Το Μουντιάλ του Κατάρ είναι ανήθικο. Και τώρα τι κάνουμε;

Σε κάθε περίπτωση, η ερώτηση του κατά πόσο είναι ηθικό ή όχι το Μουντιάλ του Κατάρ έχει απασχολήσει όλους όσους βλέπουμε (λιγότερο ή περισσότερο) μπάλα. Ή μάλλον πιο σωστά: είναι προφανές πως είναι ανήθικο. Οπότε το βασικό διακύβευμα είναι άλλο: «τι κάνουμε;».

Ζητήσαμε, λοιπόν, από τρεις γνωστούς συγγραφείς του αστυνομικού μυθιστορήματος (Βασίλης Δανέλλης, Κώστας Καλφόπουλος, Γιάννης Ράγκος) και ιδρυτικά μέλη της ΕΛΣΑΛ (Ελληνικής Λέσχη Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας) να μας δώσουν τη δική τους απάντηση στο ερώτημα.

Άλλωστε, και οι τρεις θα είναι βασικοί αρωγοί στις Βραδιές αστυνομικής μυθοπλασίας 2022 (crimes n’ beer) που διοργανώνει η ΕΛΣΑΛ και το red n’ noir στο «Κέντρου Ελέγχου Τηλεοράσεων» (Κύπρου 91Α & Σικίνου, Κυψέλη) αυτό το τριήμερο (18-20 Νοεμβρίου).

Μία από τις βασικές θεματικές του φεστιβάλ; Οι απεικονίσεις του ποδοσφαίρου στο αστυνομικό αφήγημα, η οποία θα εξεταστεί απόψε στις 18:00 σε μία συζήτηση με τίτλο Η αγωνία του τερματοφύλακα πριν από το πέναλτι. Λίγες ώρες πριν από ένα Μουντιάλ που θυμίζει crime novel, το timing είναι εξαιρετικό.

 «Η ηθική δεν παίζει μπάλα»

Δεν είναι η πρώτη φορά, που αμφισβητείται η «ηθική του ποδοσφαίρου» στην ιστορία των Παγκοσμίων Κυπέλλων. Αρκεί μια ματιά στον Μεσοπόλεμο, αλλά και στο Παγκόσμιο Κύπελλο του Μεξικού (1970, ίσως το καλύτερο του 20ού αιώνα), στον προκριματικό-φάντασμα ανάμεσα σε Χιλή και ΕΣΣΔ, και, βεβαίως, στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Αργεντινής του δικτάτορα Videla (που για την ΕΣΣΔ «ήταν ένα αυταρχικό καθεστώς»), ενθυμούμενοι πάντως τον Luis Menotti (el flaco) να δηλώνει στεγνά «Οι παίκτες μου νίκησαν τη δικτατορία της τακτικής και την τρομοκρατία των συστημάτων».    

Η μεταφορά του μεγαλύτερου πλέον αθλητικού θεσμού, αλλά και πιο εμπορικού, τηλεοπτικού και διαφημιστικού προϊόντος, στη χώρα των Εμίρηδων, σε σαφή καταστρατήγηση των καταστατικών αρχών της FIFA (ανά τετραετία και πάντα καλοκαίρι), αλλά και καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τη διοργανώτρια χώρα, δεν θα έπρεπε να εκπλήξει το φίλαθλο κοινό. 

Από τη στιγμή, που η σκοπιμότητα της παγκοσμιοποίησης του αθλήματος έχει ως προαπαιτούμενο την αποικιοποίηση των ποδοσφαιρικά «υπανάπτυκτων» ηπείρων (Ασία, Αφρική, Αραβικές χώρες), η ανάθεση στο Κατάρ, όσο σκανδαλώδης και να ήταν η σύμβαση, ήταν μάλλον προβλέψιμη. 

Το ποδόσφαιρο, κακά τα ψέμματα, δεν αγαπά τα ηθικά διλήμματα, κυρίως όχι στην εποχή του μετανεοτερικού κυνισμού του anything goes. Ούτε όμως μπορεί να επιστρέψει στις αλάνες και στην προ-βιομηχανική εποχή του, όταν οι «ήρωες της εργατικής τάξης» έπαιζαν μπάλα δίπλα στα εργοστάσια όπου δούλευαν. Η «αειφόρος κερδοφορία» του παγκοσμιοποιημένου ποδοσφαίρου των πολυεθνικών «γιγάντων» δεν (θέλει να) γνωρίζει από ηθική.    

