Τι είναι το ραδιόφωνο; Η GenZ απαντά χωρίς να το γιορτάζει
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου, ρωτήσαμε την GenZ για τη σχέση της με τα FM, τα podcasts, το Spotify και ποιο είναι το πρώτο πράγμα που κάνει μόλις μπει στο αυτοκίνητο.
- 13 ΦΕΒ 2024
Το στερεοφωνικό, αυτό το θαυματουργό τεχνολογικό κατασκεύασμα με τις πολλαπλές λειτουργίες που οι Millennials δόξασαν και τίμησαν στα 00s, βυθίζεται χρόνο με το χρόνο στη λήθη. Μία από τις δυνατότητές του, όμως, όπως είναι η λήψη των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων που μετατρέπονται σε ήχο, εξακολουθεί να κρατάει τη σημαία (ή την κεραία) ψηλά, δικαιώνοντας όσους επιμένουν να ακούν και όχι να βλέπουν.
Η πιο χαρακτηριστική ιδιότητα του ραδιοφώνου, παρά την αναμενόμενη «εισβολή» των νέων τεχνολογιών στο τοπίο με τις διάφορες μορφές διασκέδασης, παραμένει αναλλοίωτη: σου κρατάει συντροφιά και σου κρατάει συντροφιά καλύτερα από κάθε άλλο μέσο. Μπορεί πλέον να έχει εξελιχθεί σε κάτι που λειτουργεί κατά περίσταση και όχι από συνήθεια (όπως συνέβαινε παλαιότερα), αυτό δε σημαίνει όμως ότι πλησιάζει τη γραμμή του τερματισμού, του game over του.
Οι ακροατές είναι ακόμα πολλοί, απλώς τους εντοπίζουμε -κυρίως- στις ηλικιακές ομάδες που έζησαν για τα καλά το πώς είναι να κάθεσαι στον καναπέ σου, στην ώρα σου, για να ακούσεις την αγαπημένη σου ραδιοφωνική εκπομπή, τη χαρακτηριστική χροιά των παραγωγών και το τραγούδι της εισαγωγής. Το να κάτσει μια γενιά όπως η Gen-Z μπροστά από ένα στερεοφωνικό, λοιπόν, μία συσκευή χωρίς οθόνη, μοιάζει αστείο. Εξαιρέσεις υπάρχουν, πάντα θα υπάρχουν, όμως δεν είναι μια εικόνα που θα συναντήσει κανείς εύκολα. Σίγουρα, πάντως, η επαφή τους με τα FM δεν έχει χαθεί.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου, ρωτήσαμε τους GenZs για τη σχέση τους με τα FM, τα podcasts, το Spotify, τα social media και ποιο είναι το πρώτο πράγμα που κάνουν μόλις μπαίνουν στο αυτοκίνητο. Απάντησαν, ακόμα και χωρίς να το γιορτάζουν ιδιαίτερα.
Το ραδιόφωνο μέσα από τα αυτιά της GenZ
«Παρέα στο δρόμο, catch up με επικαιρότητα, μπάσα ανδρική φωνή». Αυτό είναι το πρώτο που έρχεται στο μυαλό της Γεωργίας (26) μόλις ακούει τη λέξη ραδιόφωνο. Φυσικά, η απάντηση από άτομο σε άτομο αλλάζει, όμως όσοι απάντησαν στην συγκεκριμένη ερώτηση, έχουν κάτι κοινό: Είναι από 20 μέχρι 27 χρονών.
Για τον Αχιλλέα, το πρώτο που κάνει pop up, είναι «η Ελληνοφρένεια και οι εκπομπές του ΣΚΑΙ για τον Μίκη Θεοδωράκη». Η Ελπινίκη, από την άλλη, νιώθει μια νοσταλγία και σκέφτεται καντράν ενώ ο Νίκος, γυρίζει στη χρονιά των πανελλαδικών εξετάσεων. «Η μάνα μου είχε τη φαεινή ιδέα να μου κόψει το ίντερνετ και άκουγα για ώρες ράδιο για να χαλαρώσω και να ενημερωθώ, ενώ το βράδυ άκουγα γνωστή αθλητική εκπομπή με τηλεφωνήματα φιλάθλων, μέχρι να με πάρει ο ύπνος».
