Αυτή η απελπισία του Obradovic είναι ο λόγος που βλέπουμε μπάσκετ

Χθες ο Zeljko Obradovic, ο πιο σημαντικός Ευρωπαίος προπονητής, ήταν για ακόμα μια φορά έξαλλος. Σε μια φάση, μετά από λάθος του Παναθηναϊκού, 3 παίκτες έβγαιναν μόνοι τους απέναντι στον Fredette. Τελικά μπερδεύτηκαν μεταξύ τους και έχασαν την μπάλα. Ναι, αυτοί οι παίκτες που όλοι μαζί έχουν το budget μιας μικρής πόλης έχασαν ένα καλάθι που θα έβαζες στην αυλή του σχολείου σου.

Η Fener ξαναέχασε. Για ακόμα μια φορά. Ο Obradovic, ο άνθρωπος που έχει κερδίσει τόσες και τόσες φορές, για πρώτη φορά χθες ήταν απελπισμένος. Η ομάδα του για ακόμα μια φορά έχασε. Ο ίδιος δήλωνε με μια σχεδόν συγκινητική ειλικρίνεια ότι “δεν ξέρω τι άλλο να κάνω;”. Toν σκέφτηκα στο σπίτι του να κάθεται και να ξεροκεφαλιάζει. Να οδηγεί και να σκέφτεται τι μπορεί να πηγαίνει στραβά φέτος με τη Fener. Δεν της λείπουν τα λεφτά, σίγουρα δεν τους λείπουν οι παίκτες. Ο ίδιος κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα από κάθε άλλον. Κι όμως είναι ακόμα εκτός 8άδας και κοντεύουμε στα μέσα της σεζόν. Τίποτα φαίνεται να μη λειτουργεί.

Χιλιάδες αναλύσεις παντού. Δημοσιογράφοι, προπονητές, παίχτες. Κανείς δεν μπορεί ακριβώς να εξηγήσει – έστω με πειστικό τρόπο- τι είναι αυτό που συμβαίνει. Εδώ που τα λέμε, αν δεν μπορεί να το εξηγήσει ο Zeljko δεν μπορεί να το κάνεις κανείς. Η Fener των εκατομμυρίων, του Nando de Colo, του Lauvergne, του Σλούκα και του Derrick Williams δεν μπορεί.

Αυτή η κατάσταση, αυτό το mood απελπισίας του Obradovic, μου θύμισε δύο ακόμα ιστορίες από τον χώρο του επαγγελματικού αθλητισμού. Δύο ομάδες που μοιράζονται μια κοινή πορεία, που λειτουργούν σαν άνθρωπος που έχασε τον μέντορά του. Οι Lakers και η Manchester United (μαζί της και η Milan) είναι δύο σύλλογοι που εδώ και χρόνια ψάχνουν να βρουν την κατευθυνσή τους και μαζί το τι είναι αυτό που τους πάει στραβά. Οι ιθύνοντες στις δύο ομάδες ψάχνουν και αυτοί απελπισμένα τι είναι αυτό που δεν λειτουργεί. Oι Lakers ελπίζουν ότι το βρήκαν φέτος, όπως το πίστεψε, λίγα χρόνια πριν, και η United του Μουρίνιο.

H Μanchester του Sir Alex

Η Manchester United υπήρξε στο γύρισμα του αιώνα η πιο πετυχημένη ομάδα του καλύτερου πρωταθλήματος του κόσμου και μια από τις 2-3 καλύτερες ομάδες της Ευρώπης. Στην 20ετία που κλείνει η United μετράει 8 πρωταθλήματα Αγγλίας και 2 Champions League. Όλα όμως μέχρι την απόσυρση του Sir Alex Ferguson. To 2013 o Ferguson ανακοίνωνε το τέλος της καριέρας του και μαζί μια νέα εποχή στη Manchester United η οποία -αν εξαιρέσει κανείς ένα Europa League- βρίσκεται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας αδυνατώντας έστω να διεκδικήσει με αξιώσεις ένα πρωτάθλημα.

