Στον λαχανόκηπο του δήμου Πετρούπολης οι κάτοικοι καλλιεργούν τα δικά τους προϊόντα
Ένας εγκαταλελειμμένος δημόσιος χώρος τριών στρεμμάτων μετατράπηκε, μετά από αρκετή δουλειά σε βιολογικό κοινωνικό λαχανόκηπο, όπου άνθρωποι όλων των ηλικιών φυτεύουν σπόρους, πιάνουν στα χέρια τους τσάπα και απολαμβάνουν τους καρπούς των κόπων τους κυριολεκτικά.
- 9 ΟΚΤ 2024
Η αστική καλλιέργεια μπορεί να είναι ιδιαίτερα επωφελής για μία πόλη, όχι μόνο για περιβαλλοντικούς αλλά και για κοινωνικούς σκοπούς: να καταπολεμήσει τον κοινωνικό αποκλεισμό, να φέρει τους γείτονες κοντά και να δημιουργήσει δραστηριότητες με εκπαιδευτικό σκοπό για τα παιδιά. Με αυτούς τους στόχους δημιουργήθηκε ο Κοινωνικός Βιολογικός Λαχανόκηπος στον Δήμο Πετρούπολης. Ένας εγκαταλελειμμένος δημόσιος χώρος τριών στρεμμάτων μετατράπηκε, μετά από αρκετή δουλειά σε γόνιμο έδαφος για καλλιέργεια, όπου άνθρωποι όλων των ηλικιών φυτεύουν σπόρους, πιάνουν στα χέρια τους τσάπα και απολαμβάνουν τους καρπούς των κόπων τους κυριολεκτικά.
«Δεν θέλουμε να νομίζει ο κόσμος πώς με αυτόν τον κήπο σταματήσαμε να αγοράζουμε λαχανικά. Ο στόχος είναι να έρθουμε σε επαφή με τη φύση, να εκπαιδευτούμε και κυρίως τα μικρά παιδιά. Να μη νομίζουν ότι οι ντομάτες φυτρώνουν ξαφνικά στο ράφι του σούπερ μάρκετ», αναφέρει ο Φώτης Χριστόπουλος, δημοτικός σύμβουλος και πρόεδρος του συλλόγου που τρέχει πια τον λαχανόκηπο.
Ήταν στη θητεία του ως Αντιδήμαρχος Καθαριότητας, Περιβάλλοντος & Πρασίνου του Δήμου Πετρούπολης όταν σε συνεργασία με την Οργάνωση Γη-Organization Earth και με την υποστήριξη του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση, αλλά και τη δωρεάν διάθεση κομπόστ της Περιφέρειας, το πρώην πάρκο σκύλων στην οδό Αναπαύσεως 4-16, έγινε ένας καταπράσινος κήπος.
Ο λαχανόκηπος βρίσκεται σε κεντρικό σημείο του Δήμου και είναι χωρισμένος σε περίπου 40 κηπάρια των 30 τμ. ενώ διατίθεται επίσης και μία μικρή τράπεζα σπόρων σε μία προσπάθεια διατήρησης των ποικιλιών. Οι συμμετέχοντες που έλαβαν τον δικό τους κήπο στον χώρο, μετά από μια διαδικασία ανοιχτής διαβούλευσης, εκπαιδεύτηκαν στη φύτευση και τη σπορά λαχανικών εποχής, ακολουθώντας αυστηρά πρακτικές βιολογικής καλλιέργειας. «Τώρα πια ο ειδικός βιοκαλλιεργητής που επισκέπτεται τον κήπο λύνει μόνο απορίες», εξηγεί ο Βασίλης Σταματόπουλος από την Οργάνωση Γη.
Βασικός σκοπός του λαχανόκηπου είναι η κάλυψη των αναγκών μη προνομιούχων νοικοκυριών σε οπωροκηπευτικά προϊόντα, αλλά και η εξοικείωση των νέων ανθρώπων με τη γη και την καλλιέργεια. Στο μικρό θέατρο που υπάρχει στον χώρο οργανώνονται ανοιχτές συζητήσεις και εργαστήρια, ενώ πραγματοποιούνται και τακτικές επισκέψεις σχολείων. «Ήταν μεγάλη η χαρά μας όταν ήρθαν οι γονείς ενός παιδιού που είχε επισκεφτεί τον κήπο με το σχολείο του και θέλησαν να αποκτήσουν το δικό τους κηπάριο», τονίζει ο Βασίλης Χριστόπουλος, σημειώνοντας πόσο σημαντική είναι η εκπαίδευση της νέας γενιάς.