Η Νεκταρία θυμάται τη μητέρα της «να ξυπνάει το πρωί, να ετοιμάζει καφέ, να ξεκινάει τις δουλειές της και να ανοίγει το ραδιόφωνο για να της κάνει παρέα» και η Κατερίνα, μιλάει για το γνωστό δίπολο: «Το πρώτο πράγμα που σκέφτομαι είναι η μουσική στο αμάξι. Κατά τη διάρκεια της οδήγησης είναι και οι μόνες ώρες που θα ακούσω ραδιόφωνο».
Ραδιόφωνο και αυτοκίνητο, μια σχέση εξάρτησης
«Πλέον δεν ακούω σε καθημερινή βάση ραδιόφωνο. Ίσως, μόνο μέσα στο αμάξι όταν είμαι συνοδηγός και μόνο σε σύντομες διαδρομές». Νίκος
«Πάντα ακούω ραδιόφωνο στο αμάξι». Μαίρη
«Θα ακούσω ραδιόφωνο μόνο στο αυτοκίνητο, σχεδόν αναγκαστικά». Χάρης
«Επικρατεί το Spotify πλέον. Αλλά το επιλέγω στην οδήγηση». Γεωργία
«Συνήθως στο σπίτι θα βάλω ραδιόφωνο να παίξει όταν θα είμαι στον υπολογιστή και θα νιώθω ότι θέλω να έχω “παρέα” αλλά και κάθε φορά όταν μπαίνω στο αμάξι βάζω ραδιόφωνο». Κατερίνα
«Ακούω όλη μέρα ραδιόφωνο. Το πρωί, το μεσημέρι στο αυτοκίνητο και στο μπάνιο». Ελπινίκη
«Γενικά είμαι παθητική ακροάτρια ραδιοφώνου καθώς στο σπίτι μας παίζει όσες ώρες σχεδόν είναι οι γονείς μου σπίτι αλλά ποτέ από δικό μου χέρι. Αν επιλέξω να βάλω εγώ ραδιόφωνο θα είναι συνήθως στο αυτοκίνητο ή στη δουλειά». Μυρτώ
«Κατά τη διάρκεια της οδήγησης είναι και οι μόνες ώρες που θα ακούσω ραδιόφωνο». Κωνσταντίνα
«Πλέον ακούω ραδιόφωνο κυρίως στο αμάξι και στη δουλειά». Αχιλλέας
«Ακούω ραδιόφωνο κάθε φορά που οδηγώ. Αυτό σημαίνει περίπου μιάμιση με δύο ώρες την ημέρα, όσο πηγαινοέρχομαι στη δουλειά ή κάνω τις εξωτερικές μου δουλειές». Νεκταρία
Δέκα απαντήσεις, δέκα διαφορετικά οχήματα, ένα αποτέλεσμα και ένα (μικρό) συμπέρασμα: Το ραδιόφωνο, εδώ και πολλά χρόνια, παίζει κυρίως στα αυτοκίνητα και όχι στο σπίτι. Όχι μόνο από την GenZ, αλλά και από τις υπόλοιπες γενιές.
Podcast, Spotify και GenZ
«Ναι, σήμερα προτιμώ τα podcasts από το ραδιόφωνο. Μου αρέσει η ελευθερία του να ακούω αυτό που θέλω, όταν το θέλω. Να το διακόπτω ανά πάσα στιγμή και να γυρίζω ξανά πίσω. Είναι επίσης πιο οργανωμένο και μπορώ να ακούω διαφορετικές φωνές πάνω στο ίδιο θέμα, χωρίς να ακολουθώ δηλαδή τη “γραμμή” που μπορεί να έχει ένας ραδιοφωνικός σταθμός», λέει ο Νίκος και υποστηρίζει ότι θα προτιμήσει το Spotify όταν θέλει να ακούσει μουσική.
