Στο Presence, ο Steven Soderbergh συναρπάζει με τη δική του εκδοχή ταινίας φαντασμάτων
Ένας από τους πιο πειραματικούς σκηνοθέτες που είχαμε ποτέ αποφάσισε να μη σε αφήσει να κοιμηθείς με το Presence.
- 21 ΦΕΒ 2025
Από την αρχή της καριέρας του, ο Steven Soderbergh έχει αποδειχθεί ως ένας από τους πιο εύστροφους και συναρπαστικούς σκηνοθέτες μας. Ένας καλλιτέχνης που όχι μόνο δεν φοβάται να πάρει ρίσκα, αλλά στην πραγματικότητα φαίνεται να ευδοκιμεί σε αυτά.
Όπως πολλοί άλλοι, έχει και αυτός σίγουρα τα αγαπημένα του στοιχεία, αυτό όμως δεν τον έχει εμποδίσει να φτιάξει μία ανεξάρτητη δραματική σειρά γύρω από μία άπειρη σεξεργάτρια όπως το The Girlfriend Experience, ή να σκηνοθετήσει κάθε επεισόδιο ενός δράματος εποχής για το Cinemax όπως το The Knick, ή να λανσάρει μία ιντερνετική σειρά επιστημονικής φαντασίας με πρωταγωνιστή τον Michael Cera στην προσωπική του ιστοσελίδα με tagline «Από τον κ**ο του Steven Soderbergh».
Το να στρέψει λοιπόν ο Soderbergh την προσοχή του σε μία μικρής κλίμακας ιστορία φαντασμάτων όπως είναι το Presence δεν είναι μεγάλο άλμα.
Το να παρακολουθείς το Presence σημαίνει να παραδίνεις τον έλεγχο σε έναν σπουδαίο παραμυθά. Να αφήνεσαι στα χέρια του γιατί γνωρίζεις πως ξέρει ακριβώς πού θα σε οδηγήσει.
Ως ένα βαθμό το Presence είναι μία περίτεχνη άσκηση αφήγησης για τον Soderbergh, αλλά είναι άσκηση με υψηλό διακύβευμα και χαρακτήρες για τους οποίους καταλήγεις να νοιάζεσαι. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά επιτεύγματα στη δουλειά του Soderbergh εδώ είναι πως σε κάνει να ελπίζεις ότι θα τα καταφέρουν όλοι τους. Αυτό περιλαμβάνει και ένα φάντασμα που μπορεί να είναι – προφανώς – απόκοσμο, αλλά αποδεικνύεται και παράξενα προσιτό.
Σε όλη τη διάρκεια αυτής της οικονόμας ταινίας των 85 λεπτών, βρισκόμαστε σε ένα όμορφο σπίτι εκατό ετών όπου ένα παντρεμένο ζευγάρι, η Rebecca (Lucy Liu) και ο Chris (Chris Sullivan), έχουν πρόσφατα μετακομίσει με τα έφηβα παιδιά τους, τον Tyler (Eddy Maday) και την Chloe (Callina Liang). Είναι εξαρχής σαφές ότι η οικογένεια έχει τους δαίμονές της, οι οποίοι σύντομα θα επιδεινωθούν υπερφυσικά από απόκοσμους θορύβους, πόρτες που ανοιγοκλείνουν από μόνες τους, και ράφια που καταρρέουν.
Η Chloe έχει ταραχτεί μετά τον θάνατο της καλύτερής της φίλης. Ο αυτάρεσκος, αλαζονικός μεγαλύτερος αδελφός της δεν είναι συμπαθής, αλλά έχει προτεραιότητα στην οικογένεια που μετακόμισε ώστε να μπορέσει να φοιτήσει σε καλύτερο σχολείο.
Οι γονείς διαφωνούν για τα πάντα, ιδίως για το πώς να αντιμετωπίσουν την κατάθλιψη και την πιθανή κατάχρηση ουσιών της Chloe και το πώς να αντιμετωπίσουν την απόλυτη προτίμηση της Rebecca για τον Tyler. Καθώς περιηγούνται όλοι στις συναισθηματικές τους δοκιμασίες, μία αόρατη, άπιαστη παρουσία που αντιπροσωπεύεται από την κάμερα παραμονεύει μέσα στο σπίτι, παρατηρώντας τους όλους, ακόμα και στις πιο ιδιωτικές τους στιγμές.
