Οι σημαντικότερες στιγμές στην σπουδαία ιστορία της ΑΕΚ

«Η ΑΕΚ είναι ιδέα και οι ιδέες δεν πεθαίνουν» λένε οι υποστηρικτές της και έχουν δίκιο. Σαν σήμερα όμως, 100 χρόνια πριν, η ιδέα αυτή γεννήθηκε, αν και η ιστορία της ξεκίνησε πολύ πριν από τις 13 Απριλίου του 1924.

Η ιστορία της ΑΕΚ άρχισε να γράφεται στην Κωνσταντινούπολη, η οποία στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου συγκέντρωνε πληθυσμιακά μεγάλη κοινότητα Ελλήνων.

Το ποδόσφαιρο είχε αρχίσει να μπαίνει για τα καλά στις ζωές των ανθρώπων και οι πρώτες ομάδες είχαν δημιουργηθεί, όταν οι διώξεις των Ελλήνων της Πόλης άρχισαν να λαμβάνουν χώρα. Ο ιστορικός σύλλογος Πέρα Κλουμπ, που θεωρείται προπομπός της Αθλητικής Ενώσεως Κωνσταντινουπόλεως είχε ιδρυθεί έναν χρόνο νωρίτερα. Η ιστορία δεν μπορούσε να περιμένει άλλο.

Η Αθλητική Ένωσις Κωνσταντινουπόλεως (ΑΕΚ) ιδρύθηκε το 1924 στην Αθήνα με την απόφαση να λαμβάνεται στο μαγαζί αθλητικών ειδών των Αιμίλιου Ιωνά και Κωνσταντίνου Δημόπουλου, που βρισκόταν στην τότε στοά Λουξ της οδού Βερανζέρου 24. Τα ιδρυτικά μέλη του νεοσύστατου σωματείου ήταν πάνω από 40 και παράλληλα με το τμήμα ποδοσφαίρου το 1924 ιδρύθηκε το τμήμα καλαθοσφαίρισης και το τμήμα στίβου.

Η επιλογή ως προς το όνομα δεν έγινε τυχαία, αφού ο σύλλογος ιδρύθηκε από Έλληνες με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη, ενώ από το 1930 και μετά η ομάδα συνδέθηκε με την περιοχή της Νέας Φιλαδέλφειας, όπου στέγασαν τα όνειρά τους χιλιάδες πρόσφυγες από την Τουρκία.

Η ΑΕΚ ήταν για εκείνους ένα κράτημα. Η ομάδα με σήμα τον Δικέφαλο Αετό της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, άνοιξε γρήγορα τα φτερά της και αγκάλιασε χιλιάδες Αθηναίους. Το τμήμα μπάσκετ κατέκτησε το πρωτάθλημα Αθηνών από την πρώτη κιόλας χρονιά του, ενώ το 1932 η ΑΕΚ κατέκτησε το πρώτο της Κύπελλο Ελλάδος.

Ιστορική φιγούρα για τα πρώτα χρόνια της ομάδας ήταν ο Κώστας Νεγρεπόντης, ο οποίος ξεκίνησε την καριέρα του στην Κωνσταντινούπολη και τη Φενέρμπαχτσε και στη συνέχεια έπαιξε στην Πέρα και από το 1929 στην ΑΕΚ. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος διέκοψε την πορεία της πρώτης της πραγματικά μεγάλης ομάδας, αφού το 1939 και το 1940 η Ένωση κατέκτησε το πρωτάθλημα.

Η γενιά του ’30 επέστρεψε στο γήπεδο στις αρχές του 1945 και οδήγησε την ΑΕΚ στην κατάκτηση των δύο πρώτων μεταπολεμικών πρωταθλημάτων Αθηνών το 1946 και το 1947. Τα επόμενα χρόνια, όμως, με προπονητή τον μεγάλο μεταρρυθμιστή Αγγλο Jack Bibby έφτασε σε τρεις συνεχόμενους τελικούς Κυπέλλου, κατακτώντας τους δύο τελευταίους από αυτούς, το 1949 και το 1950.

