Το Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών είναι πολλά παραπάνω από ένα σχολείο

«O φασισμός θεραπεύεται με το διάβασμα. Και ο ρατσισμός, με το ταξίδι» είχε πει ο Μιγκέλ ντε Ουναμούνο. Το ταξίδι, το διάβασμα, η εκμάθηση της γλώσσας, η επαφή με άλλους πολιτισμούς. Όλα αυτά εξαλείφουν, εκμηδενίζουν τον ρατσισμό. Και ο ρατσισμός είναι μια λέξη εντελώς άγνωστη στο Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών (ΚΣΜ). Ένα σχολείο που Έλληνες καθηγητές διδάσκουν σε μετανάστες από όλο τον κόσμο την ελληνική γλώσσα, την ελληνική κουλτούρα, την ελληνική παιδεία. Και εκείνοι μέσα από αυτή την προσπάθεια μαθαίνουν, διψούν για να μάθουν την χώρα που τους φιλοξενεί.

Το Κυριακάτικο σχολείο μεταναστών βρίσκεται πολύ κοντά στην Ακαδημία Πλάτωνος στον Κολωνό. Είναι σε ένα παλιό κτήριο στην οδό Άργους στο νούμερο 145. Η πόρτα ήταν ανοιχτή. Αμέσως άρχισα να ανεβαίνω τα σκαλιά για να πάω στον δεύτερο όροφο όπου βρίσκεται το σχολείο και θα συναντούσα την Έλενα Παπαγεωργίου. Λίγο πριν ανοίξω την πόρτα κοντοστάθηκα σε μία αφίσα που υπήρχε στα δεξιά μου. Έλεγε για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης μεταναστών. Μόλις μπήκα αμέσως ένιωσα οικεία. Άνθρωποι να κάθονται στον καναπέ και να γελάνε, άλλοι να είναι στον υπολογιστή και να βλέπουν βίντεο από την χώρα τους, μικρά παιδιά να ζωγραφίζουν στο τραπέζι, καθηγητές να κάνουν πλάκα με όλους. Η αλήθεια είναι ότι δεν μου έμοιαζε με σχολείο με μαθητές και δασκάλους αλλά με μια παρέα που κάθε Κυριακή μαζεύεται για να περάσει καλά και να μάθει την ελληνική γλώσσα λίγο παραπάνω.

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το πρώτο πράγμα που ρώτησα την Έλενα όταν καθίσαμε στον καναπέ ήταν πότε ξεκίνησε όλο αυτό “Πριν από 11 χρόνια. Το ξεκίνησε η ΔΕΑ, μια από τις συνιστώσες του Σύριζα αλλά είναι αυτόνομο. Κάνει συνέλευση, αποφασίζει το ίδιο για τον εαυτό του. Μπορεί να συμμετέχει όποιος θέλει. Δεν υπάρχει κανένας περιορισμός”. Και η επόμενη ερώτηση είναι πως και γιατί “Αυτό ξεκίνησε επειδή είχαν αρχίσει τα πρώτα κρούσματα ρατσισμού τότε και αποφασίσαμε ότι έπρεπε να δείξουμε την ευαισθησία μας σε αυτό το θέμα με κάποιον τρόπο. Έλληνες και μετανάστες δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα γιατί είμαστε εργαζόμενοι και όσοι περισσότεροι γνωρίζουν ελληνικά τόσο το καλύτερο”.

Το σχολείο είναι εντελώς αυτοχρηματοδοτούμενο. Τον χώρο τους τον έχει παραχωρήσει ένας φίλος ενώ κάνουν γιορτές και πάρτυ για να μαζέψουν χρήματα. Η πιο πρόσφατη προσθήκη στον χώρο που γίνονται τα “διαλείμματα” είναι το air condition. “Δεν θα κρυώνουμε πια” μου είπε η Έλενα γελώντας. Σήμερα το σχολείο μετρά γύρω στους 150 -εγγεγραμμένους- μαθητές ενώ το προσωπικό που ασχολείται είναι 50. Καθηγητές και γραμματεία. Όποιος ενδιαφέρεται να προσφέρει μπορεί να επικοινωνήσει είτε τηλεφωνικά είτε μέσω της σελίδας στο facebook. “Προχθές ας πούμε ήρθε μια κοπέλα και είπε θέλω να συμμετέχω και άφησε το τηλέφωνο. Γενικότερα μας ξέρουν όσοι ασχολούνται με αυτά τα θέματα”. Από την άλλη δεν υπάρχει κανένας περιορισμός για τους μετανάστες “Μπορούν να συμμετέχουν όποιοι θέλουν είτε έχουν είτε δεν έχουν χαρτιά. Για εμάς δεν υπάρχουν λαθραίοι άνθρωποι. Συνήθως μας μαθαίνουν στόμα με στόμα. Οι μετανάστες γενικά ξέρουν ποιος μπορεί να τους βοηθήσει”. Βλέπω μαθητές από όλο τον κόσμο. Ένα πολυπολιτισμικό σχολείο ενώ όπως με ενημερώνει και η Έλενα κατά καιρούς έχουν έρθει και Έλληνες αναλφάβητοι.

