Η Κατερίνα Θεοδωρακοπούλου θα βρισκόταν στο Παρίσι αν το Σάμπο ήταν ολυμπιακό άθλημα
Το άθλημα που δημιουργήθηκε για την ενδυνάμωση του Ρωσικού Στρατού διδάσκεται μέχρι σήμερα και η Κατερίνα Θεοδωρακοπούλου είναι μία από τις καλύτερες αθλήτριες στην Ευρώπη.
- 21 ΙΟΥΛ 2024
Το άθλημα που δημιουργήθηκε για την ενδυνάμωση του Ρωσικού Στρατού διδάσκεται μέχρι σήμερα και η Κατερίνα Θεοδωρακοπούλου είναι μία από τις καλύτερες αθλήτριες στην Ευρώπη.
Το Σάμπο είναι ένα σχετικά σύγχρονο άθλημα, καθώς η ανάπτυξή του ξεκίνησε το 1918, όταν ο Vladimir Lenin δημιούργησε το Vsevobuch (γενική στρατιωτική εκπαίδευση) υπό την ηγεσία του N.I. Podvoyskiy για την εκπαίδευση του Κόκκινου Στρατού.
Σκοπός του ήταν να βελτιώσει τις ικανότητες των στρατιωτών στη μάχη σώμα με σώμα. Το έργο της ανάπτυξης και διοργάνωσης της στρατιωτικής εκπαίδευσης του Κόκκινου Στρατού ανατέθηκε στον Kliment Voroshilov, ο οποίος με τη σειρά του δημιούργησε το κέντρο φυσικής κατάρτισης NKVD (Αθλητική Εταιρεία Dynamo). Από τότε σταδιακά το Σάμπο άρχισε να μεταφέρεται στην υπόλοιπη Ανατολή και στον Δυτικό Κόσμο.
Δημιουργοί του Σάμπο ήταν ο Viktor Afanasyevich Spiridonov και ο Vasili Oshchepkov. Ο Spiridonov, ανέπτυξε τα πρώτα προγράμματα για ειδικά μαθήματα στο Σάμπο, τα οποία σύντομα έγιναν μυστικά. Προκειμένου να προετοιμαστούν οι νέοι για τη στρατιωτική τους θητεία στη δεκαετία του ’30, προτάθηκε να μελετηθούν οι τεχνικές μάχης Σάμπο που δεν συνεπάγονται τραυματισμούς.
Αυτό το μέρος των μη επικίνδυνων τεχνικών απομονώθηκε και στη συνέχεια έγινε ένα είδος πάλης. Από εκεί άλλωστε πήρε και το όνομά του. Η λέξη “SAMBO” είναι συντομογραφία του Samozashchita Bez Oruzhiya, το οποίο κυριολεκτικά μεταφράζεται ως «αυτοάμυνα χωρίς όπλα».
Εκτός από τη δοκιμή και την έρευνα της τεχνικής και τακτικής εκπαίδευσης, ερευνήθηκαν επίσης και τα αντανακλαστικά στη μάχη και η σταθερότητα της ψυχής ενός μαχητή σε μια αγχωτική κατάσταση ενός πραγματικού πεδίου μάχης. Ως αποτέλεσμα, δημιουργήθηκε ένα πανίσχυρο παγκόσμιο σύστημα combat sambo, το οποίο τελειοποιήθηκε από τις ρωσικές ειδικές δυνάμεις σε πραγματικές συνθήκες μάχης και έγινε μία από τις ισχυρότερες πολεμικές τέχνες.
Οι τρομερά αποτελεσματικές τεχνικές του Σάμπο υιοθετήθηκαν στη συνέχεια από τους αξιωματούχους των υπηρεσιών πληροφοριών και ασφάλειας της Ρωσίας καθώς και από τις επίλεκτες μονάδες (Spetsnaz) του ρωσικού στρατού.
Σήμερα, 100 περίπου χρόνια μετά το ξεκίνημά του ως άθλημα, το Σάμπο διάγει μια πραγματική άνθηση. Διοργανώνονται ευρωπαϊκά και παγκόσμια πρωταθλήματα και μπορεί οι χώρες της Ανατολής να διαθέτουν ακόμα τους κορυφαίους εκπροσώπους, όμως πλέον η Ευρώπη έχει απάντηση, ενώ ακόμα και στην Ελλάδα έχουμε αθλητές και υπάρχει Ομοσπονδία Σάμπο.