Και οι ερμηνείες μοιάζουν σαν να περνούν από τους μηχανισμούς αυτής της άσκησης. Συνηθίζεις τόσο πολύ τον τρόπο με τον οποίο αγνοούν επιμελώς την κάμερα, που όταν ένα μέντιουμ ονόματι Lisa (Natalie Woolams-Torres) φαίνεται ξαφνικά να έχει επίγνωση του φακού κινώντας νευρικά τα μάτια της προς αυτόν και μακριά, δονείσαι και εσύ. Η ένταση είναι υπέροχη.
Αν όμως τα στοιχεία του συγκεκριμένου είδους φαίνονται οικεία, είναι η περιπλανώμενη φάντασμα οπτική της κάμερας που κάνει όλη τη διαφορά. Ο Soderbergh – ξανά και διευθυντής φωτογραφίας εδώ με το ψευδώνυμο Peter Andrews – επιλέγει να αφηγηθεί αυτή την ιστορία στοιχειωμένου σπιτιού εξ ολοκλήρου από την οπτική γωνία του στοιχειού. Γυρίζοντας σε μακρινές, ευρυγώνιες που κυμαίνονται από ηδονοβλεπτική νωχελικότητα έως το νευρικό άγχος, η κάμερα δεν είναι απλώς ένας χαρακτήρας της ιστορίας – είναι ο πρωταγωνιστής.
Είναι ένα θερμά φωτισμένο μάτι ακριβείας που κινείται εντός της ιστορίας, γλιστρώντας μέσα το σπίτι και στους νέους κατοίκους με μία εξωγήινη ολισθηρότητα ομαλότητα που αποδίδει τη διαφορετικότητα της οντότητας. Το φάντασμα προσλαμβάνει τις ανάγκες και τους φόβους των ενοίκων, αλλά αδυνατεί να επικοινωνήσει τις δικές του.
Ο σεναριογράφος David Koepp που ξέρει από genre σινεμά και ταινίες μεγάλου εύρους (Jurassic Park), έχει προτίμηση στις ιστορίες που διαδραματίζονται σε περιοριστικούς χώρους, ειδικά εκείνους που φαίνονται ασφαλείς αλλά μετατρέπονται σε ποντικοπαγίδες. Έγραψε για παράδειγμα το Panic Room του David Fincher, ένα θρίλερ που διαδραματίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου μέσα σε σπίτι, καθώς και το KIMI του Soderbergh για μία αγοραφοβική γυναίκα που παρασύρεται σε μία πολύπλοκη ίντριγκα.
Το δεύτερο, όπως και το Unsane πριν από αυτό και τώρα το Presence, είχαν παρεμπιπτόντως και εκείνα στο επίκεντρό τους μία έξυπνη, αναστατωμένη γυναίκα που προσπαθεί να διατηρήσει τα λογικά της όταν αυτά τίθενται επανειλημμένα υπό αμφισβήτηση. Ποιος θα πιστέψει την Chloe όταν επαναλαμβάνει πως δεν είναι μόνοι τους μέσα στο σπίτι;
Οι ανατριχιαστικές στιγμές διατρέχουν ολόκληρο το Presence, αλλά τίποτα που να οδηγεί σε αληθινό τρόμο. Μέχρι το τέλος έστω, όπου μία συνταρακτική έκπληξη μας θυμίζει την αναπόφευκτη αλήθεια για όλες τις ιστορίες φαντασμάτων – είναι όλες τους τραγωδίες, πάντα έχουν να κάνουν με την απώλεια, και πάντοτε προσπαθούν να μας υπενθυμίσουν να αξιοποιήσουμε στο έπακρο το χρόνο μας στον πλανήτη.
Το Presence κυκλοφόρησε στις 20 Φεβρουαρίου από την Tanweer.