Όπως μαρτυρά και το όνομά του λειτουργεί μόνο την Κυριακή, ενώ το Σάββατο υπάρχει θεατρική ομάδα. Εκτός από ελληνικά κάνουν και αγγλικά ενώ οι μαθητές μπορούν να συμμετέχουν και σε εξετάσεις για να πάρουν πιστοποίηση για την ελληνική γλώσσα.

Υπάρχουν τρία τμήματα ανάλογα με το επίπεδο των μαθητών. Εκείνη την ώρα βγήκε για διάλειμμα το προχωρημένο τμήμα που κάνει μέχρι και Καβάφη όπως με πληροφορούν. Βρίσκω την ευκαιρία για να μιλήσω με την Φανή που είναι καθηγήτρια σε αυτό το τμήμα. “Είχα πάει σε ένα σεμινάριο για την εκπαίδευση εν καιρό κρίσης. Εκεί έμαθα για το Κυριακάτικο σχολείο, ενδιαφέρθηκα, πήρα ένα τηλέφωνο και ήρθα. Είμαι εδώ 4 χρόνια και κάνω το προχωρημένο τμήμα όπου τα παιδιά μπορούνε να γράψουν και μιλήσουν οπότε έχουμε το περιθώριο να περάσουμε σε πιο προχωρημένες συζητήσεις. Είναι ένας κοινωνικός χώρος. Πέρα από το στενό της μαθησιακής διαδικασίας είναι και ένα μέσο κοινωνικοποίησης. Μπαίνουμε σε μια συνδιαλλαγή κουλτούρας και πολιτισμών. Μαθαίνω και εγώ μέσα από αυτούς”.

Τελικά δεν είχαν βγει διάλειμμα. Τους είχε βγάλει έξω η Φανή για να δούνε ένα βίντεο στο youtube και συγκεκριμένα την Ωδή στην χαρά από την 9η συμφωνία του Μπετόβεν στους δρόμους της Βιέννης. Ξαφνικά όλοι οι μαθητές μαζεύονται και βλέπουν το βίντεο. Κάθομαι όρθιος και εγώ και ρωτάω την Φανή πως νιώθει που συμμετέχει σε όλο αυτό “Είμαι τρομερά χαρούμενη. Ερχόμαστε σε έναν συγκερασμό πολιτισμών και κουλτούρας. Σπάνια δεν θα έρθω μια Κυριακή. Μιλάνε αρκετά καλά και γράφουν αρκετά καλά. Είχαν παιδεία από την χώρα τους και μάλιστα ανώτατη εκπαίδευση”.

Τρυπώνω στην αίθουσα μαζί με την Μαρίνα, τον Σαίντ και τα άλλα παιδιά. Όταν τους ρωτάω τι έχουν σπουδάσει στην χώρα τους μου λένε οικονομικά, μηχανικός ενώ ο Σαίντ σπουδάζει στην Ελλάδα τούρκικών σπουδών στο Καποδιστριακό. “Τα ελληνικά μου δεν είναι τόσο καλά ώστε να μπορώ να διαβάσω ακαδημαϊκά βιβλία. Δυσκολεύομαι οπότε έρχομαι εδώ για να μάθω και να βελτιώσω την γλώσσα μου”. Τους βλέπω με ένα χαμόγελο, με μια χαρά να έρχονται να μαθαίνουν ελληνικά. Να έρχονται να μαθαίνουν την γλώσσα της χώρας που τους φιλοξενεί “Έρχομαι εδώ κάθε Κυριακή πολύ ευχάριστα. Ένα κομμάτι από την γλώσσα το έχω μάθει. Συνεχίζω και μαθαίνω όμως. Έχω και την κόρη μου που πηγαίνει και εκείνη σχολείο. Πρώτη τάξη εκείνη, πρώτη τάξη και εγώ. Με βοήθησε πολύ το σχολείο εδώ”.

Βγαίνω από την αίθουσα και ρωτάω την Έλενα γιατί το κάνει. Πως νιώθει από όλο αυτό “Παίρνεις και δίνεις. Δίνεις τον χρόνο σου και την προσωπική σου ζωή, παίρνεις σεβασμό που τους βοηθάς. Είναι πολύ ωραίο να βλέπεις όλους αυτούς τους διαφορετικούς ανθρώπους να διεκδικούν τα ίδια πράγματα με σένα. Εγώ μέσα σε όλο αυτό γνώρισα και τον άντρα μου. Κάποιοι δεν έρχονται για το μάθημα αλλά για την κοινωνικοποίηση. Έρχονται για την παρέα και δεν μπαίνουν καν για μάθημα”.

Το κυριακάτικο σχολείο μεταναστών δεν είναι απλά ένα σχολείο. Είναι ένας χώρος που στεγάζεται η ανιδιοτέλεια, η προσφορά, η χαρά του να δίνεις. Είναι ένα σχολείο όπου μπορεί να μην έχει προαύλιο και διευθυντή αλλά προσφέρει την ουσία της εκπαίδευσης. Όπως είχε πει και ο Martin Luther King “Το σκοτάδι δεν μπορεί να διώξει το σκοτάδι. Μόνο το φως μπορεί. Το μίσος δεν μπορεί να διώξει το μίσος. Μόνο η αγάπη μπορεί”. Και σε αυτό το σχολείο υπάρχει μόνο αγάπη και φως.

Φωτογραφίες: Θοδωρής Μάρκου