5 non fiction βιβλία για να βγει ο χειμώνας

Κάτι για όσους νιώθουν ότι έχουν να ξεκουραστούν από τότε που τελείωσαν το πανεπιστήμιο:

Gavin Mueller – Σπάζοντας πράγματα στη δουλειά σου (μτφρ. Γιώργος Καλαμπόκας-Αντώνης Φάρας, Εκτός Γραμμής)

Πώς επηρεάζει η τεχνολογία την εργασία και τις εργαζόμενες; Είναι η εισαγωγή τεχνολογικών καινοτομιών στην παραγωγή και τις εργασιακές μεθόδους μια διαδικασία αντικειμενικά προοδευτική, που δίνει τη δυνατότητα για λιγότερη και λιγότερο κοπιαστική εργασία ωθώντας έτσι δυνητικά προς έναν «κομμουνισμό της πολυτέλειας»; Ή πρόκειται μήπως για κάποια ουδέτερη τεχνική πρακτική, της οποίας το αποτύπωμα εξαρτάται αποκλειστικά από τον τρόπο χρήσης της εκάστοτε τεχνολογίας;

Ο Γκάβιν Μιούλλερ επιστρέφει στο ιστορικό κίνημα των λουδιτών για να ανασυνθέσει το υπόγειο ρεύμα μιας ιστορίας εργατικών αγώνων ενάντια στην εμπέδωση των σχέσεων εξουσίας στους χώρους εργασίας με όχημα την τεχνολογική καινοτομία. Φωτίζει έτσι τον απωθημένο λουδισμό των καθημερινών κινημάτων αντίστασης στην εκμηχάνιση, την αυτοματοποίηση και την κυβερνοποίηση που αντηχεί μέχρι τις μέρες μας, παροτρύνοντάς μας να αναμετρηθούμε με την αναδιοργάνωση του εργασιακού και του ελεύθερου χρόνου, να φρενάρουμε την εντεινόμενη εκμετάλλευση, να διεκδικήσουμε εκ νέου τη γνώση και τον έλεγχο επί του προϊόντος και των συνθηκών της εργασίας μας με δυο λόγια, να «σπάσουμε μηχανές».

Κάτι για όσους έχουν «πετριά» με την ιστορία:

Mary Beard – Οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες (μτφρ. Ανδρέας Παππάς, Ψυχογιός)

Αυτό το παγκόσμιο best seller εντρυφεί σε γεγονότα αλλά και σε φήμες που σχετίζονται με τους Ρωμαίους αυτοκράτορες. Εξετάζει τι ακριβώς έκαναν, γιατί το έκαναν, καθώς και το γιατί συχνά οι σχετικές αφηγήσεις είναι γεμάτες με πράξεις ακραίες, ενίοτε φρικιαστικές. Εστιάζει στον τρόπο άσκησης της εξουσίας εκ μέρους τους, στα φαινόμενα διαφθοράς, στις συνωμοσίες, αλλά και στην καθημερινή ζωή τους. Τι έτρωγαν και σε ποιους χώρους; Με ποιους και ποιες μοιράζονταν το κρεβάτι τους; Με τι μέσα ταξίδευαν; Πρωταγωνιστές στο βιβλίο είναι περίπου τριάντα αυτοκράτορες και οι συμβίες τους, που κυβέρνησαν τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, από τον Ιούλιο Καίσαρα, που δολοφονήθηκε το 44 π.Χ., μέχρι τον Αλέξανδρο Σεβήρο, ο οποίος επίσης δολοφονήθηκε το 235.

Κάτι για όσους είναι -ή νομίζουν ότι είναι- αισθηματίες: 

Hua Hsu – Μείνε αληθινός: Ένα χρονικό ενηλικίωσης (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος, Οκτώ)

Όταν ο Χουά γνωρίζει για πρώτη φορά τον Κεν στο Μπέρκλεϊ, του φαίνεται αντιπαθής. Μέλος φοιτητικής αδελφότητας, με απαίσιο γούστο στη μουσική, ο Κεν μοιάζει ολόιδιος με όλους τους άλλους. Για τον Χουά, που φτιάχνει φανζίν και συχνάζει σε δισκάδικα με ανεξάρτητη μουσική, ο Κεν ανήκει σ’ ένα είδος ανθρώπου που ο Χουά προσπαθεί πάντοτε να αποφεύγει -είναι μέινστριμ. Ίσως, το μόνο κοινό που μοιράζονται είναι πως εργάζονται σκληρά για ν’ ανταποκριθούν στα κριτήρια μιας κουλτούρας που μοιάζει να μην έχει θέση για κανέναν από τους δυο. Παρά τις πρώτες εντυπώσεις, ο Χουά κι ο Κεν γίνονται φίλοι, μια φιλία που χτίζεται με συζητήσεις, εξομολογήσεις, κάπνισμα στο μπαλκόνι, με βόλτες στην καλιφορνέζικη ακτή, επιτυχίες και ταπεινώσεις στην καθημερινή φοιτητική ζωή. Κι έπειτα βίαια, παράλογα, ο Κεν χάνεται.