Η Κατερίνα Θεοδωρακοπούλου στα 25 της θεωρείται η κορυφαία αθλήτρια στην Ελλάδα και μία από τις κορυφαίες σε όλη την Ευρώπη και μας μίλησε μέσα στο γυμναστήριο που κάνεις τις προπονήσεις της στον Βύρωνα για τη μυστηριώδη τέχνη του Σάμπο, για το πώς κατέληξε να ασχολείται με αυτό το σπορ και φυσικά για την καθημερινότητά της.
Η αθλήτρια της Εθνικής Ομάδας Σάμπο αυτή τη στιγμή έχει ολοκληρώσει τις σπουδές της στο τμήμα διαιτολογίας του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου και έχει ξεκινήσει το Μεταπτυχιακό της στην Ιατρική Σχολή Αθηνών, σχετικά με τον Σακχαρώδη Διαβήτη και την Παχυσαρκία, ενώ ταυτόχρονα εργάζεται και ως διαιτολόγος.
Πότε ξεκίνησες να ασχολείσαι με τις πολεμικές τέχνες και πότε με το Σάμπο;
Από την ηλικία των 7 ετών ασχολήθηκα με το Τζούντο, το οποίο αποτέλεσε και το σημαντικότερο μέρος της παιδικής και εφηβικής μου ηλικίας. Μετά τα 20 ξεκίνησα να προπονούμαι ταυτόχρονα και στο Σάμπο. Παράλληλα με σπουδές, δουλειά και προπόνηση, προσπαθώ, φυσικά, να «χωρέσω» κι άλλα ενδιαφέροντα στην καθημερινότητά μου, αν και πολύ συχνά αυτό που μου λείπει είναι ο ύπνος.
Τι σχέση έχει το Σάμπο με το Τζούντο;
Το Σάμπο μοιάζει αρκετά με το «παλιό» Τζούντο -το οποίο βέβαια εγώ δεν πρόλαβα- όπου επιτρέπονταν και οι τεχνικές επίθεσης στα πόδια. Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα άθλημα που συνδυάζει βασικά στοιχεία και τεχνικές Τζούντο και διαφόρων μορφών Πάλης, προσαρμοσμένα φυσικά στους δικούς του κανόνες. Πολλοί το χαρακτηρίζουν και ως «Ρώσικο Τζούντο» ή «Ρώσικη Πάλη».
Οι διαφορές του με το Τζούντο ποιες είναι;
Το Τζούντο εστιάζει κυρίως στην ανατροπή του αντιπάλου μέσω ρίψεων. Το σύστημα των βαθμών/ πόντων είναι πολύ πιο απλό. Όλοι οι αθλητές «κυνηγούν» το Ippon. Αυτό ουσιαστικά είναι η «τέλεια ρίψη» με την πλάτη, η οποία πρέπει να χαρακτηρίζεται ξεκάθαρα από έλεγχο, δύναμη και ταχύτητα και ορίζει και τη λήξη του αγώνα. Εάν λείπει έστω κι ένα από αυτά τα στοιχεία, τότε ο πόντος ονομάζεται Wazari και δεν μπορεί να ορίσει τη νίκη. Δύο Wazari ισοδυναμούν με ένα Ippon.
Επομένως, όπως και να ‘χει, ο αθλητής του Τζούντο πάντα επιχειρεί την ιδανική αυτή ρίψη. Επίσης, επιτρέπονται και τεχνικές πνιγμών και εξαρθρώσεις χεριών. Οι κανονισμοί είναι εξαιρετικά αυστηροί, γεγονός που οδηγεί πολύ συχνά και πολύ εύκολα σε ποινές στους αθλητές.