Από τον καναπέ κανείς δεν μπορεί να μποϋκοτάρει τίποτα, εκτός από το να αλλάξει κανάλι. Προσωπικά, έχω πολλούς λόγους να μην το παρακολουθήσω, χωρίς δεύτερη σκέψη ή άλλα διλήμματα. Και πράγματι, δεν θα το κάνω. Και για να είμαι ειλικρινής, εν μέρει το οφείλω και στον αποκλεισμό της Ιταλίας. Τη μόνη ομάδα που είναι ικανή, παραδοσιακά, να στερήσει τον (ενδεχόμενο) τίτλο από τη Γερμανία!    

*Ο Κώστας Θ. Καλφόπουλος είναι συγγραφέας και υπεύθυνος αρχισυντάκτης στο περιοδικό «πολάρ».

«Κατάρ 2022: Ένα Μουντιάλ σαν (κακό) αστυνομικό μυθιστόρημα»

Το ξεκαθαρίζω από την αρχή: αγαπώ το ποδόσφαιρο με πάθος -έχω παρακολουθήσει ανελλιπώς όλα τα Μουντιάλ από το 1974 (γεννημένος το 1966, γαρ) έως το 2018 (ακόμα και του 1978, στην Αργεντινή του Videla, που τότε δεν ήξερα ότι ήταν σκληρή χούντα).

Όμως, ιδιαίτερα απέναντι στο φετινό Μουντιάλ στέκομαι με επιφυλακτικότητα -μολονότι έχει στοιχεία  αστυνομικού μυθιστορήματος (έστω, κακού). Δώστε βάση:

Λόγος πρώτος: Το 2010, οι ΗΠΑ και το Κατάρ βρίσκονται στην τελική ευθεία για τη διεκδίκηση του Μουντιάλ του 2022. Αξιωματούχοι του Κατάρ επισκέπτονται μεγάλη δυτικοευρωπαϊκή πρωτεύουσα για επενδύσεις. Στα αντισταθμιστικά οφέλη που ζητούν, είναι η άσκηση επιρροής της κυβέρνησης της χώρας στην υποψηφιότητά της. Ακολουθούν παρασκηνιακές κινήσεις με έντονη οσμή νεποτισμού και διαφθοράς και το πράγμα καταλήγει, πράγματι στη χώρα του Κόλπου. 

Λόγος δεύτερος: Ακολουθεί ένα όργιο εξαχρείωσης και θανατικού. Η διοργάνωση απαιτεί την κατασκευή θηριωδών δημόσιων έργων. Επιστρατεύονται εργάτες από τις φτωχότερες χώρες της Ασίας. Δουλεύουν υπό ιδιαίτερα εντατικές συνθήκες, για περισσότερες από 10-12 ώρες την ημέρα, σε θερμοκρασίες που ξεπερνούν συχνά τους 45º, ενώ ζουν κάτω από άθλιες συνθήκες. Το αποτέλεσμα: σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα, περισσότεροι από 6.500 εργάτες έχουν χάσει τη ζωή τους από το 2010 μέχρι σήμερα.

Λόγος τρίτος: Μετά από 48 χρόνια, που τα Μουντιάλ μεταδίδονται απευθείας στην Ελλάδα, η φετινή διοργάνωση προσφέρεται στους φιλάθλους κατά το ήμισυ από συνδρομητική πλατφόρμα. Αντιλαμβάνομαι ότι το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου αποτελεί ένα κορυφαίο αθλητικό γεγονός, με γιγαντιαία εμπορευσιμότητα. Αλλά, ως παλιός των ημερών, θεωρώ ότι τόσο σημαντικά γεγονότα, με σημαίνουσες κοινωνικές και πολιτικές συνδηλώσεις, θα πρέπει να προσφέρονται στο ευρύ κοινό μέσω ελεύθερης πρόσβασης.  