Η επόμενη δεκαετία ήταν μία από τις πιο δύσκολες στην ιστορία της ομάδας, όμως εκείνη έμεινε όρθια. Από τότε η ΑΕΚ είχε δείξει ότι ήταν πολύ σκληρή για να πεθάνει, ενώ παρά τις αποτυχίες (η ομάδα κατέκτησε 1 πρωτάθλημα στο μπάσκετ και κανένα στο ποδόσφαιρο), η βάση των οπαδών της ανανεωνόταν και μεγάλωνε συνεχώς. Χρειαζόταν όμως κάτι ακόμα για να αρχίσει να γράφει ιστορία με χρυσά γράμματα και η δεκαετία του ‘60 της τα χάρισε όλα πίσω.

Το ενιαίο πρωτάθλημα της Α’ Εθνικής εγκαινιάστηκε το 1959 και η ΑΕΚ έχασε το πρωτάθλημα με επώδυνο τρόπο την πρώτη αγωνιστική. Τα επόμενα χρόνια, όμως, ήταν πολύ σημαντικά. Η ΑΕΚ, με πρόεδρο τον οραματιστή Νίκο Γκούμα, ολοκλήρωσε τις εργασίες στο γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας και από τις αρχές του 1962 διέθετε ένα από τα πιο σύγχρονα στάδια στη χώρα με χωρητικότητα 40 χιλιάδων θέσεων.

Λίγους μήνες μετά αποκτήθηκε ο 20χρονος Μίμης Παπαϊωάννου και, με ηγέτη πάντα τον πρώτο σκόρερ της ομάδας Κώστα Νεστορίδη, η ΑΕΚ έφτασε το 1963 στην κατάκτηση του πρώτου τίτλου πρωταθλήματος Ελλάδας μετά από 23 χρόνια. Τα πρωταθλήματα και τα κύπελλα άρχισαν να πολλαπλασιάζονται, αλλά η πρώτη μεγαλειώδης στιγμή ήρθε στο μπάσκετ.

Στις 4 Απριλίου του 1968 μπροστά σε 80 χιλιάδες φιλάθλους στο Παναθηναϊκό Στάδιο, η ΑΕΚ στέφθηκε Κυπελλούχος Ευρώπης στο μπάσκετ κερδίζοντας με 89-82 την Σλάβια Πράγας και ένωσε όλους τους Έλληνες μπροστά από αυτήν την επιτυχία. Απόλυτος πρωταγωνιστής αυτής της ομάδας ήταν ο Γιώργος Αμερικανός. 50 χρόνια μετά, η φανταστική ιστορία της πρώτης ελληνικής ομάδας που κατέκτησε ευρωπαϊκό τίτλο, έγινε ταινία από τον Τάσο Μπουλμέτη.

Η δεκαετία του 1970 για την ΑΕΚ έμελλε να χαρακτηριστεί από την ανάληψη της διοίκησής της από τον σπουδαίο Λουκά Μπάρλο, τον Μάρτιο του 1974. Η επταετία Μπάρλου ήταν μία από τις πιο επιτυχημένες στην ιστορία του συλλόγου, καθώς η ΑΕΚ κατέκτησε δύο πρωταθλήματα και έφτασε ως τα ημιτελικά του Κυπέλλου UEFA το 1977 όταν και αποκλείστηκε από τη σπουδαία Γιουβέντους.

Ο Λουκάς Μπάρλος ήταν αναθεμελιωτής της ΑΕΚ και επί της προεδρίας του κάθισαν στον κιτρινόμαυρο πάγκο σπουδαίοι προπονητές, όπως ο František Fadrhonc, ο Zlatko Čajkovski και o Ferenc Puskás, ενώ ήταν εκείνος που έφτιαξε την περίφημη «σκεπαστή» εξέδρα στο γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας.

Εντός αγωνιστικού χώρου έλαμψε τότε το άστρο του Θωμά Μαύρου. Ο σπουδαίος επιθετικός ταυτίστηκε με την ΑΕΚ με την οποία κατέκτησε δύο πρωταθλήματα και δύο κύπελλα. Είναι μέχρι και σήμερα ο πρώτος σκόρερ όλων των εποχών στο ελληνικό ποδόσφαιρο, έχοντας πετύχει 260 γκολ στην Α’ Εθνική.

