Γιατί αντικαταστάθηκε η επιτροπή της ελληνικής πρότασης για το Διεθνές Όσκαρ;

Μόνο που φέτος η επιτροπή αυτή διαλύθηκε πριν καν μπει στη διαδικασία ψηφοφορίας για τα Όσκαρ.

Όπως γνωστοποιήθηκε από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου στις 19 Αυγούστου με επιστολή υπογεγραμμένη από το διοικητικό της συμβούλιο, τα μέλη της εν λόγω νεοσύστατης επιτροπής με πρόεδρο τον Βασίλη Κεκάτο, ενημερώθηκαν από το υπουργείο ότι είχαν προσκληθεί εκ παραδρομής.

Συγκεκριμένα η επιστολή γράφει:

«Στις αρχές Αυγούστου το ΥΠΠΟ προχώρησε στη σύσταση της επταμελούς επιτροπής που θα επιλέξει τη φετινή πρόταση της Ελλάδας για το Βραβείο Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας. Το αρμόδιο Τμήμα Κινηματογραφίας και Οπτικοακουστικών Μέσων απηύθυνε πρόσκληση συμμετοχής στην επιτροπή στα μέλη της ΕΑΚ σκηνοθέτη Βασίλη Κεκάτο, κριτικό κινηματογράφου Λήδα Γαλανού και ηθοποιό Κόρα Καρβούνη, καθώς και στη σεναριογράφο Κάλλια Παπαδάκη, την οποία και οι τέσσερις αποδέχθηκαν.

Στις 11 Αυγούστου, η ως άνω Διεύθυνση του ΥΠΠΟ απέστειλε email στους εν λόγω συναδέλφους με το οποίο επιβεβαίωσε τη συμμετοχή τους στην επιτροπή, ορίζοντας μάλιστα ως πρόεδρο τον Βασίλη Κεκάτο. Στο ίδιο email τους κοινοποιήθηκαν οι σύνδεσμοι των ταινιών (links) προκειμένου να δουν και να αξιολογήσουν τα υποψήφια έργα εν όψει διαδικτυακής σύσκεψης όπου θα διαβουλεύονταν για την τελική απόφαση.

Δύο μέρες μετά, στις 13 Αυγούστου, οι τέσσερις συνάδελφοι έλαβαν email από την προϊσταμένη του Τμήματος Κινηματογραφίας και Οπτικοακουστικών Μέσων που τους ενημέρωνε ότι “εκ παραδρομής σάς ανακοινώθηκε η συμμετοχή σας στην Επιτροπή που θα γνωμοδοτήσει όσον αφορά στην ελληνική υποψηφιότητα για την 97η διοργάνωση των βραβείων OSCAR, συμμετοχή η οποία, δυστυχώς, δεν οριστικοποιήθηκε”.

Το παραπάνω περιστατικό θίγει το πρόσωπο και το κύρος των εν λόγω συναδέλφων. Πολύ περισσότερο όμως πλήττει την αξιοπιστία και την αξιοκρατία της νεοσύστατης επταμελούς επιτροπής που ανακοινώθηκε στην Διαύγεια στις 13 Αυγούστου, λίγες μόνο ώρες μετά τις “διορθωτικές επιστολές”. Ζητάμε από το Υπουργείο να δώσει άμεσα και δημόσια εξηγήσεις για όλα τα παραπάνω προκειμένου να απαντηθούν οι εύλογες απορίες του συνόλου της κινηματογραφικής κοινότητας για τα κίνητρα και τα αίτια αυτής της αντικατάστασης.

Ποιός και γιατί αποφάσισε την αντικατάσταση των συναδέλφων με συνοπτικές διαδικασίες;
Υπήρξε πίεση προς το ΥΠΠΟ για αλλαγή μελών της επιτροπής από οποιοδήποτε πρόσωπο σχετιζόμενο με τις υποψήφιες ταινίες;

Με αφορμή τον απαράδεκτο και θλιβερό αυτόν χειρισμό από μεριάς ΥΠΠΟ, ζητάμε εκ νέου από την Ελληνική Πολιτεία να αναθέσει στην ΕΑΚ την ευθύνη επιλογής της ελληνικής υποψηφιότητας για το βραβείο Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας κατ’ αντιστοιχία με άλλες Ακαδημίες, όπως της Μ. Βρετανίας και της Ισπανίας. Το πάγιο αυτό αίτημα της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου έχουμε κατ’ επανάληψη θέσει στους εκάστοτε Υφυπουργούς Σύγχρονου Πολιτισμού τα τελευταία τέσσερα χρόνια.