Ο λαχανόκηπος αποτελεί σημείο αναφοράς και τόπο συνάντησης ανθρώπων με όρεξη για την κηπουρική ενώ ταυτόχρονα λειτουργεί ως διέξοδος των περισσοτέρων από τους δύσκολους ρυθμούς της καθημερινότητας. Η ενθάρρυνση και η ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ των καλλιεργητών, η διάδοση καλών βιολογικών πρακτικών, η προώθηση της χρήσης παραδοσιακών ποικιλιών κηπευτικών και η εκπαίδευση των ωφελούμενων στις ορθές γεωργικές πρακτικές, είναι κάποιοι από τους στόχους που έχει θέσει η ομάδα του Λαχανόκηπου.
Κάθε εποχή φέρνει τους δικούς της καρπούς, ωστόσο οι συμμετέχοντες μαθαίνουν από πρώτο χέρι τις δυσκολίες της καλλιέργειας, με πρώτη και καλύτερη τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.
Το κοινωνικό πρόσημο όλης αυτής της ενέργειας δεν σταματάει στους άμεσα ωφελούμενους, καθώς ένα μεγάλο μέρος της σοδειάς διατίθεται για συλλογικά μαγειρέματα και την προσφορά δωρεάν γευμάτων. «Ο κόσμος το θέλει και το στηρίζει, η ανταπόκριση είναι πολύ θετική», λέει ο Βασίλης Σταματόπουλος.
Στα σχέδια για το μέλλον, ο Φώτης Χριστόπουλος, που είδε τον κήπο να δημιουργείται από το μηδέν, εύχεται να αγκαλιαστεί ακόμα περισσότερο και να στηριχτεί από τον Δήμο ανεξαρτήτως πολιτικών σκοπιμοτήτων.
Πρόκειται άλλωστε για ένα μοντέλο που αξίζει να δούμε και σε άλλες περιοχές (όπως συμβαίνει ήδη στον Δήμο Αγίου Δημητρίου), αφού εκτός από τα προφανή πλεονεκτήματα υπάρχει μία σειρά από οφέλη για την κοινωνία και το άτομο. Ιστορικά, όπως αναφέρεται και στη μελέτη με τίτλο Urban Forestry & Urban Gardening, οι κοινωνικοί κήποι αναπτύχθηκαν στις πόλεις κατά τη διάρκεια περιόδων κρίσης, είτε οικονομικής, κοινωνικής, περιβαλλοντικής είτε πολεμικής (όπως αποδεικνύεται από την ύπαρξη «κήπων πολέμου» ή «κήπων νίκης» που εμφανίστηκαν κατά τη διάρκεια των δύο παγκόσμιων πολέμων).
Φαίνεται ότι η σημερινή επιστροφή της γεωργίας στις πόλεις θα μπορούσε να αποτελέσει μέρος αυτής της δυναμικής. Μέσω της ποικιλομορφίας της κοινωνικο-χωρικής οργάνωσής τους, οι συλλογικοί κήποι «προσφέρουν γόνιμο έδαφος για καινοτομία», όπως αναφέρεται στη μελέτη, και ανοίγουν προοπτικές για τη διαχείριση των ανοιχτών χώρων πρασίνου στην πόλη.
Οι ιδιωτικοί και δημόσιοι κήποι αποτελούσαν ανέκαθεν αναπόσπαστο μέρος των ευρωπαϊκών πόλεων – ως χώροι αστικής παραγωγής τροφίμων, αναψυχής και κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Μια πρακτική που αρχικά είχε βασικό στόχο την παραγωγή λαχανικών, εξελίσσεται σε διέξοδο, χόμπι αλλά και εκπαίδευση ως προς την τροφή.
Ο κηπουρός ενδιαφέρεται περισσότερο για την ποιότητα των προϊόντων που καλλιεργεί παρά για την παραγωγή τροφίμων για ένα νοικοκυριό. Όταν επιτυγχάνονται και τα δύο, μαζί με την κοινωνικοποίηση και τη συμμετοχή στα κοινά, μπορεί να πει κανείς ότι οι κάτοικοι διεκδικούν επιτέλους την πόλη τους.
