Conclave: O Ralph Fiennes θα έπρεπε να επιλέγει πάντα τον νέο Πάπα

Το Conclave ξεκινά με έναν θάνατο. Ενώ όμως η ταινία με τον Ralph Fiennes δεν είναι ένα μυστήριο δολοφονίας ως είδος, ο σκηνοθέτης Edward Berger του All Quiet on the Western Front (2022) σχεδόν το αντιμετωπίζει ως τέτοιο Διασκευασμένη από το μυθιστόρημα του Robert Harris, η οσκαρικών βλέψεων ταινία βάζει τον θεατή στα περίτεχνα τελετουργικά που ακολουθούν τον θάνατο ενός Ποντίφικα – ποιος θα επιλεγεί ως νέος Πάπας;

Δεν μοιάζει με ιερή διαδικασία αυτή στο Conclave. Αντίθετα πρόκειται για μία εκστρατεία μικροπολιτικών που διεξάγεται με μυστικότητα, όπου το κουτσομπολιό ρέει, οι ατζέντες είναι εύπλαστες, και η αφοσίωση φευγαλέα. Όλοι οι συγκεντρωμένοι καρδινάλιοι βρίσκονται εκεί για να υπηρετήσουν τον Θεό, λένε, όμως όλοι γνωρίζουμε πόσο κούφια έχει υπάρξει η δήλωση στη διάρκεια της ιστορίας.

Τους βλέπουμε ντυμένους με τα κατακόκκινα άμφια τους να κατευθύνονται στα δωμάτιά τους, να σέρνουν τις βαλίτσες τους σε σπηλαιώδεις εισόδους, να κάνουν διαλείμματα για κάπνισμα και να χαζεύουν στα iPhone τους. Όταν η τακτοποίησή τους έχει τελειώσει, τα μαρμάρινα πατώματα έχουν καλυφθεί από αποτσίγαρα. Οι πιο ενάρετοι άνδρες στον κόσμο όχι μόνο συμπεριφέρονται ως φυσιολογικά ανθρώπινα όντα, αλλά πετούν και σκουπίδια εντός της έδρας της πίστης τους.

Το Conclave μπορεί να μην έχει πολλά νέα ή ενδιαφέροντα να πει για την Καθολική Εκκλησία, γίνεται ωστόσο διασκεδαστικό θέαμα με τον τρόπο που μπορούν να γίνουν οι ταινίες σπουδαίων καστ.

Καθώς ξεκινά η ταινία, ο καρδινάλιος Lawrence (Fiennes) ξέρει τουλάχιστον ένα πράγμα – σίγουρα δεν θέλει ο ίδιος τη δουλειά. Ως κοσμήτορας του Κολλεγίου των Καρδιναλίων θέλει απλώς να τελειώσει με τη διαδικασία επίβλεψης της εκλογής του νέου Πάπα και να φύγει από το Βατικανό για να βρει την ησυχία του. Οι καρδινάλιοι ωστόσο που τώρα διεκδικούν το πιο φανταχτερό καπέλο της υδρογείου δεν πρόκειται να του κάνουν τη ζωή εύκολη, ειδικά καθώς ο κόσμος έξω από τα τείχη του Βατικανού είναι περίπλοκος όσο ποτέ άλλοτε.

Ο καρδινάλιος Bellini που υποδύεται ο Stanley Tucci, αυτός ο εθνικός θησαυρός των Ηνωμένων Πολιτειών, έχει μεν μία πιο φιλελεύθερη αντίληψη για την Εκκλησία, όμως όχι απαραίτητα την υποστήριξη για να την εξαπλώσει. Ο Goffredo Tedesco του Sergio Castellitto από την άλλη πιστεύει πως η Καθολική Εκκλησία έχει παραστρατήσει και θέλει να την επαναφέρει στις μέρες της ιταλικής ηγεσίας.

