Γιατί μιλάμε ακόμα για τα φυσικά κρασιά;
Με αφορμή το ΦΥΣΙΚΑ FYSIKA που επιστρέφει την Κυριακή 3 Νοεμβρίου στην Αθήνα, συζητάμε για το αν τελικά τα συγκεκριμένα στυλ κρασιού είναι μόδα ή έχουν βρει τον δρόμο τους στην ελληνική αγορά.
- 11 ΟΚΤ 2024
«Το φυσικό κρασί ήταν επαναστατικό», γράφει ο Eric Asimov στο άρθρο του Natural Wine Continues to Boom Amid Industry Troubles για τους The New York Times, παραλληλίζοντας το με τα παιδιά που βγάζουν γλώσσα στους γονείς τους.
«Όπως τα παιδιά μηδενίζουν τους γονείς τους έτσι και το φυσικό κρασί χλεύαζε την επιτήδευση και την αυτοπεποίθηση της συμβατικής βιομηχανίας κρασιού. Δεν ήταν ποτέ ένα οργανωμένο κίνημα, αλλά μάλλον μια διαφορετική ομάδα ομοϊδεατών παραγωγών που εξαπλώθηκε παγκοσμίως από τη Γαλλία. Όλοι τους έφτιαχναν πολύ διαφορετικά είδη κρασιών, αλλά μοιράζονταν την απέχθεια για την εξουσία και τις προτεραιότητες της εμπορικής κουλτούρας. Αυτό έχει ιδιαίτερη απήχηση στη νεότερη γενιά που πίνει κρασί», συνεχίζει ο κριτικός οίνου.
Στην Ελλάδα, υπήρξε μία χρονική στιγμή που το φυσικό κρασί έκανε πάταγο, κάνοντάς μας να αισθανθούμε ότι δημιουργήθηκε μία κλίκα. Κάποιοι έγιναν φίλοι του, άλλοι το πολέμησαν. Το γεγονός όμως ότι λατρεύτηκε από ένα συγκεκριμένο κοινό στην αρχή, είχε να κάνει σε μεγάλο βαθμό ότι κατάφερε να αποτινάξει την αυστηρότητα που χαρακτήριζε για χρόνια το κρασί. Ένα γεωργικό προϊόν κατάφερε να συμπαρασύρει το design και τη μουσική και να μπει για τα καλά στην ποπ κουλτούρα. Κι αυτό μόνο διασκεδαστικό μπορεί να είναι.
«Παλαιότερα είχαμε ένα συγκεκριμένο προφίλ κοινού, τώρα η βεντάλια έχει πια ανοίξει σε πολύ πιο μικρές ηλικίες και διαφορετικά κοινωνικά στρώματα, καθώς ο κόσμος θέλει να το εξερευνήσει», λέει η Εύα Μπολολιά από το wine bar Τανίνη Αγάπη μου που εδώ και 6 χρόνια αναδεικνύει αποκλειστικά ελληνικά φυσικά κρασιά και φέτος συνδιοργανώνει για τρίτη χρονιά το ΦΥΣΙΚΑ FYSIKA τον Νοέμβριο στην Αθήνα.
Aπό τη Θράκη μέχρι την Κρήτη και από την Ικαρία μέχρι την Πελοπόννησο, 55 οινοποιεία από όλη τη χώρα θα φέρουν τα κρασιά τους – βιολογικά, βιοδυναμικά, με ελάχιστα θειώδη, γηγενείς ζύμες, αδιαύγαστα, αφιλτράριστα – στον ιστορικό χώρο του Ωδείου όπου θα παρουσιαστεί το εύρος και η δυναμική του ελληνικού φυσικού κρασιού και θα διηγηθούν τις ιστορίες τους. Πλάι στους Έλληνες παραγωγούς φέτος η διοργάνωση φιλοξενεί 6 οινοποιεία από την Ιταλία, τη Σερβία και τη Γεωργία, χώρες με μακρά παράδοση στη φυσική οινοποίηση.
Το γεγονός ότι δεν υπάρχει ακόμα νομοθετικό πλαίσιο που να ορίζει τι είναι και τι σημαίνει το φυσικό κρασί, δημιουργεί κάποιες γκρίζες ζώνες. Γι΄ αυτό, η Εύα Μπολολιά επισημαίνει ότι θα ήταν βοηθητικό να υπάρχουν επεξηγήσεις. Τα φυσικά κρασιά καλλιεργούνται σε ένα καθαρό περιβάλλον, χωρίς πρόσθετα, συνθετικά λιπάσματα και παρασιτοκτόνα, όπου τα φυτά και η γη ανθίζουν. Η οινοποίησή τους γίνεται με ελάχιστα ή καθόλου θειώδη, χωρίς διαυγαστικά και ζύμες εμπορίου. Τα κρασιά που προέρχονται από βιολογικούς ή και βιοδυναμικούς αμπελώνες συνδέουν τη σύγχρονη οινοποίηση και την αρμονία με τη φύση.
«Είναι σημαντικό να ακούγονται όλα αυτά, γιατί δεν είναι δεδομένα που ισχύουν για όλα τα κρασιά. Είναι μία καθολική προσέγγιση, όπως προσέχεις τι βάζεις στο πιάτο σου, έτσι προσέχεις και τι βάζεις στο ποτήρι σου. Θεωρώ ότι είναι niche για την αγορά και σαφώς έχει να κάνει με την τιμή και την αγοραστική δύναμη του κρασιού. Όπως ο κόσμος δεν μπορεί να αγοράζει συνέχεια μία βιολογική ντομάτα το ίδιο συμβαίνει και με ένα βιολογικό κρασί. Για να φτάσεις να το πάρεις μόνος σου από το ράφι, θα πρέπει να το έχεις δει κάπου, να το έχεις δοκιμάσει».