Tη σεζόν 2013-2014 η oμάδα την ξεκίνησε με προπονητή τον David Moyes. Η ομάδα, αφού ο Moyes απολύθηκε τον Απρίλιο, τελείωσε στην 7η θέση, χάνοντας την έξοδο στην Ευρώπη για πρώτη φορά μετά το 1990. Μετά ήρθε η 4η θέση της σεζόν 2014-2015, 5η τη σεζόν 2015-2016 και αποκλεισμός από τη φάση των ομίλων στο Champions League, 6η το 2016-2017 αλλά με κατάκτηση του Europa League, 2η στη σεζόν που θεώρησαν όλοι ότι θα αναγεννιόταν, παρότι αποκλείστηκε εμφατικά από τη Σεβίλλη και πάλι 6η τη σεζόν που μας πέρασε με μια εντυπωσιακή ανατροπή επί της Paris Saint-Germain αλλά και με έναν πολύ άνετο αποκλεισμό από την Barcelona.

To περίεργο της υπόθεσης εδώ είναι ότι καθόλη την μετά τον Ferguson περίοδο η United έκανε μερικές σπουδαίες μεταγραφές ξοδεύοντας πραγματικά πολλά λεφτά για μεγάλα αστέρια που έρχονταν και ήταν σαν τον John Travolta στο γνωστό meme. Επί 40-50 παιχνίδια στέκονταν σε κάποια πλευρά του γηπέδου και έψαχναν γιατί είναι εκεί. Κανείς δεν καταλαβαίνει πότε θα γυρίσει εκεί που ήταν επί Ferguson.

Οι Lakers του Phil Jackson

Aπό την άλλη έχουμε του Lakers του Phil Jackson. Οι Lakers, όταν τους ανέλαβε για πρώτη φορά το 1999, ήταν μια ομάδα με πολύ ταλέντο αλλά με τρομερή έφεση στην αποτυχία. Από την πρώτη χρονιά του στην ομάδα του οδήγησε στους τελικούς του NBA (πρώτη φορά μετά το 1991) και τελικά κατέκτησαν το πρωτάθλημα (πρώτη φορά μετά το 1988). Οι επιτυχίες τους συνεχίστηκαν τις 2 επόμενες χρονιές κάνοντας το ιστορικό three-peat.  Oι τσακωμοί μεταξύ των δύο μεγάλων σταρ Kobe και O’Neal σταμάτησε το σερί τους. Μετά και από την ήττα από τους Pistons και την απώλεια και δεύτερου πρωταθλήματος, μαζί με το αστρονομικό ποσό που ζήτησε ο Phil Jackson για ανανέωση του συμβολαίου του, τον απομάκρυνε από τη θέση του.

Η καταστροφή από αυτή την επιλογή φάνηκε όταν το 2004-2005 να γίνει η πρώτη σεζόν μετά από 11 χρόνια που απέτυχαν να περάσουν στα Playoff. Τότε ήταν που ο Jackson επέστρεψε ως πρώτος προπονητής της ομάδας. Mέσα στην κυριαρχία των Spurs οι Lakers επανήλθαν παίρνοντας και πάλι δύο σερί πρωταθλήματα το 2009 και 2010. Το 2011 ήταν η τελικά η τελευταία χρονιά του Phil Jackson. Μαζί η αρχή της κατάρρευσης μιας ιστορικής ομάδας.

To 2011-2012 κατάφεραν να μπουν στα playoffs αλλά αποκλείστηκαν από τους City Thunder. Tην επόμενη χρονιά οι Lakers έκαναν το χειρότερο ρεκόρ στη regular season από το 2007. Ήταν η χρονιά και του τραυματισμού του Kobe αλλά και του θανάτου του ιδιοκτήτη της ομάδας. Την επόμενη χρονιά ξαναέχασε το τρένο των playoff για πρώτη φορά μετά το 2005. Και μετά η πραγματική κατάρρευση με record στη σεζόν 21-61 (4η χειρότερη όλων των εποχών), την επόμενη 17-65, 26-56, 35-47, 37-45. Προφανώς καμιά από αυτές τις χρονιές Lakers δεν πετύχαν αυτό που επί Phil Jackson ήταν το μίνιμουμ: να βγουν στα play-off. Φέτος είναι πρώτοι στην περιφέρειά τους. Σημαίνει όμως αυτό και την επιστροφή τους.

H σημασία του προπονητή

Μέσα από τις παράλληλες ιστορίες αυτών των δύο θρυλικών κλαμπ που χρειάστηκαν πάρα πολλές σεζόν, για να συνέλθουν από τον αποχωρισμό τους με δύο προσωπικότητες που τις στιγμάτισαν, φαίνεται μια άλλη εκδοχή του τρόπου που λειτουργεί ο σύγχρονος αθλητισμός ακόμα και στα πιο υψηλά επίπεδα του επαγγελματισμού του. Μαζί της και το story ενός σπουδαίου προπονητή σε ανάλογη κατάσταση.