Τα επόμενα χρόνια για την ΑΕΚ ήταν και πάλι δύσκολα. Μέχρι ο Σέρβος Dusan Bajevic που είναι δοξαστεί ως ποδοσφαιριστής της, να αναλάβει την τεχνική της ηγεσία το 1988. Η ΑΕΚ κόντρα στον Ολυμπιακό του Κοσκωτά και τον Παναθηναϊκό του Βαρδινογιάννη ήταν δύσκολο να πρωταγωνιστήσει, αλλά το καλοκαίρι του 1989 τη βρήκε πρωταθλήτρια μετά από 10 χρόνια χάρη στο γκολ του Τάκη Καραγκιοζόπουλου κόντρα στον Ολυμπιακό στην προτελευταία αγωνιστική. Ήταν το πρώτο πρωτάθλημα της Ένωσης στο επαγγελματικό πρωτάθλημα.

Η ΑΕΚ του Dusan Bajevic δεν είχε τελειώσει μετά από το παλικαρίσιο πρωτάθλημα του 1989. Τα οικονομικά προβλήματα της έβαλαν δύσκολα, αλλά με διαφορετικές διοικήσεις κατάφερε και πάλι να πρωταγωνιστήσει. Από το 1992 ως το 1994 κατέκτησε τρία σερί πρωταθλήματα και πολλοί μέχρι σήμερα θεωρούν ότι εκείνη η ΑΕΚ του Bajevic ήταν η καλύτερη εκδοχή της ιστορίας της.

Το 1991-92 με ποδόσφαιρο που θαυμάστηκε από όλους και με την ΑΕΚ να στέφεται πρωταθλήτρια μέσα στην Τούμπα, έχοντας κάνει στα δέκα προηγούμενα ματς ένα σερί δέκα νικών. Το 1992-93, και με τους νέους ιδιοκτήτες Δημήτρη Μελισσανίδη και Γιάννη Καρρά να δυναμώνουν ακόμη περισσότερο την ομάδα και την εταιρεία, η ΑΕΚ ήταν και πάλι πρωταθλήτρια, ενώ την επόμενη χρονιά κέρδισε πολύ εύκολα τον τίτλο.

Μετά από τον τελευταίο της τίτλο, είχε έρθει η ώρα και για μια ευρωπαϊκή πορεία. Τον Αύγουστο του 1994 η ΑΕΚ έγινε η πρώτη ελληνική ομάδα που περνάει στην τελική φάση του Τσάμπιονς Λιγκ όταν και απέκλεισε την πανίσχυρη Ρέιντζερς στα προκριματικά με δύο νίκες. Στη Σκωτία επικράτησε με 1-0 χάρη σε γκολ του Τόνι Σαβέβσκι και στη Νέα Φιλαδέλφεια κέρδισε με 2-0, με γκολ του Δημήτρη Σαραβάκου.

Το 1998 ήταν η ώρα της μπασκετικής ΑΕΚ να γράψει ιστορία. Μια ομάδα που φαινόταν ξεγραμμένη, λίγο έλειψε να κατακτήσει την κορυφή της Ευρώπης, αφού έφτασε ως τον τελικό της Ευρωλίγκας με αντίπαλο την Κίντερ Μπολόνια. Η σπουδαία ομάδα του Γιάννη Ιωαννίδη είχε σοκάρει την Ευρώπη εκείνη τη χρονιά και στον ημιτελικό της Βαρκελώνης απέκλεισε την Μπενετόν Τρεβίζο με τρίποντο του Bane Prelevic. Η ρεβάνς από την Κίντερ Μπολόνια θα ερχόταν δύο χρόνια αργότερα.

Την αμέσως επόμενη χρονιά η ΑΕΚ ξέφυγε από τα στεγανά μιας μεγάλης αθλητικής ομάδας. Στις 7 Απριλίου του 1999 αψηφώντας τον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας και τον ανελέητο βομβαρδισμό της από το ΝΑΤΟ, η ΑΕΚ θα ταξίδευε στο Βελιγράδι για να δώσει φιλικό αγώνα με την Παρτιζάν και να στείλει ένα μοναδικό μήνυμα ειρήνης.