Δεν έχουν περάσει ούτε τρία χρόνια από την αρχή της γνωριμίας τους. Αποτυπώνοντας μια ενηλικίωση που κόβεται απότομα και το πορτρέτο μιας στενής φιλίας, το βραβευμένο με Pulitzer (2023) βιβλίο απαρτίζουν οι συγκινητικές και εξομολογητικές αναμνήσεις του Hua Hsu. Τι σημαίνει να μεγαλώνεις και να βιώνεις τον κόσμο αναζητώντας νόημα και το αίσθημα ότι ανήκεις κάπου.

Και δύο βιβλία για όσους λατρεύουν (ή λατρεύουν να μισούν) τον «Νιόνιο»:

Δημήτρης Καράμπελας – Διονύσης Σαββόπουλος (Μεταίχμιο)

Δύο δεκαετίες μετά την πρώτη του έκδοση (2003), το δοκίμιο του Δημήτρη Καράμπελα για το έργο του Διονύση Σαββόπουλου κυκλοφορεί σε αναθεωρημένη και εμπλουτισμένη μορφή (2024), εξετάζοντας εκ νέου τα μορφικά και πνευματικά διλήμματα που έθεσε ο Θεσσαλονικιός τραγουδοποιός παράλληλα με τη λειτουργία της ποίησης και του τραγουδιού στην ύστερη νεωτερικότητα.

Διατρέχοντας, χρονικά και θεματικά, όλες τις δημιουργικές περιόδους του Σαββόπουλου, απ’ το Φορτηγό ως τον Χρονοποιό, ο συγγραφέας διερευνά τη σχέση του με τη δυτική τραγουδοποιία (Ντύλαν, Μπρασένς) και την εγχώρια μουσική παράδοση, την καταγωγή της ρηξικέλευθης ποιητικής γλώσσας του, τις συγκλίσεις και τις ρήξεις με την Αριστερά, αλλά και την ανθρωπολογία του και τη διαφοροποίησή του με τις πνευματικές προϋποθέσεις των τραγουδιών του Χατζιδάκι και του Γκάτσου. Συγχρόνως, απομονώνει και αναπτύσσει διεξοδικά τα κεντρικά μοτίβα των σαββοπουλικών τραγουδιών: τον αμφίθυμο διάλογο με τη μητέρα-παράδοση, το πένθος, την ποιητική του κενού, την επίκληση ενός απρόσιτου Πνεύματος που θα ενοποιούσε τις κατακερματισμένες ανθρώπινες εμπειρίες σε γιορτή.

Διονύσης Σαββόπουλος – Γιατί τα χρόνια τρέχουν χύμα (Πατάκης)

Αυτό που λέμε «Σαββόπουλος» δεν υπάρχει. Ο Σαββόπουλος είναι ένας ρόλος που τον έπλασα σιγά-σιγά με τα χρόνια: Ο τύπος με τα στρόγγυλα γυαλιά, τις τιράντες, αργότερα το γενάκι, που βγαίνει στη σκηνή, φτιάχνει αυτά τα τραγούδια, κάνει σχόλια και λέει ιστορίες. Είναι ο «Σάββο», όπως τον έλεγε ο συγχω­ρεμένος ο Τάσος Φαληρέας. Είναι ένας άλλος. Εγώ είμαι εγώ. Χώνομαι πολλές φορές μέσα σ’ εκείνον τον άλλο. Δικός μου είναι. Χωρίς εμένα θα ήταν αέρας κοπανιστός.

Τώρα όμως τον χρειάζομαι, γιατί μεγάλωσα και θα ’θελα να δω πώς ήμουν πιτσιρίκος, πώς φέρθηκα στον επαγγελματικό μου βίο, πώς ήμουν σαν σύζυγος, πατέρας και παππούς, κι ακόμα πώς ήμουν σαν πολίτης, σαν φίλος και σαν γιος. Σ’ αυτά είναι καλός ο Σάββο. Το ’χει. Σαν ρόλος, και σουξέ είχε και πείρα διαθέτει. Τώρα ο ρόλος θα μιλήσει για τον δημιουργό του. Ένα παιχνίδι είναι. Ένα κόλπο. Ελπίζω να το βρείτε διασκεδαστικό. Σε αυτό το βιβλίο ο Σαββόπουλος μιλάει για τον Νιό­νιο. Αυτόν ντύνεται. Καλή ακρόαση, αγαπητοί μου, καλή ανάγνωση.