Στους ελληνικούς δρόμους, τα εκκλησάκια μάς θυμίζουν και μάς προστατεύουν

Σε κάθε δρόμο εκεί έξω θα βρεις αυτά τα εκκλησάκια μπηγμένα στο πλάι κεντρικών και περιφερειακών δρόμων, σε λεωφόρους και επαρχιακές οδούς. Ενθύμια θανάτου φτιαγμένα από όσους μένουν προς τους ανθρώπους που χάθηκαν στον δρόμο.

Το περασμένο καλοκαίρι, μια μέρα του Ιουλίου, ο δρόμος (ένας δρόμος που παίρνω καθημερινά από το σπίτι μου) είχε κλείσει από την αστυνομία. Έκανα παράκαμψη και έφτασα στον προορισμό μου. Κάπου εκεί άκουσα ότι υπήρχε ένας νεκρός από μηχανάκι. Ένας από τους τόσους που η χώρα θρηνεί κάθε χρόνο.

Τώρα, έναν χρόνο μετά, στο σημείο του δυστυχήματος υπάρχει ένα από αυτά τα εκκλησάκια. Καμιά φορά μπορείς να βρεις ανθρώπους να κάθονται γύρω του και να πίνουν μπίρες, ακόμα και στις 4 το πρωί. Άλλες έναν άνθρωπο να στέκεται και να κοιτάει προς τον δρόμο σιωπηλός. Το καντηλάκι πάντως είναι πάντα αναμμένο.

Για να είμαι ειλικρινής, έχω αναπτύξει μια ιδιαίτερη σχέση με το εκκλησάκι αυτό. Ίσως γιατί ήμουν πολύ κοντά τη στιγμή του δυστυχήματος. Κάθε φορά που περνάω από εκεί το κοιτάω, ίσως κιόλας ασυνείδητα να επιβραδύνω. Μια φορά γυρνώντας χαράματα από μια έξοδο σταμάτησα απλά για να δω τη φωτογραφία. Παίζει να είχαν ήδη περάσει μήνες ολόκληροι μέχρι να το κάνω.

Το εκκλησάκι αυτό, όπως και κάθε εκκλησάκι μιας χώρας που θρηνεί καθημερινά νεκρούς από τροχαία δυστυχήματα, επιτελεί αυτόν τον ρόλο του ενθυμίου. Να πηγαίνουν όσοι έμειναν και να κάθονται κοντά στον χώρο που έχασαν τον άνθρωπό τους. Και ο χώρος αυτός, ένας χώρος υπερβατικός, χώρος καταραμένος επειδή πήρε τον άνθρωπό σου και μαζί ιερός, επειδή σε αυτόν χάθηκε ο άνθρωπός σου, εξευμενίζεται. Από χώρος τραγωδίας γίνεται χώρος μνήμης. Το εκκλησάκι σηματοδοτεί ακριβώς αυτή τη μετάβαση.

Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Ο χώρος δρα και προειδοποιητικά με μια αλληλεγγύη που ταιριάζει σε ανθρώπους που έζησαν τόσο κοντά τον θάνατο και την απώλεια. Με τα εκκλησάκια αυτά σου λένε να προσέχεις, για να μην ζήσει κανείς άλλος την απώλεια που έζησαν αυτοί. Nα θυμάσαι δηλαδή και να προσέχεις.

Κάπως έτσι, λοιπόν, λειτουργούν τα εκκλησάκια για τους περαστικούς των ελληνικών δρόμων. Ένας χώρος προσευχής για όσους πιστεύουν στον θεό και ένας χώρος σκέψης για όσους είναι άθεοι. Μαζί κιόλας μια έγνοια και για τους δύο. Από αγνώστους σε αγνώστους.

(Φωτογραφίες από το αφιέρωμα ‘Memento Mori’: ΑP Photo/ Petros Giannakouris)