Αντιθέτως, στο Σάμπο, οι κανονισμοί δεν είναι τόσο αυστηροί και προσδίδουν έτσι μία ευελιξία στους αθλητές. Υπάρχουν διάφοροι πόντοι που μπορεί να κερδίσει ένας αθλητής κατά τη διάρκεια του αγώνα, ανάλογα με την εκτέλεση της κάθε ρίψης. Για να οριστεί ο νικητής θα πρέπει να υπερτερεί με διαφορά 8 πόντων από τον αντίπαλό του. Εδώ επιτρέπονται οι εξαρθρώσεις χεριών, απαγορεύονται οι πνιγμοί και προστίθενται και οι εξαρθρώσεις ποδιών. Δίνονται περισσότερες ευκαιρίες στους αθλητές κατά τη διάρκεια του αγώνα, με λιγότερες διακοπές από τον διαιτητή, σε σχέση με το Τζούντο.
Η στολή του Τζούντο ονομάζεται Judogi, η οποία είναι λευκού ή μπλε χρώματος, ενώ υπάρχει και διαβάθμιση των ζωνών ανάλογα με το επίπεδο που βρίσκεται ο κάθε αθλητής. Στο Σάμπο, η στολή συνδυάζει στοιχεία του Judogi, καθώς κρατάει παρόμοιο το πάνω μέρος του (εδώ ονομάζεται Κurtka), ενώ από κάτω οι αθλητές φορούν κοντά σορτς και παλαιστικά παπούτσια. Η στολή είναι μπλε ή κόκκινη και δεν υπάρχει σύστημα ιεραρχίας στις ζώνες.
Ένας αγώνας Τζούντο διαρκεί τέσσερα λεπτά, ενώ ένας αγώνας Σάμπο πέντε.
Εσύ με ποια αφορμή το ξεκίνησες;
Ξεκίνησα ουσιαστικά στα 20, σε μία προσπάθεια να δοκιμάσω κάτι καινούργιο χωρίς όμως να αποκλίνω και τελείως από το αγαπημένο μου άθλημα. Μέχρι τότε, δεν είχα κάνει τίποτα άλλο στη ζωή μου πέρα από το Τζούντο. Ξεκινώντας το, λοιπόν, με ενθουσίασαν ιδιαίτερα αυτές οι μικρές αλλά παράλληλα και τόσο καίριες διαφορές μεταξύ των δυο αθλημάτων. Έπρεπε να αλλάξω βασικά πράγματα στην προπόνηση μου, όμως κρατούσα και κάποια από όλα όσα ήδη γνώριζα, κάτι που με έκανε να νιώθω και πιο σίγουρη. Αφού μου πρότειναν να συμμετέχω και στους πρώτους μου αγώνες, αποφάσισα ότι είναι κάτι που μου ταιριάζει και είπα «γιατί όχι».
Πότε κατάλαβες ότι είσαι όντως καλή;
Για εμένα, σε αυτά τα αθλήματα τουλάχιστον, κανείς δεν είναι ποτέ απλά «καλός». Μπορεί μία χρονιά να γίνεις παγκόσμιος πρωταθλητής και την επόμενη να αποκλειστείς από τον πρώτο κιόλας γύρος. Αυτή είναι η φύση τέτοιων αθλημάτων. Επομένως, το ταλέντο δεν αρκεί ούτε κατά το ήμισυ. Θέλει δουλειά. Ατελείωτη δουλειά. Θέλει πείσμα, θυσίες και χαρακτήρα. Να το λέει κι η ψυχή σου.
Πώς αντιδρά ο κόσμος όταν τους λες με τι ασχολείσαι; Ποια είναι η πιο συχνή αντίδραση;
Οι αντιδράσεις εδώ είναι σχεδόν πάντα οι ίδιες. Συνήθως ακούω: «Δεν σου φαίνεται με τίποτα», «Δηλαδή εσύ μας δέρνεις», «Νομίζεις ότι με έχεις εμένα;», «Έχεις δείρει ποτέ κανέναν στον δρόμο;», φράσεις που προέρχονται κατά κανόνα από άντρες. Εννοείται ότι υπάρχει και κόσμος που ενθουσιάζεται, τους φαίνεται πολύ περίεργο μία κοπέλα να ασχολείται με τέτοια αθλήματα και θέλουν να μάθουν περισσότερες λεπτομέρειες.
Το μόνο που με στεναχωρεί είναι που αρκετοί δεν γνωρίζουν το Τζούντο. Το Σάμπο δεν το ξέρει σχεδόν κανένας -με εξαίρεση όσους παρακολουθούν ΜΜΑ και το γνωρίζουν από τον Nurmagomedov- και είναι απολύτως λογικό. Αλλά είναι κρίμα να μην ξέρουν το Τζούντο, έχουμε και Έλληνες Ολυμπιονίκες.