Η ανάληψη της διαδικασίας από την ΕΑΚ είναι απολύτως εύλογη, ως ισότιμος φορέας με την Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου. Για τον λόγο αυτό, από την ίδρυσή της, η ΕΑΚ κάθε χρόνο κάνει τη δική της πρόταση για το Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας στο ΥΠΠΟ. Η πρόταση αυτή προκύπτει από ηλεκτρονική ψηφοφορία των μελών σε ειδικά σχεδιασμένη πλατφόρμα εποπτευόμενη από συμβολαιογράφο, αδιάβλητη από συγκυριακές πιέσεις και τυχόν καθοδηγούμενες επιλογές προσώπων. Επιπλέον, τα μέλη της ΕΑΚ ως επαγγελματίες από όλο το φάσμα του οπτικοακουστικού κλάδου αποτελούν την μέγιστη εγγύηση για την ευθυκρισία στην ανάδειξη της υποψήφιας ταινίας.

Βάσει του Ν.3905/2010, άρθρο 35, ο τρόπος επιλογής της ελληνικής υποψηφιότητας είναι στην κρίση του/της εκάστοτε Υπουργού Πολιτισμού, εξού και δεν απαιτείται νομοθετική ρύθμιση αλλά Υπουργική Απόφαση για να γίνει η μετάβαση της ευθύνης στην ΕΑΚ.

Ευελπιστούμε στην άμεση ανταπόκριση του ΥΠΠΟ σε όλα τα παραπάνω».

Ταυτόχρονα, κοινή επιστολή έστειλαν η Ένωση Σκηνοθετών-Παραγωγών Ελληνικού Κινηματογράφου (ΕΣΠΕΚ), ο Σύνδεσμος Ανεξάρτητων Παραγωγών Οπτικοακουστικών Έργων (ΣΑΠΟΕ), η Ένωση Ελληνικού Ντοκιμαντέρ (ΕΕΝ) και η Ένωση Παραγωγών Έργων Επικοινωνίας (PACT), ανακοινώνοντας:

«Έχουμε ενημερωθεί επώνυμα από επαγγελματίες του χώρου και συναδέλφους —και συγκεκριμένα από τη Λήδα Γαλανού (κριτικό κινηματογράφου), Κάλλια Παπαδάκη (συγγραφέα, σεναριογράφο), Κόρα Καρβούνη (ηθοποιό) και Βασίλη Κεκάτο (σκηνοθέτη, σεναριογράφο) — ότι τους έγινε πρόταση από το Υπουργείο Πολιτισμού να είναι μέλη της γνωμοδοτικής επιτροπής επιλογής της ελληνικής πρότασης για το Βραβείο ΟΣΚΑΡ Διεθνούς Ταινίας Μεγάλου Μήκους. Δέχτηκαν την πρόταση, έλαβαν τα λινκ των ταινιών, για να ενημερωθούν την τελευταία στιγμή ότι δεν είναι μέλη της επιτροπής και πως η πρόταση έγινε “εκ παραδρομής”.

Την ίδια στιγμή, στη Διαύγεια, δημοσιευόταν η σύσταση μιας εντελώς διαφορετικής επιτροπής που αποτελείται από τους —Έβαν Σπηλιωτόπουλο (σεναριογράφο), Δημήτρη Δανίκα (κριτικό κινηματογράφου), Χριστίνα Λαζαρίδη (σεναριογράφο), Ασημίνα Προέδρου (σκηνοθέτη), Παναγιώτη Ράππα (σκηνοθέτη-animator), Σπύρο Ταραβήρα (σκηνοθέτη) και Βασίλη Χαραλαμπόπουλο (ηθοποιό).

Παρακολουθούμε έκπληκτοι το ίδιο το Υπουργείο Πολιτισμού να υποσκάπτει τις διαδικασίες που το ίδιο επέλεξε και να δημιουργεί υπόνοιες για μεθοδεύσεις που δεν το τιμούν, όπως δεν τιμούν και τους επαγγελματίες του χώρου — και της αρχικής, όπως και της παρούσας επιτροπής – αλλά ούτε και την ταινία που τελικά θα επιλεγεί.

Ζητάμε από το Υπουργείο Πολιτισμού να ξεκαθαρίσει επίσημα:

Α) το χρονικό αυτής της «εκ παραδρομής» απόφασης και το σκεπτικό με το οποίο έγινε αυτή η ριζική μεταστροφή εν μέσω θέρους.

