Οι ποδοσφαιρικοί αγώνες που έγιναν μια μέρα πριν από τον πόλεμο του 1940

Ο καιρός στην Αθήνα στις 27 Οκτωβρίου 1940 είναι ηλιόλουστος. Τα θέατρα λειτουργούν κανονικά ενώ τα βλέμματα είναι στραμμένα στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, εκεί όπου η Μικτή Αθηνών αγωνίζεται κόντρα στη Μικτή Βόλου, στα πλαίσια του 15ου Κυπέλλου Πόλεων το οποίο έχει ξεκινήσει πριν από μερικές μέρες.

Το Κυπέλλο Πόλεων που διακόπηκε βίαια

Το Κύπελλο Πόλεων ξεκίνησε το 1924 ως ένας αγώνας μεταξύ της μικτής Αθήνας και της μικτής Πειραιά. Τα πρώτα χρόνια, όπως αναφέρεται στην εφημερίδα Σκριπ, οι Πειραιώτες κυριαρχούσαν κατά κράτος:

«Η ομάς της γείτονος επί δύο συναπτά έτη, ήτοι 1924 και 1925 ενίκησε την ομάδα της πρωτευούσης, εάν δε κατά την προσεχή συνάντησιν νικήση την ομάδα των Αθηνών αποκτά οριστικώς τον τίτλον της πρωταθλήτριας καθώς και το αθλοθετηθέν έπαθλον» σημείωνε η εφημερίδα στο φύλλο που κυκλοφόρησε στις 19 Ιουνίου του 1926.

Μέσα στα επόμενα χρόνια η διοργάνωση άρχιζε να γίνεται όλο και πιο γνώστη, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ομάδες σε όλη τη χώρα. Το συγκεκριμένο ήταν ένα ιδιότυπο τουρνουά, στο οποίο αγωνίζονταν οι καλύτεροι ποδοσφαιριστές της κάθε πόλης. Για παράδειγμα, στην περίπτωση της ομάδας της Αθήνας έπαιζαν αθλητές του Παναθηναϊκού και της ΑΕΚ ενώ στην αντίστοιχη του Πειραιά, του Ολυμπιακού και του Εθνικού.

Μία μέρα με ποδοσφαιρικούς αγώνες σε όλη τη χώρα

Το ματς λήγει με τη Μικτή Αθηνών να θριαμβεύει κόντρα στον Βόλο και να τον νικά με σκορ 6-0. Αυτό, όμως, δεν ήταν το μοναδικό ματς που έλαβε χώρα τη συγκεκριμένη μέρα.

Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα των εφημερίδων της 28ης Οκτωβρίου -οι οποίες δεν πρόλαβαν να αλλάξουν όλη την ύλη τους εν όψει του πολέμου που μόλις είχε ξεκινήσει- στη Θεσσαλονίκη ο Άρης νίκησε τη ΜΕΝΤ με 4-0 στα πλαίσια του πρωταθλήματος της ΕΠΣ Μακεδονίας και ο Ηρακλής, στο γήπεδό του στις Σκαμνιές, επικράτησε δύσκολα κόντρα στον Μεγ. Αλέξανδρο με σκορ 1-0.

Αγώνες πραγματοποιήθηκαν επίσης στη Δράμα, την Κομοτηνή, την Καβάλα και σε πολλές ακόμη πόλεις της Ελλάδας.

Το ματς στην Πάτρα μερικές ώρες πριν τον βομβαρδισμό της πόλης

Ο πιο αξιοσημείωτος αγώνας που συμβαίνει στις 27 Οκτωβρίου 1940, πραγματοποιείται στην Πάτρα, με την τοπική μικτή ομάδα να αγωνίζεται κόντρα σε εκείνη του Πειραιά.

Ο καιρός είναι πολύ βροχερός από το πρωί, κάτι το οποίο κάνει ακόμα πιο δύσκολο το έργο των ποδοσφαιριστών των δύο ομάδων. Η ανωτερότητα των Πειραιωτών είναι εμφανής, κάτι το οποίο φαίνεται και από το τελικό σκορ, που ήταν 1-3.

Όπως αναφέρει εφημερίδα σε άρθρο της την επόμενη μέρα: «Η πειραϊκή ομάς, ως αναμένετο άλλως τε, ανεδείχθη νικήτρια ας τας Πάτρας, επιβληθείσα της αντιπροσωπευτικής ομάδος της πόλεως της ταύτης δια τερμάτων 1:3. Εχρειάσθη αρκετή προσπάθεια εκ μέρους των Πειραιωτών για να αποσπάσουν την νίκην από τους Πατρινούς, διότι οι τελευταίοι ανέπτυξαν ένα καλό, αποτελεσματικό όσον και πνευματώδες παιγνίδι, αγωνισθέντες κατά το μεγαλύτερον μέρος του αγώνος ως ίσο προς ίσους».