Πώς γίνεται η προετοιμασία εφόσον δεν υπάρχουν (αρκετοί;) αγώνες σε πανελλήνιο επίπεδο;
Προσωπικά, έχω την τύχη να έχω μία τεράστια ομάδα ανθρώπων που είναι πάντα δίπλα μου με όποιον τρόπο μπορούν και χωρίς κανένα προσωπικό κέρδος για εκείνους. Ειλικρινά, δεν ξέρω τι θα έκανα χωρίς αυτούς. Ο προπονητής μου, ο Μεράμπι Ηλιάδης, βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη, όπου και μεταβαίνω όσο πιο συχνά μπορώ για να προπονηθώ και εκεί. Πέρα από αυτό, κυνηγάμε οποιοδήποτε προπονητικό καμπ ή αγώνες και τουρνουά που μπορούμε να συμμετέχουμε, για επιπλέον εμπειρία.
Πόσοι αθλητές και αθλήτριες ασχολούνται αυτή τη στιγμή με το άθλημα στην Ελλάδα;
Στην Ελλάδα νομίζω είναι πλέον ένα από τα ανερχόμενα αθλήματα, τουλάχιστον στον χώρο των πολεμικών τεχνών. Ήδη στις παιδικές και τις εφηβικές κατηγορίες έχουμε όλο και περισσότερο κόσμο. Στους άντρες και τις γυναίκες είναι λογικό να μην έχουμε πολλούς αθλητές ακόμα, ωστόσο μετράμε ήδη πολυάριθμες διακρίσεις σε πανευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο.
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες δυσκολίες που αντιμετωπίζει μια αθλήτρια Σάμπο στη χώρα;
Λίγο πολύ ό,τι αντιμετωπίζει κάθε αθλητής οποιουδήποτε αθλήματος στη χώρα μας θα έλεγα. Έλλειψη κατάλληλων υποδομών και χρηματοδοτήσεων, ενώ συχνά δεν υπάρχει ούτε η ελάχιστη αναγκαία αναγνώριση από τους εκάστοτε υπεύθυνους. Οι αθλητές αντιμετωπίζουμε, δυστυχώς, παντού δυσκολίες. Από το σχολείο ακόμα, μέχρι και το Πανεπιστήμιο, δεν υπάρχει καμία βοήθεια, ούτε καν κατανόηση.
Φυσικά, δεν θα ξεχάσω ποτέ τους λίγους αλλά υπέροχους εκείνους καθηγητές στα σχολεία μου που πάντα βοηθούσαν με απουσίες, κενά και αναπληρώσεις διαγωνισμάτων ή και εξετάσεων. Εγώ πέρασα στο Χαροκόπειο, έχοντας ένα επιπλέον ποσοστό 20% από προηγούμενη διάκριση και μπορώ με λύπη να πω ότι κρίθηκε ως «άδικο» από πολύ μεγάλο μέρος ατόμων.
Από τα ταξίδια σου γι’ αυτό το άθλημα τι έχεις μάθει;
Είμαι πραγματικά ευγνώμων που μέσα από τον αθλητισμό έχω ταξιδέψει τόσο πολύ κι έχω δει μέρη και πολιτισμούς που σε άλλες περιπτώσεις δεν θα μπορούσα ποτέ να επισκεφθώ. Ειδικά με το Σάμπο, ακριβώς επειδή είναι πολύ πιο διαδεδομένο σε συγκεκριμένες χώρες, έχω κάνει απίστευτα ταξίδια. Πέρυσι, ας πούμε, ταξίδεψα μέχρι το Κιργιστάν.
Ποιες χώρες φαίνεται ότι είναι πιο προσηλωμένες στο άθλημα;
Η Ρωσία είναι προφανώς στην κορυφή, ως η «μητέρα» του αθλήματος και ακολουθούν χώρες όπως η Λευκορωσία, η Ουκρανία, η Ρουμανία, το Ουζμπεκιστάν, το Καζακστάν, ακόμα και κάποια κράτη της Αφρικής.