Β) αν πιστεύει πως η διασπορά και η αποστολή έργων πνευματικής ιδιοκτησίας από επίσημους φορείς σε ανθρώπους που δεν είναι εντέλει μέλη ενός κρατικού γνωμοδοτικού οργάνου, αποτελεί ένδειξη σοβαρότητας και διαφάνειας.

Επισημαίνουμε ότι από τη σύσταση της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, παραμένει το ερώτημα σχετικά με τη διαδικασία επιλογής της επίσημης ελληνικής πρότασης για συμμετοχή στο Βραβείο Διεθνούς Ταινίας της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου:

– η ταινία πρέπει να προτείνεται μέσω ψηφοφορίας των μέλων της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου (ΕΑΚ);

– ή από μια επιτροπή ειδικών που συγκροτεί το Υπουργείο Πολιτισμού;

Διαχρονικά το Υπ. Πο. επιμένει στη δεύτερη λύση. Εμείς με βάση τα παραπάνω, θεωρούμε ότι η διαδικασία ψηφοφορίας μέσω της ΕΑΚ είναι η μόνη που μπορεί να εξυπηρετήσει αυτή την επιλογή με διαφάνεια, σοβαρότητα και αξιοπιστία, και χωρίς να θίγει το σινεμά, τους ανθρώπους του και το έργο τους».

Η Προέδρου δε, η ορισμένη ως νέα πρόεδρος της επιτροπής, παραιτήθηκε από τα καθήκοντα της όταν ενημερώθηκε για όσα είχαν προηγηθεί.

Έγραψε συγκεκριμένα στον λογαριασμό της στο Facebook:

«Κοινοποιώ κι από εδώ την παραίτησή μου από την Επιτροπή που συγκροτήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού για την επιλογή της ελληνικής ταινίας που θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα στις διαδικασίες της 97ης διοργάνωσης βραβείων OSCAR.

Παρά τους όποιους ενδοιασμούς μου για τη φύση μιας τέτοιας Επιτροπής*, αποδέχθηκα καταρχήν την πρόταση για τη συμμετοχή μου σε αυτήν. Ωστόσο, μετά την ενημέρωσή μου από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου (ΕΑΚ) για τις παλινωδίες και ανεπίτρεπτες διαδικασίες συγκρότησής της από πλευράς του Υπουργείου (το δελτίο τύπου της ΕΑΚ στο πρώτο σχόλιο) – διαδικασίες τις οποίες αρνούμαι να νομιμοποιήσω – δεν επιθυμώ να παραμείνω μέλος της.

Την παραίτησή μου αυτή, την έχω υποβάλει ήδη υπηρεσιακά με το ίδιο σκεπτικό.

*Πάγιο αίτημα της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου είναι η ταινία που επιλέγεται κάθε χρόνο για να εκπροσωπήσει τη χώρα μας στα Oscar, να αποφασίζεται από την ίδια την Ελληνική Ακαδημία, με ψηφοφορία των εκατοντάδων μελών της, και όχι από μια ολιγομελή επιτροπή που διορίζεται ad hoc από το Υπουργείο, χωρίς καθορισμένα κριτήρια και διαδικασίες επιλογής. Το αίτημα αυτό της Ακαδημίας με βρίσκει απολύτως σύμφωνη. Κι αυτό, επειδή θεωρώ ότι η συγκεκριμένη διαδικασία αφενός διασφαλίζει ότι η ταινία που θα εκπροσωπήσει τη χώρα αποτελεί επιλογή της Ελληνική Κινηματογραφικής κοινότητας συνολικά, και αφετέρου επειδή έτσι εξασφαλίζεται η διαφάνεια και το αδιάβλητο».

Προ ολίγου ο Βασίλης Κεκάτος, αρχικά προσκεκλημένος ως πρόεδρος της επιτροπής, έγραψε και εκείνος στο Facebook του σχετικά με το γεγονός.

«Εδώ και μερικές ώρες διαδραματίζεται ένα φιάσκο με φόντο την επιλογή της ελληνικής πρότασης για το όσκαρ καλύτερης διεθνούς ταινίας. Πρόκειται για κάτι που είναι ήδη γνωστό στον κύκλο των κινηματογραφιστών αλλά αφορά όλο το σινεφίλ κοινό της χώρας.