Οι παίκτες της ΑΕΚ και της Παρτίζαν έκαναν την είσοδό τους στον αγωνιστικό χώρο κρατώντας ένα πανό που έγραφε «ΝΑΤΟ σταμάτα τον πόλεμο, σταμάτα τους βομβαρδισμούς», ενώ με το σκορ στο 1-1 οι οπαδοί εισέβαλαν στο γήπεδο, διακόπτοντας το παιχνίδι και αγκαλιάζοντας τους παίκτες των δύο ομάδων. Η ΑΕΚ είχε μόλις νικήσει και τον πόλεμο.

Στις 11 Απριλίου του 2000 η ώρα της μπασκετικής ΑΕΚ για ρεβάνς είχε μόλις φτάσει. Ο Dusan Ivkovic, όπως και με τον Ολυμπιακό, μόλις διαδέχθηκε τον Γιάννη Ιωαννίδη στον πάγκο της ΑΕΚ, κατέκτησε ευρωπαϊκό τίτλο. Εκείνη την ημέρα η ΑΕΚ κέρδισε την Κίντερ Μπολόνια του Predrag Danilovic στη Λοζάνη με 58-44 και κατέκτησε το Κύπελλο Σαπόρτα. Ήταν το δεύτερο ευρωπαϊκό τρόπαιο της ιστορίας της.

Το 2002 είχαν ήδη περάσει 8 χρόνια από το τελευταίο πρωτάθλημα της ΑΕΚ, όταν η Ένωση έγραψε ιστορία μην αφήνοντας την πρωταθλήτρια Ευρώπης Ρεάλ Μαδρίτης να την κερδίσει. Στον απόηχο του 3-3 στη Νέα Φιλαδέλφεια, η ΑΕΚ ταξίδεψε στη Μαδρίτη, αλλά και εκεί κοίταξε στα μάτια τη Ρεάλ. Με γκολ των Walter Centeno και Κώστα Κατσουράνη πήρε την ισοπαλία με σκορ 2-2.

Την ίδια χρονιά το τμήμα μπάσκετ της Ένωσης πέτυχε την μεγαλύτερη ανατροπή που έχει γίνει ποτέ σε τελικούς της Α1 μπάσκετ. Η ΑΕΚ αν και βρέθηκε με δύο ήττες πίσω στους τελικούς του πρωταθλήματος κόντρα στον Ολυμπιακό, κατάφερε να γυρίσει τη σειρά επικρατώντας με 3-2. Προπονητής της ΑΕΚ ήταν ο Dragan Sakota και πολυτιμότεροι παίκτες της οι Νίκος Χατζής, Δήμος Ντικούδης και Μιχάλης Κακιούζης.

Δυστυχώς, με λίγες εκλάμψεις τα επόμενα χρόνια η ΑΕΚ τόσο στο μπάσκετ, όσο και στο ποδόσφαιρο ταλαιπωρήθηκε από οικονομικά προβλήματα και από τις αλλαγές των διοικήσεων και τον Μάιο του 2003 είδε και το γήπεδο της να γκρεμίζεται, μαζί και με τα όνειρα για νέο στάδιο. 10 χρόνια μετά, στις 21 Απριλίου του 2013 η ΑΕΚ ζει την πιο μαύρη σελίδα στην ιστορία της. Χάνει 1-0 από τον Ατρόμητο και πέφτει και μαθηματικά στη Β’ Εθνική. Εντέλει η ομάδα χρεοκοπεί και ξανασυστήνεται την επόμενη χρονιά από την Γ’ Εθνική.