Υπάρχει κοινό στα γήπεδα;
Φυσικά, ειδικά στο εξωτερικό. Σε όσες χώρες έχει τύχει να ταξιδέψω για αγώνες Σάμπο, τα στάδια ήταν γεμάτα. Και πρόκειται για κοινό που παρακολουθεί το άθλημα και δείχνει όντως πραγματικό ενδιαφέρον για τους αγώνες. Στη χώρα μας θα έλεγα ότι τα πράγματα είναι λίγο πιο «ήρεμα». Ελπίζω αυτό να αλλάξει στο μέλλον.
Έχεις τραυματιστεί / τραυματίσει ποτέ σε αγώνα; Ποιο είναι το συναίσθημα;
Ευτυχώς, ούτε έχω προκαλέσει ούτε και έχω υποστεί κάποιον πολύ σοβαρό τραυματισμό έως τώρα. Εννοείται, βέβαια, ότι μικροτραυματισμοί, τραβήγματα, θλάσεις κλπ. συμβαίνουν σχεδόν κάθε δεύτερη μέρα, ειδικά σε περιόδους προετοιμασίας που ο όγκος και η ένταση των προπονήσεων είναι στο peak.
Έχει χρειαστεί να χρησιμοποιήσεις Σάμπο εκτός αγώνων και προπονήσεων;
Όχι κι εύχομαι να μη χρειαστεί και ποτέ. Διανύουμε πολύ δύσκολες περιόδους, με συνεχείς επιθέσεις και γυναικοκτονίες και πρέπει να ομολογήσω ότι η γνώση και μόνο του αθλήματος με κάνει να αισθάνομαι πιο σίγουρη και ασφαλής εκεί έξω. Παρόλα αυτά, όπως είπα, μακάρι τέτοιες γνώσεις να μη χρειαστούν ποτέ σε κανέναν και σε καμία.
Έχεις κάποια ιστορία που θυμάσαι από τους αγώνες σου;
Δεν έχω ακριβώς κάποια συγκεκριμένη ιστορία να αναφέρω, πιο πολύ θα έλεγα ότι έχω στιγμές. Και για εμένα οι πιο χαρακτηριστικές είναι εκείνες που καταφέρνω να διακρίνω τους ανθρώπους μου στην κερκίδα. Οικογένεια, φίλοι, συναθλητές, άτομα αγαπημένα που έχουν μπει στον κόπο έστω και μία φορά να με υποστηρίξουν στους αγώνες μου.
Κάποιες φορές τους βλέπω όσο περιμένω τη σειρά μου στον διάδρομο αναμονής με τους υπόλοιπους αθλητές, άλλες τους διακρίνω στις θέσεις ακριβώς πάνω από τον χώρο όπου θα παλέψω -πάντα γεμάτους αγωνία- κι άλλες πάλι δεν τους βλέπω ποτέ, αλλά τους ακούω να φωνάζουν, είτε χάνω είτε κερδίζω. Φυσικά, πρωταγωνιστής σχεδόν όλων αυτών των στιγμών είναι η μητέρα μου, η οποία από τα 7 μέχρι και τα 25 μου, δεν σταμάτησε ποτέ να με στηρίζει.
Η Ομοσπονδία Σάμπο με ποιον τρόπο βοηθά;
Η Ομοσπονδία ορίζει σε ποιους αγώνες θα πάμε μέσα στη χρονιά και όσο είναι δυνατόν βοηθάει και με τα έξοδα των ταξιδιών. Είναι και σχετικά καινούργια ομοσπονδία. Ειδικά στα Παγκόσμια Πρωταθλήματα που συνήθως διεξάγονται σε χώρες όπως το Ουζμπεκιστάν, το Καζακστάν, η Ρωσία κλπ. και τα έξοδα είναι πολύ μεγάλα, κάθε βοήθεια είναι απαραίτητη. Φυσικά, σε αθλητές της εθνικής ομάδας παρέχεται και ρουχισμός και ο απαραίτητος εξοπλισμός.
Πότε και ποιος είναι ο επόμενος αγώνας που θα βρεθείς;
Οι μεγάλοι στόχοι της χρονιάς είναι το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα που θα διεξαχθεί στο Καζακστάν τον Νοέμβριο και το Πανευρωπαϊκό που γίνεται την άνοιξη.