Ο Perry Παναγιωτακόπουλος, ιδιοκτήτης της κάβας Wine Kiosk, παρατηρεί μεγάλη αύξηση της κατανάλωσης κρασιού αλλά και των οινοπαραγωγών που ασχολούνται με τα εν λόγω κρασιά. Το γεγονός μάλιστα ότι βλέπουμε όλο και πιο νέους σε ηλικία παραγωγούς μόνο ενθαρρυντικό μπορεί να είναι. Θεωρεί ωστόσο πώς η αγορά βρίσκεται ακόμα σε βρεφικό στάδιο.
«Στην κάβα είμαστε αρκετά πίσω σε σχέση με το εξωτερικό. Δεν μπορώ να σου πω με βεβαιότητα αν έχει να κάνει με το οικονομικό ή την κουλτούρα. Στο Wine Kiosk για παράδειγμα, η λιανική πώληση είναι το 10% του τζίρου και το 8% γίνεται από τους ξένους επισκέπτες το καλοκαίρι. Ο κόσμος καταναλώνει κρασί όταν βγαίνει έξω, δεν επισκέπτεται την κάβα. Ανταποκρίνεται όμως σε οποιοδήποτε κάλεσμα σε σχέση κάποια χρόνια πριν.
Γενικά έχει άνοδο το κρασί, διοργανώνονται εκθέσεις, δοκιμές και παρουσιάσεις με προσέλευση του κόσμου. Πριν από πέντε χρόνια καλούσες έναν παραγωγό και μπορεί να μην εμφανιζόταν κανείς. Τώρα το ζητάνε. Το βλέπουμε και στις Βάκχες, που είναι με τη σειρά της μία ακόμα γιορτή του φυσικού κρασιού».
Γιατί μιλάμε ακόμα για τα φυσικά κρασιά; Γιατί είναι νόστιμα και γαστρονομικά. Γιατί δείχνουν ίσως λίγο παραπάνω την αγάπη των παραγωγών με το προϊόν τους. Γιατί σε οδηγούν στην καλλιέργεια, εκεί από όπου ξεκινούν όλα. Αυτές είναι μερικές από τις απαντήσεις που προκύπτουν όταν θέτω την ερώτηση. Είναι πιθανό να μη μας αρέσει κάθε κρασί που δοκιμάζουμε κι αυτό ισχύει τόσο με τα φυσικά όσο και με τα συμβατικά.
«Είναι λογικό να υπάρχουν ελαττωματικά κρασιά το θέμα είναι αν πρέπει να βγαίνουν στην αγορά ή όχι», λέει η Εύα Μπολολιά, προτρέποντάς μας να δοκιμάζουμε όσο πιο πολύ μπορούμε χωρίς παρωπίδες και προσδοκίες. «Καλό είναι να αντιμετωπίζουμε το κρασί, όπως και οτιδήποτε άλλο αισθητηριακό, ανοιχτά και όχι να περιμένουμε να εκπληρωθεί κάτι που έχουμε στο μυαλό μας. Μπορεί να μην μας αρέσει, δεν έγινε κάτι. Μπορεί και να μας αρέσει και να ανοιχτεί ένας διαφορετικός κόσμος».
Για τον Perry Παναγιωτακόπουλο, ο καθένας έχει το κριτήριό του για το αν του αρέσει ή όχι ένα κρασί. Το θέμα, όπως λέει, είναι «να μην μπαίνουν τυχόντα σφάλματα ή ελαττώματα κάτω από τον μανδύα του φυσικού κρασιού». Από τις συζητήσεις μας καταλαβαίνω για ακόμη μία φορά ότι για να κατανοήσεις αυτό το στυλ κρασιών χρειάζεται να αφιερώσεις χρόνο για να τα ανακαλύψεις. Θα μου πει ότι κάποιος θα καταλάβει καλύτερα όσα λέμε όταν επισκεφτεί τα οινοποιεία. «Ειδικά τώρα το μεγαλύτερο ποσοστό είναι επισκέψιμο και όλες τις ώρες. Σε αντίθεση με τη Γαλλία ας πούμε, εδώ κορνάρεις, σε δέχονται, σου ανοίγουν την αγκαλιά και την πόρτα τους. Και βλέπεις έτσι κι άλλα μέρη της Ελλάδας».
«Νομίζω ότι από εδώ και στο εξής διανύουμε κάποιες δεκαετίες που ο πρωτογενής τομέας θα ξαναζωντανέψει. Η ζωή στις πόλεις δεν είναι βιώσιμη πλεόν, ο κόσμος ψάχνει εναλλακτικούς τρόπους βιοπορισμού κοντά στη φύση. Θα πρέπει ωστόσο να υπάρχει μεγαλύτερη υποστήριξη από την πολιτεία που τώρα σαφώς και δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Ο καθένας προσπαθεί να κάνει ό,τι μπορεί με όσα μέσα διαθέτει κι αυτό είναι πολύ λυπηρό» καταλήγει η Εύα Μπολολιά.
Για να παραμείνουμε όμως σε ένα κλίμα αισιοδοξίας και θετικής διάθεσης, όπως αυτή που έχουν όλοι οι ανεξάρτητοι παραγωγοί που σέβονται τη φύση και τη μακρά παράδοση στη φυσική οινοποίηση, στο φετινό ΦΥΣΙΚΑ FYSIKA έχεις την ευκαιρία να δοκιμάσεις μέσα σε μία μέρα πάνω από 200 κρασιά.