Η ιστορία έχει ως εξής:

Ύστερα από μια ενθουσιώδη τηλεφωνική κλήση που δεχθήκαμε από το υπουργείο πολιτισμού, η δημοσιογράφος Λήδα Γαλανού, η ηθοποιός Κόρα Καρβούνη, η σεναριογράφος Κάλλια Παπαδακη κι εγώ αποδεχθήκαμε να συμμετάσχουμε στην επταμελή επιτροπή που θα παρακολουθήσει τις υποψήφιες ταινίες και θα αποφασίσει ποια θα είναι η ελληνική πρόταση στην Αμερικανική Ακαδημία για το σχετικό όσκαρ. Λίγες μέρες αφότου δεχτήκαμε την πρόσκληση, λάβαμε ένα mail με τα links όλων των ταινιών που πρέπει να παρακολουθήσουμε, καθώς και σχετικές οδηγίες. Μέσα στις επόμενες μέρες προσωπικά έλαβα ένα ακόμη επίσημο mail από το υπουργείο στο οποίο μου γνωστοποιούνταν πως ορίσθηκα και ως πρόεδρος της εν λόγω επιτροπής.

Την επόμενη μέρα εγώ και οι τρεις κύριες λάβαμε ένα ακόμη mail στο οποίο απαλλασσόμασταν από τα καθήκοντα μας καθώς όπως ανεκδιήγητα ανέφερε η επιστολή: το κάλεσμά μας συνέβη «εκ παραδρομής». Σαν να μην είχαν προηγηθεί όλα αυτά τα τηλέφωνα κι όλη αυτή η ηλεκτρονική επικοινωνία που διήρκησαν σχεδόν δύο εβδομάδες. Σαν κάποιος υπάλληλος αυθαίρετα και μυστικά να αποφάσισε να μας καλέσει και να μας προσφέρει πρόσβαση στο υλικό καλλιτεχνικών έργων, τα οποία θα έπρεπε να προστατεύονται με κάθε πιθανό τρόπο από ανθρώπους που δεν αποτελούν κομμάτι γνωμοδοτικού οργάνου κρατικής προέλευσης.

Πασιφανώς, η επιλογή μας και η πολυήμερη επικοινωνία μας είναι αδύνατον να έχει συμβεί «εκ παραδρομής» και για αυτόν τον λόγο εγείρονται ερωτήματα σχετικά με το ποια είναι τα πραγματικά κίνητρα της καθαίρεσής μας και της αντικατατάστασής μας με συνοπτικές διαδικασίες.

Ας σημειωθεί επίσης πως άλλο ένα μέλος της πρωταρχικής επιτροπής, το οποίο όμως δεν αντικατεστάθη, η ταλαντούχα συνάδελφος Ασημίνα Προέδρου, μόλις χθες παραιτήθηκε από τα καθήκοντά της, διαμαρτυρόμενη για τις ανεπίτρεπτες ενέργειες του υπουργείου απέναντι σε εμάς συγκεκριμένα αλλά και κατ’επέκταση σε όλη την ελληνική κινηματογραφία, η οποία απαιτεί απόλυτη διαφάνεια ως προς τις διαδικασίες που επηρεάζουν δραστικά κι αναπόφευκτα το μέλλον της.

Προσωπικά, είναι δεδομένο πως δεν αισθάνομαι προσβεβλημένος ή πικραμένος από την απόρριψη της παρουσίας μου σε μια επιτροπή αλλά ανησυχώ για τους πραγματικούς λόγους που οδήγησαν εκεί.

Το υπουργείο πολιτισμού οφείλει να είναι το σπίτι μας και στο σπίτι σου οφείλεις να αισθάνεσαι ασφάλεια. Εφόσον αυτή η ασφάλεια δε φαίνεται να μας παρέχεται, έχει σημασία η εκλογή των ταινιών που εκπροσωπούν τη χώρα στα όσκαρ να περάσει στα χέρια των ανθρώπων που ζουν από και για το σινεμά και η ψηφοφορία να πραγματοποιείται από τα μέλη της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου.

Πρόκειται για ένα αίτημα δίκαιο και θέλω να πιστεύω πως η πολιτεία θα μεριμνήσει σχετικώς ώστε να αποφασίζει για το μέλλον μας η ανώνυμη πλειοψηφία όπως πάντα όριζαν οι κανόνες τη δημοκρατιας.

Λίγη δημοκρατία παραπάνω δεν έβλαψε ποτέ κανέναν.

Μέχρι τότε αναμένουμε τις απαραίτητες εξηγήσεις για τη σκανδαλώδη συμπεριφορά με την οποία αντιμετωπιστήκαμε!».

Προς το παρόν δεν έχει υπάρξει επίσημη απάντηση εκ μέρους του υπουργείου σε όλα τα παραπάνω. Θα πρέπει, άμεσα.