Το ίδιο ισχύει και για τη Μαίρη, καθώς «οι συζητήσεις και το περιεχόμενο των podcast είναι συνήθως υψηλότερου επιπέδου. Για μουσική θα ακούσω Spotify, γιατί είναι πολύ προσαρμοσμένο στα γούστα μου. Ωστόσο, αν θέλω να ακούσω κάτι τελείως αναπάντεχο (ή πιο pop guilty pleasure) θα βάλω ραδιόφωνο».
Για την Ευτυχία και τον Χάρη, το ραδιόφωνο απαιτεί λιγότερο engagement οπότε για την πρώτη, τα podcast είναι η μόνη επιλογή. Την ίδια στιγμή, όμως, «θα βάλω ραδιόφωνο και θα εμπιστευτώ το γούστο της/του ραδιοφωνικής/ού παραγωγού. Αλλά όταν βρίσκομαι σε μία συγκεκριμένη κατάσταση που θέλω να συνδυάσω με συγκεκριμένη μουσική (πχ στο τρέξιμο ή σε ένα road trip) θα βάλω Spotify».
Η Γεωργία θεωρεί ότι ένα από τα δυνατά χαρτιά των podcasts αλλά και γενικότερα του Spotify όσον αφορά το μουσικό κομμάτι, είναι ότι «δεν χάνεται το σήμα ούτε κόπτεται η ροή. Υπάρχει και τεράστια γκάμα επιλογών» ενώ ο Τάσος (20 χρονών, έχει και αυτό τη σημασία του) προτιμάει κάποιο podcast «γιατί ακούω αυτά που θέλω, τη στιγμή που το θέλω. Αν θέλω να ακούσω μουσική, θα προτιμήσω το Spotify. Τόσο μέσα στο σπίτι, όσο και στις διαδρομές μου».
Social media και FM, μια πορεία (σχεδόν) αντίθετη
«Το σκρολάρισμα στο Tik Tok –καθημερινή μου συνήθεια- δεν μπορεί να συνοδευτεί ούτε από Spotify, ούτε από ραδιόφωνο, γιατί παρακολουθείς υπερβολικά αποσπασματικά κάτι που έχει ήδη ήχο. Τα social media έχουν διαμορφώσει τον τρόπο που ακούμε μουσική σαν γενιά, άρα και τη σχέση μας με το ραδιόφωνο». Η απάντηση της Ευτυχίας, αν σκεφτούμε τις ώρες που περνάμε στα social media, μοιάζει λογική.
«Τα social media, όπως ακριβώς κλέβουν τον χρόνο κάθε άλλου παραδοσιακού μέσου, έτσι -και λίγο παραπάνω- κάνουν και με το ραδιόφωνο», υποστηρίζει ο Νίκος με τον Χάρη να συμφωνεί μαζί του. «Εννοείται πως κλέβουν τον χρόνο που θα διέθετα στην ακρόαση μιας εκπομπής. Δηλαδή, ακόμη και να ακούω την εκπομπή, με αποσπούν τόσο ώστε να μη μπορώ καν να συγκεντρωθώ».
Μπορείτε να φανταστείτε κάποιον που ακούει ραδιόφωνο χωρίς να ασχολείται με το κινητό του; Σύμφωνα με τη Γεωργία όχι. Με τον μπαλτά της σκληρής πραγματικότητας, η Κωνσταντίνα λέει πως «ακόμα και αν δεν χάζευα στα social media, δεν θα άκουγα κάποια εκπομπή στο ραδιόφωνο» ενώ η Μυρτώ, θεωρεί ότι, αν άκουγε περισσότερο ραδιόφωνο, τότε ναι, θα επηρεαζόταν η σχέση της μαζί του από τη χρήση τους.
«Θεωρώ ότι ο περισσότερος κόσμος δεν θα δώσει τόσο βάση σε αυτά που θα ακούσει, εάν δεν τα βλέπει κιόλας παράλληλα», λέει η Νεκταρία. «Το ενδιαφέρον έχει στραφεί περισσότερο στην εικόνα, ή τουλάχιστον στον συνδυασμό της με τον ήχο. Δεν θεωρώ λοιπόν ότι τα social media κλέβουν τον χρόνο ακρόασης μιας εκπομπής, όσο το ότι τον έχουν αντικαταστήσει».
