Πόσο πράσινοι θα είναι τελικά οι Ολυμπιακοί Αγώνες στο Παρίσι;

Ακόμη μια απόδειξη για την κλιματική αλλαγή που κάποιοι συνεχίζουν να αρνούνται είναι το γεγονός πως στο διάστημα των ακριβώς 100 ετών που έχουν μεσολαβήσει από την τελευταία φορά που το Παρίσι φιλοξένησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες (1924), η μέση θερμοκρασία της περιόδου στην αποκαλούμενη Πόλη του Φωτός έχει σκαρφαλώσει κατά 3,1 °C.

Το αποτύπωμα ενός τέτοιου mega-γεγονότος καθόλου αμελητέο δεν είναι μπροστά στο οριακό σημείο που βρίσκεται ο πλανήτης σχετικά με την υπερθέρμανση.

Από την πρώτη στιγμή, οι διοργανωτές έδωσαν τον λόγο τους για τους περισσότερο πράσινους Ολυμπιακούς Αγώνες στην ιστορία του θεσμού. Ότι θα είναι ένα «υπόδειγμα διοργάνωσης από περιβαλλοντική άποψη», όπως είχε δηλώσει τον περσινό Μάρτιο η δήμαρχος του Παρισιού Anne Hidalgo.

Δεδομένου ότι το Παρίσι αποτελεί έδρα όχι μόνο των Ολυμπιακών Αγώνων αλλά και της πλέον κομβικής συμφωνίας που έχει υπογραφεί μέχρι σήμερα για τη μείωση των εκπομπών αερίων (της Συμφωνίας του Παρισιού), στόχος ήταν η φετινή διοργάνωση όχι απλά να πετύχει χαμηλότερο αποτύπωμα, αλλά να εγκαινιάσει ένα νέο, περισσότερο βιώσιμο και ευσυνείδητο μοντέλο προετοιμασίας όσο και εκτέλεσης του μεγάλου αθλητικού θεσμού, που σήμερα καλείται να προσαρμοστεί στις ανάγκες των εποχών.

Με άλλα λόγια, ένα μοντέλο με το οποίο θα μειώσει τις ενεργειακές του ανάγκες, θα αντιστρέψει την παράδοση του κατασκευαστικού οργασμού (που πολλές φορές έχει οδηγήσει σε εγκαταλελειμμένα κτίρια και εγκαταστάσεις, όπως στην περίπτωση της Αθήνας) και γενικότερα θα διέπεται από μια νέα φιλοσοφία πραγματικής ανταπόδοσης στη διοργανώτρια πόλη.

Με αυτούς ακριβώς τους άξονες κινήθηκαν οι διοργανωτές για το αθλητικό υπερθέαμα που θα πρωταγωνιστεί στους τηλεοπτικούς μας δέκτες από τις 26 Ιουλίου (και έως 11 Αυγούστου), χωρίς όμως να πείθουν το σύνολο της επιστημονικής κοινότητας για το αποτέλεσμα των κινήσεών τους.

Οι στρατηγικές αλλαγές στο Παρίσι

Το ευσυνείδητο μοντέλο διοργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων το οποίο υιοθέτησαν οι Γάλλοι διοργανωτές φέτος υποστηρίζεται από μια σειρά αλλαγών που επιλέχθηκαν στρατηγικά στα πιο κρίσιμα για το αποτύπωμα σκέλη. Πιο συγκεκριμένα:

Μείωση εκπομπών: Μέσα από πολλές μικρές αλλαγές που άπτονται όλης της δραστηριότητας πριν όσο και κατά τη διάρκεια των Αγώνων, απ’ την οικοδομική δραστηριότητα μέχρι τη μεταφορά και το φαγητό, οι διοργανωτές υπόσχονται πως το συνολικό αποτύπωμα της διοργάνωσης θα είναι κατά 50% λιγότερο από τους Ολυμπιακούς Αγώνες των τελευταίων ετών, μειώνοντας τον μέσο όρο των 3-4 εκατ. τόνων CO2 στους 1,7 εκατ. τόνους.
Τα κτίρια: Γνωρίζουμε ότι η οικοδομική δραστηριότητα είναι απ’ τους πιο επιζήμιους παράγοντες για την κλιματική κρίση. Σε αντίθεση με όλους τους προηγούμενους Ολυμπιακούς Αγώνες, αυτή τη φορά το 95% των venues καλύπτεται από υφιστάμενα και προσωρινά κτίρια (άλλωστε, η πόλη διαθέτει απόθεμα από τις διοργανώσεις του 1900 και του 1924). Βασική εξαίρεση, το νέο Ολυμπιακό Κολυμβητήριο στο Σεν Ντενί – ένα άκρως οικολογικό οικοδόμημα που κατασκευάστηκε με χρήση ανακυκλωμένου πλαστικού και ξύλου, ενώ το κοίλο με τα πάνελ της σκεπής εξασφαλίζει μικρότερες ενεργειακές ανάγκες.
Βιώσιμο Ολυμπιακό Χωριό: Για τη φιλοξενία των εθνικών ομάδων, κατασκευάστηκε ένα πρότυπο βιοκλιματικό συγκρότημα ξύλινων κατά βάση εγκαταστάσεων, με πρακτικές που εξασφάλισαν 50% λιγότερες εκπομπές σε σχέση με τις συμβατικές οικοδομές. Διέπεται από τη φιλοσοφία των παθητικών κτιρίων, εξασφαλίζοντας τη μέγιστη δυνατή μόνωση και τις λιγότερες ενεργειακές ανάγκες. Το πλάνο ήταν να μη διαθέτει κλιματισμό (δεδομένου ότι ένα γεωθερμικό σύστημα θα διατηρούσε σταθερή θερμοκρασία στο εσωτερικό των κτιρίων), αλλά λόγω αντιδράσεων από αρκετές χώρες, προστέθηκαν και κλιματιστικές μονάδες. Σε δεύτερο χρόνο, το Χωριό έχει σχεδιαστεί να μετατραπεί σε κοινωνικές κατοικίες.
Χρήση ανανεώσιμης ενέργειας: Δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό στο ευρύ κοινό, αλλά κατά κανόνα τα στάδια των Ολυμπιακών Αγώνων συνδέονται με γεννήτριες – τώρα έχει επιλεγεί να συνδεθούν με το δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας του Παρισιού και έτσι να τροφοδοτηθούν με 100% ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από αιολικά και ηλιακά πάρκα της Γαλλίας. Γεννήτριες θα είναι standby για ώρα ανάγκης.
Μετακίνηση: Με πάνω από το 80% των venues να βρίσκονται σε απόσταση 10 χλμ απ’ το Ολυμπιακό Χωριό, οι ανάγκες μετακίνησης αθλητών και συμμετεχόντων έχουν σχεδιαστεί να είναι οι λιγότερες δυνατές και να καλύπτονται βέβαια με μέσα βιώσιμης αστικής κινητικότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, προστέθηκαν περισσότερα από 1.000 χλμ νέων ποδηλατοδρόμων στην πόλη. Παράλληλα, περί τα 3.000 ποδήλατα θα είναι διαθέσιμα για μίσθωση κατά βούληση στην περιοχή των Αγώνων, όπως ανακοίνωσε το Γραφείο Τουρισμού του Παρισιού.

AP / Lewis Joly

Το μικρότερο αποτύπωμα δεν σημαίνει μικρό αποτύπωμα

«Είναι σημαντικό να μειωθούν οι εκπομπές ρύπων που σχετίζονται με το φαινόμενο του θερμοκηπίου, αλλά το να υποστηρίζουμε ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι βιώσιμοι δεν βγάζει κανένα νόημα», τονίζει σε συνέντευξη η περιβαλλοντική ερευνήτρια από το Πανεπιστήμιο Γκουστάβ Άιφελ, Marie Delaplace. «Το να φιλοξενείς ένα τέτοιας κλίμακας δρώμενο θα έχει αναγκαστικά σημαντικά μεγαλύτερο αποτύπωμα από ό,τι εάν δεν συνέβαινε».

Στην ίδια διαπίστωση οδηγείται και ο καθηγητής στο Τμήμα Γεωγραφίας και Αειφορίας του Πανεπιστήμιο της Λοζάνης Martin Müller, ο οποίος έχει μελετήσει διεξοδικά το αποτύπωμα των διοργανώσεων μέσα στα χρόνια.

«Κατά μία έννοια, [διοργανώσεις όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες] ακολουθούν την αρχή της ανάπτυξης, η οποία είναι αντίθετη με τη βασική αρχή της βιωσιμότητας, δηλαδή την ιδέα της καλής διαβίωσης με περιορισμό της κατανάλωσης πόρων ταυτόχρονα». Ως γνωστόν, όλοι οι Ολυμπιακοί Αγώνες συνοδεύονται εκ των πραγμάτων από εγκαταστάσεις, φώτα, ενέργεια, όπως και εκατομμύρια κόσμου που επιβιβάζονται στο αεροπλάνο για να δουν από κοντά τη μάχη των αθλητών για το μετάλλιο.

Από την έρευνα που διεξήγαγε ο Martin Müller και η ομάδα του, διαπίστωσαν ότι καμία διοργάνωση από το 1992 και εξής δεν κατάφερε να εκπληρώσει το προσδοκώμενο αποτύπωμα που είχε υποσχεθεί.

Στη συνολική αποτίμηση που έκαναν, η βιωσιμότητα των Ολυμπιακών Αγώνων σημείωσε βαθμολογία κάτω από το μέτριο (48/100), ενώ ακόμη χειρότεροι ήταν οι οικολογικοί δείκτες (44/100). Όπως εξηγούν, η «κλιματική ουδετερότητα» είναι ένας όρος που πολύ συχνά χρησιμοποιείται χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα, μιας και οι μετρήσεις των εκπομπών καθορίζονται από διάφορα πιστοποιητικά και όχι από κανονικές μετρήσεις.

Έτσι, φαίνεται πως τα νούμερα δεν λένε πάντα την αλήθεια, αλλά την αλήθεια που θέλουμε να ακούσουμε.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