Έναν χρόνο αργότερα, η αισιοδοξία αρχίζει να επιστρέφει στην ΑΕΚ. Ο Δημήτρης Μελισσανίδης έχει επιστρέψει στην διοίκηση της ομάδας και βήμα-βήμα αρχίζει να βάζει νέους στόχους. Μεγαλύτεροι είναι η επιστροφή της ομάδας στην ελίτ και φυσικά η επιστροφή της στην Νέα Φιλαδέλφεια και στην OPAP Arena. Στις 27 Απριλίου η ΑΕΚ κερδίζει με 2-0 την Κηφισιά με γκολ των Άνταμ Τζανετόπουλου και Alexandre D’Acol και κερδίζει το πρωτάθλημα της Γ’ Εθνικής. Το πρώτο βήμα είχε γίνει.

Στις 7 Μαΐου του 2016 η ΑΕΚ κάνει τη μεγαλύτερη δήλωση της επιστροφής της. Στο άδειο ΟΑΚΑ κερδίζει τον Ολυμπιακό για τον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδος και κατακτά τον πρώτο της τίτλο μετά την επιστροφή της, γράφοντας ξανά την ιστορία. Ο Πέτρος Μάνταλος που ακολούθησε την ΑΕΚ στα δύσκολα χρόνια της, σηκώνει την κούπα ως αρχηγός.

Δύο χρόνια αργότερα η μπασκετική ΑΕΚ και ενώ έχει περάσει και εκείνη δύσκολα με υποβιβασμό στην Β’ Εθνική, έχει επίσης επιστρέψει χάρη στις προσπάθειες του Μάκη Αγγελόπουλου. Στις 6 Μαΐου του 2018, 50 χρόνια μετά το έπος του Καλλιμάρμαρου, η ΑΕΚ κερδίζει στο ΟΑΚΑ τη Μονακό με 100-94 και κατακτά το Basketball Champions League.

Εκείνη ήταν μια μαγική χρονιά για τους ΑΕΚτζήδες, αφού η Ένωση κατέκτησε το πρώτο της πρωτάθλημα από το 1994. Η ΑΕΚ του Manolo Jimenez ανήκει πια στην ελίτ και με πρωταγωνιστή τον Sergio Araujo κατακτά τον τίτλο. Και όλα αυτά ενώ πέντε χρόνια πριν αγωνιζόταν στην Γ’ Εθνική. Μια ιδέα που δεν πεθαίνει.

Στις 30 Σεπτεμβρίου του 2022 ήρθε όμως η ακόμα μεγαλύτερη στιγμή. Στην περίπτωση της ΑΕΚ αυτή ήταν η επιστροφή στη Νέα Φιλαδέλφεια. Το μεγαλύτερο προσωπικό στοίχημα του Δημήτρη Μελισσανίδη είχε κερδηθεί και η Ένωση επέστρεψε και επίσημα σε ένα γήπεδο – στολίδι. Στα εγκαίνια της OPAP Arena παρακολουθούμε μια από τις πιο συγκινητικές στιγμές της σύγχρονης ιστορίας της ομάδας με πλήθος κόσμου να δακρύζει στις εξέδρες.

Η ΑΕΚ με προπονητή τον Matias Almeyda παίζει σπουδαίο ποδόσφαιρο τη χρονιά της επιστροφής της. Η OPAP Arena είναι γεμάτη σε κάθε παιχνίδι και στις 4 Μαΐου του 2023 η ΑΕΚ κατακτά το πρωτάθλημα μετά από μια θριαμβευτική νίκη με 4-0 επί του Βόλου. Η Νέα Φιλαδέλφεια γιορτάζει ξανά.

Στις 16 Αυγούστου της ίδιας χρονιάς, η ΑΕΚ ταξιδεύει στο Ζάγκρεμπ ενώ πενθεί. Κροάτες χούλιγκαν έχουν διασχίσει όλη την Ελλάδα και σε συνεργασία με έλληνες οπαδούς, δολοφονούν εν ψυχρώ τον οπαδό της ΑΕΚ Μιχάλη Κατσουρή, έξω από το γήπεδο. Η ΑΕΚ μια εβδομάδα αργότερα μέσα σε ένα εκρηκτικό κλίμα πετυχαίνει μια σπουδαία νίκη με γκολ του Κώστα Γαλανόπουλου στο 90ο λεπτό. Ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του δολοφονημένου οπαδού της.