Κοντολογίς: Θα αγαπώ πάντα με πάθος το ποδόσφαιρο -αυτό το δαιμονικό και μαζί θεϊκό παιχνίδι (κατά τη Marguerite Duras). Όμως, φέτος έχω τουλάχιστον τρεις λόγους να το απαρνηθώ· και αντ’ αυτού να διαβάσω μερικά καλά αστυνομικά μυθιστορήματα (ίσως, με θέμα το ποδόσφαιρο). Ίδωμεν…

*O Γιάννης Ράγκος είναι συγγραφέας/δημοσιογράφος

Είναι ηθικό ή όχι το Μουντιάλ του Κατάρ;

Ήταν ποτέ ηθικό το Μουντιάλ; Μάλλον, όχι. Η έρευνα του FBI το 2015 για εκτεταμένη διαφθορά στις τάξεις της FIFA και οι συλλήψεις πολυάριθμων στελεχών της το αποδεικνύουν. Μία από τις αποκαλύψεις αφορούσε δωροδοκία 10 εκ. δολαρίων από την Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου της Νοτίου Αφρικής για την ανάθεση της διοργάνωσης του 2010. Ενώ από την πρώτη στιγμή υπήρχαν έντονες φωνές διαμαρτυρίας και για τους διοργανωτές των Παγκοσμίων Κυπέλων του 2018 (Ρωσία) και του 2022 (Κατάρ). Δεν αφορούσαν μόνο το Κατάρ, αλλά κυρίως τη Ρωσία για τις συχνές ρατσιστικές επιθέσεις που σημειώνονταν στις κερκίδες των γηπέδων της.

Πώς αντέδρασε η FIFA; Σφυρίζοντας αδιάφορα. Όσο για τα εργατικά ατυχήματα; Αρκεί μια απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο για να διαπιστώσει κανείς πόσοι άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους δουλεύοντας υπό πίεση για να προλάβουν να ολοκληρώσουν τα πανάκριβα ποδοσφαιρικά στάδια των Μουντιάλ.

Όχι, η ηθική δεν ήταν ποτέ ανάμεσα στα κριτήρια της FIFA. Στην περίπτωση του Κατάρ, όμως, δεν κρατήθηκε κανένα πρόσχημα. Χρειάστηκε ακόμα και να αλλάξει ολόκληρο το ποδοσφαιρικό καλεντάρι για να γίνει το Μουντιάλ καταχείμωνο! Κι ένα νεόπλουτο, ανελεύθερο και πάνω από όλα κυνικό καθεστώς που νομίζει ότι η χλιδή και το υπερθέαμα (σε όρους παραγωγής) θα μας κάνει να ξεχάσουμε τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας που αντιμετώπισαν οι εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες που έχτισαν τα γήπεδα, η βάναυση εκδίωξη τους για να μην ενοχλήσει η παρουσία τους φραγκάτους τουρίστες και φυσικά τους 6.500(!) εργατικούς θανάτους.

Αυτή τη φορά δυσκολεύομαι να κάνω τα στραβά μάτια, όπως –κακώς, για να λέμε την αλήθεια- έκανα τις προηγούμενες φορές. Δεν έχω χάσει καμία διοργάνωση από το 1990, τότε που οκτώ χρονών είδα το πρώτο μου Μουντιάλ και «ερωτεύτηκα» τον Mauro Goicoechea και τον Lothar Matthäus.

Φέτος, δεν ξέρω τι θα κάνω. Θαυμάζω τη στάση του Eric Cantona, αλλά η αλήθεια είναι ότι μπορεί να ρίξω καμιά κλεφτή ματιά.

Σε κάθε περίπτωση, δεν έχω την ανυπομονησία και τον ενθουσιασμό που είχα πριν από κάθε άλλο Μουντιάλ.

*Ο Βασίλης Δανέλλης είναι συγγραφέας

INFO

Βραδιές αστυνομικής μυθοπλασίας 2022! (crimes n’ beer)

Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων (Κύπρου 91Α & Σικίνου, Κυψέλη)

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή, 18, 19 & 20 Νοεμβρίου 2022 | 18:00 – 23:00

ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ:είσοδος ελεύθερη

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ / ΚΡΑΤΗΣΕΙΣ: [email protected] & 213 00 40 496