Υπάρχει επίσης ο Joshua Adeyemi του Lucian Msamati από τη Νιγηρία, ο οποίος θα μπορούσε να γράψει ιστορία ως ο πρώτος μαύρος Πάπας, οι απόψεις του όμως για την ομοφυλοφιλία ανησυχούν τους προοδευτικούς. Τέλος, έχουμε τον γλοιώδη αλλά σοβαρό Joseph Tremblay του John Lithgow, ο οποίος, σε αντίθεση με τον Bellini, φοράει τη φιλοδοξία του στο μανίκι του.

Όλοι τους έχουν τα μυστικά τους, τα περισσότερα εκ των οποίων προκύπτουν στην επιφάνεια κατά τις ώρες μεταξύ των ψηφοφοριών, που εξακολουθούν να διεξάγονται με χαρτιά τα οποία καίγονται μετά από κάθε γύρο.

Ο Fiennes γίνεται ένας συναρπαστικός, άδηλος ντετέκτιβ, που λειτουργεί κάτω από ακραίες συνθήκες καθώς αρχίζει και ο ίδιος να ανεβαίνει στην ιεραρχία, κερδίζοντας ψήφους που ισχυρίζεται ότι δεν θέλει. Καλείται λοιπόν να επεξεργαστεί τη δική του ηθική σχετικά με την εκκλησία και να ζυγίσει το γενικό καλό με το προσωπικό κόστος.

Λίγοι ηθοποιοί είναι καλύτεροι από τον Fiennes στο να εξυψώνουν τη χαζοβιολιά σε επίπεδο υψηλής τέχνης (βλέπε The Grand Budapest Hotel και A Bigger Splash), και η ερμηνεία του ως καρδινάλιος Lawrence κρατάει τούτη τη σαπουνόπερα από το να μετατραπεί σε σαπουνόφουσκα. Σύσσωμο το καστ αφιερώνεται στους χαρακτήρες και το περιβάλλον τους κερδίζοντας έδαφος στις συζητήσεις περί οσκαρικών ερμηνευτικών κατηγοριών, ακόμη και για την περίπτωση της Isabella Rossellini που έχει λιγοστό screentime αλλά μπόλικο εκτόπισμα στον ρόλο της αυστηρής αλλά δίκαιης Αδελφής Agnes.

Σε αντίθεση με την αναπόφευκτη φλυαρία του σεναρίου του Peter Straughan (Tinker Tailor Soldier Spy), ο Berger αποφεύγει παντελώς τις υπερβολές κρατώντας απλώς μία ρευστή κίνηση στην κάμερα, μαζί με μία χούφτα στατικές συνθέσεις τόσο ζωγραφικές που θα μπορούσαν να κρεμαστούν στους τοίχους του Βατικανού.

Προσπαθεί όμως να παρουσιάσει το Conclave ως όχημα για συζήτηση σχετικά με τις κοινωνικές και πολιτικές κοσμοθεωρίες, την προσωπική φιλοδοξία και τα εγγενώς ανταγωνιστικά ένστικτα της ανθρωπότητας, στην πραγματικότητα όμως δεν μπορεί να φτάσει πολύ βαθύτερα από το «η εξουσία πρέπει να ανατίθεται μόνο σε εκείνους που δεν την επιθυμούν για τον εαυτό τους».

Αυτό θα ήταν απολύτως ok εάν η ταινία στο σύνολό της ήταν το αφρώδες, ασόβαρο, κοντά στην pulpy πλευρά του φιλμ που γίνεται στο τελευταίο κεφάλαιο, όμως αντί για ένα ανάλαφρο βιβλίο που συνοδεύει ένα πρωινό σε παραλία το Conclave έχει ντυθεί με hardcover υψηλών τόνων δράματος.

Πάλι καλά που Fiennes και Tucci είναι τόσο καλοί στην ακροβασία μεταξύ ιερολογίας και γελοιοποίησης που κάνουν τα πάντα απολαυστικά, ακόμα κι αν δεν θα ανταμειφθείς πλήρως για την πίστη σου στο Conclave.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