Οι τεχνίτες στη Βηθλεέμ σκαλίζουν μέσα σε άδεια μαγαζιά

Κανονικά, τέτοιες μέρες οι δρόμοι θα έσφυζαν από ζωή στη Βηθλεέμ, την ιστορική πόλη που φέρει την υψηλότερη ιερότητα για τους πιστούς του χριστιανισμού και μνημεία όπως το Σπήλαιο της Γέννησης του Θεανθρώπου.

Όμως, από την έναρξη του τελευταίου κύκλου εχθροπραξιών μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, μετατράπηκε απότομα σε πόλη-φάντασμα: Οι τουρίστες εξαφανίστηκαν και οι ντόπιοι αμπαρώθηκαν στα σπίτια τους, τα καταστήματα και τα ξενοδοχεία κατέβασαν ρολά, τα δρομολόγια των Μέσων Μεταφοράς αραίωσαν και η γενική σύσταση προς τους γονείς ήταν να κρατήσουν τα παιδιά τους ασφαλή, όσο ήχοι από μακρινούς πυροβολισμούς και βομβαρδισμούς επιβεβαίωναν κάθε τόσο τον κίνδυνο.

Παρότι η Βηθλεέμ δεν βρέθηκε άμεσα στο στόχαστρο των επιχειρήσεων, η κατάσταση στην ευρύτερη Δυτική Όχθη και παράλληλα στη Γάζα (απ’ όπου απέχει μόλις μία ώρα οδικώς) τη σημάδεψε βαθύτατα.

Σήμερα, έπειτα από δύο χρόνια σφοδρών επιθέσεων στα όρια της γενοκτονίας (όπως έχει αναγνωρίσει το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης) και ενώ πρόσφατα ακόμη μία εκεχειρία έληξε άδοξα, η Δυτική Όχθη συνεχίζει να αιμορραγεί.

Σε έρευνα αξιολόγησης της κατάστασης που εκπόνησαν από κοινού η Παγκόσμια Τράπεζα, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Ηνωμένα Έθνη αναφέρεται πως στην πολύπαθη αυτή ζώνη οι καταστροφές κατοικιών εκτιμώνται ότι φτάνουν τα 16 εκατ. δολ. κόστους, ενώ παράλληλα υπολειτουργεί σε σημαντικό ποσοστό τόσο το σύστημα υγείας όσο και το εκπαιδευτικό σύστημα.

Μάλιστα, τοπικοί παράγοντες καταγγέλλουν ότι το τελευταίο διάστημα αυξήθηκαν ραγδαία τα σημεία ελέγχου, περιγράφοντας τη Δυτική Όχθη ως «πλήρως κατακερματισμένη».

Ως αποτέλεσμα, διανύουμε το δεύτερο Πάσχα που η παλιά πόλη της Παλαιστίνης παραμένει εκτός του τουριστικού χάρτη, μια πόλη όπου υπό κανονικές συνθήκες ο τουρισμός καλύπτει το 70% των ετήσιων εσόδων. Οι τεχνίτες της Βηθλεέμ αγωνιούν για το πόσο ακόμη θα μπορούν να κρατούν ανοιχτά τα τουριστικά μαγαζιά τους, χωρίς κόσμο.

Στη χριστιανική πίστη, η ελιά κατέχει υψηλή συμβολική αξία.

Παλαιστίνιος τεχνίτης σκαλίζει ένα γλυπτό του Ιησού Χριστού από ξύλο ελιάς.

Παρά την έλλειψη τουριστών, οι τεχνίτες συνεχίζουν το έργο τους, διατηρώντας μια παράδοση που πάει αιώνες πίσω.

Πολλά από τα τουριστικά καταστήματα στην παλιά αγορά της Βηθλεέμ αποτελούν παράλληλα και εργαστήρια επεξεργασίας ξύλου – οι τεχνίτες, χρησιμοποιώντας μια σειρά από ειδικά εργαλεία μικρογλυπτικής, δημιουργούν περίτεχνες σκηνές από την Αγία Γραφή με λεπτομέρεια, συνεχίζοντας μια παράδοση αιώνων.

Σκηνές από τον Μυστικό Δείπνο, τη Σταύρωση ή τη Γέννηση του Ιησού, γεμίζουν τα ράφια τους, δίπλα από τα μαγνητάκια, τα φυλαχτά, τις εικόνες και βέβαια τους (επίσης, πολύ συχνά χειροποίητους, σκαλιστούς) σταυρούς που διαθέτουν προς πώληση.