Έχουμε συνηθίσει να λέμε για την τεράστια σημασία που έχουν τα budget ως προς τη διαμόρφωση του status στα κορυφαία διασυλλογικά σκαλοπάτια. Και πράγματι την έχουν και, όσο περνάνε τα χρόνια, την έχουν και περισσότερο με καταστροφικά για το ίδιο το ποδόσφαιρο αποτελέσματα. Όχι, γιατί είναι γελοίο να πληρώνονται με τόσα λεφτά άνθρωποι που κλωτσάνε μια μπάλα. Δεν μπορείς να ξεχωρίσεις τις αμοιβές των ποδοσφαιριστών από τον καπιταλισμό. Παίρνουν τόσα, γιατί βγάζουν τόσα. Η μόνη κριτική απέναντι σε αυτό είναι να μπει στο επίκεντρο της κριτική όλος ο τρόπος που λειτουργεί ο καπιταλισμός. Ο επαγγελματικός αθλητισμός και τα λεφτά που ξοδεύονται γι’αυτόν είναι απλά μέρος του και σε καμία περίπτωση σε κατάσταση εξαίρεσης.

Το θέμα είναι τελικά η ολοένα αυξανόμενη σημασία που έχουν τα χρήματα στο ποδόσφαιρο απειλούν το ίδιο το θέαμα. Γιατί τα περισσότερα χρήματα σημαίνουν προφανώς καλύτερους ποδοσφαιριστές, καλύτερους γυμναστές, περισσότερες δικτύωσεις, μεγαλύτερο σεβασμό, καλύτερες εγκαταστάσεις.  Ήδη σε κορυφαίο επίπεδο οι εκπλήξεις και στα δύο αθλήματα γίνονται όλο και λιγότερες και αυτό ειδικά για το ποδόσφαιρο είναι καταστροφικό (το μπάσκετ είχε ανέκαθεν μια επίφαση δικαιοσύνης: κερδίζει ο καλύτερος).

Μέσα σε αυτό το κλίμα όμως έρχονται αυτές οι ιστορίες των δύο ομάδων να δείξουν μέσα από τις αποτυχίες τους, το τελευταίο καταφύγιο που έχει ο επαγγελματικός αθλητισμός: ότι αφορά ακόμα και τώρα -με τα εκατομμύρια και τους χορηγούς και τις υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις- μικρές κοινότητες. Γιατί, παρά τα πανάκριβα αυτοκίνητα και τις άπειρες ώρες στα γυμναστήρια, οι Lakers και η United και τώρα η Fener ήταν ένας οργανισμός που λειτουργούσε ανθρώπινα.

Συνδέθηκε με δύο συγκεκριμένους ανθρώπους και με έναν τρόπο λειτουργίας που έφερε πάρα πολλές επιτυχίες. Όταν αυτοί οι δύο άνθρωποι έφυγαν, δύο οργανισμοί που κοστίζουν εκατομμύρια ευρώ φέρθηκαν σαν την τελευταία ομάδα του χωριού. Συγκλονίστηκαν, έψαξαν νέα ταυτότητα, έχασαν την αυτοπεποίθησή τους, ηττήθηκαν, ήλπισαν και μετά ξαναηττήθηκαν. Και αυτό δεν συνέβη επειδή ήταν μικρές ομάδες. Συνέβη επειδή ο επαγγελματικός αθλητισμός των τεχνικών όρων που κοντεύει να γίνει επιστήμη ακόμα στηρίζεται σε ψυχοσυνθέσεις ανθρώπων.

Χθες ο Ομπράντοβιτς είδε την πανάκριβη ομάδα του να ξαναχάνει. Ήταν απελπισμένος. Αναρωτιόταν στη συνέντευξη τύπου μετά την ήττα από τον Παναθηναϊκό “τι είναι αυτό που πάει στραβά, αφού τα κάνω όλα σωστά”. Αυτή η θέση του, χωρίς να το ξέρει, αυτή η σκιερή πλευρά πίσω από τη λογική είναι το κομμάτι εκείνο που κρατάει το μπάσκετ και το ποδόσφαιρο στο κέντρο το ενδιαφέροντος.

Εξάλλου, για ποιον άλλον λόγο θα βλέπαμε μερικούς καλογυμνασμένους τύπους να τρέχουν πίσω από μια μπάλα, αν ξέραμε τα πάντα γι’αυτούς;

(Κεντρική Φωτογραφία: AP Photos)