neal και τον Kobe Bryant. – Νίκος Παπαηλιού

Robert Jones, Jr – Οι προφήτες (μτφρ. Ρηγούλα Γεωργιάδου, εκδ. Διόπτρα)

Ήταν ένα από τα δύο βιβλία που διάλεξα να πάρω μαζί μου στο νησί. Δεν ξέρω αν έκανα καλά, ξέρω όμως πως έμεινα να το διαβάζω στην πετσέτα μου ακόμα κι αν το θερμόμετρο έδειχνε 38 βαθμούς. Δύο έφηβοι σκλάβοι προσπαθούν να επιβιώσουν σε μια φυτεία του αμερικάνικου Νότου. Γεννημένοι με δεσμά, έχουν μόνο ο ένας τον άλλο να αγαπούν και να φροντίζουν. Τι σημασία έχει άλλωστε να επιβιώνεις αν δεν έχεις κάποιον να αγαπάς; Στο συγγραφικό του ντεμπούτο ο Robert Jones, Jr. μας φέρνει αντιμέτωπους με την ανθρώπινη ιστορία μέσα από ιστορίες κορμιών γεμάτων σημάδια και μυαλών που τους απαγόρεψαν να ονειρεύονται. – Ντενίσα-Λυδία Μπαϊρακτάρι

Jonathan Franzen – Σταυροδρόμια (μτφρ. Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, εκδ. Ψυχογιός)

Μέχρι και τον Αύγουστο, πίστευα ότι μόνο ο Jonathan Coe μπορεί να σκιαγραφεί τόσο υπέροχα χαρακτήρες, να μπαίνει βαθιά μέσα στις οικογενειακές και διαπροσωπικές σχέσεις και να συνδέει τη μικρογραφία μίας οικογένειας, μίας κοινωνίας, με την ευρύτερη εικόνα της πραγματικότητας. Τελικά, στις διακοπές, μεταξύ ομπρέλας και βουτιάς, συνειδητοποίησα ότι με την ίδια μαεστρία το κάνει και ο Jonathan Franzen – θα μπορούσε να είναι το αμερικάνικο alter ego του. – Χριστίνα Φαραζή

William Faulkner – Καθώς ψυχορραγώ (μτφρ. Παναγιώτης Κεχαγιάς, εκδ. Gutenberg)

Δύο χρόνια μετά το Αβεσσαλώμ! Αβεσσαλώμ! (μτφρ. Μαργαρίτας Ζαχαριάδου), οι εκδόσεις Gutenberg «ξαναχτυπούν» με τη νέα, εξαιρετική μετάφραση ενός από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα του 20ού αιώνα. Κοινώς, δεν έχεις διαβάσει τίποτα αν δεν έχεις διαβάσει αυτό το αριστούργημα. Η υπόθεση έχει ως εξής: Τα παιδιά και ο σύζυγος της ετοιμοθάνατης Άντι εκπληρώνουν την επιθυμία της να ταφεί στον τόπο όπου γεννήθηκε στον Αμερικανικό Νότο. Κωμικοτραγικά επεισόδια συνθέτουν μια συγκλονιστική αφήγηση για τα πάθη της ανθρώπινης ψυχής με στοιχεία σκοτεινής κωμωδίας και σκληρού ρεαλισμού. Για να ζεσταθείτε μπορείτε να διαβάσετε όσα είπαν στο NEWS 24/7 οι δύο ήρωες μεταφραστές του μέγιστου συγγραφέα. – Θεοδόσης Μίχος

Άρης Χατζηστεφάνου – Προπαγάνδα και παραπληροφόρηση (εκδ. Τόπος)

Γιατί σε μια δολοφονία χρησιμοποιήθηκε παθητική αντί για ενεργητική φωνή; Πώς είναι δυνατόν ένα γράφημα να παραπλανά, χωρίς να λέει ψέματα; Τι αλλάζει στην ίδια εικόνα, ανάλογα με το αν μεταφέρεται με ευρυγώνια λήψη ή με τηλεφακό; Ένας εμπεριστατωμένος με έρευνες και απόλυτα αναγκαίος στις μέρες μας πρακτικός οδηγός από τον Άρη Χατζηστεφάνου για να οξύνουμε τα κριτήρια με τα οποία προσλαμβάνουμε την ειδησεογραφία (ειδικά του αστυνομικού ρεπορτάζ) και τις τεχνικές προπαγάνδας που απαντώνται στη «μάχη της πρώτης εντύπωσης». – Άγγελος Κλάδης

Gertrud Hirschi – Μούντρες – Η γιόγκα στα χέρια σας, (μτφρ. Αγγελίνα Λυκόγιαννη, εκδ. Ελληνοεκδοτική)

Το βιβλίο βρέθηκε στα χέρια μου γιατί η μεταφράστριά του τυγχάνει να είναι και η δασκάλα μου στη γιόγκα, Αγγελίνα Λυκογιάννη. Πρόκειται για έναν άνθρωπο που σου δίνει την ελευθερία Οι Μούντρες ή Γιόγκα των Χεριών είναι μια πανάρχαια τεχνική άσκησης και θεραπείας με ευεργετικά αποτελέσματα για το σώμα και το νου. Όλοι δικαιούμαστε μια παύση για στοχασμό, χαλάρωση και σύνδεση με τον εαυτό μας. – Μάρω Παρασκευούδη

Θοδωρής Χονδρόγιαννος – Στη χώρα του Χωσέ (εκδ. Key Books)

Ακόμα κι αν δεν έχεις πάει φαντάρος, διαβάζεται τρομερά ευχάριστα, αφού σε βάζει για τα καλά μέσα στην παράνοια και τον σουρεαλισμό του ελληνικού στρατού. Αν όμως τα έχεις ζήσει όλα αυτά από μέσα, τότε το βιβλίο του συναδέλφου μιλάει στην ψυχή σου. Ταυτόχρονα, ρίχνει φως και σε άλλα σημαντικά ζητήματα, όπως το μεταναστευτικό και η αντιμετώπιση των ροών στα νησιά της παραμεθορίου. – Κωνσταντίνος Αμπατζής

* Η παράθεση των βιβλίων έγινε με αλφαβητική και όχι με αξιολογική σειρά, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την ελληνική μετάφραση των επωνύμων των συγγραφέων.