Χρησιμοποιούν αποκλειστικά ξύλο ελιάς, το οποίο εκτός από πρακτική αξία (ως μαλακό και εύπλαστο ξύλο) διαθέτει και υψηλή θρησκευτική αξία. Συμβολίζει την πίστη και την πνευματική καρποφορία, την ειρηνική διαβίωση και πλούσια ευλογία του θεού.

Άλλωστε, η Βίβλος είναι γεμάτη από αναφορές στο δέντρο αυτό με τον πολύτιμο καρπό: ο Ιησούς συνήθιζε να προσεύχεται κάτω από ένα λιόδεντρο στον Κήπο της Γεθσημανή, ο Νώε είχε λάβει ένα κλαδί ελιάς ως θεϊκό σημάδι ότι ο μεγάλος κατακλυσμός είχε υποχωρήσει, ενώ στις ψαλμωδίες ακούμε ότι το λάδι κάνει το πρόσωπο του ανθρώπου να λάμπει («ιλαρούναι πρόσωπον εν ελαίω»).

Για τους Χριστιανούς ορθόδοξους, οι ξυλογλυπτικές παραστάσεις από τη Βηθλεέμ μεταφέρουν μεγάλη ιερότητα, δεδομένου ότι προέρχονται από τα «ιερά χώματα» όπου περπάτησε και έζησε ο Ιησούς. Αγοράζονται σαν φυλαχτά και συνήθως μπαίνουν στα εικονοστάσια των σπιτιών.

Κανονικά, τα Χριστούγεννα και το Πάσχα αποτελούν το απόγειο της τουριστικής περιόδου για τη Βηθλεέμ.

Πολλές οικογένειες βιοπορίζονται φτιάχνοντας μικρά έργα ξυλογλυπτικής με παραστάσεις της Αγίας Γραφής.

Τα φτιάχνουν όλα με το χέρι, χρησιμοποιώντας εύπλαστο ξύλο ελιάς, όπως ακριβώς έμαθαν από τις προηγούμενες γενιές.

Πετυχαίνουν εξαιρετική λεπτομέρεια, δείχνοντας μεράκι.

Ώρες κόπου και μόχθου κρύβονται σε κάθε μικρό τέτοιο δημιούργημα

«Δεν ξέρω τι επιφυλάσσει το μέλλον».

Παρότι πλέον διατίθενται στην αγορά και πολλά βιομηχανικά κατασκευασμένα ξυλόγλυπτα, τα χειροποίητα ξεχωρίζουν αμέσως. Μεταφέρουν την αξία του μόχθου και της υπομονής που διδάσκει η χριστιανική πίστη.

Οι επιχειρήσεις οι οποίες συνεχίζουν να τα παρασκευάζουν στη Βηθλεέμ είναι κατά κύριο λόγο οικογενειακές, ολιγομελείς, κάνοντας όλη τη διαδικασία στο χέρι, όπως έμαθαν από τις προηγούμενες γενιές. Ωστόσο, οι προκλήσεις των τελευταίων ετών τις έχουν οδηγήσει σε ένα αδιέξοδο, που δεν γνωρίζουν πότε και αν τελικά θα ξεπεράσουν.

«Δεν υπάρχει τουρισμός, δεν υπάρχει δουλειά», μεταφέρει στο πρακτορείο Associated Press ένας ντόπιος τεχνίτης, που αναγκάστηκε να μειώσει τις ώρες εργασίας του προσωπικού στο εργαστήριό του. Η επιχείρησή του λειτουργεί στην ίδια διεύθυνση από τη δεκαετία του 1960 και από τον Οκτώβριο του 2023, όπως μεταφέρει στο πρακτορείο, έχει χάσει το 75% των εσόδων του.

«Δεν ξέρω τι επιφυλάσσει το μέλλον», συνεχίζει επισημαίνοντας ακόμη ένα πρόβλημα που δυσχέρανε πρόσφατα την κατάσταση. Το ηλεκτρονικό εμπόριο ήταν μια διέξοδος για μερικές επιχειρήσεις της πόλης, όμως μετά τις αποφάσεις της Προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ για επιβολή δασμών, ένας νέος κύκλος αβεβαιότητας έχει ανοίξει, προτού ακόμη κλείσει ο προηγούμενος για τους τεχνίτες στη Βηθλεέμ.