Νίκο Γόδας, ένας ήρωας με τη φανέλα του Ολυμπιακού

Ένας από τους σκόρερ της ομάδας του Πειραιά είναι και ο Νίκος Γόδας. Το παιχνίδι αυτό επρόκειτο να είναι ένα από τα τελευταία του. Το 1944 πολεμά με τον ΕΛΑΣ στην περίφημη Μάχη της Κοκκινιάς, ωστόσο εκτελείται στις 19 Νοεμβρίου του 1948 στην Κέρκυρα ως κομμουνιστής.

Κατά τον αστικό μύθο, τελευταία του επιθυμία είναι να εκτελεστεί φορώντας τη φανέλα της αγαπημένης του ομάδας, του Ολυμπιακού. «Να μου ρίξετε και να με δολοφονήσετε με τη φανέλα του Ολυμπιακού και να μη μου δέσετε τα μάτια, για να βλέπω τα χρώματα της ομάδας μου πριν από τη χαριστική βολή» φέρεται να λέει λίγο πριν πεθάνει.

Η τραγωδία της Πάτρας

Ο αγώνας λήγει στην Πάτρα και ο κόσμος επιστρέφει απογοητευμένος από την ήττα της τοπικής ομάδας. Κανείς, όμως, δε γνώριζε τι μέρα επρόκειτο να ξημερώσει.

Στις 3 τα ξημερώματα, το αυτοκίνητο της ιταλικής πρεσβείας με τον Γκράτσι επιβαίνοντα, φτάνει στο σπίτι του Ιωάννη Μεταξά στην Κηφισιά. Το τελεσίγραφο καλεί τους Έλληνες να μην παρεμποδίσουν τον στρατό των Ιταλών από το να καταλάβει μερικές σημαντικές στρατιωτικές θέσεις της χώρας μας. Ο Μεταξάς αρνείται. “Alors c’ est la guerre (Λοιπόν έχουμε πόλεμο)” του απαντά.

Μερικές ώρες μετά την κήρυξη του πολέμου, στις 9.45 το πρωί, ξεκινούν οι πρώτες εχθροπραξίες από την πλευρά των Ιταλών. Τα ιταλικά αεροπλάνα φτάνουν πάνω από την Πάτρα και αρχίζουν να τη βομβαρδίζουν σφοδρά. Ο κόσμος της πόλης, ο οποίος δεν είναι προετοιμασμένος για τους βομβαρδισμούς, ξαφνιάζεται από τη σφοδρότητά τους.

Ο απολογισμός είναι τραγικός: 193 νεκροί. 125 άνδρες, 43 γυναίκες και 25 παιδιά. Η πλειοψηφία αυτών, άμαχος πληθυσμός.

Οι ποδοσφαιριστές που έπεσαν στο πεδίο της μάχης

Οι ποδοσφαιρικές διοργανώσεις, όπως είναι λογικό, σταματούν και οι περισσότεροι από τους ποδοσφαιριστές που έπαιξαν μπάλα στις 27 Οκτωβρίου, επιστρατεύονται και φεύγουν για να πολεμήσουν στο μέτωπο της Αλβανίας.

Πολλοί από αυτούς δε γυρνούν ποτέ πίσω. Ο Δημήτρης Πιερράκος, ένας από τους καλύτερους επιθετικούς της γενιάς του και πρώτος σκόρερ του πρωταθλήματος του 1936 με τη φανέλα του Παναθηναϊκού, πεθαίνει στις τη μάχη του Πόγραδετς μερικές μέρες μετά.

Ακολουθεί ο Νίκος Σωτηριάδης και ο Γιώργος Βατίκης του ΠΑΟΚ, ο Κυριάκος Μαυραντζούλης του Ολυμπιακού Βόλου, ο Φώτιος Σκλήρης του Παναιγιάλειου και πολλοί ακόμη τα σώματα των οποίων δε βρέθηκαν ποτέ.

Μια ολόκληρη ποδοσφαιρική γενιά είχε χαθεί μέσα σε μερικούς μήνες το 1940.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε πρώτη φορά από τον Άκη Κατσούδα στις 27 Οκτωβρίου του 2022.