Τι άλλαξε στην Ελλάδα κατά τους πρώτους μήνες της Μεταπολίτευσης
Η καταστρατήγηση βασικών ελευθεριών, η παρακρατική βία, ο διαχωρισμός των πολιτών και άλλα πολλά, έπρεπε να περάσουν στο παρελθόν.
- 24 ΙΟΥΛ 2024
Η δικτατορία Ιωαννίδη έχει μόλις πέσει και από το απόγευμα της 23ης Ιουλίου του 1974, η Ελλάδα μπαίνει σε έναν νέο, διαφορετικό, αλλά άγνωστο δρόμο για εκείνη και τον λαό. Οι πολίτες της χώρας πανηγυρίζουν και οι εφημερίδες της εποχής γράφουν για την άφιξη του Κωνσταντίνου Καραμανλή από το Παρίσι, με την ελπίδα ότι, αργά ή γρήγορα, η Ελλάδα θα αφήσει πίσω της τα χρόνια της χούντας.
Ο μέχρι τότε εξόριστος Καραμανλής, θα αναλάβει την πρωθυπουργία ως επικεφαλής κυβέρνησης εθνικής ενότητας και αυτή θα είναι η πρώτη πολιτική κυβέρνηση μετά την 21η Απριλίου 1967, όταν με πραξικοπηματικό τρόπο, οι συνταγματάρχες κατέλυσαν τη δημοκρατία.
Η καταστρατήγηση βασικών ελευθεριών, η παρακρατική βία, ο διαχωρισμός των πολιτών σε κατηγορίες, τα πιστοποιητικά πολιτικών φρονημάτων και η επιλεκτική χορήγηση διαβατηρίων και δανείων, έπρεπε επιτέλους να περάσουν στη μαύρη τρύπα του παρελθόντος.
Όλο αυτά, ενώ στην Κύπρο, η Τουρκία έπαιρνε στην κατοχή της το 38% του κυπριακού εδάφους, εκδιώχνοντας 200.000 Ελληνοκύπριους. Ποιες ήταν οι πρώτες κινήσεις της κυβέρνησης ενότητας, όμως και τι άλλαξε στη χώρα τους πρώτους δύο μήνες;
Οι κρίσιμοι δύο πρώτοι μήνες της Μεταπολίτευσης
AP Photo
24/7: Ορκωμοσία της πρώτης πολιτικής κυβέρνησης με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, αντιπρόεδρο και υπουργό Εξωτερικών τον Γεώργιο Μαύρο, υπουργό Άμυνας τον Ευάγγελο Αβέρωφ και υπουργό Συντονισμού και Προγραμματισμού τον Ξενοφώντα Ζολώτα.
25/7: Κλείνουν τα ξερονήσια. Επιστροφή πολιτικών κρατούμενων από τη Γυάρο και πολλών αυτοεξόριστων από το εξωτερικό.
27/7: Υπογραφή στη Γενεύη κοινής διακήρυξης των υπουργών Εξωτερικών της Ελλάδας, Τουρκίας και Μεγάλης Βρετανίας για την επάνοδο συνταγματικής τάξης στην Κύπρο και της ύπαρξης δύο χωριστών διοικήσεων.
1/8: Επαναφορά Συντάγματος του 1952. Εξαίρεση των διατάξεων που αφορούσαν το πολίτευμα.
2/8: Ανακοίνωση για την έναρξη της αποχουντοποίησης στον κρατικό μηχανισμό, στους δημόσιους οργανισμούς, στις τράπεζες και στα πανεπιστήμια.
9/8: Επαναφορά στην ενεργό υπηρεσία των αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού που είχαν εκδιωχθεί ύστερα από το Κίνημα του Ναυτικού τον Μάιο του 1973.
11/8: Επαναλειτουργία της ΕΔΑ με πρόεδρο τον Ηλία Ηλιού.
14/8: Αποχώρηση της Ελλάδας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ.
16/8: Άφιξη του Ανδρέα Παπανδρέου στην Ελλάδα.
22/8: Επάνοδος του Χαρίλαου Φλωράκη στην Ελλάδα.
28/8: Διατάσσεται δικαστική έρευνα για την αιματηρή καταστολή της εξέγερσης του Πολυτεχνείου.
3/9: Ίδρυση του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος (ΠΑΣΟΚ)
12/9: Απόφαση της Κυβέρνησης για την απόλυση των διορισμένων από τη δικτατορία δημάρχων και κοινοταρχών και την ανάληψη της θέσης τους προσωρινά από δικαστικούς λειτουργούς. Παράλληλα, επαναφέρονται τα εκλεγμένα από την 21η Απριλίου δημοτικά και κοινοτικά συμβούλια.
19/9: Ομόφωνη απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για την ενισχυμένη αναλογική ως εκλογικό σύστημα.
21/9: Σε διαθεσιμότητα τίθενται με εντολή του υπουργού Άμυνας, Ε. Αβέρωφ αξιωματικοί που είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο στα εγκλήματα της Χούντας, μεταξύ των οποίων οι βασανιστές Θεοφιλογιαννάκος και Ντερτιλής.
23/9: Επίσημη νομιμοποίηση του ΚΚΕ με την κατάργηση του Αναγκαστικού Νόμου.
28/9: Επίσημη παρουσίαση του κόμματος και του προγράμματος της Νέας Δημοκρατίας.
Συνοψίζοντας, οι πιο σημαντικές αλλαγές των πρώτων δύο περίπου μηνών της Μεταπολίτευσης, είχαν να κάνουν με την ελευθερία, τα πιστεύω του καθενός και το δικαίωμά του, για παράδειγμα, να δηλώνει κομμουνιστής χωρίς να φοβάται τα γνωστά ξερονήσια.
Η νομιμοποίηση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος, όπως και των άλλων αριστερών και κομμουνιστικών κομμάτων, λοιπόν, ήταν το πρώτο σημαντικό βήμα ώστε να υπάρξει πολιτική ζωή. Παράλληλα, το νέο Σύνταγμα έδωσε την εντύπωση πως η χώρα, για τα επόμενα χρόνια τουλάχιστον, θα βιώσει μια «κανονικότητα».
Μία ακόμη σημαντική στιγμή των πρώτων μηνών της Μεταπολίτευσης, έχει να κάνει με το δημοψήφισμα για τη μορφή του πολιτεύματος μεταξύ βασιλευομένης και αβασίλευτης δημοκρατίας. Η αβασίλευτη, επικράτησε με 69,18% και έτσι θεσπίστηκε το πολίτευμα της Προεδρευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας που ισχύει μέχρι και σήμερα.
Αν και όλες οι στιγμές που αναγράφονται παραπάνω έχουν τη δική τους ξεχωριστή βαρύτητα και σημασία, δύο είναι αυτές που επηρέασαν όσο τίποτα την καθημερινότητα των πολιτών τα επόμενα χρόνια. Τι εννοούμε με αυτό; Δημιουργήθηκαν δύο νέα μεγάλα πολιτικά κόμματα. Το πρώτο ήταν η Νέα Δημοκρατία με ηγέτη τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και το δεύτερο το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (ΠΑΣΟΚ) με ηγέτη τον Ανδρέα Παπανδρέου.
Τα υπόλοιπα, ανήκουν πια στην Ιστορία.
