Οι πιστοί αλείφονται με λάσπη στις Φιλιππίνες

Πολύ συχνά αναφέρεται από τη σκοπιά της Δύσης ως «φεστιβάλ της λάσπης», ενώ για τη μεγάλη κοινότητα του χωριού στα νότια των Φιλιππίνων που ακούει στο όνομα Μπιμπικλάτ, αποτελεί θρησκευτική γιορτή με ρίζες που χάνονται στα βάθη των αιώνων. Κάθε 24 του Ιούνη, την ίδια ημέρα που σε διάσπαρτα μέρη της δικής μας χώρας οι χριστιανοί τιμούν τον Αϊ-Γιάννη τον Κλήδονα καίγοντας τα μαγιάτικα και πηδώντας πάνω από τις φωτιές, οι περίπου 8.300 κάτοικοι του χωριού αλείφονται με λάσπες από τα χωράφια τους και ακολουθούν τη διαδρομή για την ενορία.

Προστάτης της περιοχής είναι ο Άγιος Ιωάννης, ίσως ο πιο σεβάσμιος άγιος για την καθολική παράδοση. Με έντονο το θρησκευτικό τους αίσθημα μέχρι σήμερα και πιστεύοντας ότι θεραπεύει ασθένειες, οι χωριανοί τιμούν τη γενέθλια μέρα του αγαπημένου μαθητή του Χριστού –όπως διδάσκει η Καινή Διαθήκη– με αυτόν τον παράδοξο τρόπο. Για να υποστηρίξουν τη συνάφεια με τον προφήτη που βάφτισε στα νερά του Ιορδάνη τον Ιησού (και το λογικό θα ήταν να τον τιμούσαν με νερό, όπως μάλιστα συμβαίνει σε άλλες κοντινές περιοχές στις Φιλιππίνες), οι ντόπιοι παραπέμπουν σε ένα σημείο του Κατά Μάρκον Ευαγγέλιο, που λέει το εξής:

«Ο Ἰωάννης ἐνδεδυμένος τρίχας καμήλου καὶ ζώνην δερματίνην περὶ τὴν ὀσφὺν αὐτοῦ, καὶ ἐσθίων ἀκρίδας καὶ μέλι ἄγριον».

Αντίστοιχα λερωμένοι και πασαλειμμένοι με τα στοιχεία της φύσης επιθυμούν να είναι και οι ίδιοι φτάνοντας στην εκκλησία, πράγμα που δείχνει πως είναι πολύ πιθανό το έθιμο να ανάγεται σε πολύ, πολύ παλαιότερα χρόνια και αρχαία τελετουργικά. Άλλωστε, η 24η Ιουνίου αντιστοιχεί στη μέρα που το ηλιοστάσιο εναλλάσσεται από θερινό σε χειμερινό, ένα χρονικό ορόσημο με πολλαπλή σημασία.

Η διαδικασία του εθίμου ξεκινά πριν ξημερώσει, με τους πιστούς να πηγαίνουν στα χωράφια της περιοχής για να βουτήξουν στις λάσπες.

Φορούν πλεγμένα ξερά φύλλα μπανανιάς, που έχουν δέσει σε πρόχειρες φορεσιές από πριν.

Κρατούν κεριά και κατευθύνονται προς την ενορία της περιοχής για την ακολουθία.

Συμμετέχει μεγάλος μέρος του χωριού – άνδρες, γυναίκες, παιδιά.

Το Taong Putik είναι ένα ορόσημο για το Μπιμπικλάτ, μια θρησκευτική κορύφωση που κάθε χρόνο μετράει εκατοντάδες κόσμου.

Το έθιμο κορυφώνεται με την περιφορά της εικόνας του Αγίου σε ανθοστόλιστο κουβούκλιο.

Η τοπική παράδοση λέει πως ο Άγιος Ιωάννης στάθηκε σωτήριος για τους άνδρες του οικισμού στο πρόσφατο παρελθόν. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν μια ομάδα του στρατού της Ιαπωνίας αποφάσισε να εκτελέσει τους άνδρες του χωριού και τους έστησαν στη γραμμή, άρχισε να βρέχει. Οι ίδιοι λέγεται ότι εξέλαβαν το φαινόμενο σαν ένα θείο μήνυμα (κάτι που συνδέεται με τον ανιμισμό) και έτσι αναίρεσαν αυτή τους την απόφαση, την τελευταία στιγμή. Τότε, προς ένδειξη ευγνωμοσύνης για τον Άγιο που αναγνώρισαν ότι τους έσωσε, οι ντόπιοι βγήκαν στα χωράφια και κυλίστηκαν στις λάσπες.

Η θρησκευτική ακολουθία μεταφέρεται από γενιά σε γενιά, φτάνοντας μέχρι το σήμερα. Είναι ένα ορόσημο για το Μπιμπικλάτ, μια θρησκευτική κορύφωση που κάθε χρόνο μετράει εκατοντάδες επισκεπτών. Ονομάζεται Taong Putik.

Η διαδικασία για την τέλεση του Taong Putik ξεκινά αχάραγα.

Κρατώντας φακούς, ο κόσμος κατευθύνεται στα χωράφια ορυζοκαλλιέργειας, με τα οποία κινείται μέχρι σήμερα μεγάλο μέρος της οικονομίας. Το ρύζι καλλιεργείται σε γη που πλημμυρίζεται από τις συχνές βροχοπτώσεις. Έτσι, δεν δυσκολεύονται να βρουν σημεία με λάσπη. Βουτούν όλο τους το σώμα, στερεώνοντας επάνω τους φορεσιές από πλεγμένα ξερόφυλλα μπανανιάς, που έχουν φτιάξει με τα χέρια τους καιρό πριν. Έπειτα, παίρνουν σιωπηλά τον δρόμο για την εκκλησία.

Με τη λάσπη και τα φύλλα μεταμορφώνονται σε ανώνυμο πλήθος που ζητά άφεση αμαρτιών.

Διατηρώντας έντονο το θρησκευτικό τους αίσθημα, πιστεύουν ότι ο Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής έσωσε το χωριό στο πρόσφατο παρελθόν.

Γυναίκα προσεύχεται κλαίγοντας, στην κορύφωση της ακολουθίας.

Είναι μια πένθιμη τελετή.

Σε αντίθεση με το πανηγυρικό συναίσθημα που συναντάμε την ημέρα του Αϊ-Γιαννιού σε κοντινές περιοχές, στο Taong Putik επικρατεί πένθιμο κλίμα. Είναι η λύπη κι ο οδυρμός που οδηγούν στην κάθαρση. Οι πιστοί συγκεντρώνονται στην εκκλησία του προστάτη Αγίου τους και, με πρώτο τον ιερέα και το ανθοστόλιστο κουβούκλιο που μεταφέρει την εικόνα, κάνουν την περιφορά.

«Το άλειμμα με τη λάσπη συμβολίζει τη μετάνοια από την αμαρτία», δήλωσε στο Associated Press, τοπικός ιερές στο Μπιμπικλάτ. Δείχνει «τη χάρη της επιστροφής του ανθρώπου στον Θεό, την οποία διακήρυξε ο Ιωάννης ο Βαπτιστής στην έρημο», ανήρτησε στα social media η ενορία του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστής της περιοχής, παραμονή της γιορτής.